LEIDSCH
DAGBLAD
Stephenson naar Pretoria
voor nieuwe besprekingen
Geen overeenstemming
tussen Bonn en Parijs
Verzoek van Wilson
om oliestroom naar
Smith af te snijden
Haagse student met
zijn verloofde uit
gevangenis in D.D.R.
Furdan.v.
verkoopt
fabriek
VOOR 30 APRIL THUIS I
Oostenrijk nu onder
één-partijregering
Opgericht 1 maart 1860
DINSDAG 19 APRIL 1966
No. 31849
Directeur: E. A. E. van Dishoeck
Hoofdredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
111,25 per kwartaal, f3,75 per maand, f0,88 per week, (btf vooruitbetaling) losse nummers f 0,25
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Leiden - Giro no. 67055
Spanjaard wilde
naar huis en
vergiste zich
et lichaam, dat zondag op het
'eld Orly in de ruimte voor het
ngsgestel van een Caravelle uit
kou werd gevonden, blijkt van
Spanjaard te zijn. Vermoedelijk
eft het een Spaanse arbeider bij
Franse luchtvaartmaatschappij,
in de onjuiste veronderstelling
rkeerde, dat het toestel dat zater-
uit Barcelona op Orly arriveer
daarheen zou terugvliegen. Het
gtuig maakte echter een vlucht
Warschau en Moskou.
(oude voorbij,
regen blijft
(Van onze weerkundige
medewerker)
forige week was het nog winter,
de koudegolf is nu verdreven,
tgeen de laatste 2Jf uur met lang-
\e regen gepaard ging. Op de
'te plaatsen werden vanmor-
10 tot 20 mm neerslag geme-
ij waarmee april reeds nu al een
natte maand is. De gemiddelde
vcimum temperatuur van de af
lopen week lag in De Bilt een
graad boven het normaal-
I/er voor december, in Groningen
3 graden celsius zelfs lager
p normaal in januari. Plaatselijk
het daarbij tot drie sneeuw
den. Doordat het voorlopig regen-
chtig blijft is vooral de land- en
nbouxo gedupeerd. Zij noteren al
achterstand van ruim drie
Bk,
WEERBERICHT
VERANDERLIJK
KNMI verwacht van heden-
F morgenavond veranderlijke be-
met enkele locale buien en
fspreid voorkomende opklaringen,
zuidwestelijke wind en onge-
lezelfde temperaturen als van-
küst echter zwakke tot
veranderlijke wind, hier en
tun. en ie^ te#61"6 tempera-
115° uur) Vandaag- (Opgemaakt om
20 APRIL
1 op: 05.34 uur; onder: 19.45
M*U1 op: 05.45 uur; onder:19.25
ïuur. to KatwUk
Oogwater te 11.23 en 23.39 uur.
heeft Wilson in details op de hoogte
gebracht van dr. Verwoeras bedoe
lingen ten opzichte van het regime-
Smith. Zuid-Afrika verwacht name-
Premier Wilson heeft de Engelse ambassadeur Sir Hugh Ste-
ihenson vandaag inderhaast naar Zuid-Afrika teruggezonden voor
een nieuwe ronde van onderhandelingen in de Rhodesische crisis.
Volgens de politieke correspondenten van enkele Londense dag-
iladen heeft hij een verzoek van Wilson aan premier Verwoerd
van Zuid-Afrika bij zich, om de oliestroom van Zuid-Afrika naar
Rhodesië af te dammen.
Aan dit verzoek zou een waarschuwing zijn gekoppeld dat de
Itaten van Afrika wellicht naar uitgebreider sancties en zelfs wel
een V.N.-blokkade van Zuid-Afrika zouden gaan streven
ndien de oliestroom onverminderd zou voortduren.
Dr. Verwoerd wil
overleg weer op
gang brengen
Zegslieden van de Britse regering
lilden niets mededelen over het ver
trek van Stephenson, dat blijkbaar
Boeger Is gekomen dan verwacht
»erd. Engeland zwijgt over de re
nte gedachtenwisseling met Zuid-
frtka over het Rhodesische geschil.
K alles blykt echter, dat deze ge-
Ithtenwisseling tot een ietwat deb
ate toestand heeft geleid. De Brit-
regering vermoedt, dat per dag
f,000 liter benzine via Zuid-Afri-
i naar Rhodesië gaat. Daarmee zon
helft van 's lands behoeften on-
het huidige dlstrlbutiesys-
i gedekt zijn
iterdag heeft dr. De Wet, de
Jafrikaanse ambassadeur in Lon-
i een uur lang met premier
ion en de Britse minister van
tenlandse Zaken, Stewart, ge-
aken. De ambassadeur, die het
lerhoud zelf had aangevraagd,
lijk, dat Engeland zijn invloed zal
aanwenden om een gevaarlijke actie
van de Verenigde Naties tegen Zuid-
Afrika te voorkomen. Daartegenover
gaat Zuid-Afrika voort te beloven,
dat het zich niet zal mengen in de
binnenlandse politiek van Rhodes*.
Het wenst met dat land en alle an
dere landen waarmee zaken kunnen
worden gedaan, normale handelsbe
trekkingen te handhaven.
Dr. Verwoerd wil de sanctiepoli-
tiek van de Verenigde Naties niet
tegenwerken. De prijs die hy hier
voor schijnt te vragen is dat premier
Wilson besprekingen met Smith op
gang zal brengen. De Britse rege
ring zou premier Verwoerd echter in,
de eerste plaats willen inschakelen
om de impasse in Rhodesië te bre
ken door alle olieleveranties van
Zuid-Afrika aan Rhodesië stop te
zetten. Verwoerds machtspositie is
sterk genoeg om een dergelijke stap
te wagen, hoe onpopulair deze in
Zuid-Afrika zou zijn, zo zegt men in
Londen. Hij zou de maatregel kun
nen verdedigen als een uitvloeisel
van zijn wens om buiten het conflict
te blijven.
(Van onze Haagse correspondent)
De Haagst student Ton van As (24), die op 18 december 1965
in Oost-Duitsland werd gearresteerd bij een poging zijn Oostduitse
verloofde naar het Westen te brengen, is in vrijheid. Met zijn aan
staande vrouw is hij vorige week in Berlijn over de zonegrens gezet.
Precies een week daarvoor was tegen Van As tijdens een proces in
Oost-Berlijn twee jaar tuchthuis geëist en tegen zijn verloofde an
derhalf jaar gevangenisstraf.
u nummer bestaat uit 18 pagina's
Nadat Van As en zijn meisje bij
Oebisfelde door Oostduitse politie
mannen uit de trein waren gehaald,
hebben zy in Maagdenburg gevan
gen gezeten. Drie dagen later beland
de het tweetal, gescheiden, in Oost-
Berlijn bij de Staatssicherheitsdienst.
Goed eten
Van As werd dikwijls verhoord,
maar bij die ondervragingen werd
naar zijn zeggen nimmer grove mid
delen gebruik gemaakt. De verhoren
hebben nooit langer geduurd dan drie
uur. Het eten in de gevangenis was
zo goed, dat hij zelfs gelooft het
thuis niet beter te kunnen krijgen:
als hoogtepunten van het gevange-
nismenue noemt hij schnitzel, wild
en gebakken lever. Een keurig toilet,
een keurig, nog nooit door iemand
beslapen bed in een gloednieuw, drie
verdiepingen hoog cellengebouw, net
te bewakers, nette ondervragers, bij
tijds luchten en zo nu en dan <met
Kerstmis en verjaardag) een ont
moeting met zijn verloofde, waarbij
koffie en koek werden genuttigd.
Kortom, Ton van As heeft zyn voor
arrest in een gevangenis ondergaan,
die alle verhalen, die hij over de
D.D.R.-strafgestichten had gehoord,
kennelijk logenstrafte.
Ook zijn verloofde Louise werd met
de uiterste zorg behandeld.
Advocaat
Ongeveer een maand na zijn ar
restatie, hoorde Ton van As, dat hij
een advocaat kreeg, die zijn zaak zou
behandelen. Hij tekende een papier
en hoorde niets meer, totdat hij op
Student Ton van As met
zijn aanstaande vrouwwande
lend in Den Haag.
1 april bezoek kreeg van de pleiter.
Ton van As, zich mentaal voorbe
reidend op een zeer langdurig ver
blijf achter tralies, hoorde toen, dat
het allemaal wel in orde zou komen.
Niet alleen voor hem, maar ook voor
het meisje.
Het proces moet een merkwaardig
stukje rechtspraak zijn geweest. Voor
Van As was het wel de grootste ver
rassing, dat hij van de aanklager een
handdruk kreeg, nadat deze zyn eis
tot 2 jaar tuchthuis had ingetrok
ken.
Een week later werden Ton van
As en zyn verloofde naar het bureau
van de Staatsanwalt gebracht en ver
volgens naar West-Berlijn gereden.
Nog diezelfde avond zaten zij in een
vliegtuig naar Nederland. Met een
papiertje waarop in het Nederlands
en het Duits was getikt, dat de Oost
duitse autoriteiten, hadden besloten
het paar uit te wijzen.
Ton van As, nog wat bleekjes, re
gistreert vol vreugde de verbazing
van zijn aanstaande vrouw over de
Haagse winkels, en hij vraagt zich
nauwelijks af waarom hij zo onver
wacht is vrij gelaten. Hij weet niet
wanneer hij kan gaan trouwen, om-
dal zijn verloofde vrijwel zonder pa-
peen in Nederland is aangekomen.
En de Nederlandse burgerlijke stand
is onverbiddelijk: eerst een papier
van de Oostduitse autoriteiten, waar
uit haar indentiteit zonneklaar blijkt
en dan pas huwen.
GEMINI IX
Start 17 mei
De Gemini IX zal op 17 mei met
de astronauten Thomas P. Strafford
en Eugene Ceman in een baan om
de aarde worden gebracht. Dit heeft
het nationale ruimtevaartcentrum
vandaag meegedeeld.
Deze datum was al enige tijd door
de pers genoemd, maar Nasa maakt
een datum nooit langer dan een
maand van te voren bekend.
Tijdens de vlucht die drie dagen
zal duren zullen de astronauten hun
ruimteschip aan een Agenasatelliet
koppelen. Bovendien zal Ceman een
wandeling van ongeveer 2% uur door
de ruimte maken.
De vlucht zal in vele opzichten ge
lijk zyn aan de vlucht die de Ge-
mini VIII vorige maand gemaakt
zou hebben als dat schip geen nood
landing had moeten maken doordat
een stuurraket door kortsluiting tot
ontbranding kwam waardoor het
ruimteschip begon te tollen.
Stafford is luitenant kolonel van
de luchtmacht en Cernan luitenant
ter zee. Zij zullen tijdens de derde
omwenteling het contact met de Age-
na tot stand brengen.
By zyn ruimtewandeling zal Cer
nan een ruimtepak dragen met klei
ne raketjes om zich voort t© kunnen
bewegen. Men heeft overwogen de
astronaut er zonder lijn naar het
ruimteschip op uit te sturen, maar
dit wordt nog te gevaarlijk geacht.
Tientallen ontslagen
De Groninger confectiefabriek v/h.
Gebr. Furda N.V. heeft haar neven
vestiging in het Noordbrabantse Reu-
sel verkocht aan de Nationale Con-
fectie-industrie in Amsterdam. Dit
bedrijf, dat verscheidene confectie
fabrieken in Nederland heeft is al
produktie-apparaat een dochteron
derneming van C en A Brennink
meyer. Het gehele bedrijf van Furda
in Brabant is naar de N.V. overge-
gaan, zowel het fabriekscomplex als
de inventaris en het 160 man sterke
personeel.
Enkele tientallen werknemers
werkzaam in de fabricage-afdeling
van het moederbedrijf zullen door
deze transactie moeten worden afge
stoten, omdat er nu voor hen geen
werk meer is. In Groningen werd na
melijk de laatste hand gelegd aan in
de fabriek in Reusel vervaardigde he
renkleding. Dezer dagen zal over de
inkrimping van de personeelssterkte
overleg worden gepleegd tussen de
directie van het bedrijf en de alge
mene bedrijfsbond textiel en kleding
„De Eendracht". Een eerste contact
tussen beide is al gelegd. De directie
van Furda weigerde commentaar op
de plotselinge verkoop van de fabriek
in Reusel, een verkoop die door het
onverwachte karakter veel opzien
baarde in de Nederlandse confectie-
industrie. Waarom Furda nu zo maar
opeens een hele fabriek heeft afge
stoten is niet bekend. Financiële
moeilijkheden schijnen er voor het
bedrijf in het geheel niet zijn geweest.
De N.V. Furda heeft ook nog een ne-
venbedrijf in het Friese Jubbega,
waar circa 60 mensen werken, dit be
drijf blijft normaal doordraaien.
Socialisten verbraken
coalitie na 20 jaar
Voor de eerste keer in de
Oostenrijkse geschiedenis na
1945 zal slechts één partij het
land regeren. Zaterdag en zon
dag j.l. scheen het nagenoeg ze
ker, dat de Oostenrijkse socialis
ten met de Volkspartij zouden
samenwerken. Gisteravond ech
ter om 7 uur deelde de voorzitter
van de socialistische partij mee,
dat zij het aanbod tot samenwer
king niet kon aannemen. Deze
verandering moet zich in de loop
van zondag hebben voltrokken,
omdat een sterke meerderheid in
het socialistische partijbestuur
zich tegen de samenwerking en
voor de oppositie heeft uitge
sproken.
Bij de definitieve stemming hier
over waren dertig leden van het so
cialistische partijbestuur voor de op
positie, terwijl tien waarschijnlijk
blanco hebben gestemd. De oppone
rende en meer radicale krachten in
deze partij zijn dus sterker geweest
dan de gematigde vleugel. Bovendien
kan men wel met zekerheid zeggen
dat de socialisten deze weg hebben
ingeslagen omdat zij in de laatste ja
ren geen sterke leiding meer hadden
en vooral omdat hun voorzitter, dr.
Pittermann, als leider heeft gefaald.
Nu zal de Volksparty dus alleen de
regering moeten gaan vormen. Kan
selier is Josef Klaus. De vroegere mi
nisters van deze partij blijven in hun
oude functies, terwijl voor de nu
opengekomen portefeuilles van de so
cialisten reeds nieuwe ministers wer
den aangewezen. Voor de eerste keer
in de geschiedenis van de Oosten
rijkse republiek zal nu ook een vrouw
achter de ministerstafel plaatsnemen,
namelijk mevr. Rehorn, voor Sociale
Zr ken. Buitenlandse Zaken wordt ge
leid door Lujo Toncic-Sorinj.
Na dit voor het gehele Oostenrijkse
volk onverwachte besluit van de so
cialisten heeft premier Klaus tesamen
met twee leden van de Volksparty
een korte verklaring afgelegd en
daarin gezegd, dat zijn party alles in
het werk heeft gesteld om tot sa
menwerking te komen, maar dat de
socialisten eisen stelden die niet in
overeenstemming waren met het re
sultaat van de jongste verkiezingen.
Als spreker van de socialistische
party verklaarde de vroegere minister
van Buitenlandse Zaken Kreisky, dat
ook zijn partij alles had gedaan om
de samenwerking te handhaven,
maar dat de Volksparty onaanvaard
bare eisen had gestald. Hy voegde
eraan toe dat de socialisten van nu
af een harde en onverbiddelyke op
positie zullen gaan voeren. Men zal
moeten afwachten of zij ook de weg
zullen vinden tot een constructieve
oppositie.
Prinselijk
paar nu in
New York
Prinses Beatrix en Prins
Claus zyn gisteravond per vlieg
tuig uit Mexico aangekomen op
Kennedy Airport in New York,
waar zy de pers vroegen hen
met rust te laten. Zjj stonden
geen vraaggesprek toe aan de
wachtende journalisten en ver
dwenen zo snel mogelijk per
ayto van het vliegveld. Het paar
probeerde achtervolgers in de
war te brengen door de douane-
hal via verschillende deuren te
verlaten.
Enkele uren tevoren hadden
zy in de Nederlandse ambassade
in de stad Mexico de pers voor
een kort informeel gesprekje
ontvangen. Het bruingebrande
paar vertelde „verliefd" te zyn
geworden op Mexico.
Ze wilden niet zeggen, hoe zy
naar huis zouden gaan. ,JDat is
ons geheim", aldus de Prinses,
die er echter aan toevoegde,
dat zy vóór de verjaardag van
haar moeder weer in Nederland
zou zijn. Zy was geestdriftig
over de tyd, die zij in Mexico
had doorgebracht. Het verbiyf
op het eilandje Cozumel was
„heerlyk" en volkomen rustig,
wy visten, zwommen, gingen
waterskiën en kruisten rond in
een motorboot".
Na het vertrek uit Cozumel
bezocht het paar ruïnes van de
Maya-beschaving en steden, die
door de Spaanse kolonisten wa
ren gevestigd. De Prinses ver
telde „veel te veel" Mexicaanse
voorwerpen te hebben gekocht.
Daarby waren kleren voor haar
zelf, een modern schilderijtje,
en ceramiek. Ze wilde de naam
van de schilder niet noemen.
„Anderen zouden ons naar de
keel vliegen", lachte Prins
Claus. De Prinses kocht ook
verscheidene grammofoonplaten
met Mexicaanse muziek. Myn
vader, die hier vaak komt, heeft
er heel veel van en hy speelt
ze dag en nacht", verzekerde zy.
Ze hadden drie nachten in
hotels doorgebracht. „Onder
onze eigen namen", vertelde
Prins Claus met zekere trots. Op
de vragen, waar zy nu naar toe
gingen, bleven zy het antwoord
schuldig, al zinspeelde Prins
Claus erop, dat zij de komende
twee weken misschien ergens In
Afrika zouden doorbrengen. Ze
hopen, dat deze weken net zo
rustig zullen zyn als de tyd, die
ze in Mexico hebben doorge
bracht. Mevrouw Adolfo Lopez
Mateos, echtgenote van de voor
malige Mexicaanse president,
had het paar geholpen by zyn
geslaagde pogingen om de pers
te ontlopen, zy gaf misleidende
verklaringen uit.
,,De mensen wisten niet, wie
wy waren. Maar wy werden al-
tyd vriendelyk ontvangen. De
houding van de bevolking in dit
land tegen buitenlanders ls ge
weldig", vertelde de Prinses ent
housiast. Prins Claus verklaar
de, dat hy dit land zeker kon
aanbevelen voor jong gehuwden.
Advertentie
Het probleem van de Franse
troepen op Duits gebied
(Van onze correspondent
in Bonn)
De besprekingen tussen de
Franse minister van Buitenland
se Zaken, Couve de Murville,
met zijn Duitse ambtgenoot
Schroder hebben gisteren in
Bonn geen nieuwe mogelijkhe
den gebracht voor een oplossing
van het probleem over de toe
komst en de status van de Fran
se troepen in de Bondsrepubliek.
Begin mei zullen onderhandelin
gen worden geopend over dit
thema. Het staat echter vast, dat
deze onderhandelingen lang en
moeilijk zullen zijn. Bovendien
zullen ze onder de druk van tijd
nood staan.
dat de Franse militairen krachtens
het verblyfsverdrag van 1954 ook
buiten NAVO-verband om volgens
de bezettingsregeling kunnen blyven.
De Duitsers gaan er vanuit dat het
gehele complex van in 1954 gesloten
verdragen de oude afspraken teniet
doet en dat de Fransen loutei en
alleen in verband met dit nieuwe
complex dat gemeenschappelyke
verdediging binnen de NAVO re
gelt op Duitse bodem kunnen bly
ven.
Duitse militaire samenwerking biedt,
zyn Westduitse ambtgenoot Schrö-
der moet er in dit verband echter
op wyzen dat het vriendschapsver
drag de Europese en Atlantische een
heid dienen moet. Het kan daarom
nooit de basis zyn voor tweezydlge
onderhandelingen over militaire pro
blemen buiten de NAVO om.
De eind vorige week in Bonn ge
vormde Duits-Amerikaans-Britse
werkgroep zal binnen 8 tot 10 da
gen een voorstel tot oplossing van
het conflict doen. In de daarop vol
gende week zullen de veertien
NAVO-landen over dit voorstel van
de werkgroep een beslissing vellen.
Eerst daarna zullen de Frans-Duit
se besprekingen over de troepeü be
ginnen. Militaire vraagstukken over
juli zal Frankrijk zich ^e taak van deze troepen zullen naar
mening van de Westduitse regering
en in overeenstemming met de
NAVO-partners alleen door de
NAVO-landen gezameniyk worden
opgelost. Ten aanzien van deze taak
verdeling echter zullen de Fransen
waarschynlyk een beroep doen op
een Frans-Duits verdrag van 1960,
waarin een regeling werd getroffen
over het verbiyf van Duitse troepen
in Frankryk en een militaire oplei
ding in dit land. De Franse minister
van Buitenlandse Zaken ziet het ver
drag in nauwe samenhang met het
Duits-Franse vriendschapsverdrag
dat volgens hem nog vele onbenutte
mogeiykheden tot nauwe Frans-
Vanaf
op bevel van president ue
uit het verdedigingssysteem van de
NAVO terugtrekken. De regering in
Bonn gaat er vanuit, dat vanaf dat
tijdstip Franse troepen in de Bonds
republiek elke rechtsstatus voor dit
verbiyf ontberen, wanneer niet voor
die tyd een juridische vorn. voor ver
dere aanwezigheid gevonden is. Ty-
dens de besprekingen van gisteren
tussen Schroder en Couve de Mur
ville is nog eens gebleken dat bei
der standpunten over de troepen-
status onveranderd en lynrecht met
elkaar in strijd zijn.
Volgens de Fransen is er geen
reden voor nieuwe afspraken, om-
(§ud (£ÏUeumo
Uit het Leidsch Dagblad van
19 April 1866:
Naar men verneemt, be
staat bij de Regeering het
voornemen om eerlang de
verhuring voor alle klassen
der Staatsloterij te doen op
houden, zoodat er alleen ge
hele- of gedeelte van loten
voor alle klassen of voor elke
klasse zullen te verkrijgen
zijn.
In een kleine Fransche ge
meente is dezer dagen
iemand gestorven, die van
gierigheid een waar beroep
had gemaakt. Tijdens zijn
gansche leven droeg hij
steeds hetzelfde vest en de
zelfde broekeen hemd be-
schouwde hij als een nutte
loos iets; te huis was hij al
tijd geheel naakt. Hij liet een
vermogen na van 100.000
francs.
