Belgisch
animisme
surrealisme en
Antwerpen
in
,iin:(x)
kunst
kAleiöoscoQP
Festival
breed
moet
zijn
Franse dirigent
teruggevonden
Schilderij
Hubertus van Eyck
ontdekt
Wat gaat u
vanavond opsteken?
HISTORISCHE KERK: MONUMENT
Het gewone in een
ongewone schikking
U.S.O. jubileert niet
Mahlers „Zesde"
Het is gedaan met
geijkte indelingen
Nieuwe uitgaven
Culturele prijs
verleend
GEEN SOCIALE
DIENSTPLICHT
VOOR VROUWEN
KIESPIJN?
LEIDSCH DAGBLAD
.DE GENERATIE VAN 1900"
De Franse dirigent Raymond
Legrand, die sinds 26 maart
j werd vermist, is terecht. De di-
I recteur van een kliniek in Brus-
I sel deelde de Franse politie van-
I ochtend mee. dat Legrand zich in
zijn inrichting bevindt.
Expositie
„Ro Mogendorff'
I stelling voor grafische kunst te Leip-
zig, bewijst met zijn verschillende
..Bomen" niet alleen zijn technische
vaardigheid in de steendruktechniek £*2
Advertentie
stelling „Ro Mogendorff" geopend
worden. Deze expositie van krijt- en
penseeltekeningen is te zien tot en
met 22 mei. Prof. W. P. S. Esser zal
dé tentoonstelling openen.
maar tevens, in de samenbundeling
der lijnen, een meer dan gewone
vormbeheersing en picturale be
gaafdheid.
Armonas Vanderlick, is een alleen
staande figuur, wars van elk epigo
nisme en steeds vertoevend in een
eigen poëtische, roerloze wereld. Jos
Verdegem wordt bijna nooit
j vermeld in de standaardwerken over
de Belgische animisten. Zijn kunst is
evenwel boeiend ofschoon ook, in be
paalde doeken, onevenwichtig. Naast
de sublieme en tere werken, schenkt n
hij soms rauw geschilderde bloem- [National Lrallerv heeft een
stukken, die men nauwelijks van de- klein. 15de eeuws schilderij van
zelfde kunstenaar zou vermoeden. <je Vlaamse kunstenaar Huber-
Volledigheidshalve wijzen wij nog tus van Eyck verworven. Het
op de beelden van Georges Grar stelt ..St. George en de draak'
die op artistiek gebied schatplichtig voor De historische kerk „St. Marks in men veel voor het denkbeeld, dus is
is aan de Franse beeldhouwer Mail-; D the Bowerie" in New Vork. waarin het te verwachten dat het verzoek
lol. en van Charles Lenlae. die in- Volgens de Washington rost het stoffelijk overschot begraven ligt zal werden ingewilligd
timiteit en monumentaliteit harmo- j heeft het museum er onlangs op van Pieter Stuyvesant, de laatste Ne- De oorspronkelijke kerk is m 1660
isch samenbrengt; een vermelding een veiling voor 616.000 dollar j derlandse (gouverneur van Nieuw- gebouwd, vier jaar voor de Engelsen
de hand op weten te leggen
Hunter
King Size?
Hunter
filter?
Waar Pieter Stuyvesant begraven is
ook verdient de ceramist Pierre Cail
le, die zijn inspiratie uit de folklore
haalt en luchtige, frisse werkstuk
ken te kijk stelt.
Het schilderij meet 15 bij 10
cm.
In het Antwerpse Koninklijk Museum voor Schone Kunsten
wordt thans een expositie gehouden onder het motto ..De Generatie
van 1900". De ondertitel van de catalogus luidt Sur realisten en
Animisten" en het gaat hier inderdaad om Belgische schilders die
onder dit etiket kunnen gegroepeerd worden.
Toen in 1928 de Franse auteur
André Breton zijn „Surréalisme et
Peinture" publiceerde en meteen zijn
poëtische nonnen aan de schilder
kunst toetste, waren er in België
reeds kunstenaars werkzaam wier
doeken hun kracht ontleenden aan
de schildering van het gewone in een
ongewone schikking.
Zo had de welbekende Gentse kunst
schilder Frits van den Berghe de ex
te maar toch dromerige kunst soms
de oppervlakkige virtuositeit bena
dert. Jos Verdegen, nauw verbon-
cien met de expressionistische stro
ming maar tevens afkerig van de te
verregaande eenvoud. Jozef Vinck,
oie zich vooral laat inspireren door
de Antwerpse voorstad, Mortsel, wel
ke hij in breed uitgeborstelde doeken
afbeeldt, Henri Wolvens, die in zijn
wilde ongebondenheid aan Van
prssionistische schilderkunst de rugGogh herinnert maar toch in zijn
Hierbij een overzicht van een
der vele zalen, waarin de expo
sitie ..Surrealisten en Animisten
in Antwerpen is ondergebracht.
vrij goed bekend. Nochtans zijn het
juist de minder bekende uitzonde
ringen, met name Hendrickx, Van
derlick en Verdegem, die speciaal de j
aandacht verdienen. De graficus Jos
Kendrickz bijv., die in 1965 bekroond
werd op de internationale tentoon- I
Zuidvlaamse
kuituurdag
Onder auspiciën van de afdeling
Brabant van het Alg. Ned. Verbond
vindt zondag 17 april te Breda de
elfde Zuidvlaamse t is Frans-
Vlaamse) cultuurdag plaats in de
Stadsschouwburg aan het Van
Coothplein. De organisatie berust bij
het „Comité voor de Zuidvlaamse
cultuurdag", onder voorzitterschap
van dr. P. C. Paardekooper. Onder
Amsterdam, zal binnenkort door de de stad overnamen en herdoopten in
stad New York tot monument wor- New York. In 1799 is de kerk volle-
den verklaard. Er is tevens een aan- dig herbouwd. Sindsdien is het een
vraag ingediend om erkenning als episcopaalse kerk. In een crypte on
historisch monument van nationa- der de kerk liggen Stuyvesant en zyn
le betekenis. directe nazaten begraven.
De Newyorkse commissie voor het j De kerk ligt in de wijk The Bowe-
behoud van natuurmonumenten van ry de tegenwoordige spelling in
de gemeente heeft een openbare zit- het noorden van het eiland Man-
j ting gewijd aan de kwestie, waar I hattan. «Naar men zegt is Bowe-
een woordvoerder van het kerkbe- j rv" een verbastering van het Ne-
I stuur en anderen hebben gepleit voor derlandse woord „bouwerij
het aanmerken van de kerk als
om zijn toevlucht te i beste werken zoals in „De Man in j meer zal op 'deze dag een politiek
- blauwe kiel" zyn stygende reputatie forum worden gehouden over het
rechtvaardigt.
twintigtal werken vertegenwoordigd, I van de Raad
onderwerp „De Nederlandse cultuur- I
politiek en de plaats daarin van
Zuid-Vlaanderen". Voorzitter daar
van is dr. W. H. van den Berge, lid
State.
Ook Syntaxis II van Ton
de Leeuw in première
Zelf ontdekken
De opvolger van Peter Diamand bij het Holland-Festival, de in handen ziin
34-jarige Amsterdammer Hans de Witte, houdt geen slagen om heren',
de arm. Natuurlijk wil hij zich eerst grondig inwerken om te
weten wat er allemaal mogelijk is in zijn nieuwe functie, maar
hij gebruikt dat niet als argument om verborgen te houden wat
hij wil. Na tien jaar journalist te zijn geweest werd hij twee jaar
geleden adjunct-directeur van de N.V. voor Cinegrafie (Uitkijk
en Leidsepleintheater)..Als journalist heb ik heel wat ideeën
(Van onze kunstredactie)
Uit groeiend onwil om ooit ergens
in veiligheid te komen. Gedichten
j ctoor D. Hijlenius. Uitg.: De Arbei
derspers. Amsterdam,
j Burgerlijk Wetboek. Ingeleid door
I prof. mr. H. L. Bakels.
„Goede kunst is altijd Imks, noem i
mij een goede rechtse kunst". Ik zou Wetboek van Koophandel c.a. In-
Brecht altijd voortrekken boven i geleid door prof. mr. J M. M. Maeyer.
Priestley of Coward". Uitg.; AE. E. Kluwer. Deventer.
-He activiteiten laten beperken MUn Harlem, door Claude Brown,
gepropageerd, maar in de film heb ik pas geleerd dat elk ideaal tot routine, dat. haat ik. Creatieve ingeiejd door dr j wsch-ulte Nord
een haakje nodiq heeft voor het realiseerbaar is". mensen voelen zioh daar nie,t goed holt. Uitg.: Lemniscaat, Rotterdam.
9 bij. Je moet in creatieve impulsen!
A j maar wel in een verhouding tot dat leven. Waar die verstikt worden door Kinderen vertellen de Bijbel. Ver-
Opeil kaart spclcil 'progressieve. ambtenarenroutine. angst, door my- halen uit het Oude. en Nieuwe Tes-
I 1 thisoh gezag, politieke macht of wat tarnen t verteld door Nederlandse
dan ook. daar is het mis". „Waar ik schoolkinderen. Geïll. Uitg.. Helmond
Geen „Olltle liereil/ jhet meeste plezier in heb: zélf iets Helmond. J. H. Kok. Kampen
I ontdekken, hier of in het buiten- i Barend de Beer uit vissen, door P
gaan. Je kunt beter I "Het Hol,and-Festival heefl *een land". En als het kan dat combine-1 Durand en C. Laydu. Uitg.: Agon
vieren. Hoewel het orkest dan precies 171 jaar bestaat, is in feite foute beslissingen nemen dan geen.1 didactische taak, maar ik denk wel ren met iets anders, zoals je twee Elsevier. Amsterdam,
de wereldpremière van Gustav Mahlers Zesde Symfonie (60 jaar Kritiek komt er tóch. Ik heb me nu aan formu|e waardoor creatieve ï?ÏL2?nenzet °m te kljken
„1 J -nrx,..;i j»Arx net WOrat!
zoeken in een wereld waarin embry-
nale of verminkte wezens ronddolen.
Ook de Belgische vaandeldrager van
de surrealisten, de wereldberoemde
René Magritte, was toen al zeer be
drijvig. Hij schilderde in 1926 niet
minder dan 60 grote doeken in de
geest van deze stroming die meer lite
rair dan picturaal uitdrukking wil
geven aen de ideeën en gevoelens.
Bij Magritte domineert de idee, de
vondst en geenszins de kleur of de
vorm. Dit geldt ook voor Paul Del-
vaux, die andere wereldbekende Bel
gische surrealist die gelooft in een
hogere realiteit welke volgens hem
verkregen wordt door de associatie
van droom en werkelijkheid,, door de
verbinding tussen het bewuste en het
onbewuste.
Van deze beide surrealisten zijn 40
werken te zien in voornoemde ten
toonstelling waaronder de overbeken
de schilderijen. „Het Balkon van Ma-
net" en „Het Rijk der Lichten" van
René Magritte en „Verontruste
Stad" en „Roze Strikken" van Paul
Delvaux.
Nochtans vormen deze twee Waal
se grootmeesters geenzins de groot
ste trekpleister van deze tentoonstel
ling. Het zwaartepunt ligt zonder
enige twijfel bij hen die de kunst
criticus Paul Haesaerst „de animis
ten" heeft genoemd. Hiermede be
doelde hij dat zij de gewone werke
lijkheid wilden bezielen, d.w.z. „ani- i
meren". Deze kunstenaars vallen te- Jaar ,efc ee Rataafse
10E in een bepaald soort realisme, ™n het ontstaan van de Bataafse
schuwen elke overdrijving om meer Republiek ook het muziekkorps van
de nadruk te leggen op de innigheid
der dingen
Onder de Belgische animisten
worden te Antwerpen gerangschikt:
Albert Dasnoy, die tedere tafereel
tjes schildert in haiftonen, Jacob Le tv
Mair, die met een haast fotografi- £/0VCIlt0F
sche nauwgezetheid werkt. Paul j
Maas, die zeer persoonlijke doeken In de hal van het stadhuis van
ir een vettige verf borstelt, Hubert Deventer heeft de burgemeester, mr,
Malfait, die vaak aan de Vlaam- Dr N> Bolkestein, gisteravond de
se expressionisten herinnert, Armand cuitUrele jaarprijs 1966 van de stad
Vanderlick. de schilder van de tijd- i uitgereikt aan de heer B. Dubbe te rooy, Gounod, Suppé, Dvorak, Jo-
loze eenzame personages en serene Deventer wegens diens uitmuntende han Strauss, Elgar en een door Her
stillevens, Albert Van Dijck, die ont- publikaties in boek en tijdschrift op
roerende Kenipense kinderfiguren j het terrein van de historie van de man ü>trategier m opdracht van
weergeeft, War Van Overstraeten, kunstnijverheid. U.S.O. gecomponeerd werk voor
öie als animistisch voorloper aange- Jn dankwoor[1 merkte de heer i kest en gemengd koor. Leden
Gesprek met Hans De Witte
Advertentie
i ze 'n tientje voor 'n beat plaat geven
j moeten ze dat ook doen voor het j
Holland-Festival, 't Moet feestelijk i
zijn, een Holland-Festivalbal, zoals
het Boekenfeest, of de Gala du Dis-
j que. Er is in tijd en ruimte een ont
wikkeling in die richting. De musi-
sche vorming van de jeugd mag niet
uitsluitend oude
doet u goed,
elke dag wéér
qeleden in Essen) de aanleiding om de vergeten verjaardaq alsnoq al &ehard- Wat Je- °P de functie
j T-. - j i nnr j i c a i zelf is er uiteraard kritiek zolang er
te vieren. Die wereldpremiere werd in me. 1906 door het U.S.O. mlskende artiesten zyn en critici die plaats i
gegeven onder leiding van de componist.
kortgeleden is ontdekt hoe de Utrechtse Schutterij werd opge-
oud het USO precies is. Daarvoor
nam men aan dat het ongeveer 150
jaar moest zijn. maar speurwerk
van de violist Willem Noske en een
Utrechtse krant leidde terug tot het
richt. Uit dit korps is het USO
rechtstreeks voortgekomen. Aange
zien Willem Noske deze ontdek
king vry laat deed, zag men geen
kans het 170-jarig bestaan vorig
jaar te vieren.
Maandag 16 mei wordt onder lei
ding van Paul Hupperts een gala
concert gegeven. Op het program
ma staat uiteraard Mahlers Zesde
Symfonie, wegens de duur en bezet
ting een zelden uitgevoerd werk.
Voorts gaat in première „Syntaxis"
voor dit jubileum gecomponeerd.
Op 9 mei wordt in de Margriet
hal een populair concert gegeven
met werken van Purcell, Van An-
het
vergeet te groeten. Bovendien
hangt het met de Festival-cultuur
samen dat de functie overspannen
verwachtingen wekt en daar komt
nog bij dat het Holland-Festival al
tijd weerklank zal zijn van wat er in j
ons kunstleven gebeurt.
Voor de vacature-Dia mand zijn
nooit kandidaten opgeroepen. Hans j
de Witte zegt: .maar als je iets héél;
graag wilt. gaan de wegen vanzelf
open". De hartstocht voor zijn nieu
we taak spreekt uit al zijn woorden.
Hij wil niet. graag gezien worden
als vooral een filmman of muziek
minnaar.
„Ik geloof dat het gedaan is met
de geijkte indelingen in de kunst. De
internationale theaterwereld gaat
niet alleen in de richting van „to-1
taal" theater, nee, er is ook een weg
vallen van hiërarchische grenzen,
van de onverenigbare grote en kleine
k. Al het internationaal thans opko-
j mende talent is niet ijkbaar indeel-
baar. Ik zou voor ons land bijv. niet
j weten waar je Ramses Shaffy bij zou
moeten indelen".
't publiek in te nemen. Als
HANS DE WITTE
zien wordt en door zijn onopgesmuk-
Adveitentle
I Dubbe o.m. op. dat hy de onderschei-
ding meer zag als een bekrachtiging
van de groeiende waardering van
overheidswege voor de toegepaste en
het oude ambacht. De veronacht
zaming daarvan door de overheid in
het verleden heeft z.i. mede geleid
tot onherstelbare verliezen. Als dank
voor de hem verleende jaarprijs, door
de gemeente Deventer ingesteld ter
herdenking van de bevrijding op 10
mei 1945 en bestaande uit de leg
penning De Gulden Adelaar, een oor
konde en een bedrag van f 1000,-,
bood hij de burgemeester enkele
standaardwerken op het terrein van
de historie van de kunstnijverheid
aan ter plaatsing in de Athenaeum
Bibliotheek.
Dr. J. G. N. Renaud, wetenschap
pelijk hoofdambtenaar bij de Rijks
dienst voor het Oudheidkundig Bo
demonderzoek en lector aan de Rijks
universiteit te Utrecht, hield daarna
een rede,
van het
alle Utrechtse koren verlenen 1 i«
aan medewerking. Op 24 mei wordt
een voor ieder toegankelijke herha
ling gegeven van het programma ty-
dens het galaeoncert.
Devaluatie
„Er is natuurlijk, een zekere deva-
latie van de Festivals aan de gang.
Er zijn er 375 in Europa alleen al. Er
is een tendens naar goede gespecia
liseerde Festvals. Maar het Holland-
Festival zal altijd heel breed moeten
Ter gelegenheid van het U.S.O - zijn, niet te gespecialiseerd, zowel
jubileum verschijnt een boekje, klassiek als progressief, maar ik hoop
waarin Willem Noske en Wouter wèl op een verschuiving naar het
Paap de geschiedenis van het U.S.O. eigen Nederlands publiek.
(met veel illustraties) hebben ge
boekstaafd. De drie overheden en Het Holland-Festival is een viering,
andere subsidiegevers zullen finan- i maar dan moet je niet denken aan
ciële medewerking verlenen aan de de invloed die sommige Kamerleden
jubileumviering.
Het ligt in de bedoeling dat het
U.S.O. binnenkort Mahlers Derde
Symfonie weer op het repertoire
neemt. Dit werk beleefde zijn Ne
derlandse première in 1903 tijdens
een concert door het U.S.O. en de
Arnhemse Orkest Vereniging. Ook
rret i/pbT'11 hft"W bii zónder e dit werk wordt vry zelden uitge- In mijn functie moet je het niet al-
g - voerd leen in het progressieve zoeken,
en fractievoorzitters op de cultuur
willen uitoefenen. Denk maar aan
Van Dis en Beernink. Maar we kun
nen toch altijd nog vieren dat we
prachtige schouwburgen hebben en
een Concertgebouworkest. Ik wil niet
alleen maar progressief zyn ik wil
échte theatergebeurtenissen maken
50 hartige hapjes 50 heerlijke
soepen 50 kaasgerechten 50
aardappelgerechten 50 pannckoek.
gerechten. Kookboekjes, samenge
steld door Ben J. Kuyper. Verschenen
in de serie „Het neusje van de zalm"
bij Zomer Keunings, Wapeningen.
Jongerenparlemeiit:
Indien de regering ooit mocht
overwegen een wet aan te nemen
waarbij sociale dienstplicht voor
vrouwen wordt ingesteld, dan mag zij
rekenen op tegenstand van de jeugd,
ui het bijzonder van de „m te lijven"
vi ouwen of meisjes. Want gisteren
hteft het jongerenparlement in de
vergaderzaal van de Tweede Kamer
in Den Haag het „wetsontwerp tot
invoering van sociale dienstplicht
I voor meisjes" verworpen. Dc stem-
I ming was 76 tegen en 36 voor. Daar-
mee stuurde het jongerenparlement
het jeugdkabinet naar huis.
j Dat het tekort aan jonge mensen,
die bereid zijn op sociaal vlak hulp
te bieden groot is en nog groter zal
worden vormde geen punt van dis
cussie. Het was de plicht, de dwang
om tegen een niet al te hoog loon
werk te moeten verrichten, die de
meeste weerstanden opwekte. Wer
ken? Akkoord, maar dan uit vrije wil
Dat die ..eigen vrije wil" tegen
woordig niet groot blykt te zyn zou
volgens de mening van velen, ko
men door het lage salaris in ver
gelijking met beroepen in de meer
zakelijke sfeer. en. volgens een en
keling, „door de kostschool-mentali
teit" in ziekenhuizen, waarmee de
18- tot 20-jarige meisjes te maken
krijgen. „Wel een heleboel verant-
woordelijkheid", verdedigde een jon-
gedame zich", „maar om half elf
i word je naar bed gestuurd".
f
Wèg pijn
Als u
WITTE KRUIS
poeders
kièst!
ik.A
