in Mozarts' fluitconcert
Koos Verheul magistraal
Film, toneel, concert trekken
een groter publiek dan ooit
kunst
kAleiöoscQQP
VAN KUILENBURGPRIJZEN
Beetliovens „Zesde";
balsem voor de ziel
MIVEA
VERLIEST T.V. HAAR ATTRACTIE?
Onbegrijpelijk
duur
Grootse opleving;
zalen zijn tjokvol
Bioscoop trekt
Ongekende
hausse
Veel muziek
RESIDENTIE-ORKEST VOOR IC en O.:
Wat ziet men?
VRIJDAG 1 APRIL 1960
LEIDSCH DAGBLAD
daar zijn inspiratie vcx
symfonie opdeed. Daarom bunnen
wij ons zo goed voorstellen wat hem
bezig hield, w&t hij er onderging
hoe deze symfonie er tot stand ge
komen moet zijn. Wellicht hierom
koesteren wij voor dit werk in on
verbreekbare verbondenheid voor
keur, hóe dikwijls ook gehoord. En
wij volgen daarom nog altijd Beet
hoven met onuitsprekelijke liefde in
zijn „aangename gewaarwordingen",
wij leven mee met ruisende beeekje.
we zitten tussen de boeren, we horen
de koekoek (flauw grapje van nu: de
„Pastorale" wordt „Ode aan boer
Koekoek" genoemd), we schrikken
op van de donderende storm en we
komen weer tot de vredigste rust en
adiemen op na al deze landelijke om
zwervingen. Juist omidat dit alles
niet meer hoort in deze nuchtere,
jakkerende, enerverende tijd heeft
j het, als sterk contrast, voor ons zulk
'een bijzondere aantrekkingskracht.
Vooral wanneer deze symfonie zo
doorzichtig-vloeiend, in vele passages
zelfs teder, wordt verklankt als dit
maal, in vrij snelle tempi weliswaar,
naar daarom misschien te boeiender.
Wij hebben voor ons zelf vastge
steld, dat deze „populaire" Beetho-
voor de mensheid nog altijd veel
te zeggen heeft en dat zijn taal het
hart verwarmt. Juist in een tijd,
waarin decadentie en grenzeloze ver
warring hoogtij vieren.
Van Otterloo heeft er góed aan ge
daan deze muziek weer eens te laten
spreken en in al haar ware schoon
heid te doen opklinken: zij is ons
ware balsem voor de ziel geweest!
H.
P.C. Hooft's „Waremar", dat in het
Holland Festival 1966 zal worden op
gevoerd in de regie van Ton Lutz en
in de décors en kostuums van Nico-
laas Wijnberg, zal in vele steden ver
toond worden o.a. in Amsterdam,
Arnhem, Deventer, Eindhoven, En
schede, 's-Gravenhage, Groningen,
Hilversum, Nijmegen, Rotterdam, Til
burg en Utrecht.
De titelrol zal worden vervuld door
Ton Lutz.
Andere medespelende zijn: Nel
Koppen, Mimi Boesnach, Henk Rig-
ters, Jules Croiset, Jules Royaaxds,
Allard van der Scheer en Johan
Kaart.
/Ajzmzs
doet u goed,
elke dag wéér
In het verstreken najaar werd ein
delijk een „stabiel" „Romeins thea
ter", dus een vaste groep opgericht,
een weelde die men hier nooit heeft
gekend. Maar men deed het dan ook
meteen goed. Het gezelschap is zo
talrijk, dat men voorlopig twee, in
het volgende seizoen drie, theaters
tegelijkertijd avond aan avond be
spelen kan. En de abonnees krijgen
in eik van die beide schouwburgen
(Van onze Romeinse correspondent)
ROME is het Mekka van de Europese film
industrie. In geen andere stad van Europa
worden zoveel films vervaardigd als in
Rome, Italiaanse films, films waar Italianen bij
betrokken zijn door wat men de co-produktie
noemt en ook Amerikaanse films. Voor de grote
Amerikaanse producers is het namelijk om fiscale
redenen vaak voordeliger een film in Rome te
laten opnemen dan in Hollywood. Italië is ook van
alle Europese landen het land, waar men de mees
te bioscopen vindt en ook, wat nog belangrijker is,
het grootste aantal zitplaatsen in bioscopen. Zo
goed als in andere landen is er ook hier een inzin
king geweest in het bioscoopbezoek tengevolge van
de t.v. En daar de Italiaanse televisieprogramma's
volgens het oordeel dergenen, die het weten kun
nen, uitzonderlijk goed zijn, zou men verwachten,
dat het bezoek aan bioscopen en schouwburgen er
sterk door zou worden beïnvloed. Dit was inder-
ring ingetreden, die naar wij vermoeden ook in
daad het geval. Maar sedert kort is er een kente
ring ingetreden, die naar wij vermoeden ook in
andere landen niet zal uitblijven.
Het bioscoopbezoek is al sedert 2,
S jaar, althans in de grotere plaat
sen sterk toenemend. Rome heeft'
ruim 200 bioscopen, waaronder er 70
zijn, die uitsluitend films „iii eerste
voorstelling voor Italië" draaien en
dat zijn doorgaans heel grote bios
copen met 1500 tot 2000 zitplaatsen.
De andere, tweede en derde „visie"
zijn goedkoper en doorgaans ook
kleiner. Verder zijn er nog een aan
tal parochiezaaltjes, vooral in de
verre buitenwijken, die alleen bete
kenis hebben voor de buurtbewoners.
Goed, Rome is een stad met 2Yi mil
joen inwoners. Maar het lukt dan
toch maar al die bioscopen dan een
dag drie of vier maal tjokvol te krij
gen en de prijzen zijn heus niet
mals. In een grote bioscoop betaalt
men voor de goedkoopste plaatsen
er zijn maar twee „rangen": par
terre en gaanderij nooit minder
dan 1800 lire, dus ruim f10.-.
sen een stuk of zes, zeven schouw
burgen en doorgaans duurde het
seizoen kort. De mensen zaten thuis
achter de TV. Die tijd is voorbij,
laat ons hopen voorgoed.
Men betreurt het thans, dat er in
vroeger jaren, voornamelijk tussen
de beide oorlogen, tal van mooie,
oude schouwburgen werden gesloopt.
Indien er meer zalen bestonden zou
den er meer voorstellingen worden
gegeven. Enkele variété-theaters uit
bet begin der eeuw, die later in bios
copen werden veranderd, zijn in al
lerijl omgebouwd tot „intieme
schouwburgen". Zalen, die tientallen
jaren ongebruikt stonden en daar
onder het oudste nog bestaande gro
te theater van Rome het „Argen-
tino", worden zo snel mogelijk ge
restaureerd, ook al zijn daar heel i
wat miljoenen mee gemoeid. De
stad heeft behoefte aan schouwbur
gen, er zijn er nu een twintigtal van
de grote opera (3000 zitplaatsen- en
..Sistina", zeker niet minder groot
maar heed wat minder mooi, tot
kleine zaaltjes met minder dan 200
plaatsen. En allemaal zijn ze elke
avond en vaak tweemaal per dag
tot de laatste plaats toe uitverkocht.
„W arenar" in het
Holland Festival
Probleemloze, maar voortreffelijke avond van het Residentie-
Orkest voor K. en O.
Werken, door en door gekend, ook door het grote publiek. Was
de zaal misschien juist daarom zo tjokvol?
Want Mozart en Beethoven, zij blijven trekpleisters, ondanks
alles
Van Otterloo en de zijnen al direct
op volle toeren, zij het met verant
woord uigedund orkest in eigenaar
dige samenstelling de contrabas-
sisit ter linkerzijde in Mozarts „Se-
renata Not/turna", K.V. 239, een van
de twee verrukkelijke in D gr. t., spe
lenderwijs gecomponeerd, blijmoedig,
fris en zangerig tot het uiterste, met
hemelse trekjes van de primarius
van het concertino, concertmeester
Willem Noske, in eenparige samen
werking met Adrienne de Smet. Een
melodieuse en zonnige avondlijke in
zet, hoewel deze serenade voor de
nacht is bedoeld.
Fluitist Koos Verheul zette dit
Mozartfestijn voort met een feilloos
geblazen Concert voor fluit en orkest
in G gr. t., K.V. 313, een van de twee
waarmee amateur-fluitist De Jean,
aan wie ze opgedragen waren, fu
rore maakte. Koos Verheul wij
zijn er nog altijd trots op dat hij uit
onze contreien, in casu Boskoop
stamt heeft zich ontwikkeld tot
een solist van internatonale faam.
Bekend om zijn indrukwekkende in
terpretaties van hyper-progressieve
composities, voelt hij zich ook in Mo
zart thuis als een vis in het water.
Wie hoorde ooit zulk een unieke
embouchure, zo'n sublieme toon, zulk
een perfecte adembeheersing geen
aasje „wilde" lucht een zodanige
kleurgevoeligheid, waarmee hij uit
Maar wat wellicht nog veel meer
bevreemdt is het sterk toegenomen
schouwburgbezoek. Dit betreft ge
heel Italië, maar dan toch in de eer
ste plaats Rome. Wü verbazen er
ons over te horen, dat in Parijs en
andere grote steden het schouwburg
bezoek nog steeds afneemt. In Rome
beleven wij een „hausse", die wer
kelijk ongekend moet heten. Drie
jaar geleden had men de keuze tus-
Dan zijn er nog de concerten. Ro
me, eenmaal een weinig muziekmin-
nende stad, biedt thans de muziek
liefhebber iedere dag de keuze tus
sen meer dan één concert. Zij is
dus plotseling een echte wereldstad
geworden ook op het gebied der ont
spanning (nachtleven uitgezonderd),
en heeft waarschijnlijk meer te bie
den dan Parijs, zeker op muziek
gebied.
De oorzaak van deze verandering
is... de TV. Vele duizenden Italianen,
die vroeger er zelfs niet over dachten
naar een concert of toneelvoorstel
ling te gaan, zijn dank zij goede TV-
en radioprogramma's voor toneel en
muziek gewonnen. En zij hebben ook
begrepen, dat een echte voorstelling
in een schouwburg of concertzaal
toch nog iets anders is dan de weer
gave op het kleine schermpje van
het kijkkastje, De opera heeft mis
schien baanbrekend werk verricht in
deze terugkeer tot de goede, oude I
theatergewoonten. Door naast het
ijzeren programma van een stuk
of 30 opera's, die men zeker de
Italiaanse „men" wel dromen kan
ook plaats in te ruimen aan oude,
ten onrechte vergeten werken en
aan eigentijdse scheppingen en daar
naast tegelijkertijd een groots opge
zette propaganda te maken voor
abonnementen, waarbij aan studen
ten de mogelijkheid werd geboden
een abonnement te nemen tegen
halve prijs en dit in drie termijnen
te betalen, slaagde men erin het
aantal abonnees van ongeveer 2000
op ruim 7000 te brengen. Het niet
voorziene gevolg is, dat wie geen
abonnement heeft, hoogstens een
plaatsje in de engelenbak kan ver
overen
In het I.C.C. in Amsterdam
vond gistermiddag de uitreiking
der „Herman van Kuilenburg-
prijzen" plaats door de heer Van
Kuilenburg (tweede van links)
I aan George Rooth (l.) die de ro-
manprijs kreeg, mevroutp P. Go-
mes, die de novelleprijs verwierf
en mevrouw H. Vonk, die de
poëzieprijs verkreeg.
novelle „Het ezeltje" betreft merkt
zij op, dat men daarin niet alleen
wordt geboeid door mensen die de
schrijfster weet op te roepen maar
ook door de innerlijke ontwikkeling
van de hoofdpersoon. Over de be
kroning van de gedichtenbundel had
de jury geen ogenblik hoeven aarze
len. Het werk was volgens haar ge
schreven in de „ndet altijd gemakke
lijke vatbare taal van een indivi-
dualiste die, als zij haar talent weet
te ontwikkelen zeer zeker een be
langrijke eigen plaats zal gaan in
nemen in de Nederlandse poëzie".
De drie bekroonde manuscripten
zullen het komende najaar worden
gepubliceerd.
Nationaal vioolconcours
Oscar Back 1967
..Meester"-fluitist Koos Verheul.
zijn instrument, ook in het laagste
register, de rijkste verscheidenheid
aan nuances voortovert.
Mozart zelf had met de fluit niet
veel op, maar hij schreef er een on-
geloofwaardig kunstwerk voor, met
virtuoos-levendige hoekdelen, waar-
mee Verheul vederlicht en dartelend
omsprong, alsof het hem geen enkele
moeite kostte. En daarbij enige ca-
denzen, niet van Mozart zelf, maar
prachtig in de stijl aangepast, van
Marius Flo thuis, die Verheul al
evenzeer superieur belichtte.
Dirigent en orkest pasten zich
soepel en vloeiend bij zijn magistraal
spel aan, zodat een verrassend zui
ver op elkaar afgestemd geheel ont
stond, een Mozart-juweel, waarover
de componist zelf verstomd zou zijn
geweest.
Beethovens' „Zesde Symfonie",
diens onvergankelijke „Pastorale".
Ja: wait dóór nu nog ova: te
schrijven? „Mehr Ausdruck der Emp-
findung als Malerei" zegt hij er zélf
van. Persoonlijk hebben wij menig
maal gedoold in de omgeving van
Heiligenstadt bij Wenen, waar Beet
hoven in de zomer van 1808 vertoefde
hij bezeten door zijn
In maart volgend jaar wordt voor de eerste keer het nationaal viool-
concours Oscar Back (de vermaarde vioolpedagoog) gehouden, die onder
auspiciën staat van het studiefonds Oscar Back, dat ter ere van diens 80ste
verjaardag indertijd werd gesticht. Dit studiefonds is door de initiatiefneem
ster voor dit concours de violiste mevrouw Etiennette Alvares Correa en
haar echtgenoot, financieel in staat gesteld daarbij ook financieel gesteund
door het ministerie van Crema om de twee jaar een nationaal viool
concours te organiseren. Het doel is om de winnaar in staat te stellen gedu
rende een jaar in het buitenland een solistische opleiding te laten volgen
onder leiding van een grote vioolpedagoog of aan een gerenommeerd con
servatorium. Daarbij is gedacht aan vioolscholen in Moskou, New York of
Philadelphia.
De eerste prijs, genoemd naar de
initiatiefneemster „Prijs Etiennette
Alvares Correa", die het karakter
van een studiebeurs heeft, be
draagt f16.000 gld. Het concours
staat open voor jonge Nederlandse
violisten tussen 15 en 30 jaar en
buitenlanders, die tenminste drie
jaar voor die concoursdata Ingezete
ne van Nederland, de Ned. Antillen
of Suriname zijn geweest.
In 1967 wordt de eindronde van
het concours op 8 maart gehouden
in de kleine zaal van het Concert
gebouw in Amsterdam. Het Concert
gebouw- en het Residentie-orkest
hebben zich in principe bereid ver
klaard de eerste prijswinnaar een
solistisch optreden aan te bieden en
met het Kunstmaandorkest zal deze
liefde voor het land en de natuur voor de televisie optreden.
Voor de meest geslaagde Interpre
tatie van de Nederlandse composi
tie bij de eindronde wordt door Do-
nemus een prijs (f 1.000) uitgeloofd,
die ter beschikking werd gesteld
door de Stichting Nederlandse Mu-
ziekbelangen. En de vioolbouwer
Max Möller heeft toegezegd aan de
hiervoor in aanmerking komende
prijswinnaar een goed instrument
ter bespeling te geven.
De jury voor de eerste ronde be
staat uit 5 leden, waarvan het voor
zitterschap bekleed wordt door de
voorzitter der Stichting „Studiefonds
Oscar Back", Everard van Rooyen
De leden zijn de violisten Etienette
Alvares Correa, Herman Krebbers,
Carlo van Neste en Theo Olof. De
jury voor de eindronde bestaat uit
7 leden en wordt daartoe uitgebreid
met de dirigent Bernard Haitink en
de violist Maurice Raskin.
drie stukken te zien. Meer kan niet
omdat er niet genoeg avonden in
een jaar zijn. Het aantel abonnees
bedraagt namelijk dit eerste jaar al
17.000 en men is ervan overtuigd, dat
dit voor het volgende seizoen ver
dubbeld zal worden. De prijzen zijn,
althans naar onze begrippen, hoog.
Een avondje in de schouwburg kost
hier nooit minder dan 3000 lire (f20
en in de opera (natuurlijk niet bij
een première, maar op een gewone
avond) 6000 (f 40) voor redelijk goe
de, 10.000 f 65) voor de beste plaat
sen. Men heeft het er voor over en
terecht.
Wat zien we nu in de Romeinse
schouwburgen? Wat proza betreft,
doet Cecov hiier opgeld. Zijn .Ker
senbongerd" werd door het „Stabile"
110 maal gegeven zonder onderbre
king. De regie van Visconti kon geen
genade vinden in de ogen van Peter
Sjarow, met wie wij de „première"
mochten bijwonen. Waarschijnlijk
heeft Sjarow gelijk. Visconti legt wat
teveel de nadruk op uiterlijkheden
en vergeet vaak, dat Cecov
blijspelen bedoelde schrijven. Dezelf
de „Stabile" gaf ons daarna een
meesterlijke „Koopman van Venetië"
ongehoord rijk van aankleding. Om
enig idee te geven van de wijze
waarop men in Italië toneel bedrijft
diene dat het beste gazelschap
drigalisten van het gehele land, uit
Cremona naar Rome werd gebracht
om avond aan avond enkele madri
galen te zingen, die men doorgaans
door middel van grammofoonplaat
of bandrecorder Inlast. Natuurlijk
v/ordJen ook Italiaanse stukken op
gevoerd. Op het ogenblik kan
in vier verschillende schouwburgen
werken van Pirandello zien
zijn er nog meer op komst. Goldoni
ontbreekt evenmin. En om weer tot
de niet-Italianen terug te keren:
SchiMers' .Maria Stuart vult avond
aan avond volle zalen evengoed als
het toneelstuk gebaseerd op het dag
boek van Anne Frank. Een zeer groot
succes was een nieuw Italiaans stuk
van Mario Prosperi „Het bewind
Verres", dat teruggaat op Cicero's
aan Verres gewijde oraties. Men ziet:
keuze te over!
Deze gTote opleving van het to
neel hangt naar we vermoeden ook
samen met economische factoren.
De Italiaan kan zich wat meer ver
oorloven dan vroeger. En dan komt
toneel al gauw op het verlanglijstje.
Het toneel is hier, veel meer dan
bü ons, een sociaal gebeuren. Men
gaat er ook heen om
moeten, nieuwe kennissen te maken,
vandaar de lange pauzes..
Tijdens een bijeenkomst in het Internationaal Cultureel Centr
in Amsterdam heeft de heer H. van Kuilenburg gistermiddag de
naar hem genoemde prijzen uitgereikt aan de winnaars van de ter
gelegenheid van zijn afscheid als directeur van de Arbeiderspers i
1965 uitgeschreven drievoudige literaire prijsvraag.
Hieraan kon worden deelgenomen door auteurs die in het genre
van hun inzending niet eerder werk in boekvorm hadden gepubli
ceerd.
De romanprijs (f 5.000) viel ten
deel aan de heer George Roothuit
te Amsterdam voor zijn roman „In
ieder geval actief blijven". Mevrouw
Paula Gomes uit Rotterdam ontving
dt novelleprijs (f3.000) voor haar
inzending „Het ezeltje", terwijl de
poëzieprijs (f2.000) werd uitgereikt
aan mevrouw Henny Vonk uit Am
sterdam voor haar bundel „Puinrui-
Volgens de jury bestaande uit
Aya Zikken, Louis Paul Boon, Cees
Noteboom en Simon Carmiggelt i
de roman van de heer Rooth ee:
sterk en gaaf werk waaruit een felle
bewogenheid met het lot van
mens als zodanig spreekt. Wat de
