Leo Pappenheim dirigeert
Baehs Johannes Passion'
kunst
Een wetenschappelijke
bibliotheek: 7 talen
Niet het niveau van
vorige jaren bereikt
BENDER
Hee,
da's een
goed idee,
moet u
vaker doen
Leidse hoogleraren
werken er aan mee
Goedgevoede mensei
verwerpen een B
totalitair systeem5
PAGINA 6
LEIDSCH DAGBLAD
DONDERDAG 10 MAAR]
Concert „Leids Kamerkoor"
De eerste uitvoering in de Stadsgehoorzaal van Bach's ..Johan
nes Passiononder leiding van de bekende, reeds bejaarde Arn
hemse dirigent Leo Pappenheim. heeft die, welke in onze stad zo
veelvuldig onder de diep betreurde Willem Mizée zijn gegeven, niet
doen vergeten.
Zij miste, ondanks de ongetwijfeld vakbekwame en gerouti
neerde directie, toch te zeer het sterk persoonlijke stempel van de
helaas overleden koorleider, aan wie het .Leids Kamerkoor'' zo
oneindig veel te danken heeft gehad.
Mizée wist tot de wezenlijke waarden van deze. speciaal in het
tweede deel, heftig dramatisch - bewogen ..Passion" zó kernachtig,
dan weer subtiel tot in détail door te dringen, dat slechts enkelen
hem in dat opzicht kunnen evenaren.
Het bleef nu in het algemeen een
vloeiend doorstromend, doch te veel
aan de oppervlakte blijvend geheel,
met snel genomen tempi in de ko-
Advertentle
MUZIKALE
PROEFTIJD
Muzikale studie willen wij stimuleren.
Noemt U het gerust eigenbelang,
maar houdt het in gedachten. Bij
voorbeeld als Uw kind piano wil leren
spelen en U niet weet of U met een
tijdelijke bevlieging dan wel met een
ontluikend virtuoos te maken hebt.
Bender geeft Uw kind een muzikale
proeftijd. Is het ernst dan blijft de
piano en betaalt U de koopsom. Was
het toch een bevlieging dan zijn Uw
enige kosten de huurprijs. Overigens
zijn er veel meer redenen om altijd
bij Bender advies in te winnen!
deskundig in klank
Artaudofoon: nieuw
slagwerkinstrument
Maandagavond a.s. zal in de Klei
ne zaal van het Concertgebouw in
Amsterdam in het kader van een
vriendenkringconcert, een nieuw
slagwerkinstrument, worden gede
monstreerd, genaamd „artaudofoon".
Dit instrument is gebouwd door
Frans de Boer-Lichtvelt (Beeldhou
wer), Peter Schat (componist) en
Jo Scherpenisse (elektrotechni
cus van de studio voor elektronische
muziek in Utrecht). Zij werden daar
toe in staat gesteld door een subsi
die van het Prins Bemhardfonds.
Het instrument bestaat uit zes on
derdelen: vijf metaalplastieken en
een elektronische regietafel. De tril
lingen van de verschillende, speciaal
op de klank uitgezochte metalen,
werden door contact-microfoons af
getast en elektronisch versterkt en
of gemoduleerd aan /de regietafel.
Het instrument is ontstaan uit de
behoefte om het arsenaal van ge
bruikelijke metaalgeluiden (bek
kens, klokken enz.) sterk uit te brei
den en tevens om de elektronica in
de Instrumentale muziek te betrek
ken.
De naam van het instrument is
bedoeld als een hommage aan An-
tonin Artaud, die er in de dertiger
jaren al op heeft gewezen dat on
gebruikelijke klankkwaliteiten en
trillingen moeten worden gezocht en
dat daartoe nieuwe instrumenten
moeten worden gecreëerd.
ralen na een tamelijk zwaar en
te langzaam gehouden openings
koor maar deze uitvoering be
lichtte te weinig diepgaand en ex
pressief de velerlei uiteenlopende en
contrastrijke facetten, waarin juist
de bij uitstek sensitieve Mizée een
meester was en waarmee hij de on
zegbare ontroering schonk welke aan
dit werk, dat als een soort „predi
king" te beschouwen is, eigen kan
zijn, en waaraan wij thans nauwe
lijks toekwamen
Vanzelfsprekend is dit koor, na
veeljarige studie, technisch ten vol
le tegen de vele eisen glansrijk be
stand. Het beluisteren van dit waar
devolle en homogeen op elkaar in
gestelde materiaal gaf vanzelfspre
kend weer veel te genieten, de
macht ervan is ondanks het be
trekkelijk getal overtuigend en
ook verlerlei nunaceringen kwamen
uitstekend tot haar recht. In het ver
loop van de avond waren er na de
pauze diverse suggestieve, innig en
bezield klinkende chorale hoogtepun
ten, doch bij dit alles misten wij
toch in voldoende mate de indrin
gende zeggingskracht, ook van het
„woord", waarmee de uitvoeringen
onder Mizée zulke sterke herinne
ringen hebben nagelaten.
Wjj zullen moeten afwachten, in
hoeverre Leo Pappenheim er op den
duur in kan slagen een uitvoering
van zodanige hoogstaande allure te
realiseren, als waartoe Mizée in staat
was: het gedisciplineerde koor is op
zichzelf stellig in staat de ons als
ideaal voor ogen staande spanningen
van deze partituur welke in grote
tegenstelling staat tot deveel con-
templatievere „Mattheaus Passion",
haar volle rechten verkrijgt.
Deze zware eis is ditmaal onvol
doende verwezenlijkt, ook al kon
de koor-epiloog, het „Ruht wohl", ihr
heiligen Gebeine" als een weldadige
vertroosting gelden.
Met solisten, die ook al onder Mi
zée bewijzen hebben gegeven tegen
hun veelzijdige opgaven opgewassen
Dirigent en solisten bij de
uitvoering van de .Johannes
Passion'' door het Leids Kamer
koor. V.l.n.r. Ruth Pos (tenor).
Henk Driessen (bas). Ank
Reinders (sopraan), Leo Pap
penheim (dirigent)Rijkje Wol-
Ie winkel (alt). Chris van Woer-
kom (tenor). Herman Schey
(bas) en Gerard Akkerhuis (or-
te zijn, kon Pappenheim met ver
trouwen zijn verantwoordelijke taak
volvoeren.
Met een Herman Schey, ondanks
zijn hoge leeftijd, nog steeds onver
woestbaar zijn Christuspartij zin
gend, bereikt de samenwerking het
hoogste niveau, ook al blijft deze fi
guur hier meer op de achtergrond.
Dan de lyrische tenor Chris van
Woerkom (Evangelist», wiens Bach-
stiJl al evenzeer superieur „die
nend" is. Hij levert daarbij met per
fect geschoold materiaal het bewijs
tot het einde toe onvermoeid, leven
dig en boeiend te kunnen blijven.
En dat zegt hier héél wat! Deze
twee reiken samen naar het vol
maakte.
De bas Henk Driessen (Pilatuspar-
tij en aria's) en Ruth Pos (moeilij
ke tenoraria's) pasten zich op lager
niveau tevredenstellend1 bij hen aan,
waarbij vooral een compliment mag
gelden voor de muzikaal door voelde
karakteristieke interpretatie.
De sopraan Ank Reinders en de
Alt Rijkje Wolleswinkel zijn hier
sinds jaren geziene, aan deze Passi
on verknochte gasten, die met vol
ledig begrip haar bijdragen, tevens
met vocaal bijzonder gunstig resul
taat, leverden.
Als steeds was Hans Schouwman
kundig en uiterst betrouwbaar aan
het klavecimbel op zijn post, waar-
bil zich de organist Gerard Akker
huis, de ziek geworden Bram Mar
tin vervangend, weloverwogen aan
sloot, overigens helaas nog steeds op
het „imitatie"-instrument. Hoe lang
duurt dat nog? Het Zuid Hol
lands Orkest begeleidde verdienste
lijk, zonder nochtans tot opvallend
hoogreikende prestaties te komen.
Dit wijdingsvolle, traditionele
jaarlijkse muzikale gebeuren genoot
deze keer niet de intense belang
stelling van andere jaren: wellicht
zijn hieraan „het huwelijk" of „de
voetbal" debet geweest.
En wat de omgeving betreft: per
soonlijk prefereren wij voor een
werk als dit beslist de Zuiderkcrk.
H.
Kleinood van Braque
voor Haags
Gemeentemuseum
De collectie van het Haagse Ge
meentemuseum is uitgebreid met
van de Franse kunstenaar Georges
Braque. Het is een hanger, in de
vorm van een vogelfiguur, van groen
email op gouden grond. Het sieraad
is geschonken door de heer Heger
de Lowenfeld uit Parijs, die bijoux
van Braque maakt. Vorig jaar werd
in het Haagse Gemeentemuseum een
expositie gehouden van sieraden van
Georges Braque.
UNIEKE ONDERNEMING:
Fruit sinaasappel bijv.J met slagroom. Lekker en gezellig
Afschaffing Britse
theatercensuur?
Het Britse Lagerhuis heeft in
eerste lezing een wetsontwerp
aangenomen tot afschaffing van
de theatercensuur. Volgens de
indiener, de socialist Foot, zijn
Engeland en Spanje de enige
landen in de westelijke wereld
waar een dergelijke censuur nog
bestaat.
Danser Antonio
naar Rusland
De Spaanse danser Antonio heeft
medegedeeld, dat hij voornemens is
in juni drie weken met zijn Spaanse
dansgroep in Moskou en Leninegrad
op te treden.
Hij is maandag in Londen aan
gekomen om met ingang van van
daag zes weken in het Londense
Cambridge Theater op te treden.
Vanavond vindt een speciale liefda
digheidsvoorstelling plaats.
Antonio, zijn partner Rosario en
zijn dansgroep hebben juist een
tournee in de V.S. achter de rug. Na
Londen gaan zij voor drie weken
naar Italië en dan naar Finland.
Rembrandt-expositie
in Londen
De Britse Koninklijke Acade
mie is van plan om in december
schilderijen, etsen en tekeningen
van Rembrandt ten toon te stel
len. die een waarde vertegen
woordigen van ruim 500 miljoen
gulden.
Werk van Dali
siert zeil van vlot
De schilder Salvador Dali heeft
gisteren op een persconferentie een
doek geschilderd voor een gezelschap
dat voornemens is met een vlot van
Peru naar Australië te zeilen.
Het werk van Dali in rood en goud
zal tijdens de vaart het grootzeil sie
ren.
Zes mannen zijn voornemens in
mei te vertrekken voor „Expedition
pacifica" van Lima naar Sydney. De
32-jarige taalleraar Vital Alsar, een
Canadees die in Spanje woont, heeft
de leiding van de expeditie.
(Van onze Londense correspondent)
De internationale uitgeverij in Londen heeft dezer dagen in
tegenwoordigheid van ministers, diplomatenwetenschapsmensen
en journalisten de uitgever George Weidenfeld. de ..World
University-Library"een internationale boekerij van bijzondere op
zet. officieel van stapel laten lopen. Het is een unieke onderneming,
waarbij een groep van acht uitgevers in verschillende landen de
handen ineen heeft geslagen. Dit is de eerste maal dat op uitgevers-
gebied de nationale grenzen op deze wijze werden doorbroken.
Het project, dat vier jaar lang is
voorbereid, bevat voorlopig honderd
titels, welke gelijktijdig in 8 landen
en 7 talen zullen verschijnen. De re
dactionele leiding berust bij een in
ternationale raad van advies, die
reeds tot de uitgave van 85 titels in
paperbag-vorm heeft besloten. Alle
boeken worden in „offset" in Italië
gedrukt.
In de eerste serie bevinden zich
niet minder dan 11 Nederlandse ti
tels. Voor auteurs openen zich wat
hun honorering betreft wjjde pers
pectieven, omdat hun werk ineens
een enorm afzetgebied krygt. De Ne
derlandse oplage van de eerste Ln
maart te verschijnen vyf paperbags
van „De Wereldacademie"-reeks is
6000 exemplaren, de Engels-Ameri
kaanse 30.000 stuks. De totale eerste
oplaag is 75.000 exemplaren per titel.
In het najaar van 1966 verschijnen
er nog drie titels.
De samenwerking in de periodiek
In verschillende landen vergaderende
wetenschappelijke internationale ad
viesraad, waarin de Nederlandse le
den prof. dr. S. Dresden, prof. dr. ir.
Forbes en prof. dr. A. N. J. den Hol
lander zitting hebben, is uitstekend,
zo vertelde ons de heer W. Bloemena,
directeur van Meulenhoff en De
Haan in Amsterdam, een van de sa
menwerkende uitgeverijen. Dt andere
zfjn: Mc. Grawhill (Ver. Staten),
Hachette (Frankrijk), Mondadori
(Italië), Kindier (Duitsland), Aldus/
Bonnier (Zweden), Guadarrama
(Spanje) en Weidenfeld and Nichol
son (Engeland).
Poolse schilder
Stefanow overleden
Christo Stefanow, een uit Bulgarije
afkomstige kunstschilder, is in de
ouderdom van 67 jaar overleden.
Stefanow, wiens werken in vele
steden van Europa, Afrika en Azië
zijn geëxposeerd, had de laatste
jaren van zijn leven een kunstzaal in
het dorp Val David in Quebec.
Hij kwam in 1951 naar Canada na
zes jaar tevoren met zijn vrouw uit
het concentratiekamp Bergen-Belsen
bevrijd te zijn. Beiden waren in 1943
door de Gestapo in Polen gear
resteerd.
De 19 jaar voor zijn arrestatie
heeft Stefanow reizen door vier
werelddelen gemaakt en daar overal
tentoonstellingen van zijn werken
gehouden.
Stefanow leerde zijn vrouw in 1934
in Polen kennen. De na-oorlogse
Jaren hebben zij in Nederland ge
woond.
De eerste In Nederland in voorbe
reiding zijnde bijdrage zijn van de
hand van prof. S. Dresden (Leiden)
prof. H. Freudenthal (Utrecht), prof.
A. C. S. van Heel (Delft), prof. C. A.
van Peursen (Leiden), prof. J. Tin
bergen (Rotterdam), prof. E. M. t)h-
lenbeck (Leiden) en rabbijn J. Soe-
tendorp.
Perzische keizerin
vertaalde Andersens
„De kleine
zeemeermin"
Honderden Perzische kinderen
stonden gisteren in Teheran
(Perzië) in de rij om bij boek
verkopers de Perzische vertaling
van „De kleine zeemeermin"
van Hans Cristian Anderson te
kopen. De vertaling is van de
hand van Keizerin Farah, die
deze ook heeft geïllustreerd.
De 28-jarige keizerin, die in
Parijs de kunstacademie be
zocht voor zij met de sjah
trouwde, heeft de afgelopen
winter in de periode dat zij haar
derde kind verwachtte het boek
vertaald en er de illustraties
voor vervaardigd. Zij verwacht
het kind volgende maand. In
het voorwoord bij de vertaling
zegt de keizerin dat zij besloot
het verhaal te vertalen nadat
zij het aan haar eigen kinderen,
de vijfjarige kroonprins Reza
en prinses Farahnaz had voor
gelezen. „zy vonden het zo
mooi dat ik besloot alle Perzi
sche kinderen dezelfde kans te
geven".
De opbrengst van het boek
komt ten goede aan een fonds
voor geestelijk achtergebleven
kinderen.
Weer klandestiei
rebellenkamp ii
Ghana ontdekt
Voor de tweede maal is in Gt
een kamp ontdekt waar opstandt
gen uit andere Afrikaanse lat
een militaire opleiding ontvin,
Dertien personen uit de repntt
Nigeria volgden er een cursus.
kamp lag een paar kilometer
het na de omverwerping van pij
dent Nkroemah ontdekte opleidit
terrein. Een grote voorraad spri
stoffen en militaire uitrusting,
onder vyf Russische jeeps, we
op het terrein aangetroffen.
Ghana is gisteren in Peking te,
gekeerd, zo meldt het persbia
Nieuw China. Eerder was een gr,
van 125 Chinesen naar huis ge»
in verband met de staatsgreep tij
het bewind-Nkroemah.
Arbeidsconflict
dreigt in Zweden
In Zweden dreigt gevaar voori
algemene staking nu de loononj
handelingen tussen de werkgeii
vereniging en de algemene fedi
tie van vakbonden zijn mislukt,;
werknemers hebben nu gewei}
verder overwerk te verrichten, wv
op de werkgevers dreigen te s
woorden met uitsluiting.
De onderhandelingen zyn in
vember reeds vastgelopen. De
den was dat de werkgevers, dir
telkens nieuwe CAO's telkens n:
we opslagen hadden gegeven,
jaar besloten daarmee te stoppel
verband met de inflatoire invloed'
ervan uitging.
De werknemers vroegen voor
nieuwe CAO voor twee jaar tien;
cent opslag, terwijl de werkg»
slechts enkele procenten wilden:
ven. Een bemiddelingsorgaan vas
regering stelde vier procent
maar ook op die basis kon
overeenstemming bereikt wordei
Freeman over Vietnam:
Kennis en kunde op het gebied
van voedsel en landbouw kunnen het
totalitarisme van het aardoppervlak
wegvagen. De Amerikaanse minister
van Landbouw, Freeman, zei dit van
daag op een bijeenkomst van een
landbouworganisatie in Munneapolis.
Goedgevoede, tevreden, ontwikkelde
mensen verwerpen het totalitarisme,
aldus de minister.
De minister, die onlangs een be
zoek aan Zuid-Vietnam heeft ge
bracht, sprak zijn vertrouwen uit dat
Zuid-Vietnam en zijn bondgenoten
een militaire overwinning over het
totalitarisme zullen behalen, maar
zei dat zo'n overwinning niet duur
zaam kan zyn als de landbouw niet
met de troepen oprukt.
Volgens de minister hebben com
munistische landen, die „zoge
naamde nationale bevrydingsoor-
logen" voeren, een duidelijk record
op het gebied van mislukkingen by
de voedselproduktie, zulks in tegen
stelling tot de overvloedige land-
bouwopbrengsten in de vrije wereld.
Onder de negersoldaten in Viet
nam vallen naar verhouding meer
doden dan onder hun blanke kame
raden. Volgens een woordvoerder van
het Amerikaanse ministerie van De
fensie, die dit meedeelde, is dit een
bewys voor de dapperheid van de
neger in de stryd. Hy sprak uitla
tingen van congresleden en leiders
Fabrikant van
snelheidsmeters
reed te snel
Een Zandvoortse fabrikant van snel
heidsmeters heeft gisteren voor de
Delftse kantonrechter terechtgestaan
omdat hy op de ryksweg tussen Den
Haag en Rotterdam onder Delft de
maximum snelheid van 70 kilometer
zou hebben overschreden. Blykens de
elektronische snelheidsmeter zou hy
met een snelheid van 86 kilometer
hebben gereden.
Verdachte verzocht een deskundig
rapport over de apparatuur, een ver
zoek dat werd onaersteept door zyn
raadsman. Reeds in 1958 was een
rapport over de gebruikte snelheids
meters uitgebracht en in 1962 was dit
opnieuw gebeurd naar aanleiding van
overtredingen, die in Utrecht waren
gepleegd. De beide rapporten werden
uitgebracht door deskundigen van de
Technische Hogeschool te Delft.
Maar beide rapporten bevredigden
verdachte niet. Hy meende, dat de
gebruikte snelheidsmeter een provi
sorische en gammele indruk maakte.
De kantonrechter besloot dat een
derde rapport zal worden gevraagd.
Dat zal echter moeten worden samen
gesteld door deskundigen van de T.H.
in samenwerking met de elektroni
sche afdeling van T.N.O. Verdachte
had er zyn verwondering over uitge
sproken, dat door de enige bevoegde
instantie in ons land, zoals hy het
noemde, T.N.O. nog nimmer een rap
port was uitgebracht.
van burgerrechtbewegingen t*
dat er discriminatie zou bes
waardoor negers op het slap
zwaardere verliezen lyden.
Het kamp Asjau, aan de grens
sen Zuid-Vietnam en Laos, is j
ochtend vroeg door de Vietcongt
overd. Het is 24 uur lang best
De laatste uren is er man U
man gevochten. Het garnizoen
400 man: drie compagnieën pla«
ïyke dienstplichtigen, een com; J
nie van het Zuidvietnamese lege
twaalf Amerikanen.
Het kamp ligt honderd kilonj
ten westen van Da Nang. Wifi"
ongeschikte weersomstandighf
kon de luchtmacht niet snel ge)
steun verlenen.
Austraf'
hl
De Australische oppositiewi
Calwell heeft een beroep gedaa:
de Australische regering een ve:
zing uit te schryven of een reldn
dum te houden voordat zy hel re
sluit tot het zenden van dienstp!
tigen naar Zuid-Vietnam, ten,1li
voer legt. Calwell noemde dit bes
dat gisteren door premier Holt lel
parlement werd bekendgemaakt,;bi
aanfluiting van de Australische
mocratie en iets waarvoor de ij
ring geen mandaat van de kirc
had gekregen. je
Calwell, de leider van de Au;
lische socialistische party, besd
digde de regering ervan de diefcc
plichtigen tegen hun wil naar
nam te zenden om daar te ste:
Maar aan de andere kant wildl P[
Australische regering de uitvoer l
wol en metalen naar China enl
dere communistische landen vei*V'
ten. re
Man gemolesteerd
DRIE JONGEN
MAAND CEL II
(Van onze Haagse correspond*
Overeenkomstig de eis van
cier van Justitie legde de E
politierechter, mr. Gieben, gic
een maand onvoorwaardeiyke ge
genisstraf op aan drie jeugdige I
tenaren, die op vry dagavond 1'
tember in de Delftse Coenderfl
voorbygangers hadden gemolest'
Een 19-jarige inpakker, een
jarige byryder en een 19-jariget
dersknecht vielen eerst een n>'
met haar verloofde lastig dp"
trachten het meisje haar scbo:
tas te ontrukken en vervolgen!
paar tafeltennisbats van het pv
te pakken.
Toen keerde het trio zich tegt
voorbyganger met een pyp
mond. „Twee rotkoppen aan
steel" was de opmerking waarinf
offensief werd geopend, waai»
drietal de man zyn bril van hetl
sloeg, hem tegen de grond w
hem schopte en trachtte een v*
benen om te draaien.
Voor de rechter stond het trie
teren met de mond vol tanden,
hadden wat te veel pilsjes g*
ken", wist de byryder in het
te brengen.
