Drie waarborgen voor een
uitmuntend concert
kunst
Premières bij
Ned. Dans Theater
HIER IS ONS
BANKGEHEIM!
Casadesus, Hupperts
en boeiend program
kctleiöoscQQP
NIEUW SALARISPLAN VOOR
NED. ORKESTEN EN KOREN
VERHOGING MAATSCHAPPELIJKE C" =rsr-":
STATUS WORDT GEWENST GEACHT I - een ke
Pakkend concert van
Kuiistniaaiidorkest
Grensincidenten
Somalië-Kenia
23 slachtoffers
Heinrich Schütz -
herdenking
Afscheid Hans Boelee
van de „Groene Kerk"'
ALS CANTOR
ORGANIST
fglJDAG 25 FEBRUARI
LEIDSCH DAGBLAD
Residentie-Orkest voor K. en O.
Advertentie
Hier »p©cuuil heeft ons de beelden
de directie van Hupperts. boven reeds
gesignaleerd, getroffen: hij had zich
Ingeleefd tot hetgeen Ravel heeft
I willen uitdrukken en de gloedvolle
spanning opgeroepen, welke by dit
alles past. Het was hartverwarmend
dit in ons kille noorderland te mogen
ondergaan. Er was na afloop slechts
één roep: een uitmuntend concert!
YVy hopen Hupperts die zoveel in
zijn mars heeft hier dan ook nog
meermalen te mogen begroeten.
H.
Op het programma van het Ned.
Dans Theater prijken voor de voor-
j stelling op 2 maart in de Kon.
Schouwburg in Den Haag o.m. „En-
I counter" van de choreograaf Job
Sanders, een ballet, dat in premiè
re gaat, en het voor het eerst ge-
zsmenlijke optreden van het Ned.
Kamerkoor en het Ned. Operakoor
j onder de naam Ned. Filharmonisch
Koor reeds vele malen uitgevoerde
„Carmina Bunt na" van Carl Orff.
Ook Job Sanders „Danses Con-
certantes" op muziek van Igor Stra- 1
winksy en Opus 12 van Hans van
Manen op muziek van Bela Bartok
zullen worden uitgevoerd.
Job Sanders ontwerp zijn nieuwe
ballet eveneens op muziek van Stra-
winsky, het Concertino voor 12 in
strumenten.
Job Sanders en Marian Sarstadt
voeren „Encounter" uit.
U mag het ook weten: de N.M.B. is de bank waar ieder
een zich thuis voelt. Een simpel „geheim". Maar de
cliëntenkring van de N.M.B. groeit er gestadig door.
Bedrijven, klein en groot, beleggers, spaarders... zij NEDERLANDSCHE
weten hun belangen in vertrouwde handen! MiDDENSTANDSBANK
De bank waar u zich thuis voelt!
Leiden: Breestraat 61-63. Sassenheiro: Postwljkkade 1
i en avond om met een extra-ster aan te tekenen, zó wel pas-
j send in de meesterserie van K. en O. als slechts weinig het
tval is. De naam Robert Casadesus, sinds jaar en dag een
tergaloos pianist, gold als enorme trekpleister. Vandaar ver-
oedelijk dat de Stadsgehoorzaal tot de laatste plaats bezet was.
Als tweede trekpleister het weerzien na lange tijd in onze
id met de dirigent van het U.S.O., Paul Hupperts. wiens be-
tdzaam beeldende directie, eerlijk en zonder enige overbodige
njc, al evenzeer onze aandacht trok: hij wist het Residentie-
:est tot bijzonder muzikale reprodukties te dwingen.
Ak derde trekpleister het prachtig
iceen programma, waarin dat or-
zich magistraal kon uitleven:
ouverture „Benvenuto Cel- j
f, de 16 variaties op de 24ste
bd-caprlce van Pagan ini, door Bo-
Blacher in 1947 gecomponeerd en
glorieus besluit Ravels „Rhapso-
lEspagnole" (1907): het zijn alle
c fonkelend geïnstrumenteerde
aten, die het gehoor mits uit
roerd als op deze avond van het
(in tot het eind ademloos boeien,
ertussendoor het optreden van de
Üd en zijd vermaarde, bejaarde,
De pianist Robert Casadesus
en de dirigent Paul Hupperts
vóór hun optreden van gister
avond.
(Foto LD./"Hol vaat)
steek laten vallen. Dit werk gaat ook
op de komende tournee naar Duits
land mee: het lydt geen twijfel,dat
het R.O. er daar een even grandioos
succes mee zal behalen als ditmaal
hier.
Spaanse gloed
Staaltjes van technisch kunnen
heeft het orkest ook gegeven in de
impressionistisch getinte „Symfonie
Espagnole" van Ravel diens eers
teling die in de uiteenlopende ver
scheidenheid der onderdelen een co-
loristisch palet van ongemene rijk
dom voortovert. Het is alsof men
Spanje zelf weer is binnengereisd en
er de sfeer van ondergaat, met zo
mernacht, Malaguena, Habanera,
Feria en wat niet al.
Grote verrassing
Ja: deze Casadesus was ditmaal
uitzonderlijk gelukkig.
Hoevele malen zou hy Beethoven#
Vierde Pianoconcert (in G dur. op
58) al niet vertolkt hebben?.
Geen spoor echter van de beruch
te routine: integendeel, bezield, ge
voelig en poëtisch, met gaaf pare
lend en luchtig toucher, heeft hy
dit idyllische concert in een helde
re sfeer geplaatst, waarin subtiele
tederheid en indringende, mannelij
ke kracht elkaar afwisselden.
Casadesus zo te horen, betekent
een grote verrassing, misschien wel
aè grootste verrassing van dit sei
zoen.
Men vraagt zich met verbazing
af. hoe het mogelijk is, dit op zijn
leeftijd nog zo te doen. Daarbij gunt
hy zich de tijd om tijdens de tus
senspelen, rustig met het gezicht
naar het orkest gericht, dit op zyn
wijze nog eens extra te inspireren.
Een verheffende bezonkenheid
openbaarde zich in het sirene mid
dendeel. briljant en virtuoos was
Casadesus zonder een spoor van
inspanning in de beide hoekde-
len. Als toegift enkele cadenzen (van
eigen hand?), die aan het werk een
extra charme verleenden.
Het orkest leek meegesleept door
zyn wonderbaarlijk spel en sloot
zich in vrijwel ongebroken harmo- Dat dit orkest zich in goede zin grond, heeft zeker niet nagelaten
nie by hom aan. De ovationele toe- ontwikkeld heeft, kwam duidelijk tot i ook nu weer een indringende kracht
juichingen getuigden ervan, dat het j uiting in het „populair" in de goe- j uit te oefenen. Het verhaaltje waar
de betekenis van het woord, samen- 't om gaat. kenden de kinderen
gestelde programma, bestaande uit j waarschijnlijk wel op hun duim: de
A.B.Kstelt voor:
daarom verklaart de A.B.K. voorzie-1
i De maatschappeiyke status van de
De by de NVV aangesloten Algemene Bond van Kunstenaars heeft een orkestmusici wil de A.B.K. in over-
programma van beginselen voor symphonische- en muziekdramatische eenstemming zien met hun functie
kunst gelanceerd alsmede een volkomen nieuw salariëringsplan voor de als muziekcultuurdragers. De sala-
Nederlandse orkesten en koren. I rissen van de orkestmusici dienen
Daarin zyn in beginsel alle 20 Nederlandse orkesten geiyk. Er wordt geen I z,ch derhalve te bewegen in de re-
onderscheid gemaakt tussen het Concertgebouworkest als stadsorkest het 1 k»°nen van de beloning van functies
Residentieorkest als tweede orkest van ons land en de overige orkesten. in "et maatschappelijk leven van ge
lijkwaardig niveau.
Voor de Leidse schooljeugd
Meer dan 1200 leerlingen uit de hoogste klassen van niet minder
dan 34 lagere scholen te dezer stede, hebben gistermiddag in de
Stadsgehoorzaal genoten van het jaarlijkse, leerzame concert, ge
organiseerd door de „Commissie esthetische vorming van de
schooljeugd": tot tweemaal toe zijn groepen jongens en meisjes
getuige geweest van de prestaties van het vooral van de t.v. zo
bekende en met kennelijk enthousiasme spielende Kunstmaand-
orkest onder directie van Anton Kersjes.
toongroepen
De loongroepen In de A.B.K.-sa-
larisregeling voor symphonie- en
operamusici zyn teruggebracht van j
5 tot 3. incL de derde loongroep j
voor leerlingen (50 Ir van het aan-
vangsalaris), adspiranten (70%) en
aankomende musici (90%). In
de eerste groep zyn ondergebracht
de eerste concertmeester, de solocel
list en de soloaltist, voor wie vol
gens het A.BX.-plan het orkest be
stuur het salaris naar eigen inzicht
moet regelen. In de eerste groep zijn
voorts ondergebracht de tweede con
certmeester. de plaatsvervangende
solocellist, de plaatsvervangende so- j gevechten ontstonden toen
Het officiële Somalische persbu
reau meldt, dat te Sagga. in de buurt
van Garissa in de Keniase noorde
lijke grensprovincie Somaliërs acht
tien Keniase militairen hebben ge
dood en 12 gewond. Acht Somaliërs
zouden het leven verloren hebben. De
loaltist tvoor deze drie functies
de A.B.K. een toeslag van 20 als
zU werkelijk vervangen) de aanvoer
der van de tweede violen, de aan
voerder van de contrabassen, de eer
ste blazers, de eerste harpist en
paukenist. Deze musici kunnen in de
ontwerpregeling na 10 orkest jaren
maximaal f 18.500 bereiken. De
A.BX. «41 evenwel het aantal dienst
jaren waarin een musicus het maxi
mum bereikt geleidelik van 10 tot
6 verminderen. Thans bereikt een
musicus zyn maximum pas na 14
jaar.
In de tweede salarisgroep zijn alle
overige orkestleden en vocalisten
(voor wie nu nog geen uniforme re
geling geldt) ondergebracht. Hun
minimum jaarsalaris is f 11.000. Het
kan oplopen tot maximaal f 16.000.
Musici in deze groep die wel eens
Ke
niase strydmacht 700 stuks vee van
Somaliërs in beslag trachtte te ne-
By Makere. ook in de buurt van
Garissa. werden drie personen uit
Kenia gedood by een overval van
Somaliërs op hun kamp, aldus het
Somalische persbureau.
TOONKUNSTKOOR IN
MAREKERK
De uitvoering van Membra Jesu
Nostri van Buxtehude door het
Toonkunstkoor Leiden, olv. Iskar
Aribo, is voor dr. P. L. Schoonheim
aanleiding de tekst van dit koorwerk
toe te lichten. Dit zal geschieden ty-
dens de zondag te houden ochtend
dienst in de Marekerk.
Nieuwe experimentele
eompositie van
Stockhausen
De progressieve componist Karl-
heinz Stockhausen heeft in zijn jong
ste werk. „Mixtur". voor vyf orkest-
groepen. ringmodulatoren en luid
sprekers. de kunstmatig verwekte
elektronische muziek afgezworen. Hij
heeft nu een microwereld der boven
tonen hoorbaar gemaakt, die beweeg
lijker is dan de tot nu toe beproefde
samenvoeging van geluidsband- en
instrumentale muziek.
De Ned. Chr. Radiovereniging or
ganiseert van 8 tot 11 Juni in samen
werking met de internationale Hein
rich Schütz Gese Ilse haft en haar sec
tie Nederland, een Int. Heinrich
Schützfeest in Delft, waarbij tevens
aandacht zal worden geschonken aan
het oeuvre van Max Reger, die 50
jaar geleden stierf. Bekende koren en
instrumentalisten uit binnen- en bui
tenland werken mee. De slotavond
vindt in het Amsterdamse Concert
gebouw plaats, met als voornaamste
werk de 100ste psalm van Reger. uit
te voeren door het Groot Omroepkoor
oJ.v. Willem van Otterloo.
Puntige Paganini
composities, waaraan in de scholen hobo imiteert de kraaiende haan. de I als plaatsvervangers van functiona-
een grondige voorbereiding was voor- doden verdwynen tenslotte weer in rissen in groep 1 fungeren wil de
afgegaan. Een groot aantal daartoe hun graven, het angstaanjagende A.B.K. een jaarlijkse toelage van
bevoegde leerkrachten had de kin- spookbeeld is na een zucht van de f 1.250 geven en bovendien een ex-
I "7~ rpiiTni"' m Hoor de 'al te deren, o.a. aan de hand van gram- viool vervlogen. In deze vernuftig tra toeslag op de jaarwedde van scheid ais cantor-organist van I liederen op een Engelse, een Noorse
nadrukkelijke orkestrafe zw^rwich- I mofoonplaten reeds in kennis ge- georkestreerde muziek betoont f 1250 voor werkelyke vervanging. I het Oeg*tgeester_ „Groene Kerk- en een Schotse melodie. wktrST
Hans Boelee nam gisteren af-
hier het orgel alleen meedeed, we
hadden er zo graag de voorgeschre
ven hobo-stem bij gehoord. Deze
groep sloot met Boelee's eigen Sanc-
tus. waarover we bij herhaling schre
ven: „dit stuk blijft ons boeien."
De koren hadden bovendien kerk-
reh™dv;™oJ™dit..„ppïu^n Sleld met de muziek, welke ten ge- j Salnt-Saén, een bentjdenzwaardig
ilR hor#» £T#»hr«rht 7.011 worden. r.ieesterschao. dat door het orkest
j nog niet op de uitermate gevoelige
akoestiek van de Stadsgehoorazal
I leek ingesteld: hij had het machtige,
j al te machtige volume, waardoor alles
op zijn grondvesten daverde gerust mati^.he Ouverture „Corolian". met
hore gebracht zou worden. meesterschap, dat door het orkest
dwingend in beeld gebracht is.
j Tenslotte was de .grote" Johann
Een heroïsche inzet werd. als ope- strauss aan het woord. Diens fyn-
mng, gegeven aan Beethovens dra- j zinnige Pizzicato-polka, een subliem
wat kunnen dempen. Doch reeds
hier was het grote overwicht, van
deze dirigent op dit ensemble
waaraan hy intussen toch niet ge
wend is merkbaar.
Nog sterker bleek dit in de Paga-
nlni-variaties van Blacher: speels,
vernuftig, joyeus, markant en rit
misch gecompliceerd met zelfs
vlagen van jazzritmen om de hoek
kijkend heeft deze als een perfecte
jongleur met het thema gewerkt en
het telkens een ander gezicht zelfs
bijna tot onherkenbaar toe gege
ven. Wat Blacher hier uithaalt, is
zó onderhoudend, origineel en licht
voetig in elkaar getimmerd, dat men
bet niet anders dan betreuren kan,
dat 't einde gekomen is. Het leek
een clowneske harlekinade te zyn.
een potpourri van geestige invallen
en buitelende capriolen, waarvan
men ook door de ingenieuze or
kestratie niet genoeg kon krygen.
Hupperts en het orkest, tegen deze
technisch veeleisende opgave volle
dig bestand, schenen zich hier als
vissen in 't water te voelen en heb
ben in al deze puntige inventies
waaruit een choreograaf zijn inspira
tie zou kunnen putten geen enkele
haar contrastvolle thema's
van de trotse, zelfbewuste Romeinse
veldheer Corolianus en de lieflijke te
dere melodie, waarmee de vrouwen
hem van zijn wraakzuchtige plan
nen trachten af te houden. Aan
deze ouverture werd mede door mid
del van het prachtige klinkende ko
per, een overtuigende verklaring ge
geven.
Edvard Griegs' eerste „Peer
Gynt"-suite verplaatste ens in een
geheel andere sfeer. Deze behoort
wel tot de bekendste werken van de
man, wiens grootste kracht ln het
lied lag. Doch ook in deze, oor
spronkelijk uit 22 delen bestaande
Peer Gynt-schildering, daterend uit
de w inter 1874—'75 en geschreven te
Sandriken by Bergen in Noorwegen,
onderkent men zyn groot talent. Il
lustratief en karakteristiek heeft
Kersjes Griegs' enerzyds melodieu
ze, anderzijds sterk stimulerende
muziek al datgene gegeven, waar zU
om vraagt
wegnemen
..Met dit salarisplan zijn wy af
van de thans nog bestaande grote
verschillen in taakwaardering, het
geen steeds leidt tot onbillijkheden
en een slechte stemming in de or
kesten", zo verklaarde de geestelij
ke vader van het plan, de heer E.
Bomli, adviseur van de AJ3.K. Hy
vindt de A.B K.-salarisregeling reëel,
Een verschil in groep 2 van maxi-
Kersjes en zyn orkest wisten hier maal f 2500 acht hy te motiveren,
by uitnemendheid de typische j en in beginsel wil de A.BK.. de
Weense, lichtvoetige sfeer te tref- groep vrije salarissen (concertmees-
fen. ter. eerste cellist en eerste altist)
i echter zo klein mogeiyk houden.
A L*11**1 1 1 i*"' i-en hy~ in9.elVke Rite dingen. Die Noorse melodie ken-
Onbillijkheden lunctie werd benoemd in Dneber-1 nen vden. ta
i gen. Tevens nam hij van zijn 2id- het opgewekw uevrimgalltd van
stukje getokkelde amusementsmu
ziek, onderscheidde zich door precisie
en accuratesse, de beroemde mee
slepende „Kaiserwals", die indertyd
miljoenen naar de danszaal lokte en
waarmee Strauss de wals bepaald
een symfonische allure gegeven
heeft, volgde als triomfanteiyk be
sluit.
Door middel van korte toeüch-
Alleen de minister kan byv. het
tinf7n 7ie dlr^nt voor,, Convert«eb<mw orkest verlof geven
- - - - I een hoger salaris te geven.
aantal instrumenten (o.a. harp,
xylofoon marimbafoon, hoorn,
trompet, trombone en tuba) behan
deld, met het door de koperinstru
menten geblazen beroemde signaal
uit Beethovens „Derde Leonore-
ouverture" in het centrum. Hij heeft
er slag van de jeugd ook met zyn
praatjes te boeien. Het p?kkende
concert is o.a. bijgewoond door de
Ale orkest gelijk
De „Danse Macabre" (Dodendans) wethouder van Onderwijs, de heer
van Saint-Saëns, fantastisch en S. Sannes en de adjunct-gemeente-
griezelig, met de „ontstemde" viool I luk inspecteur van het Onderwys,
van de Dood en het beendergeklep- de heer Elesen.
In het begeleidende beginselpro
gramma voor de symphonische en
muziekdramatische kunst verklaart
de A.B.K. in 13 punten om. dat het
gewenst Is dat een orkest beschikt
over twee eerste dirigenten of een
eerste en een tweede dirigent. De
opleiding van een orkestmusicus op
de concervatoria wil de A.B.K. meer
op de praktyk richten. Een goed
per van de xylofoon op de voor-
H.1 muziekleven ia niet op te bouwen
„Rhijnsanghers" a/scheid, het j Koningin Wilhdmina, dat"na haar
°r. t"..,". t"" I batting ln Drift tn de plaats van
onder zijn leiding heeft gestaan
Deze zangvereniging heeft gelijk
tijdig besloten zich te ontbinden.
Wel blijft Boelee nog de directie
waarnemen van enkele van zijn
koren ten oosten van Leiden. Aan
het afscheidsconcert, uiteraard in
de Groene Kerk, werkten „Die
Rhijnsanghers" mee, het Vocaal-
en instrumentaal en kinder koor
der Herv. Gemeente en Dick Ni-
colai voor de orgelbegeleidingen.
„Het programma van deze muzikale
afscheidsavond is geheel samenge
steld op verzoek van de koorleden.
Het bestaat derhalve uit veel gezon
gen liederen en veelgespeelde orgel
werken." Aldus het programma zelf,
dat vry goed het werkklimaat van
de dirigent weerspiegelde.
Als Intrada dienden Ps. 147 door
het koor en samenzlngen door alle
aanwezigen (Gez. 93) en als slotzang,
met toevoeging van de instrumenten,
Handel's zegekoor uit „Judas" en
„Jozua" op de tekst „U zy de glorie".
Koor en instrumenten (blazers)
hoorden we verder in de koraalsfeer
composities uitvoeren van Schütz,
Bourgeois en Bach. Van Bach „Wohl
I mtr" uit de Kantatie 147; jammer dat
een grafzang werd aangeheven. De
kinderen alleen zongen geeetelijke
liederen van Rose nm tiller en van
Reinagle. Dat koraal van Roeemnül-
ler treft men ook aan in de Lukaa-
Passion.
Twee intermezzo's braken de koor
zang: instrumentale zettingen van
Hammerschmidt en LottL Van Lotti
bleek dit het favoriete „Regina Coe-
11". En daarna werd het Boelee zelf,
die door de orgelpU pen sprak door
ene verklanking van H&ndel'a An
dante uit Concerto I en, met het be
schikbare tongwerk, van de Canti
lene uit Sonata XI van Rheinberger.
Namens het kerkkoor zyn gevoelige
woorden tot de zo bijzonder gewaar
deerde dirigent gericht. Evenzo door
de heer Smit als voorzitter van de
Rhijnsanghers. En ook Boelee zelf
heeft uitdrukking gegeven aan zyn
gevoelens. Ten overvloede hebben de
zangers het met geschenken gezegd:
de Groene Kerk in lijst gebracht
(kerkkoor), een prachtige zwaar ver
zilverde w ynkoeler (Rhynsanghers),
een asbak (kinderkoor) en fraaio
bloemstukken.
