DROOM
materiaal voor een fictief
mannetje
DAMESBLADEN bereiken overal ter wereld
enorme oplagen en re voorzien dus kennelijk
In een dringende behoefte van de miljoenen
koopsters. We leven (nog) in een mannen
maatschappij, kranten en weekbladen worden
hoofdzakelijk door mannen samengesteld en
zij geven een mannelijke kijk op de wereld. Dames
bladen brengen al naar hun aard een vrouwelijke cor
rectie aan. Bestaat er ook behoefte aan een mannelijke
correctie? Zo lang de mannen de boventoon voeren in
de „algemene" bladen is die behoefte niet zo dringend:
hij komt toch wel aan zijn trekken. Maar er is wel een
behoefte te scheppen: al Is het maar voor een denk
beeldige man, die alle „typisch mannelijke eigenschap
pen" in zich verenigt. Die man is verzot op (jong)
vrouwelijk schoon, op sport, auto's en verre reizen,
lekker eten, spelen met apparaatjes met veel knopjes
en hendeltjes, knutselen, kleren. Maar vooral op vrou
welijk schoon. Het is allemaal voor een fictief mannetje,
maar stukjes van dat mannetje leven in iedere man, en
hij vindt het wel fijn om in zijn stoel bij de kachel,
als de kinderen naar bed zijn, over die dingen te dromen.
En als je er over droomt, dan geen halve maatregelen.
De avontuurlijke reis maar dan met schone vrouwen,
sprookjesachtige oorden en veel geld. De auto's maar
dan Ferrari's, Maserati's en opgevoerde Bentley's. Sport
maar dan niet het vogelnestje aan de ringen, maar
boksen en rugby. En heel erg vrouwelijke vrouwen, met
ranke figuurtjes en gigantische boezems, gekleed in
eetlustwekkende hebbedingetjes en opgesteld in uit
nodigende standen. Als we ons met minder moeten
behelpen kunnen we net zo goed thuis blijven. Voor
dat fictieve mannetje worden de mannenbladen ver
vaardigd. De formule verschilt niet zo veel van die
voor damesbladen, die ook voor gelukkige en tevreden,
slanke en schone vrouwen worden gemaakt en niet voor
gewone mensen, die tussen verdriet en plezier, pijn en
een lekker zakje frieten voortsukkelen en soms met
succes van het leven proberen te maken wat er van te
maken Is. Alleen: bij vrouwen bestaat er een concrete
behoefte aan voorlichting in hun „vak" van vrouwzijn:
de zorg voor het uiterlijk schoon, de zorg voor de goede
gang van zaken in de huishouding en de kinderen. Die
behoefte kennen mannen veel minder. Daarom vindt
men in damesbladen vaak goede Informatie over cos
metica en het gebruik daarvan, recepten en andere
vingerwijzingen voor de keuken, knippatronen en andere
bruikbare modevoorlichting.
■yOOR mannen hoeft dat alle-
maal niet zo erg. De mode
foto's in mannenbladen zijn om
naar te kijken en maar voor een
heel klein deel van de mannen om
echt een keus te helpen maken.
Daarom worden die foto's ook zo
vaak als het kan opgesierd met
nou ja, natuurlijk vrouwen
in veelbelovende standen en
kledijen. Ook voor de man voor
lichting over huisinrichting maar
dan onbetaalbare droomhuizen
met uitzinnig weelderige inrich
ting, bedden waarop ook andere
dan erotische veldslagen kunnen
worden geleverd, met knopjes
om de zaak te laten draaien, een
televisie aan te zetten en koffie
te maken. En overal drank, want
het fictieve mannetje lust wel een
neutje. Zij hebben het gestel van
Slim Gallaghan en James Bond:
ontbijten met drie vingers whis
key, dat tempo de hele dag en
tot laat in de nacht volhouden
maar 's ochtends even het
fijn besneden hoofd schudden en
dan katervrij weer vier vingers
whiskey naar binnen gieten. Een
heel. heel fictief mannetje
„Wild young models"
meedogenloos bekeken zijn
mannentijdschriften waanzin
nige publicaties maar de for
mule werkt. Amerikaanse bladen
als Du de worden geheel volgens
dat procédé vervaardigd en ze
bloeien redelijk. Het vrouwelijk
schoon is ook redelijk fraai, want
het maken van girlies", zoals die
bladen in het vak heten mag niet
te veel geld kosten, en heel mooie
modellen worden duurder naar
mate ze minder aan hebben. Het
is er mee als bij de Parijse nacht
tenten: in de dure heel mooi
bloot. In de goedkopere veel
snabbelende winkeldochters, min
der opzienbarend. De verhalen in
die bladen zijn onverdunde rom
mel: letterkundig waardeloos. Ook
uit de advertenties kan men zien
voor welk mannenpubliek die
bladen zijn bedoeld: een grote
stroom aanprijzingen van films,
foto's, albums van ..uncensored
movies'" met ..wild young models"
eventueel uit de „in-between
world", dus „different type girls"
in een „authentic, intimate, res
tricted" bij eenkomst je. Dat is dus
een simpele zaak voor simpele
geesten. Maar er zijn ook betere
standen bij de fictieve mannetjes.
Die willen wat beters, en dat krijgen
ze ook. In Amerika met zijn enorm
lezersarsenaal is dat lang voor de
tweede wereldoorlog al onder
kend en kwam Esquire op de
markt. Een luxueus blad. waar
van de Inhoud op behoorlijk peil
stond, met goede cartoons en ver
halen, die ook door niet-geestelijk
gestoorden konden worden gele
zen. Maar op het gebied van het
vrouwelijk schoon wandelden de
makers omzichtig langs voetangels
en klemmen: geen blote foto's,
maar wel hoogst opwindende blote
tekeningen.
Esquire heeft veel succes gehad,
maar de Amerikaanse militairen,
die uit de binnenlanden van
Amerika waren gekomenen in
Europa hun geestelijke horizon
hadden verruimd, wilden meer.
Dat meer is Playboy hun gaan
geven, en de Amerikaanse man
bleek zijn lijfblad te hebben ge
vonden .De uitvinder van het
blad is de nu veertigjarige Hugh
M. Hefner. Hij begon in 19.53 met
een beginkapitaal van zeshonderd
dollar en de stellige overtuiging
dat hij de formule had gevonden
waar veel geld mee was te ver
dienen. Hij heeft het grootste
gelijk van de wereld gehad. Bin
nen de tien jaar bereike Playboy
een oplaag van meer dan een
miljoen. Hij leende om het eerste
nummer te kunnen uitbrengen
nog eens zeshonderd dollar en
maakte dat eerste nummer prak
tisch in zijn eentje. Het werd geen
triomf en geen nederlaag: er wer
den 55.000 exemplaren verkocht.
In 1953 was de oplaag gestegen
tot 900.000 exemplaren. Hefner had
tal van succesvolle ideën. zoals
de uitvouwbare middenpagina, de
..Playmate of the month". Hij be
taalde goed en kreeg zo de beste
fotomodellen, onder wie de tater
befaamde Marilyn Monroe, aan
wie hij een oplageverhoging van
20.000 exemplaren toeschrijft. Hij
wist de beste tekenaars en auteurs
aan ziin blad te verbinden, onder
wie Vargas, die jarenlang voor
Esquire had gewerkt. Zijn kantoor
was niet in New York. waar hij
in de massa zou zijn ondergegaan,
maar in Chicago, dat nooit een
intellectuele stad is geweest.
Puritanisme
A 1"AAR naast die voortreffelijke
-L** presentatie had Hefner nog
twee succesrijke denkbeelden. De
eerste was van ..spirituele" aard.
en we zijn er niet helemaal zeker
van of dat denkbeeld door zorg
voor de medemens of zorg voor
de bankrekening was ingegeven:
we bedoelen Hefners strijd ..te
gen het puritanisme". In zijn bio
grafie schrijft hij. dat het hem
al als jongeman opviel hoezeer
Amerika lijdt onder het puritanis
me. Het werd hem duidelijk, dat
deze geestelijke instelling een ge
vaar vormt voor de verdere ge
zonde maatschappelijke ontwikke
ling in Amerika. Nog voor hij
soldaat moest worden besloot Hef
ner zijn leven in dienst te stellen
van een strijd tegen het puri-
natisme. Daarmee wilde hij een
tegenwicht scheppen in de gees
telijke volksgezondheid en hij
vindt die strijd even belangrijk
als die tegen het communisme,
waartegen hij ook fel heeft ge
schreven.
Het is natuurlijk voor Hefner
een gelukkige toevalligheid, dat
de strijd op deze beide fronten
samenvalt met de twee factoren,
waardoor de Amerikaanse man
zich in zijn waarde bedreigd
voelt: het communisme en zijn
sexuele leven. Die strijd heeft
hem dan ook geen windeieren
gelegd: grote groepen lezers vin
den dat hij een gerechte strijd
strijdt, en de storm van publi
citeit, die zijn artikelen in Play
boy. vooral over meer sexuele
vrijheid, hebben gewekt, hebben
zijn onderneming enorm geholpen.
En we moeten eerlijk toegeven:
vooral in de provinciaalse Ameri
kaanse gemeenschap heeft ziin
openhartige behandeling van
sexuele praktijken in het huwe
lijk. sexueel verkeer daarbuiten
en homosexualiteit een frissere
wind doen waaien. De artikelen
en de discussie die er op volgt
staan vaak op een behoorlijk
Datzelfde niveau heeft ook het
proza van Playboy. Het blad be
taalt en betaalde mannen als
Hemingway. Graham Greene.
James Baldwin en Roald Dahl tot
vierduizend dollar voor een kort
verhaal. Het publiceert interviews
met mensen, die iets hebben te
zeggen, zoals Jean Genet, of die
om andere redenen de belangstel
ling waard zijn zolas de oliemil
jonair Paul Getty en de bokser
Cassius Clay.
Dat zijn zaken, die het blad
niveau geven: maar de oasis is
de algemeen geldende formule
voor ons fictieve mannetje: voor
al veel vrouwelijk schoon en
droomachtige luxe. En wat dat
vrouwelijk schoon aanbelangt
gaat Playboy zover als de wet
het toestaat
A TAAR Hefner zag nog meer tno-
1»1 gelijkheden: waarom dat
verlangen naar schoonheid en
goede verzorging niet in praktijk
brengen? En zo ontstonden de
„haasjes-clubs" waar Bunnie-
meisjes soms al bekend door
hun vrijmoedige fotografieën in
het blad gekleed in krap be
meten konijnepakjes, als kelnerin
nen fungeren en waar verder een
sfeer heerst van de nep, die in
sommige kringen voor luxe en
chic doorgaat. Veel toestanden met
gouden sleuteltjes (die geld kos
ten), special service en natuurlijk
het statussymbool bij uitstek in
die sfeer, champagne. Ook dit
nachtclubexperiment van Hefner
bleek een schot in de roos. Ge
mobiliseerd door het blad ver
dringen de mensen zich voor de
poorten van deze Amerikaanse
Walhalla's, die spoedig in een
zestal Amerikaanse steden ver
rezen. Schandalen hoeft men in
die instituten niet te zoeken: op
dansavonden van de AMVJ gaat
het wilder toe en de faam wil.
dat de Bunnies niet zijn te ver
leiden. Nu. in ieder geval niet
door de nette burgermensen met
burgerinkomens. die Playboy's
clubs bevolken. Geen burger
mansinkomen heeft domineeszoon
Hefner: voor hem een huis met
marmeren binnenplaats met
zwembad en grotten, door vliee-
tuigen aangevoerde exotische
maaltijden en die roestvrij-stalen
Bunnies 'zouden ze in die hit'e
toch smelten0 )bedienen dan aan
tafel. ..De Playboy" .zest Hefner dan
op zo'n avond. „Is in de eerste
plaats een man met goede smaak.
Hij weet van het leven te genieten
zonder te overdrijven"
Brits bloot
LIET succes van Playboy heeft
de begeerte van velen. In en
buiten het vak. gewekt. Er ziin
dan ook vele navolgers. In Enge
land twee (uit velen, overigens*:
King's (the man's magazine)
en Penthouse, een betrekelijk re
cente aanwinst op dit terrein.
King's zet de succesformule on
verhuld op zijn voorpagina' ..Su
san Hampshire as never before"
nou ja. d'r moeder zag haar
ook zo also menswear. travel,
humour, food en drink and a
special offer to motorists: dus
herenmode, reizen, cartoons, eten
en drinken en iets voor autolief
hebbers. Maar. en hier komt de
Playboy-formule weer om de
hoek: een artikel door de letter
kundige Frank Norman over
..Sense and the censor" dus Ge
zond verstand en censuur.
Ook Penthouse haakt op die
vrije discussie ruim in. In dit
typografisch uitstekend gepresen
teerde blad een „symposium" van
Jonge auteurs als Colin Wilson.
Alan Sillitoe en anderen over de
veranderingen in het morele kli
maat in Engeland en de moge
lijkheid van een sexuele revolutie,
een artikel over prostitutie en
moraliteit en zo verder. Ook hier
vaak uitstekende stukken over
letterkundige onderwerpen als
het gebruik van verdovende mid
delen door %uteurs (van de hand
M
van Colin Wilson). Maar in Pent
house als in King's: pièce de (ge
ringe) résistance blijven de „foto
reportages" van „veelbelovende
jonge actrices" in haar eigen om
geving waar zij niet hechten aan
formaliteiten "en zich luchtig kle
den. Maar wie, uit wetenschappe
lijke motieven, die afbeeldingen
koel bekijkt zal bemerken, dat
ondanks al die woorden over
openheid en vrijmoedigheid en
sexuele revoluties die foto's be
schermd zijn door vuurvaste ta
boes: de samenstellers blijven in
veel opzichten een behoorlijke
kiesheid ten toon spreiden, die
niet helemaal in overeenstemming
is met wat zij preken, als dit
werkwoord hier op zijn plaats is.
AAR hoe staat het nu met al
die dingen in Frankrijk, ge
boorteland van de vrijmoedig
heid op sexueel gebied (volgens
de gangbare opvattingen althans
de werkelijkheid is even an
ders». Nu. men heeft daar Lui en
je moet goed kijken wil je het
kunnen onderscheiden van de
Franse Libelle. die daar Marie-
Claire heet. Wel wat blotigheid
maar dan is het ons aller Sofietje
Loren in doorschijnende gewaadjes
of een bekende variété-artiste,
die ook op de foto alleen
in huidskleur is te onderscheiden
van Josephine Baker. Nee, geen
..dirty pictures" in Lui: waarom
ook. als ie ze in de Parijse straten
zo royaal krijgt aangeboden7 En
waarom zegt de uiterst zakelijke
Fransman misschien, zal ik voor
duur geld od panier kopen wat van
vlees en bloed ook verkrijgbaar
is7 Maar weer wèl in Lui: lek
ker eten (compleet met de adres
sen waar je het kunt kriiern),
auto's en modefoto's (met adres
sen en prijzen daar zou Play
boy nooit aan beginnen). En de
advertenties zijn net als bij ons,
voor scheerwatertjes en dassen.
Net als bü ons. want mannen-
Maden voleens de succesformule
der Amerikanen hebben we In
Nederland niet. Er is een hande
laar in vloeibare brandstof, die
uit prestigeoverwoeineen een
mannenblad financiert en uitgeeft,
maar daar staan alleen blote
auto's in, en zoals gohrulkeliik in
Nederlandse tijdschriften. Interes
sante reportages over het toette-
blazen in Giethoorn en het kluut-
meppen in Surhuisterveen geen
droomstof voor ons fictieve manne-
t'e Hat mannetie In Nederland
en in on? koopt zijn droomma-
riaal in kiosk of hoekenhal: riin
PLAYBOY. PFNTTÏOT SF of OI'-
DF. al naar ziin in*e'l»c«..c|e
standing En hij kijkt goed rond
of geen relatie hem dat riet
do-n
