VECHTER
R- V. A. V I S SER T HOOFT:
kerken zijn als paarden op een springconcours. Ze
jpen met grote snelheid, maar maken soms de indruk
*at ze weigeren om over een hindernis te springen'
|[l (Van een medewerker)
léve Over enkele dagen zal het zover zijn.Op
n8sfuari zal iemand anders de teugels overnemen
W. A. Visser 't Hooft, die bijna achttien jaar
algemeen secretaris is geweest van de Wereld-
vetvan Kerken in Genève. Deze oecumenische
Br in hart en nieren, die als bergbeklimmer be-
ienleen enorm doorzettingsvermogen te bezit-
ndifl die van de andere kant zo'n soepele geest
'dat hij gemakkelijk met vertegenwoordigers
illerlei stromingen kan praten en begrip voor
kan opbrengen, is de ideale figuur
ie functie van algemeen secretaris gebleken,
hem wel eens gekscherend ,,de protestant
fstjs" genoemd, maar deze betiteling zal hij ver-
ardigd van zich af gooien. Als er één ding is dat
•r se niet wil, is dat een straf van boven ge-
2wereldkerk. Hij heeft er ook over geschreven
umenïcal Review" (juli *58) onder de titel ,,De
erk en de oecumenische beweging", waarbij
le| begrip ..superkerk" absoluut afwijst. Het is
(et bekend, wie dr. Visser 't Hooft gaat opvol-
)r. Patrick Rodger, die indertijd is genoemd,
een benoeming in Schotland aanvaard. Tegen
indidatuur waren ook bezwaren gerezen, omdat
!t krachtig genoeg zou zijn. Maar wie men ook
'or(lehet zal moeilijk voor hem zijn dr. Visser
jft te vervangen, die een stuwende figuur is ge-
die ook kon profiteren van zijn ernorme er-
at;en
Iterr
¥im
itionale loopbaan van de in 1900 in Haarlem ge-
Visser 't Hooft begon in 1924, toen hij secretaris
het wereldcomité van de Young Men's Christian
werd hij algemeen secretaris van de wereldfedera-
iv.iristenstudenten, maar al in 1925 was toen zijn oecu-
eenp6 I°°pbaan begonnen. Hij was toen de jongste deel-
aan de conferentie in Stockholm ovèr Leven en wer-
I
lie eerste tijd was het echt een zaak van weinigen".
opi Visser 't Hooft ervan, als htj over zijn loopbaan ver-
liotbae meesten wisten niet eens wat het woord oecumenisch
de. Ze maakten er economisch" van".
'isser 't Hooft, die in 1938 secretaris-generaal van het
HBg comité werd en in 1948 dezelfde post bij de Wereld-
^^^g bekleden, zetelt sedert april 1964 in het nieuwe
fartier van de Wereldraad in Grand Saconnex bij Gi-
'erwijl hij vertelt ziet men achter hem de sneeuwkoe-
de Mont Blanc.
'4TE ONTWIKKELING
/isser 't Hooft let nu niet op de Mont Blanc, maar
JL Jreert zich op zijn verhaal, het verhaal van een man.
iroe goed kende, zeer goede vrienden was met Ham-
51d. maar die 's middags te midden van zijn perso-
aat om het ..rnenu van de dag" van de cafetaria in
Jst te nemen.
_ik heb in mijn functie natuurlijk veel markante figu-
moet. Karl Barth is een goed vriend, en dierbare her
zen bewaar ik aan Dietrich Boerhoeffer. Om nog maar
ur to&preken van topfiguren uit onze beweging als John R.
andüfelliam Temple en Nathan Soderblom".
park ^at dr. Visser 't Hooft zo vroeg in het oecumenisch
is beland heeft hij het grote voorrecht gehad de De-
te zien groeien van een klein groepje in de jaren
^^>;tot de zeer wijde expansie, die men de laatste paar
gezien.
begin was er van orthodoxen in de beweging vrijwel
en LlPrake. nu zitten ze er bijna allen in. Afrika en Azië
voorop toen nog bijna niet in het stuk voor, nu hebben we
ictiviteiten van de kerken uit Afrika en Azië dan uit
vanger werelddeel.
oe is de verhouding tot Rome niet veranderd? In het
Evas de houding van de katholieke kerk negatief, maar
geheel omgeslagen, vooral bij het optreden van paus
sXXIir".
bisser 't Hooft is het niet eens met de i
.jJt de oecumenische beweging wat te traag gaat.
geschiedenis van de laatste 45 jaar toont juist een snel-
fikkeling. Eigenlijk hadden we in de jaren twintig niet
denken, dat we nu al zo ver zouden zijn. Had men
>en kunnen voorstellen dat er een werkgroep met de
eke kerk tot stand zou komen?"
praat nu wel altijd over paus - Joannes, maar voor
de samenwerking op oecumenisch gebied met de ka-
e kerk al in de jaren dertig begonnen.
waren er al geregeld kleine bijeenkomsten, waar
es katholieke en protestantse theologen zeer vertrouwe-
et elkaar praatten. Vooral in Frankrijk was dat het
I van degenen, die in die groepen actief waren, was mgr.
V rands, die nu secretaris van de werkgroep voor de
d van de christenen is. Die benoeming kwam van paus
is. die voor een zeer belangrijke ontwikkeling heeft ge-
hij heeft gestimuleerd dat de katholieke kerk als zo-
zich met het gesprek ging bemoeien.
concrete gebeurtenis is de instelling van een werkgroep
Ie Wereldraad en de katholieke kerk geweest. Op 8 fe-
V komt in de zitting van het centraal comité het eerste
'""*t van deze groep ter sprake. Men mag geen sensatio-
•esultaten verwachten. Het is eerder de bedoeling ge-
een rapport te maken over de mogelijke gebieden van
iwerking.
figens is men in veel afdelingen reeds met de katho-
2rk in contact, zoals op het gebied van interkerkelij-
pending, sociale vraagstukken en jeugdwerk".
'e dr. Visser 't Hooft vragen naar zijn mening over
Incilie haalt hij Pierre Congard aan: de katholieke kerk
Ie staal van dialoog binnen.
lel innerlijk als ten opzichte van de andere kerken en
fjeld is de katholieke kerk aan de dialoog begonnen
Visser 't Hooft. ,,Met een Duits woord zouden we
|n zeggen dat het nu tot een „Auseinandersetzung
De ervaringen bij de katholieken zullen wel net zo zijn
bij ons zijn geweest: eerst komt de vreugde dat men
gemeen heeft, daarna de schokkende ontdekking dat
ongelooflijk moeilijk is lastige strijdpunten te overwin-
tUIKELBLOK
I onfeilbaarheid van de paus ziet dr. Visser 't Hooft als
de grootste struikelblokken. „Geen enkele kerk ziel
,,Nee", zegt hij, ,,dat moeten we nu anders stellen: heel
Europa is achter. Maar het wonderlijke is, dat op andere
oecumenische gebieden dan de regelrechte eenheidsbesprekin
gen Nederland beslist niet achter is. Nederland heeft belang
rijke oecumenische persoonlijkheden opgeleverd als Kramer en
Berkhof, de staf hier in Genève zit vol met Nederlanders.
De Nederlanders worden gewaardeerd als oecumenische wer
kers, we moeten gewoon oppassen dat er niet te veel komen.
Staat Nederland in het oecumenische hulpwerk niet eerder
GEEN STATUS QUO
Men mag niet tevreden zijn met een status quo, vindt dr
Visser 'i Hooft. Het gaat om de volle eenheid en deze zal
pas zijn bereikt als er sprake is van gemeenschappelijke
avondmaalsviering en open kansels van weerszijden.
,,Dat alles heeft zich in een paar maanden gemanifesteerd.
Ik denk aan de kwestie Duitsland—Polen, aan de Amerikaan
se kerken in de Vietnam-kwestie. aan de Engelse kerken en
de kwestie Rhodesië en de Zuidafrikaanse kerken. De kerk
speelt hier weer een rol, waarin men een bevrijdend woord
van haar verwacht.
Er is weer sprake van het ..Wachteramt". de kerk moet
weer profetisch optreden. De kerk zal ten opzichte van de
machten werkelijk onafhankelijk moeten zijn. en zal zich op
generlei wijze door de politieke constellatie moeten laten be
ïnvloeden".
s'm,..
EEN MANdie oecumenische bewogenheid aan diploma
tieke begaafdheid paart: zo moet de algemeen secretaris van
de Wereldraad van Kerken zijn. Op 8 februari wordt de op
volger gekozen van de Nederlanderdie sinds 1948 officieel
deze functie bekleedt en steeds heeft getoond aan de ge
noemde eigenschappen te beantwoorden: dr. H A. V isser
't El ooft. Het centrale comité honderd leden van de We
reldraad komt van 8 tot 17 februari bijeen in Genève. Het
zal de eerste vergadering in het Geneefse hoofdkwartier
zijn. Het comité vertegenwoordigt de 214 ledenk erken, acht
geassocieerde ledenherken (minder dan 10.000 lidmaten)
van de protestantse. Anglicaanse, orthodoxe en oud-katho
lieke confessie. Katholieke waarnemers zullen ook aanwe
zig zijn. In de vergadering zal een opvolger worden gekozen
voor dr. Visser 't Hooft, die de pensioengerechtigde leeftijd
heeft bereikt.
hoe die punten kunnen worden opgelost. We mogen heus geen
illusie koesteren dat het binnen afzienbare tijd tot vereniging
komt".
Bij sommige andere kerken is die kans op eenheid veel
groter. Dr. Visser 't Hooft zegt dat er heel wat kerken zijn,
die serieus bezig zijn over werkelijk volledige eenheid te pra-
Hij noemt de Anglicanen en Methodisten bij de eenheids-
gesprekken in Noord-India in navolging van Zuid-India, Cey
lon, Nigeria en de plannen in Amerika.
We leggen dr. Visser 't Hooft een uitspraak voor van prof.
Kramer uit 1945: .Nederland is zeer achterlijk op het ter
rein van oecumenisch gevoel en inzicht".
vóór- dan achteraan? Maar wel is het zo dat het in heel Euro
pa moeilijk blijkt om werkelijk tot de oecumenische daad
over te gaan".
Dr. Visser 't Hooft is van mening, dat de eigenlijke onder
handelingen door de synodes moeten geschieden. Maar dat be
tekent niet dat het kerkvolk erbuiten staat. „We moeten het
kerkvolk niet oproepen tot revolutie tegen de synodes, maar
wel vragen mee te helpen de wil tot eenheid te sterken".
Men is nu bezig met de voorbereiding van de volgende
Assemblée in Zweden in 1968.
„Uit het hele voorbereidende materiaal zal dan een sterk
appèl spreken om als kerkvolk aan de eenheid te werken. De
kerken zijn enigszins als de paarden op een springconcours.
Ze lopen met grote snelheid, maar ze maken soms de indruk
te weigeren over een hindernis te springen. Dat is slecht
voor de mensen, die in het zadel zitten".
..Ik denk niet aan een gecentraliseerde eenheid, daar geloof
ik niet in, vergeet niet dat er veel oosters-orthodoxe kerken
in onze raad zitten. Een federatie kun je het niet noemen, die
kan verschrikkelijk los zijn. Bij de kerken is er een veel bre
dere basis van gemeenschappelijke overtuiging, die kan sa
mengaan met een grote pluriformiteit".
Dr. Visser 't Hooft is van mening dat we blijkbaar in een
tijd leven, waarin een groot aantal kerken weer een zeer moei
lijke en verantwoordelijke taak heeft op het gebied van in
ternationale vraagstukken.
