Sonia Gaskell gehuldigd
bij 20-jarig jubileum
FILMISCH PORTRETTENSPEL
IN „TELEMACHUS CLAY"
Kosters willen vier
vrije zondagen
L schonk ons land
gevoel voor ballet
kunst
Picasso weigert
Sowjetrussische
onderscheiding
„WHO'S WHO"
OVER TONEEL
k<\leiöo$QC)9P
ZESDAAGSE
WERKWEEK
VWJDAO 4 FEBRUARI 1966 LEIDSCH DAGBLAD
Dc minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk werk,
mr. M. Vrolijk, stond gisteravond opnieuw op het toneel van de
Amsterdamse Stadsschouwburg, waar hij daags tevoren Johan
Kaart huldigde bij diens 50-jarig toneeljubileum.
I, Gisteravond was het een vrouw die werd gehuldigd: Sonia myn leven, ik hoop dat ik nog lang
Gaskell, de „moeder van het ballet in Nederland", die 20 jaar
geleden de eerste steen legde voor de dansgeschiedenis in ons
1 land. De minister maakte bekend dat de Koningin mevrouw Gas-
2 keil bij bevordering heeft benoemd tot Officier in de Orde van
Oranje-Nassau.
De huldiging had plaats aan het
eind van een gala-voorstelling van
het Nationale Ballet ter ere van de
directrice. Het programma opende
met Mozarts Symfonie op choreo-
>21 grafie van Rudi van Dantzig dat
solistisch maar matig was bezet,
want hoewel vele danseressen en
dansers dankzij Sonia Gaskell groot
zUn geworden, zijn haar door de ja-
•e], ren heen maar weinig trouw geble-
pj ven. Er waren meer premières gis
pt teravond, waarvan het belangrijkste
ballet dat van Robert Kaesen was,
31 op muziek van Ruud Bos. Het had
de naam „Kortsluiting" en werd spe-
ciaal opgedragen aan Sonia Gaskell.
die er duidelijk zeer mee vereerd
enj was. „Kortsluiting" had wat bewegin-
gen en muziek betreft wel veel ge-
leend van de West-Side Story maar
werd technisch zo knap uitgevoerd en
w spatten zoveel vonken af dat het
met vurig enthousiasme uit de zaal
iwerd beloond.
In die zaal zaten vele vooraan
staande autoriteiten en talloze
vrienden van het Nationale Ballet.
B. en W. van Amsterdam waren
wegens ambtsbezigheden verhinderd
en de wethouder voor Kunstzaken,
die voor de huldiging op de
sprekerslijst stond, had verzuimd
zich te doen vervangen.
tie over zijn woorden struikelende
Hagenaar D. W. Walkate, die de
hoop uitsprak dat Sonia Gaskell
eens weer naar Den Haag zal terug
keren „Als Den Haag weer een
theaterleven heeft gekregen". Twee
leden van het huldigingscomité die
niet aanwezig konden zijn hadden
felicitatie-telegrammen verzonden:
dc grote choreograaf George Balan-
chine en de oud-leerlinge van me
vrouw Gaskell, die overigens nooit
danseres is geworden Audrey Hep
burn.
Minister mr. Vrolijk verleen
de aan Sonia Gaskell de onder
scheiding van Officier in de Or
de van Oranje Nassau.
Ontroering
Sonia Gaskell was zo ontroerd, dat
zij nauwelijks een dankwoord kon
uitspreken. „Ik heb het gevoel dat
we één gTOOt gezin vormen. Ik ben
blü dat het in de loop der jaren is
gelukt dit grote gezin te vormen. Dit
I is één van de mooiste avonden van
m
zal mogen doorgaan met het natio
nale ballet.Ik zal de jongeren, die
eens mijn taak zullen
steunen zolang ik kan".
Van de mogelijkheid
Gaskell na middernacht nog in de
foyer te feliciteren werd druk ge
bruik gemaakt. Eerst daarna kon
den danseressen en dansers en een
wijde vriendenkring beginnen aan
een feest dat tot in de vroege och
tenduren duurde.
Feestelijk
programma
Het programma van het Nationale
Ballet lag de dansers gisteravond
I in de benenbij de toeschou-
goed in de applaudisserende
handen, want vrijwel alle nummers
zn qua muziek goed in het ge
hoor liggend etv qua choreografie
tistiek veilig gesteld door de res
pectievelijke choreografen. Vrijwel
geen moderne uitschieters of men
moest de Kortsluitingvan Robert
Kaesen met muziek van Ruud Bos
daarvoor willen aanzien. Doch dit
was slechts tienerdans en -muziek,
met weinig meer fantasie van de
choreograaf Rudblf Kaesen dan we
regelmatig in de tv-shows zien. De
muziek van Ruud Bos maakte daar
geen uitzondering op. Aan de boek
delen van het programma had men
een klassieker aanzien gegeven.
Men opende al dansende op
Mozart Symfonie en eindigde op
gelijke wijze op Bizets enige sym
fonische compositie. Het ging een
tikkelt je luidruchtig toe door het
begeleidingsorkest onder leiding
André Presser en van het ens
ble was het meestal ritmisch labiel
om aan te zien. Goede muziek bij
het Nationale Ballet geeft zeer dik
wijls een kwade noot in de dans
vooral ook bij Rudi van Dantzig
die zijn choreografie schreef zonder
zich iets van de vormgeving in Mo
zarts Symfonie in a. K.V. SOI
te trekken. Helaas moest door
ziekte van Olga de Haas het pi
gramma worden gewijzigd. De bal
letten, waarin zij als ballerina zou
excelleren, werden nu vervangen
door enige dansen die aan de avond
niettemin een onmiskenbaar feeste
lijk karakter gaven. Het danspaar
Anne-Marie Holmes en David Hol
mes maakte een pas-de-deux
„Vlammen van Parijs", waarin
danseresal haar gratie legde
daarbij een zweefsprong maakte die
verrassend van élégance was. Haar
partner toonde zich zowel in zijn
dansen als in zijn sprongen een
kloek danseur. Zij maakten een
extra nummer dat terecht een uit
bundig succes oogstte en zelfs
noopte tot een reprise daar
ook gaven Kathleen Smith en Syl
vester Campell een veerkrachtige
pas-de-deux uit de „Don Quichotte
zij het dan op kennismuziek
Minkus. De dans was vooral goed
door de ballerina. Dit alles gaf de
avond, een feestelijke toets en was
Sonia Gaskell ter ere.
Ppnip Morris, de sigaret,
die om zijn internationaal niveau
overal ter we/eld wordt gerookt,
handhaaft zijn prijs van fJ. 50
Pablo Picasso heeft gisteren ge
weigerd om in het openbaar een
Sowjetrussische onderscheiding in
ontvangst te nemen die de Rus
sische ambassadeur, Valerian Zorin
van plan was hem te geven tijdens
een kort bezoek aan de Rivièra. Het
is de Leninprijs die hem twee jaar
geleden werd toegekend. Er werd
geen reden voor de weigering opge
geven, maar het is bekend dat Pi
casso wars is van alle publiciteit.
Zorin was van plan een bezoek aan
Picasso te brengen. De telefoonge
sprekken aan de villa van Picasso in
Nice werden beantwoord door een
huishoudster die zei dat de schilder
tot maandag afwezig zou zijn.
Picasso had gehoord dat Zorin
waar hij gaat en staat vergezeld
wordt door journalisten en persfoto
grafen. Men gelooft dat dit de reden
is van de weigering door de schilder.
Berlageprijs voor
architect K. L. Sijmons
De dr. H. P. Berlage-prijs voor
architectuur is toegekend aan ar
chitect K. L. Sijmons Dzn. uit Am
sterdam. Hy krijgt de prijs voor
zijn ontwerp van de Adventkerk
van de Hervormde Gemeente Loos
duinen aan de Hengelolaan in Den
Haag. De winnaar zal op 11 februari
de bijbehorende legpenning worden
uitgereikt door de burgemeester van
Den Haag, mr. H. A. M. T. Kolf
schoten, die daarna de expositie, ge
wijd aan het werk van de heer Sij
mons. m het gemeentemuseum van
Den Haag opent.
Gigantisch werk
Xasti
Gebeurtenis bij „Studio"
Bezielende
van
De bij het C.N.V. aangesloten Protestants-christelijke vereni
ging van kosters in Nederland (plm. 850 leden) heeft in een brief
aan het bestuur van de Vereniging van kerkvoogdijen in de Ned.
Her\'. Kerk gevraagd verbeteringen aan te brengen in de sinds
twee jaar niet gewijzigde algemene richtlijnen en arbeidsov'erkomst
voor kosters.
wegen, dat de richtlijnen en arbeids-
overeenkomsten in toepassing wor
den gebracht, zodat belde ontwerpen
in de praktijk gaan functioneren.
Eind februari zal het bestuur van
ae Vereniging van kerkvoogdijen in
de Ned. Herv. Kerk de brief van
OUDE DOOPVONT
TERUG NAAR KERK
Gevraagd1 worden de totstandko
ming van de 50-urige werkweek, in- I de P.C.V.K. bespreken,
voering van de zesdaagse werkweek
(dus een vrije dag per week), vier
vrije zondagen per jaar, buiten de
14 vakantiedagen.
Indien aan deze wensen wordt vol
daan, liggen richtlijnen en arbeids
overeenkomst voor de kosters in her-
vormdekerken gelijk aan de vorig
jaar door het landelijk verband der
geref. kerken getroffen voorzienin
gen. Bij de laatste (niet bindende)
regeling zijn ruim 250 kosters be
trokken. bij die van de hervormde
kerk 350 kosters.
De kostersvereniging heeft ook ge
vraagd de mogelijkheden te over-
De hervormde gemeente te Een
rum heeft een oude granieten doop
vont, 1400 kilogram wegende, terug
gekregen van het Groninger mu
seum voor stad en lande, zy was
sedert 1891 ln bruikleen afgestaan
aan dit museum. De doopvont be
hoort tot de merkwaardigste vond
sten in ons land en stamt mogelijk
Kerkelijk Leven
NED. HERV. KERK
Beroepen te Vlnkeveen J. v. d. Vel
den te Amersfoort.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Papendreoht J. C. van
Veen te Maarssen.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Nijkerk C. Wisse te El-
speet. aie bedankte voor Capelle-Bie-
zelingen. Bedankt voor "s-Gravenpolder
G. Zwerus te Nuns peet
isitge vrouw
Van andere kanten echter was ei
wel weer niet genoeg. „U hebt eer
reputatie van een lastige en moeily- I
ke vrouw", aldus minister Vrolijk in
rijn toespraak. „Maar het zegt
loch wel iets dat de beide Staats
secretarissen, die de afgelopen jaren
bij uw ballet waren betrokken, mr.
Y. Scholten en drs. L. M. J. van
fj comité zitting hebben, maar van
avond ook ln de zaal zijn. U hebt
V baanbrekend werk verricht, u hebt
Df Nederland „balletminded" gemaakt
en de verantwoordelijke cultuur-po-
litieke instanties hebben grote waar-
1] w. gevraagd de gegevens die m
4 into, voor u. Ik vraag u dan ook contro]prpn. zijn
c. Uw werkkracht voor het ballet te
blRven Inzetten." ze,f"-
Er waren soortgelijke dankwoor-
<fen die werden ondersteund door
cadeaus. Na de minister spraken de
3 voorzitter van het Stichtingsbestuur
van het Nationale Ballet, de heer
9 Kees van Baar, en mr. H. A. Veen-
fctra, namens de vriendenkrin-
gen van het Nationale Ballet uit
k Amsterdam, Den Haag en Rotter-
f aam, de „trouwste solist" Conrad
van de Weetering (die namens de
i balletgroep een gouden sieraad aan
bood) en de spontaan naar voren
komende, van enthousiasme en emo-
De grootste jacht in de toneelan-
nalen welke ooit ondernomen werd
is achter de rug. Het resultaat: een
toneelencyclopedie van twee en een
half miljoen woorden, „The biogra
phical encyclopedia and who's who
of the Amerikan theatre" geheten
(uitg. Heineman, prys 82.50 dollar), i
Men vindt er in gegevens over 9000
toneelgroten uit het verleden, statis-
tieken over 10.000 stukken die sinds j J
1900 in New York gespeeld zijn, sa- j
mens telling van de gezelschappen j TZ r
van alle theaterprodukties van f Cf ff l.(z i&lz l
Broadway, te New l'ork en andere j
grote Amerikaanse steden sinds 1959, j Een donkere achtergrond, tien
de geschiedenis van 125 schouwbur- zwarte krukken naast elkaar met
lijsten van prijswinnaars en boven elk daarvan een schijnwer-
biografieën van 3350 tegenwoordige j per. een elfde, lagere kruk daar-
spelers, speelsters, regisseurs, schrij- voor geplaatst: een toneelstuk in
vers en anderen die tot de toneel- j praktisch zijn naakste vorm.
kunst bijdragen. De toneelgroep Studio, die zo-
Deze „Who's who" van liet toneel j veei waardevol werk doet voor de
vermeldt drie keer zoveel spelers als vernieuwing van het Nederlands I Hollywood trekt om er een hoogge
soortgelijk boek dat in Londen \^oneel heeft gisteravond in zijn stemd scenario te slyten. In de film
theater ..De brakke grondin stad wachten hem desillusies, meei
Amsterdam de première gegeven dan een baantje in de filmstudio's i;
van Telemachus Clay'' ivn de niet VOor hem weggelegd. Hij legt
Amerikaanse schrijver Lewis John
Carlino. Elf acteurs en actrices
van Studio zaten op krukken. Zij
hébben met niet meer dan het
licht dat van boven en van ach
ter uit de zaal op hun gezichten
werd gericht en met een enkele
geluidseffect gesteund, dit oncon
ventionele spel tot een theater
gebeurtenis gemaakt.
De even sobere als bezielende regie
van Kees van Iersel heeft daar in
grote mate toe bijgedragen, want de
Amerikaanse vitaliteit, de denkwereld
van over de Oceaan heeft de spellei
der in ruime mate op de vertolkers
van tientallen figuren kunnen over
brengen.
men zoals Dylan Thomas" „Achter
het melkwoud" dat ook van oor
sprong was. Een vergelijking met dit
stuk dringt zich onmiddellijk op,
maar dan treft het dat Carlino nog
verder heeft vereenvoudigd, want hy
zag ook van gespeelde tafereeltjes af.
Toch doet met de benaming „stem-
menspel" Carlino tekort. „Portretten-
spel" is een betere naam. „Telema
chus Clay" is sterk onder invloed van
de filmvormgeving tot stand geko
men. De introductie toont zeer calei
doscopisch in een „totaal" het stad
je Dawnsville in zijn nachtelijke slui
mer. De handeling spitst zich daar-
jonge ideali
verschijnt. Vergadering van 't mate-
niet alleen in het huldigings- I riaal was een gigantische taak. Som
mige bronnen vloeiden ryk, maar
andere karig. Er waren spelers en
speelsters die veel vertelden en an
deren die minder vlot antwoordden
op de gestelde vragen. Zo zei een ac
trice op de vraag hoeveel keer ze ge
trouwd was „Wie kan dat nu ont
houden?" Montgomery Clift werd
Constant (Nieuwenhys)
op Biennale Venetië '66
De commissie, belast met de sa
menstelling van de Nederlandse in
zending voor de XXXIIIe Biennale te
Venetië in 1966. bereidt als officiële
inzending een overzicht voor het van
oeuvre van de kunstenaar Constant
(Nieuwenhuys)bestaande uit schil
derijen, grafiek, plastieken en urba-
nistische constructies (Nieuw Baby-
Ion).
zich niet meer bij de kwade levens
lessen, die bikkelharde filraheren
hem voorhouden. Hij keert niet terug
naar Dawnsville, naar de ongehuwde
moeder van zijn zoontje. Slotbeeld:
de camera zoemt met een dichterlijke
beweging weg van nachtelijk Dawns
ville terwijl Telemachus elders zwer
vend zich niet gewonnen geeft.
Vereenvoudiging
Men zou „Telemachus Clay" om
zijn vorm, die afziet van veel entou
rage, een stemmenspel kunnen noe-
Kritiek op
V.S. niaatsehappij
Ook Carlino heeft net als Tho
mas tegenover de samenleving, die
hy door een groep spelers t
trachten samen te vatten, de rol
het koor Ln één figuur geconcen
treerd. Maar de dicl:
heeft zich steeds tot
traal stelt en van hem uit op vaak
schamper? wijze kritiek op de VS-
maatschappy spuit. Wie weet dat de
33-jarige auteur zyn heil ook by film
en televisie is gaan zoeken zal begry-
pen dat ongetwijfeld veel persoonlijke
ervaringen in „Telemachus Clay" zijn
verwerkt. Over de gehele linie werden
goede spelprestaties geleverd. De
auteur laat de elfde man, de profeet
op de voorgrond met enig cynisme
een niet achterhaalbare orakeltaal
uitslaan. Frans Vorstman voelde dat
precies aan. Henk van Ulsen speelde
Telemachus op zijn constant hoge
niveau, d.w.z. met uiterste simpelheid
gaf hy een kritische idealist, die byna
verbijsterd is door wat hy onder
vindt. De goed klinkende vertaling
was van de hand van Gerrit Kouwe-
Honderd »ulden prent
Rembrandt op veiling
Van Rembrandts ..honderd
gulden prent", een van zijn
zeldzaamste werken, komt op
15 maar in Sotheby in Londen
een exemplaar in veiling.
Van deze ets zijn slechts 25
drukken van goede kwaliteit be
kend. De prent heeft zijn naam
T UC OttlllCIUCVlIlg, U4C j j
groep spelers heeft danken aan het feit, dat de
prijs ten tijde van Rembrandt
treerd. Maar de dichter uit Wales; 100 gulden bedroeg. De eigen-
èpaald^te*- j naam 's Christus geneest
wyi de Amerikaan zyn idealist een-1 de zieken
Literaire-historische
opdrachten 1966
O.A. AAN DR. BASTET (LEIDEN)
De minister van Cultuur, Recrea-
tie en Maatschappelijk werk heeft j
aan vier literatuurhistorici opdrach-
ten verleend. Aan prof. dr. F. L. 1
Bastet te Leiden werd de opdracht
verstrekt tot het schrijven van een I
letterkundige studie over Carel Vos-
maer en de klassieke oudheid, ln het
bijzonder over de bronnen en ach
tergronden van zijn romans Ama
zone en Inwijding.
Mej. dr. J. Daan te Amsterdam
kreeg opdracht tot het verzorgen
van een uitgaven met inleiding en
aantekeningen van de kluchten Sy-
men Sonder Soeticheyt en de
Hoochduytsche Qualksalver door
Bredero, terwyl aan drs. P. Wessels
te Utrecht opdracht tot het schry-
ven van een studie over het toneel
werk van Jan Vos werd gegeven.
Tenslotte werd dr. F L. Zwaan in
Amsterdam opgedragen het voorbe
reiden van een nieuwe uitgave met
inleiding en aantekeningen van
Huygens' avondmaalsgedichten en
Heilige Dagen.
Kamer muziekavond
in ,,'t Reghthuvs"
In ,,'t Reghthuys" in Nieuwkoop
zal woensdag 23 februari een ka
mermuziekavond gegeven worden.
De uitvoerenden zijn: Henk Vos,
fluit en Sara Vos-Strumphler, harp.
Henk Vos, leerling van Hubert
Barwahser, studeerde o.a. enige tyd
in Frankryk by Jean Pierre Ram-
pal.
Sara Vos-Strumphler studeerde
by Phia Berghout. Zy werkt als har
piste in het Concertgebouworkest en
trad ook vele malen op als soliste
met verschillende orkesten.
Het programma bevat werken van
Mozart, Fauré, Hendrik Andriessen
en Marius Flothuis. De sfeer van
deze byzondere avond zal door
kaarsverlichting worden geaccen
tueerd.
HERVORMING VAN
Romeinse curie
De aartsbisschop van Toulouse,
mgr. Garrone, is benoemd tot pro
prefect van de Vaticaanse congrega
tie voor de seminarium (een der de
partementen van de Romeinse curie,
het centrale bestuursapparaat van
dc RK Kerk).
Een benoeming als deze van een
residerende bisschop in het buiten
land aan de top van een curie-af
deling is zeer ongewoon en kan vol
gens waarnemers mogelijk een prin
cipiële stap in het kader van her
vorming van de Romeinse curie be
tekenen.
Men verwacht verder dat de Paus
ook in het bestuur van de congre
gaties van het consistorie, van de
oosterse kerken en van het geloof
(het voormalige heilige officie) bui
tenlandse prelaten zal benoemen.
Onderzoek gedrag
Italiaanse Capucijners
In de Italiaanse klooster van de
capucyners, de paters met hun kof
fiekleurige habyten en sandalen,
wordt op last van Paus Paulus een
onderzoek ingesteld.
Aartsbisschop Andrea Pangrazio
van Gorizia, een stadje by Triest,
is een maand geleden als aposto
lische visitator met deve missie be
last.
De aanleiding tot het onderzoek
is waarschijniyk, dat de laatste tyd
capucyners betrokken zijn geweest
in een aantal politiezaken. In ok
tober heeft een hof te Velletri in
de Albaanse heuvels buitne Rome
een capucyner monnik en vier Ita
lianen veroordeeld in een sensatio
nele smokkelzaak van sigaretten
waarin een man gedood werd. Een
andere monnik en twee leken wer
den vrijgesproken.
Toeristenkerk
De kerkeraad van de herv. gemeen
te in Gulpen heeft besloten nog deze
maand te starten met de bouw van
een protestantse toeristenkerk. Het
ontwerp is -an architect Dingemans
uit Maastricht. De bouwkosten bedra-
gen ongeveer f 300.000. De herv. ge-
meente van Gulpen heeft besloten
I tot de bouw van deze nieuwe kerk
omdat de huidige kerk in zeer slechte
staat verkeert en maar aan 150 per-
I sonen plaats biedt. Als gevolg van
het toerist- -nverkeer in Zuid-Limburg
I telt de kleine herv. gemeente van
i Gulpen in de zomermaanden onge-
I veer 1.000 kerkgangers per zondag.
