Johan Kaart viert zijn
50 jarig toneel jubileum
Janine Dacosta had
zware taak in Brahms
kunst
kAleiöoscQQp
HET NIEUW ROTT. TONEEL
BRACHT TWEE EEN AKTERS
Niet komiek cloen
maar komiek zijn!''
Israëlische musical
komt ui Tilburg ccim©i
'ür
LEIDSCH DAGBLAD
VRIJDAG 28 JANUARI
Op 2 maart an Amsterdam:
99
(Van onze Amsterdamse correspondent)
Ruim 1100 mensen zullen woensdag 2 maart 's avonds niet voor de
televisie zitten om de voetbalwedstrijd Manchester UnitedBen-
fica te zien. Die 1100 zullen in de Amsterdamse Stadsschouwburg
verenigd zijn om te kijken naar het toneelstuk .Struisvogeleieren",
dat de toneelgroep Ensemble op de planken zet. De Stadsschouw
burg zal waarschijnlijk op die voetbalavond het enige theater in
ons land zijn dat tot de laatste plaats is bezet. Niet vanwege die
„Struisvogeleieren", maar omdat Johan Kaart hierin de hoofdrol
speelt, maar omdat Kaart die avond zal worden gehuldigd wegens
zijn 50-jarig jubileum als acteur.
Als de ondanks zyn 69 jaren de
altyd vitale en goedhumeurde Kaart
op 2 maart bij de artiesteningang
van de Stadsschouwburg aankomt
zullen Amsterdamse studenten met
brandende fakkels een erehaag vor
men voor de jubilaris. Na afloop van
cc voorstelling wordt Kaart gehul
digd. zoals dat in zo'n geval gebrui
kelijk is: door een lange rij spre
kers, die overigens reeds hebben
aangekondigd zeer kort van stof te
zullen zijn. Die avond krijgt de ac
teur ook het cadeau dat hem na
mens toneelminnend, musicalmin-
nend. kortom Kaart-minnend Ne
derland wordt aangeboden. Voor wie
niet weet hoe hij zijn aandeel als
blijk van waardering kan leveren is
hier het gironummer van het hul-
digings-comitégiro 8000-Amrobank
Amsterdam, ten gunste van „Hul
diging Kaart". Het erecomité heeft
niemand minder dan minister Vro
lijk als voorzitter, en het comité van
aanbeveling bevat een paar honderd
bekende namen uit de theaterwereld.
Eerst dramatisch
„Hoe hebben ze in 's hemelsnaam
die voetbalavond uitgekozen voor een
huldigingsavond?", aldus de reactie
van Johan Kaart, die moeite had om
uit zijn herinnering de stukken op
te noemen waarin hy de afgelopen
jaren heeft gespeeld. De waarschu
wing van zijn toneelspelende
ouders „Als je het hart hebt aan het
toneel te gaan breken we je benen"
heeft hem er niet van weerhouden
om op 19-jarige leeftijd als volontair
te gaan werken bij de Kon. Toneel
vereniging, waar hij in de Amster
damse stadsschouwburg zijn debuut
maakte als dramatisch acteur in
„Mea Culpa". „Na een paar maan
den kreeg ik een contract voor f 30
in de maand. Van dat geld moest
ik een smoking kopen, een jabot,
lubben en lakschoenen. Je moest in
die tijd zelf voor je toneelkleren zor
gen. Om niet te verhongeren nodig
de ik me tegen etenstijd steeds bij
allerlei vrienden uit".
Kaart heeft onder vele toneeldi
recties gewerkt en zelf vele jaren
lang met een eigen gezelschap ge
speeld. In de twintiger jaren ver
klaarden zijn collega's hem voor gek
LOF VOOR ILJA
EHRENBURCT5
I dat hij met Henriëtte Davids in een
I revue ging staan en daarna samen
met Buziau optrad. Hy zegt er nu
van: „Ik heb er nooit spijt van ge
had. De ervaring die ik daar opdeed
is mij ten goede gekomen in de
Doolittle-rol in My Pair Lady"
Nergens voor schamen
Johan Kaart is de afgelopen halve
eeuw dramatisch acteur en komiek
geweest. Radio- en televisieacteur en
musicalster en zelfs filmster. Hy had
belangrijke rollen in 12 Nederlandse
films, en speelde 1600 maal de rol
van Perlemoer in het successtuk
„Potasch en perlemoer" en 895 maal
Dcolittle in My Fair Lady. In alle
vijftig jaren van zijn loopbaan heeft
hij nooit een cent subsidie gehad.
„Maar nu eet ik er eindelijk van
mee", merkte hij op, doelend op de
gastrol die hy by Ensemble vervult.
Een grief van Kaart is dat velen
neerkijken op het kluchtspelen. „Je
behoeft je in ons vak nergens voor
te schamen. Kijk naar Cor Ruys.
een man die naast prachtige rollen
ook flutrollen heeft gespeeld. En
ook die deed hij prachtig. De kunst
bij kluchtspelen is dat je als acteur
niet komiek moet doem. maar komiek
moet zijn. Het is jammer dat er in
deze sfeer te weinig aan opleiding
wordt gedaan".
LUSTRUM SCHOUWBURG
Een Israëlische musical die in
het land van herkomst reeds 400
succesvolle voorstellingen heeft
gehad is door de toneelgroep En
semble gekozen om de feestelijke
viering van het vijftigjarig be
staan van de Tilburgse Schouiu-
burg extra luister bij te zetten.
De musical is geschreven door
de uit Duitsland afkomstige Is
raëlische en om zijn humor be
kende Sammy Gronemann, die
enkele jaren geleden is overleden.
Zijn musical, die voor het Neder
lands is bewerkt door ir. Jan Sta
rink en krijgt de titel Koning
Salomo en de schoenlapper'De
muziek is geschreven door Alex
ander Argov, een in Israël ivonen-
de Rus.
Ook in Rusland geboren, maar
sinds 1934 in Israël verblijvend,
is de regisseur Emanuel Bunim. die
naar Nederland is gekomen om het
stuk met het gezelschap van Ensem
ble in te studeren. Bunim. die vast
verbonden is aan het Israëlische to
neelgezelschap Teatron Kameri heeft
gisteren in Amsterdam een toelich
ting gegeven op Gronemann's muzi
kale blijspel, dat een brug slaat tus
sen de oude bijbel en het moderne
IOHAN KAART
i folder van het huldigings
comité schrijft Wim Sonneveld over
Kaart: „Hij is een van de acteurs
die héél Nederland kent. Hij is een 1 Sonneveld schrijft ook: „Daarom
van de acteurs die bij zyn collega's Heb ik, toen ik voor Higgens in My
grote bewondering afdwingt. Hy is j Pair Lady werd gevraagd, de rol ge-
een geweldig acteur, zelfs in een accepteerd op voorwaarde dat hij
slecht stuk. Hy is een geweldig col- Doolittle zou spelen",
lega. zelfs na 700 voorstellingen. Hy „Daar ben Ik een beetje kapot
heeft tonnen verdiend voor de ver- van", zei Johan Kaart. „Want dat
makeljjkheidsbelasting!" 1 heb Ik nou nooit geweten
CONCERT KUNSTKRING
Maar het lukte voortreffelijk
Voor het ,,Kunstkring"-concert in de Stadsgehoorzaal was
Ingrid Haebler, geëngageerd. Deze bleek verhinderd, maar kon
op korte termijn waardig door Janine Dacosta vervangen worden.
Deze 42-jarige pianiste is een Middelburgse franqaise, d.w.z.
Nederlandse door haar huwelijk met de oud-Leidenaar mr. F.
Adriaanse, wiens naam als uitnemend violist in academische
kringen nog klank behouden heeft.
De auteur Ilya Ehrenburg, die
beurtelings geloofd en gelaakt is door
de Sowjetrussische-crltici, werd
gisteren warm geprezen door de
„Prawda" ter gelegenheid van zyn
75-ste verjaardag.
Het blad concentreerde zich vooral
op het werk van Ehrenburg tijdens
de tweede wereldoorlog toen hU een
warm propagandist was die de Sow-
jet-soldaat en de strijd van het va
derland tegen nazi-Duitsland ver
heerlijkte.
Wel zegt de „Prawda" dat Ehren-
burgs creatieve werk „zich niet in
een rechte lijn ontwikkeld heeft en
dat dit de complicaties van het tijd
perk weerspiegelt".
Dit slaat kennelijk op de in 1963
gepubliceerde memoires van Ehren
burg, waarin hij zegt dat hij en zijn
tijdgenoten de misdaden van Stalin
gekend hebben, maar dat ze er hun
mond over gehouden hebben.
Dit wekte destijds de woede op
van Chroesjtsjow. Deze zwoer dat hl)
niets van Stalins misdaden afgewe
ten had toen deze nog leefde.
De publikaties van de memoires
werd daarna twee jaar onderbroken.
Vorig jaar heeft Ehrenburg ze be
ëindigd.
De hoofd-opgave waren de Handel-
Variaties met slotfase van Brahms.
Deze behoren tot de onbetwiste mees
terstukken van ..Meester" Johannes.
Brahms kón variëren Haydn-varia-
ties voor orkest!» omdat hy alle ka
rakteristieke wendingen van een uit
gelezen thema wist los te wikkelen en
te ontwikkelen, zo dat iedere variatie
een onafhankelijk nieuw leven leidt
en niettemin organisch aan dt cyclus
verbonden blijft. Een sterke impuls j
heeft dit werk gedragenzijn ge
hechtheid aan Clara Schumann, en
de kleine vormen afgezien van de
minder toegankelijke fuga pasten j
zo écht bij de beide Schumanns.
Deze 25 variaties zijn een spel met j
de vormen, een compromis voor j
Brahms. Brahms leeft van tegen-1
polen: hem lokte Wenen om zich van
de zwaarmoedige Hamburger in hem
te bevrijden, hij is romanticus, maar
wil de klassieke tradities voorzetten.
Was de concertgeefster daarvan
doordrongen? Op plekken, die harts-
tocht en verheviging verraden, kwam
haar neiging naar voren om vernuch.
terd te versnellen en daardoor de
poëtische dictie te breken, een euvel
vooral van haar eerdere 1ste Chopin-
ballade. Deze variaties vragen om
een klaarheldere, vitaal geladen ner
gens harde toon. een toonkleur die
evenzeer gevoeligheid openbaart als
gevoelens verheimelijkt. Dit is Janine
Dacosta overigens vrijwel steeds
voortreffelijk gelukt en door het con
stante in het coloriet van de toon
heeft zy ook de eenheid in de veel
heid gerealiseerd.
Brahms fuga is berucht moeilijk.
Janine excelleert juist in het aller
moeilijkste, in wat de gehele inzet
van de concentratie vereist. In het
watervlugge wordt zij fameus: in
Mouvements van Debussy, in Etude
in As (1. 2de serie) en „zwarte toet-
sen"-Etude in Ges van Chopin. En in
de twee toegiften: Rondo in C uit
Weber's 1ste Sonate «geschreven als
een Perpetuum Mobile) en Jeux
d'Eau van Ravel. Dat werd heerlijk
glijdend „jeu perlé" door een uiterst
willige, verfijnde vingermotoriek.
De beide Chopin-Ballades 1 en 4)
deden soms de vraag naar de inter
pretatiekunst stellen. Aan 19de eeuw-
se excessen, leed zij niet (rubatd, af
fectaties enz.). Maar wij meenden
zeker niet, dat het ridderlijk vertel
lende ballade-karakter als gerijpte
dichterlijkheid in ongeschonden
zangkracht is doorgekomen.
Volledigheidshalve dienen wij nog
de aanvangsstukken mede te delen:
Reflets dans l'Eau en Hommage a
Rameau van Debussy
zich Inspeelde.
Natalia
Orlowskaja
weer in ons land
Op Schiphol arriveerde gisteren
middag de Russische choreografe
Natalia Orlowskaja uit Moskou, die
opnieuw gedurende enige maanden
als pedagoge aan „Het Nationale
Ballet" verbonden zal zijn. Mevrouw
Orlowskaja werd op Schiphol opge
wacht door mevrouw Sonia Gaskell,
directrice van „Het Nationale Bal
let, en enkele solisten.
Het is de tweede keer dat Natalia
Orlowskaja, die in Moskou verbon
den is aan het Bolsjoi Theater, naar
Amsterdam komt. In 1963 en 1964
gaf zij reeds aan „Het Nationale Bal
let" lessen in de klassieke Russische
techniek, terwijl zij toen voorts het
zo succesvolle Anna Pawlova Her
denkingsprogramma instudeerde.
Aan „Het Nationale Ballet" zijn
nu twee pedagogen voor de klassieke
Russische training verbonden. Sinds
oktober is als leraar namelijk ook
geëngageerd de Finse danser Leo
Ahonen, die Jarenlang in Moskou en
Leningrad een leraarsopleiding volg
de en o.m. een prijs won op het
Ballet Concours 1965 te Varna in
Bulgarije.
leven. „De muziek uit de bijbelse tij
den is verloren gegaan, maar Argow
heeft iets gecomponeerd dat de illu
sie geeft dat het zo geweest moet
zijn." Aldus de heer Bunim. „De me
lodieën liggen prettig in het gehoor
en in Israël worden zij door iedereen
geneuried en gefloten. Ik heb echter
gemerkt dat de Nederlandse acteurs
wel enige moeilijkheid hebben met
de oriëntaalse klanken".
De eerste maart is de dag dat het
eerste lustrum van de schouwburg 1
wordt gevierd. De hoofdrol in „Ko- I
ning Salomo en de schoenlapper"
heeft Ramses Shaffy, die een dub-
belrol brengt, want hij is zowel Sa
lomo als de schoenlapper. De moe
der van de Koning wordt gespeeld
door Mary Dresselhuys, de vrouw van j
de schoenlapper door Jenny Arcan
en de maitresse van de Koning door
Adèle Bloemendaal. Er zijn 20 rollen j
plus een balletgroep van 10 personen
en een orkest van 8 man.
Willy Caron kreeg
contract in Keulen
In aansluiting op een eerder ver- j
•chenen bericht dat de in Amster- i
dam woonachtige 30-jarige Venlose
tenor Willy Caron in september I
waarschijnlijk naar Keulen vertrekt,
om daar te gaan werken aan de
opera, deelde zyn secretaresse ons I
mede dat Caron thans inderdaad een
contract heeft gekregen van de di-
rectie van de Keulse opera.
Festival werkende
jeugd in Tilburg
Mr. M. Vrolijk, minister van Cul
tuur, Recreatie en Maatschappelijk
werk zal het vijfde festival voor de
werkende jeugd, dat van 18 t/m 22
mei in Tilburg zal worden gehouden,
openen. Aan dit festival zullen naar
verwacht wordt circa 500 jongens en
meisjes van 16 t/m 23 jaar deelne-
Naast gesprekken met kunstenaars
zullen avondvoorstellingen plaatsvin
den o.m. door het operagezelschap
Forum uit Enschede („Oh, myn pa
pa"), het Brabants Orkest, de Ned.
Comedie en het Ned. Danstheater.
De sluitingsbijeenkomst vindt volgens
traditie plaats in het Natuurtheater
in Oisterwijk.
raglan
""m44s,,
onder de prijs
comelroglan. Chi^
Fijnafges tem cle voors telli ng
Massamoord De politie van Rlo
Verde, ln de Mexicaanse provincie San
verbrande
jen bende zijn ontvoerd,
volgens vermoord. Onder
zouden door
De bekende Amerikaanse auteur Tennesee Wiliams (1914)
schreef in 1953 een drietal éénacters waarvan "Something un
spoken". (door Nel Bakker vrij vertaald als ..Een jaar voor
iedere roos"waarin hij de verhouding schetst van twee vrouwen
die de middelbare leeftijd achter zich hebben.
De energieke, zelfbewuste en
financieel onafhankelijke Cornelia
Scott heeft vijftien jaar geleden een
secretaresse, Grace Lancaster, in
dienst genomen die. volgens haar
eigen woorden, de lentezon in haar
huis bracht. Er heeft zich een ver
houding tussen hen ontwikkeld die
Cornelia er toe bracht haar ieder
jaar een rode roos te schenken. De
vyftien rode rozen vertegenwoordi
gen voor de werkgeefster de dank
baarheid voor wat Grace haar
schonk, wat haar werkzaam leven
bekroonde en voltooide. De lijdzame
Grace voor wie eerzucht en strijd
slechts klanken zijn, wordt zich be
wust. dat héér leven te weinig in
houd heeft. Deze verwijdering tussen
beide vrouwen laat zich aanvoelen
maar blijft onuitgesproken.
Het Nieuw Rotterdams Toneel
heeft gisteravond voor K. en O. met
Rie Gilhuys als Cornelia en Enny
Meunier als Grace een in alle op- spaar plezierigmet
zichten fyn afgestemde voorstelling
deze éénacter gegeven, waarbij l|T J B i IT B 1
de gevoelens die hen verbond, W V J 1
ondanks de uiteenlopende karakters, I" fVI^TWl
doorlopend merkbaar bleef. Piet van -*-^1 -■- 1 ^5
der Meulen toonde met deze opvoe
ring zijn bekwaamheid als regisseur. T' jnet gTfltis
waardezegels
van 15 en 25 ct.
Maar, en dat is een
voor het toneel, ook deze éénacï
geeft volop gelegenheid tot uitbee
den. Daarvan hebben Elly van St
lenburg en Hans Culeman op v
treffelijke wijze een dankbaar
bruik gemaakt onder de bekwar
regie van Leo de Hartogh.
Ook mevrouw Stekelenburg
fraaie bloemen in ontvangst nerr.?:
JANINE DACOSTA
(Foto LD./HotVMt)
Concours zangkoren
amateurs in Arezzo
In Arezzo (Italië) wordt van 25
tot 28 augustus een internationaal
concours voor amateur zangkoren
gehouden. Aan dit vierde concours
„Guido d'Arezza" kunnen deelnemen
gemengde koren (15-40 of 24-40 le
den». mannenkoren en vrouwenkoren
<15-3* leden). Uitgeloofd worden
prijzen tot een totaal bedrag van
circa f20.000.
„Ach arme Fred" („Alas
poor Fred» van de Engelse schrijver
James Saunders toont ons een
bejaard echtpaar dat hevig aan
aderverkalking lijdt, wat bij mevrouw
Pringle bedenkelijk op geestelijk in
fantilisme lijkt. De auteur noemt
zich een navolger van Ionesco en dus
moeten wij er naar raden of de op
geworpen onderwerpen wezenlijke
herinneringen van lang voorbije
tragische gebeurtenissen zijn, of
dagdromen als gevolg van minder
waardigheidscomplexen
(Advertentie)
vraag vooral om de
DUET-spaarkaart
HULDIGING VA
SONIA GASKELI
Donderdagavond a.s. zal tijdens»
gala-voorstelling van Het Natiom)
Ballet in de Stadssschouwburg
Amsterdam mevrouw Sonia Gaski
gehuldigd worden, teneinde het
te gedenken dat zij 20 jaar gele
voor het eerst een aantal dansers
groep aan het Nederlandse pub
presenteerde en sindsdien als leidsk
van achtereenvolgens Ballet-Ree
en Het Nederlands Ballet ei
Het Nationale Ballet de ontwikkel
van de danskunst in Nederland
hoge mate heeft helpen bevorder®
Voor deze huldiging heeft zich
ere-comité gevormd, waarin zit
hebben: minister-president mr J
L. Ch. Cals, mr. M. Vrolijk (minii
voor Cultuur, Recreatie er
schappelijk Werk), mr. J. Klaas»
commissaris der Koningin in de p
vincie Zuid-Hollandmr. F. J. Kft
nenburg (commissaris der Koniflf
in de provincie Noord-Holland), p
G. van Hall (burgemeester van
sterdam), W. Thomasse i (bur?
meester van Rotterdam) en Jhr.
C. J. A. de Ranitz (burgemeester
Utrecht).
Voorts is een zeer groot hi#
gingscomité samengesteld.
Voor de huldigingsvoorstelling
een aantrekkelijk programma sams
gesteld.
Hierna volgt de eigenlijke huü
ging, waarby Sonia Gaskell tal fl
geschenken worden overhandigd.
Na afloop van de voorstelling b
in de grote foyer van de Stad
schouwburg gelegenheid de jubö
resse te feliciteren.
