De kerk
ANWB
Caravans
RECHTS:
STREKEN waar men zich An
ders uit en dat is langs de wegen
te zien.
ONDER:
PROTESTANTSE dienst in een
piepklein r^dzaaltje van een zeer
overwegend r.-k. dorp.
LINKS:
ARCEN EN VELDEN, èn protes
tanten.
IN het hoofdkantoor van de
ANWB in Den Haag hangt een
kaart van Europa, die, hoe meer
het jaar vordert, er al bonter en
bonter gaat uitzien met rode, groe
ne, gele, blauwe en met een rood
kruis getooide speldjes. Al deze
spelden stellen stuk voor stuk de
gevallen voor die in de loop van
het jaar door de alarmcentrale
van de bond zijn behandeld.
Rood voor gerepatrieerde beschadigde
voertuigen, groen voor gerepatrieerde
onbeschadigde voertuigen, geel voor na
zenden van geld, blauw voor nazenden
van onderdelen en rood kruis voor gere
patrieerde zieken. Elk jaar krijgt de
kaart een kleuriger aanzien, want in
1965 werden er niet minder dan 4000
dossiers afgewikkeld tegen 3200 in 1964.
Het beschouwen van de nu volgeprik-
te kaart van 1965 leert ons vele dingen
over de lotgevallen van de ANWB-leden,
die in het afgelopen jaar op reis zijn
gegaan en die (natuurlijk tot hun spijt)
een beroep moesten doen op de alarm
centrale van de ANWB.
Aan de dichte concentratie van spel
den is duidelijk te zien, dat de slag
ader" waarlangs de Nederlandse toeris
ten zich naar het buitenland begeven, de
autobaan Arnhem—Bazel is. Vergelijking
met andere jaren maakt duidelijk, dat
steeds méér mensen steeds verder van
huis gaan in de vakantie. Ter hoogte
van Karlsruhe ligt de aftakking, waar
langs de toeristen zich naar Oostenrijk
en Zuid-Slavië bewegen. Andere concen
traties van spelden bevinden zich in
Zwitserland en rond de Italiaanse me
ren. Een verdere zich duidelijk afteke
nende lijn van pechgevallen loopt via
Dy on en Lyon naar de Franse Rivièra
en naar Spanje, hoofdzakelijk naar de
Costa Brava.
In de verst afgelegen vakantiedoelen
overheersen de gele speldjes, wat bete
kent, dat toeristen daar aan het einde
van hun financiële Latijn waren geko
men en om geld moesten seinen. Veel
van die gele speldjes ziet men dan ook
aan de Costa Brava en in Madrid.
Het aantal gevallen, waarin onderde
len moeten worden nagezonden, blijft
vrijwel constant, het verstrekken van
technische adviezen neemt af.
Wat de aard van de pech betreft, die
toeristen in het buitenland achtervolgt:
bij ongeveer 60% van de ongelukken
gaat het om totaal gestrande voertuigen.
Het valt daarbij op, dat in bergstre
ken mechanische mankementen voor een
belangrijk deel worden veroorzaakt door
de koeling, de remmen en de overbren
ging van de auto's. Dat wijst erop, dat
velen de bergen intrekken, die nog abso
luut geen ervaring hebben met het berg-
rijden. Daarom: stel u terdege op de
hoogte van enige hoognodige, maar niet
moeilijk te leren regels, als u met de
auto de bergen intrekt. Op de autobanen
gebeuren de meeste ongelukken door
gebrek aan concentratie bij de bestuur
ders, mensen die misschien fn het gewo
ne leven veel in de stad rijden en daar
wel móeten opletten. In Frankrijk con
stateren de technici van de ANWB veel
mankementen aan de wielophanging als
gevolg van het feit, dat langs de we
gen als afbakening dikwijls stenen ran
den zijn aangebracht, die door planten
groei worden overwoekerd en waar men
bij het uitwijken dan met de wielen te
genaan botst. Wat de zieken betreft en
de mensen, die door ongevallen als het
breken van armen en benen worden ge
troffen, deze vindt men het meeste in
de bergen en aan de meren en de Mid
dellandse Zee. Men maakt daar dan óf
een ongelukkige val, óf wordt getroffen
door een hartaanval bij baden in te
koud water of verblijf aan een te warm
strand.
H. A. Winckel
EN NU eens een heel ander
chapiter: kerkgang. Een bijlage
als deze snijdt allerlei zaken aan,
van reisnecessaires tot en met
reisdocumenten, en wijst u de weg
binnen allerlei streken; maar in
dat zo ruime onderwerp toeris
me" vindt ook die kerkgang een
plaats. Een bijzondere plaats,
zelfs.
Daar is allereerst het verschijnsel dat
wie vijftig weken 's jaars geen stap
binnen kerkmuren zet, wèl bereid is om
in die twee andere weken, de vakan-
tietijd, een kerk te betreden; al was
het maar voor een bezichtiging. Een
door een vermaard kunstenaar in een
Frans dorp ontworpen modernistische
kapel; de Westminster Abdij met het
graf van Thomas Hardy en van Be-
vin en van de onbekende soldaat en
van. of de Bossche Sint Jan.
Dat betreden heeft niets met devotie
te maken; hoéft het althans niet te heb
ben. Maar wel geheel in het vlak van
zondagswijding en christentraditie ligt
bij voorbeeld de spectaculaire kerkgang
die men tegenwoordig zomer na zomer
kan waarnemen in een Zuidlimburgs
dorp als Vaals. Daar kerkt in herfst
en winter en lente een kleine schare
hervormden in het oude kerkje; en
daar kerkt in de zomer een tien- of
twintig- of dertigvoudige schare in dat
zelfde kerkje èn in de iedere zondag
morgen welwillend afgestane katholieke
zaal aan de overzij van de straat. Daar
in Vaals zit dan hervormde naast bap
tist naast gereformeerde naast remon
strant naast noemt-u-ze-maar. Thuis, in
de woonstad, gaat men èls men gaat
naar de kerk van het eigen hokje
(en slechts bij een uitzonderlijke gele
genheid kijkt men even over de schei
dende schutting heen); maar hier, in
het massa-vakantieoord Limburg, zijn
de schuttingen gesloopt en is er telkens
weer een zomer lang haast lètterlijk
sprake van één heilige, algemene,
christelijke kerk.
Doch zelfs al blijven de schuttingen
staan, zelfs al blijft men kerken binnen
de eigen kring, dan is dat soms mo-
HET raadhuisje van Arcen.
gelijk gemaakt door opvallende bewij
zen van over-de-schutting-heenkijken
van. .andersdenkenden".
Neem nu eens een vakantieoord als
het rustige, slapende Arcen en Velden
in Midden-Limburg. Samenstelling
van de bevolking: percentage rooms-
katholieken ligt tegen de honderd (lees
Ondergang" en ge weet dat er eens
één Joods gezinnetje woonde); het lutte
le beetje procenten dat resteert bestaat
uit wat buitenkerkelijken en een ver
dwaalde protestant.
Arcen ressorteert onder de hervorm
de gemeente van Blitterswijk bij Ven-
ray; dat ligt tien kilometers en een
veerpont vér aan de overzij van de
Maas. Tja, de hervormde gemeenten
van ons land moeten in zo'n a-protes
tantse streek ook de verspreide geloofs
genoten organiseren; en dan zijn, zoals
hier, de mazen van het net weieens
héél wijd.
Er is kerk in Arcen, iedere zondag
avond; iedere zomer-zondagavond is er
hervormde dienst in. de raadzaal
van het vriendelijke raadhuisje. Dat is
te danken aan het gebaar van een
weliswaar burgerlijke, maar hier geheel
-en-al met de letters R.-K. doordrenkte
overheid. Een overheid die naast de
WV-foldertjes, de lieve bossen en een
vennetje of wat. de komers uit het
noorden en midden en westen nog iets
méér wil bieden.
Van twintig kilometer verder komt
een ouderling (die in deze streek ver
zeild raakte als douaneman); uit Blit
terswijk rept zich een organist naar het
raadhuis, met zo'n de-lach-opwekkend-
opvouwbaar-orgeltje; heel uit Nijmegen
komt een dominee. En de hotels, de
campings en de pensions brengen een
schare van vijftien kerkgangers en nog
drie kerkgangertjés op de been. Min
der dan twintig uit een toeristische zo-
merbevolking van enkele duizenden.
Maar goed: je moet ook wéten van die
raadhuisdiensten, je moet er naar ge-
vróógd hebben: men kan moeilijk van
de Arcenaren verwachten dat ze ook nog
eens iedere boom beplakken met een op
wekking tot protestants kerkbezoek.
Elders ligt dat eenvoudiger. Als ge bij
voorbeeld van Venlo naar Nijmegen
„buitenom" (door de Duitse grensstreek)
rijdt, dan staat daar aan de rand van
iedere bebouwde kom een helder bord
waarop de missen en de „evangelische"
diensten staan vermeld: iedere zondag
zó-en-zó-laat. Een uniforme bekendma
kingsmethode, waar men een convent
van kerken of een oecumenische raad
achter vermoedt. Misschien komt er eens
een tijd dat de Nederlandse lichamen
van die aard (in samenwerking met de
ANWB, waarom niét: tussen die hon
derdduizenden bondsleden zitten mis
schien haast evenveel kerkelijk-georgani-
seerden als automobilisten. ook ons
land op deze wijze bewegwijzeren, heel
bescheiden.
Het is een wat curieuze zaak, die
kerkgang in de vakantie; we hebben wat
landgenoten die uit principe niet op va
kantie gaan omdat ze dan het woord
zouden missen van die schijnbaar al
leenzaligmakende predikant; de overgro
te meerderheid, die geen last heeft van
zo'n misverstand, heeft het wat eenvou
diger. De rooms-katholieken kunnen
uiteraard overal terecht: hun eredienst
mag vaak een zeer duidelijk stempel
van plaatselijke gebruiken hebben gekre
gen, tóch is de basis altijd die éne, we
reldomvattende, róómse. Hetzelfde geldt
de Joodse landgenoten, alsmede de
nóg spaarzamer in aantal zijnde, maar
wis en zeker bestaande Islam-belij-
ders uit ons midden. Maar de protestan
te hebben het lastiger: zo goed als zij
de hokjes en de schotjes in hun woon
stee (denken te) kennen, zo verdwaald
en onzeker zijn zij zodra ze elders een
dienst willen gaan bijwonen; en dat hoeft
niet eens héél ver weg te gebeuren.
Zij hebben echter de ene, grote troost
dat de Bijbel die de vreemde predikant
voor zich heeft liggen toch altijd zo om
en nabij dezelfde is als de Bijbel thuis;
zo om en nabij, want er z ij n ten slot
te verschillende talen, er z ij n ten slot
te vertalers en vertalers, er z ij n ten
slotte versies en versies (waarmee we
uitsluitend „zienswijzen" bedoelen, en
niét een verbastering van „versjes", ook
al is dat hier toevallig op z'n plaats).
Kortom: de vakantie hoort te zijn
vrijheid, en frisse neus ha
len, en andere dingen zien.
Degeen die thuis kerkganger is, doet er
goed aan dat ook te laten slaan op zijn
kerkgang-elders; en degeen die thuis
geen kerkganger is?: die mag best eens
in de vakantieweken over de schutting
kijken die hém van de kerken scheidt.
Loek Elfferieh
Zó KUNT U OOK uw vakantie
doorbrengen, als u er tenminste
in slaagt net zulk een rustig plek
je te vinden als de bezitter van
deze Franse „Star"-caravan!
Het auto-bezit groeit nog
in een hoog tempo en doe
het aantal mensen, dat de
gebruikt om op vakantie te
Mocht u óók tot deze geluld
behoren, dan doet u er goed
een aantal zaken in het
houden, die niet veronachtzc
mogen worden wilt u niet
onaangename verrassingen |y
te staan.
Hier volgen zij:
Laat uw wagen drie
weken voor vertrek gro
controleren, doorsmerei
olie-verversen.
Koop (ten minste) res;
lampjes, een ventilateu-
en olie voor verversen
vullen.
Neem een fles gedistil
water mee om de accu te
zorgen. De cellen moeten
onder de vloeistof blijven.
Een bandenspanningsmet
nuttig, want de banden m:
vooral niet te zacht wo
gereden.
Overschrijd nooit het voo
wagen toelaatbare ge*
Heeft u veel (kampeedbag
denk dan aan een licht
hangwagentje.
Belast in de bergen uw
niet te zwaar door in
hoge versnelling te
Schakel tijdig terug, óókb
dalen.
Rem niet langdurig bij ht
dalen. Beter kort maar krot
Controleer vaak de waters
in de radiateur. Gaat het
koken, laat het éérst rusti
koelen.
Neem nooit risico's, voorc
bij het rijden in het buitei
Verzeker u en uw reisge
voor f 0,25 per
ongevallen en ziekte ei
bagage voor hetzelfde b
tegen diefstal of verlies,
Bent u lid van ANWB of
bestel dan tijdig reis
kredietbrief en een
beschrijving.
Koop daarnaast een o
autokaart van het te bezo
land.
Stel u op de hoogte
benodigde visa en pap'
die sommige landen
vragen.
Vergeet vooral uw „gr
kaart" niet, want anders
geen land u toe. Aanh
wagens en caravans
hierop worden bijgeschft
Een goede en pech-vrije
H.A
teek ®r ®®ms ®p snift Sim s®5ia k®ft@l ®p wi®!®m
OP de Europese kampeerter
reinen heeft zich de laatste ja
ren een merkwaardige evolutie
of liever gezegd, hebben zich
twee evoluties voltrokken: die
van de gewone, klassieke tent
naar de bungalow en die van
de tent of de bungalow naar
de caravan. Het is adembe
nemend ieder jaar opnieuw
te moeten ervaren, dat het aantal
campings alweer groter is gewor
den, dat zij alweer voller zijn en
dat het gebruikte kampeermate-
riaal weer mooier, geraffineerder
en praktischer werd.
De kampeerplaatsen van Frankrijk,
Duitsland, Spanje, Italië en Zwitserland
zijn als evenzovele showrooms van de
produkten van tentenfabrieken en cara
van-industrie.
Met het toenemen van de welvaart
stappen hoe langer hoe meer kampeer
ders over naar de caravan, die wél ge
deeltelijk als een status-symbool moet
worden beschouwd, maar die toch ook
zeer bepaalde voordelen biedt boven de
tent
Wie wel eens gezien heeft, hoe een
tentkampeerder in bet halfdonker be
zig was zijn linnen huis op te slaan met
alle moeilijkheden daaraan verbonden,
weet wat wij bedoelen. De caravanbe-
zitter rijdt het kampeerterrein op, zoekt
zich een plaats, draait de caravan-poot
jes uit en moeder de vrouw kan de pan
nen op het vuur zetten. Juist, dat be
doelen wij: het gemak, dat volgens het
spreekwoord de mens dient, speelt hier
een grote rol. Om dan nog maar riet
eens te spreken van het opzetten of af
breken van een tent in de regen.
Het klinkt ongeloofwaardig, maar Ne
derland is na Engeland gezegend met
de grootste caravan-dichtheid: op iede
re 26 auto's is er één caravan!
Hoewel het trekken met de caravan
langs Europa's dreven zeker niet van
romantiek ontbloot is, moet de begin
ner toch wel duidelijk gemaakt worde"
dat niet iedere willekeurige auto iedere
caravan zonder gevaar kan trekken
Er bestaat een zeer bepaald verbano
tussen gewicht van trekwagen en cara
van, terwijl het vermogen van de motor
natuurlijk ook een grote rol speelt.
Daarom: mocht u aanvechtingen voelen
een caravan te kopen, vraag dan eerst
inlichtingen bij de ANWB, die haarfijn
kan vertellen tot welk caravan-gewicht
u gaan kunt.
Ga daarna kiezen tussen de vele tien
tallen merken en typen caravans en
vouwwagens, die in ons land te krijgen
zijn. De caravan-tentoonstelling in de
RAI van 24 februari tot 6 maart biedt
een goede gelegenheid.
Ga na, waarvoor de wagen moet die
nen: hoofdzakelijk voor grote reizen of
meer voor kleine reizen. Wegligging is
in het eerste geval belangrijker, dan in
het tweede. Let goed op een praktische
indeling en bedenk wél. dat een (afge
meten naar het aantal mee te nemen
personen) te kleine wagen tot ontevre
denheid kan leiden, want zij willen toch
allemaal wel een makkelijk zitplaatsje
hebben
Wat het slapen aangaat, kinderen vin
den het veel leuker als het reisdoel be
reikt is, in een eigen tentje te slapen.
Als de keus eenmaal bepaald is, schaf
dan meteen een aan de caravan te be
vestigen buitentent aan, dat vergroot de
leefruimte met 100% en geeft veel ge
mak.
Bedenk óók, dat bij een caravan zoals
overal elders de waarheid „alle waar
naar zijn geld" opgaat. Een eenvoudi
ge, maar degelijke uitgevoerde wagen
zal het beste voldoen en gaat bij eer
goed onderhoud zeker 15 jaar mee.
Het rijden ermee is véél makkelijker
dan het lijkt. Na enige oefening (denk
erom: óók in het achteruitrijden) kan
iedereen met de combinatie goed uit de
weg. Op reis schenkt het rijden in een
gelijkmatig tempo, niet harder dan 80
km. de meeste voldoening en men
schiet er vlugger mee op, dan men
denkt.
Natuurlijk moet ook de caravan WA
worden verzekerd en bijgeschreven op
de „groene kaart", anders blijven de
grenzen dicht. Wil men in alle gevallen
gedekt zijn, sluit dan ook een casco-ver
zekering tegen schade aan de wagen
en tegen diefstal. Bovendien kan men
nog een persoonlijke WA-verzekering
nemen voor het hele gezin (nog geen
20 per jaar) die bovendien de schade
dekt, die de losgekoppelde caravan zou
kunnen aanrichten.
Slechts enkele Europese landen
(waaronder Frankrijk) vragen nog een
carnet of triptiek, zodat de pap
rompslomp niet ól te groot is. Ten
te: wegenbelasting betaalt men vil
60-dagenkaart.
Als alle formaliteiten vervuld
de caravan is geladen naar de a
zingen van de fabrikant, ligt de
voor u open. Het hotel volgt 1
het wiel!
H. A. Wi»i
