RICHARD LESTER
Uitvaart voor een leverde
Jeanne Mor eau en BJ
wereldsucces
ui een
„Snuggere idioot"
„YIVA MARIA"
van Louis Malle
werd Engelands
topregisseur
TONEELKNECHT
BEGONNEN
PHILADELPHIA
Laat de»
mensen
lachen
r
Zaterdag 15 januari 1966
L.D.-EXTRj
-Jr Twee befaamde sterren,
Jeanne Moreau (links) en
Brigitte Bardot, in één film.
(Van onze speciale medewerkster)
Richard Lester, de man die filmsterren maakte van de Beatles
en die voor zijn film ..The Knack" op het filmfestival van Can
nes werd beloond met de gouden palm, verwierf aan de univer
siteit van Pennsylvanie cum laude een wetenschappelijke graad
in de klinische psychologie. Maar zijn ouders, die hem in deze
richting een carrière hadden toebedacht, zagen dit ideaal niet
verwezenlijkt. Nog maar net 21 jaar oud, had Richard (Dick
voor zijn vrienden) zich in zijn woonplaats Wyncote, een
buitenwijk van Philadelphia, al een naam opgebouwd als regis
seur van toneelstukken en als satirist.
Aanvankelijk probeerde zijn va
der, wijlen Elliott Lester, Dick van
een toneelloopbaan met al zijn
problemen en bezwaren af te hou
den. Maar toen hij zag, dat zijn
zoon beslist geen wetenschapsmens
wilde worden, steunde hij hem met
alle kennis, die hy zelf gedurende
vele Jaren als top-producer, tekst
schrijver en auteur van vier Broad-
waystukken had verworven.
Elliott Lesters grootste succes
was de komedie „Take my advice"
en het advies, dat Dick Lester van
zijn vader kreeg, luidde: „Wijd je
aan de komedie. Er zijn al genoeg
verkeerde dingen, zorgen en trage
dies in de wereld. Laat de mensen
lachen. Wie naar een theater of
bioscoop gaat, wil niets liever dan
dat. De man, die het publiek kan
la en lachen, heeft altijd succes".
D:ck nam de raad van zijn va
der aan en wierp zich op het blij
spel. waarbij hy de blik in het
bij ider gericht hield op de tele-
v'* 'e. Hy leerde, hoe men zich via
dit veeleisende en nauw aan gren-
ze1 gebonden medium, tot het pu-
bl s": moet richten. En hy leerde
21 1 ?s goed. Toen hy zjjn zaken
u :1de tot de gewone film, werd
zijn eerste rolprent, de musical
„I' s trad, dad", een onmiddellijk
en voor Dick zelf verrassend suc-
a.Xire
De basisvormen van de regie in
deze film waren zo goed, dat hij
zodra hU haar in Engeland had
voltooid, werd uitgenodigd om mee
te werken aan „The mouse on the
moon", een komische satire op de
Russisch-Amerikaanse ruimterace.
Nu was er geen weg terug meer.
Al gauw werd Richard Lester door
Peter Sellers gevraagd om zijn kor
te film „The running, jumping
and standing still film" te regis
seren. Dit werk kwam op de nomi
natie voor een Academy Award in
Hollywood en won de eerste prijs
op het filmfestival van San Fran
cisco.
Na deze successen was het on
vermijdelijk, dat Dick Lester, die
zich in Engeland had gevestigd,
door de BBC werd uitgenodigd de
produktie van televisieshows op
zich te nemen.
Sprong
Dick Lester heeft geenszins spijt,
dat hij de sprong van het kleine
tv-scherm naar het grote filmdoek
heeft gewaagd. „Ik geloof, dat je
echt plezier in Je werk moet heb
ben om werkelijk succes te kun
nen hebben", zei hy, „En ik genoot
er iedere minuut van". Na de
„Mouse on the moon" werd hem
gevraagd de Peter Bellers-komedie
„The mouse that roared" te regis
seren. HIJ veronderstelt, dat dat
weer heeft geleid tot zijn volgende
opgave, welke hij als een zeer grote
eer beschouwde: Dick Lester werd
de man. die de Beatles voor het
eerst op het witte doek bracht in
„A hard day's night", uitgebracht
door United Artists.
De samenwerking tussen Lester
en de Beatles leverde zo'n gewel
dig succes op, dat het vanzelfspre
kend was. dat hij ook bij de vol
gende film van het langharige
viertal „Help", bleef gehandhaafd.
Toneelknecht
Richard Lesters carrière is met
muziek begonnen. Toen hij nog
op de universiteit zat, wilde hij
schrijver van liedjes worden. „Ik
begon, met enig succes, wat muziek
in het populaire genre te schrij
ven", zegt hij bescheiden. „En in
het laatste jaar dac ik college liep,
vormde ik een zanggroepje, dat op
trad in de televisie-uitzendingen,
welke Columbia Broadcasting Sys
tem voor de stad Philadelphia ver
zorgde". Dick hield er het baantje
van toneelknecht in het televisie
station aan over.
Hier begon hij zijn strijd om de
top te bereiken. „Een toneel
knecht", zegt hy, „Moet lang en
hard werken voor weinig geld.
Maar je moet nu eenmaal ergens
beginnen. Na drie jaar slaagde ik
erin me op te werken tot floor
manager, maar waar ik werkelijk
op aasde, was die baan van assistent
tv-regisseur.
Dit ideaal werd verwezenlijkt na
nog eens twee jaar en niet lang
daarna bereikte hij zijn einddoel:
hij werd regisseur.
Zwerven
„Toen ik 15 jaar was en naar
de universiteit ging, noemde de
professoren me „een snuggere idi
oot" en toen ik op myn 22ste re
gisseur bij de C.B.S.-televisie was
geworden, noemden mijn superieu
ren me een ander soort idioot,
want mijn voeten begonnen te jeu
ken en de lust tot zwerven kreeg
me te pakken".
Dick liet zijn comfortabele kan
toor en zijn regisseursbaan in de
steek om een Jaar lang de wereld
rond te zwerven. Hy nam zyn gi
taar mee om in zyn levensonder
houd te voorzien en tokkelde me
lodietjes in café's in Noord-Afrika,
Spanje, Franrijk en andere lan
den.
Tegen de tyd, dat hy Londen be
reikte, had de commerciële televisie
juist zyn intrede gedaan in de
Britse hoofdstad en men zocht ta
lentvolle, jonge regisseurs en an
der personeel. Het was het gunsti
ge moment voor Dick, want hy
bezat wat Londen zocht: ervaring
en bekwaamheid.
„Er werd me een baan als re
gisseur aangeboden", vertelt hy,
„En bovendien werd me gevraagd
mee te helpen anderen tot regis
seur op te leiden". Na een jaar was
hy de topman van de Britse com
merciële televisie en hy zorgde
voor de tekst en de muziek van de
eerste, een uur durende, musical
show, die de commerciële t.v. in
Engeland uitzond: „Curtains for
Thuis
„Ik ontdekte", zegt Dick, dat
Engeland en het vasteland me be
vielen. Ik hield ervan over te wip
pen naar Frankrijk en België voor
een weekeinde en in de lente ging
ik naar Nederland op de tulpen
velden te zien. Ik nam een be
slissing. waar ik nooit spyt van
heb gehad: ik maakte Engeland tot
myn huis. O ja, ik had meer geld
kunnen verdienen door naar de
Verenigde Staten terug te gaan,
waar ik een groot kantoor zou
hebben gekregen, een dozyn se
cretaresses en nog veel meer, maar
ik zou er geen tyd voor mezelf en
later voor myn gezin hebben over
gehouden".
f
Tydens zyn werk voor de com
merciële televisie in Engeland, ont
moette Dick Deirdre Vivian, een
choreografe, en werd verliefd op
haar. Ipt dan was hy een verstokt
lid van een vry gezellen vereniging
geweest, die zich verzette tegen al
le vrouweiyke verleiding.
Getrouwd
if Geflankeerd door de hoofdrolspelers Michael Crawford. Rita Tushingham. Ray
Brooks en Donald Donelly. ontvangt Richard Lester ..De gouden palm" voor zijn film
"The Knack" uit handen van de Franse culturele attaché in Zonden.
„Denk niet", grinnikt Dick, „dat
het een luxueuze tooht werd. We
hadden geen geld om eerste of zelfs
tweede klas te reizen. We werkten
ons de werled rond: ik speelde in
wat ongeregelde café's en Deirdre
danste in nog vreemdere. Maar we
waren vrij en konden doen, wat we
wilden".
Wanneer ze tydens hun reis een
televisiestation aandeden. vond
Dick altyd werk, maar weinige
van de landen die zij bezochten,
kenden reeds t.v. Hun reis voerde
hen langs Venezuela, West-Indië,
Canada, Tahiti, Australië en an
dere landen.
Componeren
Toen ze naar Londen terugkeer
den. werd Dick gevraagd by de
commerciële televisie en sinds dat
moment zyn zy in de Britse hoofd
stad gebleven, behalve dan by de
uitstapjes naar het vasteland. Drie
jaar geleden kregen ze een zoon
en op dit moment wordt Dick be
schouwd als de top-regisseur voor
komedies in Engeland, zowel op het
witte doek als op het televisie
scherm. Hij is er trots op. dat de
meest televisieregisseurs zyn
leerlingen zyn geweest, maar hy
schept er niet over op.
„Ik houd van componeren," zegt
Dick. „Als ik één speciale hobby
heb. geloof ik wel. dat we mogen
zeggen dat dat componeren is.
Soms levert het een goed stuk mu
ziek op. Maar niemand mag ver
wachten, dat iedere keer als hy
iets componeert, er een meester
werk uit voortkomt".
59
„Help':
Tegen Deirdre, een Engelse, was
echter geen verzet opgewassen en
een paar maanden nadat ze el
kaar ontmoetten, trouwden ze. Ook
zy had by tyd en wyle last van
„Jeukende voeten". Toen dit ver-
schynsel zich, een jaar na hun
huwelyk, by beiden tegeiyk open
baarde, besloten ze alles in de
steek te laten en een reis om de
wereld te maken.
(Van onze correspondent in Parijs)
„Viva Maria" het laatste film-
produkt van Louis Malle is in
Parijs gelanceerd. Maar de Franse
kranten hadden hun lezers er al
maanden lang tot vervelens toe
over doorgezaagd, dat de produktie
helemaal volgens de Amerikaanse
beginselen was opgezet. Een royale
duit uit het laatje van de producer:
men spreekt van twee miljard oude
franken, waarvan er tweehonderd
miljoen alleen al voor de publici
teit waren uitgetrokken (en van
daar dan ook die doorzagery). In
een ver land Mexico dat over
veel natuurlijke kwaliteiten van
lokale kleur en goedkope figuratie
beschikte werd de film opgenomen.
Twee internationale topsterren
vooral, in de personen van Brigitte
Bardot en Jeanne Moreau, die ver
der dan ook door vry wel niemand
behalve enkele honderden figu
ranten als tegenspelers behoef
den te worden omgeven. En ten
slotte nog een regisseur, Louis
Malle, die wist waar Abraham de
mosterd haalt en zeker ook om zo'n
boodschap voor een film-als-lucra-
tief-exportartikel kon worden ge
stuurd.
Niet hol
Na 'lA hard day's night" maakte
hy de op het filmfestival van Can
nes onderscheiden film „The
Knack". En deze werd weer ge
volgd door „Help", welk verhaal
zowel Lester als de Beatles zo op
het lyf was geschreven, dat het
unieke talent en het gevoel voor
humor van beide partyen er door
werd geïnspireerd.
Dick Lester is op het ogenblik
bezig een nieuwe Beatles-film voor
te bereiden. Maar over de details
hiervan wil hy nog niets zeggen,
spreek nooit over je plannen", zegt
hy, „wanneer je dat wel doet, wor
den al je fouten bekendgemaakt
en dan verlies je de moed. Maak
eerst je werk af. Dan Is het te
laat om opnieuw te kunnen begin
nen. Eén ding wil ik nog zeggen:
om als regisseur te slagen, moet je
enthousiasme hebben, over een on
gebundelde energie beschikken en
een echte werkezel zyn. Het is zeer
hard werken, dat geen uitstel duldt
en waarbij geen excuses voor ver
gissingen worden geaccepteerd. Het
moment van glorie komt, wanneer
je erby kunt gaan zitten en ziet
hoe de mensen zich tranen m de
ogen lachen om wat je hebt ge
maakt, Dat is de grootste beloning
van alles".
Men mag wel zeggen, dat het vele
geschreeuw in de kranten toch niet
geheel hol was. Het verhaal heeft
niet zo veel om het lyf, maar de
geschiedenis van een revolutie, die
zich in het begin van deze eeuw in
Mexico voltrekt, wordt door Malle
met een knettervuur van „gags" en
onderwater-steken tegen dictatoren,
vreemde (lees Duitse) huurtroepen
en een politiserende clerus begeleid,
die even zovele knipoogjes zyn
naar zekere actuele verhoudingen.
Natuuriyk vormen echter de beide
vedettes de hoofdmoot van de at
tracties. Ofschoon Jeanne Moreau
gemakkeUJk twintig BB's als ac
trices in haar zak steekt, is zy er
met haar rol wat bekaaid van af
gekomen.
complete actrice gebruikt.
Maar alle kranteverhalen over
uitslaande ruzies tussen beide meis-
kes tydens de opnamen ten spyt,
heeft men als toeschouwer toch
voortdurend de indruk, dat zy zich
indertijd by het spel minstens even
kostelyk hebben geamuseerd, als
het hem nu is gegeven.
B.B. haalt halsbrei
toeren uit op een rijdende
Deze suggestie wekt
Malle tenminste wel.
In de steek
Aspecten
De film was dan ook vooral rond
de persoon van Brigitte Bardot ge
componeerd en hoewel ze afge
zien van een beginnende striptease,
di« in prilheid blyft steken van
haar natuuriyk charmes voor haar
doen maar weinig bloot geeft, is
het de verdienste van Malle ge
weest, dat hy alle andere aspecten
van haar talent of persoonlykheid,
die er zeker ook zyn, de spontanië-
teit en de vrolykheid, veel recht
laat wedervaren. Haar partner
Jeanne Moreau, wordt meer als
Amouli, een dorpje op een van de
Samoa-eilanden in de Stille
Oceaan, beleefde onlangs de vro-
ïykste uitvaart, die denkbaar is.
Er waren honderd vaatjes bier,
honderd kisten met vis in blik en
corned beef. en stapels „ie toga",
de voor plechtige gelegenheden
zeer gewaardeerde Samoa-matten
en er werd geen traan gelaten.
Er werd gesmuld van gebakken
taro, geroosterde banenen en het
vlees van vyf gebraden kolossale
varkens en iedereen vermaakte
zich kostelyk, het meest van allen
de witharige 94-Jarige grootmoe
der Slatoetoga, wier uitvaart dit
zy
'oor de plechtigheid gekleed
in een japon van gebloemd en ge
watteerd nylon en alle verwanten
op Hawaiï en het vasteland van
Amerika hadden geschenken ge
stuurd. Andere familieleden zorg
den ervoor, dat de gasten, naar
hun rang gezeten in verschillen
de fala's (met matten gedekte
open huizen) behooriyk te eten
kregen en dat zy matten, levens
middelen en geld kregen in ruil
voor de geschenken, die zy had
den meegebracht.
In vervlogen eeuwen was dit soort
uitvaarten voor levenden op de
Samoa-eilanden niet ongebruike
lijk, maar de jongere generatie
kende het gebruik zelfs niet.
De zoon van Sia toe toga, opperhoofd
Gogo van het dorp Amouli, legde
uit dat de familie had besloten
het gebruik te doen herleven om
zyn moeder te tonen, hoezeer zy
wordt bemind en geacht.
Wanneer zy overiydt. zal er geen
plechtigheid zyn, geen feest en
geen uitwisseling van geschenken,
omdat, afgezien van de begrafe
nis, de volledige uitvaart thans
heeft plaats gehad.
Toen alles was afgelopen, zed Sia-
toetoga: „Dat was een prachtige
uitvaart, de gelukkigste dag van
myn leven".
Jeanne wordt als circusartieste in
het begin van het verzinsel door
haar collega en minnaar in de
steek gelaten. Verslagen en ver
eenzaamd trekt ze zich dan terug
in haar woonwagen, om desalniet
temin haar tournee door het wilde
Mexicaanse land te vervolgen, want
de molen moet draaien.
Brigitte, de andere Maria, heeft
die dramatische scène als zwerver
tje toevallig gadegeslagen, en ze
klimt dan op het dak van de ker
miswagen om gedurende de reis.
via een venster, zich by Jeanne te
voegen, in de hoop haar liefdesleed
te kunnen lenigen. Ze worden op
slag gezworen kameraden in het
leven en als het illuster dans-
zang en (omzichtig) stripteaseduo
in de kunst, om zo heel wat
avonturen in de liefde, en tenslotte
in de politieke stryd te beleven.
Na de dood van een hunner
vele aanbidders, die de hoofdman
was van het ondergrondse verzet
tegen de militair-clericale onder
drukking, worden beide liefjes tot
leidsters van de revolutie uitge
roepen. Van dat moment af toont
Louis Malle zich een waardig dis
cipel van Cecil B. de Mille. Knet
terende massabewegingen, veldsla
gen, volksoproeren en paleisrevo
luties rollen over het doek.
Gereviseerd
Een Cecil de Mille evenwel,
die zo hier en daar door Jacques
Tati of Jacques Fey der de schep
per van kermesse heroique ïykt te
zyn gereviseerd. Louis Malle heeft
zijn persoonlyke sympathieën,
overtuigingen en, vooral, antipa
thieën, die hy tussen de regels of
de beelden door waarneembaar
weet te maken, maar niettemin
overschrijdt hy nimmer de grenzen
van het biyspel, door ook zichzelf
nergens serieus te nemen.
Conclusie: Viva Maria zal als
It Jeanne Moreau kant>
actrice wel 20 B.B.'s
bont prentenboek in kleuren
licht geen onuitwisbare datu:
de geschiedenis der filmkunst 3
keren, maar wel heeft Malle
klaargespeeld een eigea cockU
schudden uit velerlei bestand
als de western, de politieke
het historisch relaas.
Bovenal heeft hy een n
gemaakt, die de eigen charmes
talenten van twee wereldbefl I
de heldinnen van het blanke
bedoelde te exploiteren. In d*
zet is hy volledig geslaagd en
om mag men met een Viva
Malle zyn Viva Maria begn*
