Grote figuur verlaat
Australische politiek
w
kunst
RIE DUIZEND GULDEN YOOR MONDRIAANJURK
Uitgeschakeld MORGEN
NAAR Hl
GARANT
kAleiöo^gTP
Lof voor- en bezwaar
tegen Jerokl Frederic
Chefarine .4'
I—
Felle aanvallen op
2 Sowjetschrijvers
JEROEN BOSCH-HERDENKING
IN 'S-HERTOGENBOSCH
ERDAG 13 JANUARI 1966
LEIDSCH DAGBLAD
b«-. r
TÉ
A Yv
i
„Arena" brengt Gogols
„De spelers"
TENNIS
Art vertcntM
Het Nederlandse damesdubbel
Trudy Greenman Elly Krocke is gis
teren in de tweede ronde van een in-
ternationaal tennistoernooi dat in
Kaapstad wordt gehouden, uitge
schakeld. De Nederlandse dames ver
loren met 62, 63 van het Franse
Zaterdagmiddag 22 januari zal de
toneelgroep Arena in Diligentia in
Den Haag de Nederlandse première
geven van „De spelers", de grote een-
acter van Gogol in de vertaling van
Charles B. Timmer.
Janine Lieffrig/Prancoise Durr
huwelijk" bekend. Bert Dijkstra heeft
de regie. De decors zijn van Lou
Steenbergen. Vooraf zal de première
plaatsvinden van een ton eel-instruc
tie programma, samengesteld door
Frans Vasen onder de titel „Spelen
derwijs over schrijvers, spel en
spelers'
Expositie in ..De Ruif"
n TnT^H?iBl«>ctrlscha
CY\ DEKENS
N het Haagse Gemeentemuseum toonden drie medewerk
sters van het Kostuummuseum gisteravond japonnen, ge
maakt door de Parijse couturier Yves St. Laurent en ge-
I reerd op de schilderijen van Mondriaan.
u>as een lezing over de schilder en voor deze gelegenheid
i n de japonnen speciaal naar Nederland gekomen.
tvrouw Van Eijkern. conservator van de afdeling oude
ijverheid van het Gemeentemuseum, vertelde over de in-
van abstracte schilders als Mondriaan en Vasarely op de
mode. Na de afloop van de lezing dromden de luisteraars, meest
dames, tezamen in de Mondriaanzaal van het museum, waar
medewerksters van het kostuummuseum de creaties van de Parijse
modeontwerper toonden: 2x2 japonnen naar werken van Mon
driaan. en twee naar schilderijen van Poliakoff. De show trok
veel bekijks en bewonderende dames vernamen dat een jurk van
Saint Laurent naar een Mondriaan f 3000' kost en dat de schilder
zelf nimmer zo n prijs voor een van zijn schilderijen heeft gehad,
terwijl zijn doeken thans voor veelvouden van deze som te koop
zijn.
Tot 31 januari worjt in „De Ruif"
m de Jan Vossensteeg een expo-
dat onder regie van Bert sitie gehouden van aquarellen en
Dijkstra door het gehele ensemble zal penselltekeningen van de Haarlemse
worden uitgevoerd. I kunstenaar Hans Ducro.
tóöt, jkpen...
Doezaslraat 5 - Leiden
Geruchten over premier Menzies
u
In memoriam
=^erto Giacometti
(Van onze Parijse
correspondent)
oewel de beeldhouwer Al-
i Giacometti, die zoals in een
Ite van onze oplage van
werd gemeld, gisteren
-jarige leeftijd is gestor-
[van Italiaanse afkomst en
(nationaliteit was, wordt hij
beschouwd als een lid
ie „School van Parijs'
(lij hier sedert 1928 bijna
Üurend verbleef. Giacomet-
ag zeker tot de belangrijkste
Idhouwers van onze tijd wor-
t gerekend, terwijl hij ook als
Ider een omvangrijk oeuvre
rijn naam had geschreven.
achtervolgens een kubistische
en surrealistische periode te heb-
gekend. verkeerde Giacometti
na de laatste oorlog weer tot
figuratieve uitbeeldingen. Niet-
n bleven zijn langgerekte, ma-
en tragische figuren, die wel
i gelijkenis met de beeldhouwer
vertoonden, altijd op het eerste
direct herkenbaar.
was uitzonderlijk pro-
f. Hij heeft zeker 800 schüde-
en minstens evenveel beeld-
lOfffwerken van doorgaans klei-
afmetingen nagelaten. In de
ltste usea ter wereld is zijn
vertegenwoordigd, maar deson-
ks is Giacometti tot het einde
leven zelf aan zijn grote ta-
of zijn genie, zoals zijn be-
ideraars zeggen blijven twij-
II „Ik geef mijn hele oeuvre
cadeau", heeft hij kort
zijn dood gezegd, „voor
gesprek dat ik met een goede
!Dd kan voeren." Die nederigheid
•/Ook het merkteken van zijn grote
U (rtenaarschap geweest.
4ees van Bohemen:
edgwoodprijs '66
f Wedfwoodprijs voor de schil-
nst, groot f 4000, is voor 1966
fcekend aan Kees van Bohemen
Den Haag. Eervolle vermei din
gingen naar Marjan de Glop-
uit Amsterdam en W. L. Bout-
tora uit Den Haag.
De Wedgwoodprijs, die eenmaal in
drie jaar wordt verstrekt aan een
Nederland wonende kunstenaar,
voorgaande keren uitgereikt
B de schilders Jan van Heel
es Timmer. De jury bestond
uit de heren J. Diederen, prof.
1 H. L. C. Jaffé, drs. H. Redeker,
Pagemaker, C. Westerik en
eln- Er hadden zich 181 schilders
meld met in totaal 511 werken.
zaterdag 15 januari tot 6
rt zijn in museum Fodor t<
rdam 25 geselecteerde schil
frito te bezichtigen.
Een Amerikaans pianist. Jerold Frederic, op toernee door ons
land, presenteerde zich ook hier ter stede en waagde het zelfs in
onze grote Stadszaal.
Gezien de volledige onbekendheid viel de zaal
bezetting nogal mee. Misschien ziet er een klank in de naam ..Fre
deric". die associeert met "Frédéric" en dus Chopin doet verwach
ten, die dan ook geen verstek liet gaan. Diens kapitale 3de Sonate
figurerde direct na een Mozart-Rondo in d op het programma, ge
volgd door de Mazurka in bes (op 24 no. 4) en de grote Wals op
42 (de tweede van de vier, die in As staan).
Deze wals is een bravourstuk en zweving van de toonsoorten tussen
Frederic bezit de gladde techniek die
„Frédéric" er als voorwaarde voor
stelt. De Mazurka zou echter vena
den of de concertgever over artistieke
visie beschikt, een dichter is aan het
klavier, en daarin voelden we ons te
leurgesteld. Die werd te neutraal.
In Chopin's Mazurka's ligt bij uit
stek de Poolse „zal" (uitspraak
dzjaal), zijn heimwee naar het ont
vloden geboorteland. Hier moet men
volkstaferelen suggereren, visioenen
van musicerenden en omstanders,
een keten of spel van muzikale acties
en reacties. Overigens is deze Mazur
ka een van de interessantste door de
Rein Dool schiep
Bijbelse figuren
De bekende Leidse kunstenaar
Rein Dool exposeert thans in
kunstzaal Polder in Den Haag. Hij
kreeg van het Ned. Bijbelgenoot
schap de opdracht twee litho's te
maken van een bijbels onderwerp
naar eigen keuze. Hij koos de „Ju
daskus" en „De verloren zoon",
onderwerpen aldus de H. crt.
die bij uitstek geschikt waren,
om in getourmenteerde, tragische
expressionistische beeldtaal ver
teld te worden.
BU voorkeur laat Dool van zfjn fi
guren alleen de koppen zien, zodat de
gekwelde gelaatsuitdrukkingen alle
nadruk krijgen. Men kan aanmerken
dat ln de „Judaskus" niet duidelijk is
wie nu de Heiland, wie de verrader
is, zoeeer zijn beide gezichten smar
telijk vertrokken, maar de bittere
tragiek van de situatie is des te dui
delijker. Evenals destijds voor Rou-
ault aan wiens werkwijze die van
Dool herinnert, is blijkbaar voor Dool
de bijbelse Job het symbool van het
leven van de mens op aarde. Zijn
litho van deze figuur is een van de
sterkste op de tentoonstelling.
Andere bijbelse motieven: de „Be
spotting van Christus" en een Apo
calyptisch tafereel, zijn ook heel sug
gestief uitgebeeld.
Rein Dool is een van die jonge kun
stenaars voor wie de gevoels- en ge-
dachteninhoud weer primair is,
waaraan de (sterke) vorm dienstbaar
I is gemaakt.
moll en dur, die onze stadgenoot
Sehallenberg aanleiding gaf er een
erotische kleuring in te horen. De be
roemde Chopin-biograaf Hedley
noemt haar „chevaleresk" en ons
dunkt dat beiden raak typeerden.
Ook voor de lange Sonate, met dat
sublieme Largo erin, bleek Frederic
de technische toerusting niet te ont
beren. Met een routineus gemak staat
hij tegenover de zware opgave, hij
hoedt zich voor gemaniëreerdheid en
voor onwillekeurigheden in tempo en
gevoelsvertoon en de melodische
hoofdlijnen worden markant afge
beeld.
Er is echter een grote „maar": de
voet wil niet weg van het rechter pe
daal. Liever is ons een orkestreren en
een bereiken van de dynamische fi
nesses door diversiteit van de aan
slagsoorten. Dat waarborgt helder
heid. Bij het Presto noteerden we
„dooreengelopen kleuren". Zelfs tij
dens de rust tussen Allegro en Scherzo
wolkte het pedaal door. Ook de dem
per bleef constant in bedrijf.
Debussy's „Reflets dans l'eau" klonk
lang niet kwaad, maar het gesigna
leerde euvel ontnam er raffinement
aan. Frederic was meer onze man in
nobele virtuositeiten van Rachmani-
now's Prelude op, 32 no. 12, van de
Nocturne van Ernest Schelling
(Amerikaan?) en van Liszt's Campa-
nella, waarin technisch fameuze ver
richtingen voorkwamen en gelukkig
ook meer helderheid.
Aan ovaties heeft het daarna niet
ontbroken, waaruit drie gezellige toe-
Schubert, diens Impromptu in As uit
giften resulteerden: walsjes
de 2de serie en de 7de Hongaarse Qgnking
Dans in F van Brahms.
Chronoehromie
van Messiaen
Première in Groningen
Het Noordelijk Filharmonisch
orkest zal onder leiding van zijn
dirigent Charles de Wolff op
woensdag 19 januari in de Har
monie te Groningen van première
voor Nederland brengen, n.l. de
in 1960 gecomponeerde „Chrono
ehromie voor groot symphonie or
kest van de Franse componist Oli
ver Messiaen".
Dit werk beleefde in 1960 zijn we
reldpremière op het moderne muziek
festival te Donaueschingen onder lei
ding van Hans Rosbaud. Tot nu toe
werd het werk alleen door de groot
ste symfonieorkesten uit de wereld
gespeeld, o.a. door het Londens Phyl-
harmonisch Orkest, het orkest van
de Südwestfunk, de Berliner Phil-
harmoniker. Deze „Chronoehromie"
vraagt niet alleen een grote orkest
bezetting, maar ook een uitgebreid
slagwerk, echter zonder pauken en
trom. Het voorgeschreven slagwerk
bestaat uit xylofoon, marimba, kla
vierklokkenspel, 25 buisklokken, 3
gongs, tam-tam en 2 bekkens.
(Van onze correspondent
in Sydney)
Er gaan hardnekkige geruch
ten dat premier Menzies van
Australië, in de loop der jaren
een bekende figuur geworden in
de wereldpolitiek wegens zijn ge
vorderde leeftijd (hij is 71) zal
aftreden. Kort geleden heeft hij
voor 200.000 gulden een huis ge
kocht in Melbourne, om daar
aldus zijn eigen aankondiging
te gaan wonen wanneer hij zijn
politieke functie eraan geeft.
De activiteiten in en rond dat huis
zijn de laatste weken van dien aard
geweest, dat hieruit alleen al de con
clusie lijkt te mogen worden getrok
ken dat de premier zich binnenkort
inderdaad terugtrekt.
Verwacht wordt, dat Menzies als
het parlement in maart van reces
terugkeert, de aankondiging zal doen,
die voor een aantal van zijn naas
te medewerkers het startsein zal
worden voor een wedren naar de
top. Men houdt er echter ook reke- 1
ning mee dat Menzies al deze maand I sche politiek van het Westen blijkt
verwachte mededeling zal doen, onder meer aan het deelnemen van
namelijk in een vergadering van zijn Australische militairen aan de strijd
liberale partij. in Vietnam en op Borneo en Ma-
lak ka.
f
Opvolger
(Advertentie)
Griep? Chefarine „4"doet
wonderen!
De vier middelen, verenigd in één
tablet Chefarine „4", ieder afzonder
lijk al beroemd, werken tezamen nóg
beter en helpen vaak dan, wanneer
andere middelen falen. Eén der
bestanddelen is het betrouwbare
maagmiddel Chefarox. Wanneer er
teveel maagzuur ontstaat, wordt
dit door Chefarox geneutraliseerd.
Inmiddels heeft men ook van Men
zies' vrijwel zekere opvolger goede
verwachtingen. Harold Holt lijkt
zyn weg naar de top te hebben
schoongeveegd althans voor het
publiek door onlangs de finan-
cieringsbanken toestemming te ge
ven een bedrag van honderd miljoen
gulden vrij te maken ter bevordering
van de woningbouw. Dit is een on
derdeel van een serie maatregelen,
waardoor Australië in het lopende
financiële jaar ongeveer 1250 mil
joen gulden kan besteden aan de
huisvesting.
Voor een deel heeft Holt zijn po
pulariteit overigens verworven via
zijn «charmante) echtgenote. die
enkele modewinkels in Melbourne be-
neert en onder de vrouwelijke kie-
zers grote aanhang voor haar man
heeft verworven. (Opmerkelijk is
dat Holts enige serieuze rivaal, Bill
I Mcmahon, 56 jaar oud. zijn popu
lariteit ook al gedeeltelijk aan zijn
I vrouw dankt. Mcmahon is namelijk
onlangs en voor het eerst ln
het huwelijk getreden met een 33-
jarige schoonheid).
Holt zelf bevordert zijn populari
teit door het beoefenen van specta
culaire sporten, zoals de onderwater-
speervisserij. Men ziet hem dikwijls
afgebeeld in het tenue van de speer
visser: stoer en atletisch. Factoren
die bij de keuze vooral van jonge
mensen een rol zullen spelen.
De beste kansen hem als premier
te kunnen opvolgen heeft de 53-ja-
rige Harold Holt, een man met een
bijna even lange diensttijd als de
huidige premier hij was indertijd
op 36-jarige leeftijd de jongste minis-
ster in het kabinet. Holt is thans
minister van Financiën en wordt als
een financieel genie beschouwd
een soort Australische Lieftinck.
Hij heeft op Menzies voor dat hij
dichter bij de kiezers staat.
Sir Gordon Menzies is vermoede
lijk automatisch een wat grotere af
stand gaan nemen door het feit dat
hi,j in Australië als politicus de af
gelopen tien jaar zijns gelijke niet
heeft gehad en torenhoog uitsteekt
ook boven zijn eigen partijgenoten. nyawski en Yoeli Daniel, beiden
Zullen zij berecht worden
De "Izwestia", het orgaan van
de Sowjet-regering, heeft giste
ren felle kritiek geleverd op de
Sowjet-schrijvers Andrej Si
40 jaar. die in het buitenland an-
ti-Sowjet verhalen hebben gepu
bliceerd. Het blad noemde de
schrijvers ..weerwolven" en „re
negaten".
De „Izwestia" schrijft dat beiden
met hun „nozem-pen" Lenin zwart
hadden gemaakt, „een naam die ons
heilig is". Zij waren actieve stro-
mannen van degenen die de oven
Het Spaanse danseiemble ..Sn-V™ da ^nationale spanning sto-
sana y José" aal zijn tournee door «et blad noemt Smyawski die
ons tad op I februari in de Kon.Pfutk;n,em Ab™™ Te^
Schouwburg in Den Haag beginnet. ^rLTag l a-morTSS-Th»:
geen duidelijk uit hun werk was ge-
Hij heeft Australië gedurende zijn
bewind van nu bijna zeventien jaar
zien groeien tot grotere eenheid en
stabiliteit en heeft zijn land inter
nationale erkenning bezorgd. Austra-
lië's actieve aandeel in de Aziati-
Wereldpremières
van „Susana y José"
den vrijgelaten uit vrees voor een
ongunstige reactie in de wereld als
zij worden berecht.
„Voor dergelijke types kan geen
clementie bestaan", aldus de Izwett-
De venijnige bewoordingen van
het artikel, geschreven door een
Russische auteur genaamd Dimitry
Jeremin, deed denken aan de aan
vallen die ten tijde van Stalin ^er-
den gedaan op opstandige kun
stenaars.
Jeremin zei er zeker van te zijn
dat ieder nuchter mens in het Wes
ten die de feiten die hy kent over
de Sowjei Unie vergelijkt met de
verzinsels van deze twee „dëgeneré's,"
tot de juiste conclusie zal komen en
hun geschrijf niet serieus zal nemen.
In wereldpremière gaat dan het
nieuwe ballet voor twee en een zan
geres van Susana en José „La Celes-
tina" naar het oudste toneelstuk uit
de Spaanse literatuur. De rol van Ce-
lestina zal worden vertolkt door de
Flamenco-zangeres Maria la Tale-
gona, die hiermee voor het eerst
buiten Spanje optreedt. De muziek
werd gecomponeerd door Antonio
Robledo. Behalve „Le Celestina" gaat
eveneens in Den Haag in wereldpre
mière de dans „Aspectos 1966". Op
het programma staat voorts een
nieuwe Flamenco-suite.
De tournee van het ensemble duurt
in ons land zes weken.
bleken. Zo is Daniels „Moskou
spreekt" vol vulgaire erotiek en dron
ken liederlijkheden. Wat wij by het
lezen van hun werk het eerste voe
len is walging", aldus de „Izwestia".
Zonder met zoveel woorden mel
ding te maken van een op handen
zijnd proces, meldde de „Izwestja"
dat Sinyawsky en Daniel „misdrij
ven hebben gepleegd tegen de Sow-
jetmacht." Dit wijst erop dat de re
gering beeft besloten de mannen
voor een rechtbank te brengen.
Er zjjn in Moskou geruchten ge
weest als zouden de schrijvers wor-
450 Jaar geleden gestorven hebben, werkt by de voorbereiding
C len nauwste samen met het gemeen-
D, pv d t I tebestuur van Den Bosch, met het
Heeds een aantal maanden wordt in Den Bosch op initiatief van j provinciaal Genootschap voor Kun-
enige particulieren nagegaan of het mogelijk zal zijn in 1966/1967 sten en Wetenschappen voor Brabant
de nagedachtenis van de grote Bossche schilder Hieronymus Bosch ^rrt^^c^fQr>iUJ!^teifi„Li®ve Vro"w,e
van Aeken genaamd Bosch, met een breed-opgezette
ling te eren ter gelegenheid van diens 450ste sterfdag.
(Advertentie)
Als middelpunt van deze her- name in België en Spanje en die be-
ordt gedacht aan een
expositie gewyd aan het byzonder
boeiende en ryk geschakeerde
oeuvre van Bosch en aan de in
vloed hiervan op zyn tijdgenoten en
op de kunst na hem, waarby de wens
van de organisatoren natuurlyk uit
gaat naar het byeenbrengen van
een aantal originele werken van de
meester, nl. de panelen, tekeningen
en prenten van Jeroen Bosch, die
zich bevinden in belangrijke musea
in Nederland en daarbuiten, met
tuur. Recreatie en Maatschappelyk
werk en het provinciaal bestuur van
I Noord-Brabant zyn van de initiatie-
ven op de hoogte gesteld,
horen tot de kostbaarste stukken van
het laatmiddeleeuwse kunstbezit. Er In het kader van deze Jeroen
is daarom overleg gaande met direc- Bosch herdenking wordt verder ge-
ties en conservatoren van deze docht aan het houden van een we-
musea, alsmede ook met buiten- tenschappelijke symposium en aan
landse Jeroen Bosch-kenners, om te de uitgave van een uitvoerige cata-
komen tot een vorming van een in- logus. terwijl voorts de directie van
ternationaal werkcomité, dat zich be- het Eindhovense van Abbe-museum
zig houdt met de wetenschappely- van plan is om de Bossche ten-
ke basis en de bruikleen. j toonstelling te verrijken met een ex-
positie gewyd aan het surrealisme
Een in het leven geroepen stich- en verwante stromingen van de
tlng, waarin ook vooraanstaande 120ste eeuw
De Gaulle dit jaar
naar Moskou
(Van onze correspondent)
President De Gaulle zal dit jaar
een reis naar de Sowjet-Unie maken
Dit heeft de Russische ambassadeur
in Parys, Zorin, gisteren verklaard
na een bezoek aan de Franse
staatshoofd in het Elysée. De datum
voor het bezoek is nog niet va*tge-
steld.
De reis van De Qaulle naar Rus
land zat al zes jaar in de pen. an
zal protocolair gesproken het
antwoord zyn op het bezoek dat in-
dertyd premier Chroesjtsjow aan
Frankrijk bracht. Juist na dat
bezoek van Chroesjtsjow, waarmee de
generaal een groot persoonlijk succes
wist ln te leggen, brak een nieuwe
iase ln de koude oorlog aan, waar
door een Frans tegenbezoek onmo
gelijk werd gemaakt.
Dat de generaal nu een reis in
oosteiyke richting voorbereidt, moet
natuurlyk ook worden gezien in het
licht van zyn streven, de banden tus
sen Frankrijk en de landen van het
Oostelyk blok steeds nauwer aan te
halen. Een tweede overweging die
by dit voornemen zeker ook een rol
heeft gespeeld, betreft de Franse
binnenlandse politiek. De Franse re
gering houdt, zo goed als de oppo
sitie, nu het oog al scherp gericht op
de kamerverkiezingen die bin
nen vyftien maanden gehouden moe
ten worden, en met een toenadering
tot Moskou hoopt De Gaulle zonder
twyfel zieltjes onder de Franse com
munisten te kunnen winnen.
Aangetekend mag wor
den dat het sainenspt, Krem
lin, by de jongste pre. erkie-
zlngen de generaal m„. elnig
baat heeft opgeleverd.
