Prof. dr. W. van der Woude
zaterdag negentig jaar
„Sprong" op het ijs
Boeiend foto/filmwerk
OPRUIMING
Begaafd stuurman in
zware bezettingstijd
UW PIJN WEG MET EEN 'AKKERTJE'
Leidse radiohandelaar
voor Arnhemse rechter
Wilhelmina - expositie
in Leidse Academie
WOENSDAG 12 JANUARI 1966
LEIDSCH DAGBLAD
Driemaal rector magnificus
Buna een halve eeuw geleden werd dr. W. van der Woude tot
Leids hoogleraar in de analytische en beschrijvende meetkunde en
de theoretische werktuigkunde benoemd. Midden in de eerste we
reldoorlog was men er zich toen nog niet bewust van. dat daarmee
een hoogleraar zijn intrede in de sen aai deed. die een wel zeer uit
zonderlijke positie zou gaan bekleden en naast zijn wetenschap
pelijk werk grote verdiensten voor de Universiteit zou oogsten op
geheel ander terrein: als rector maginificus in de moeilijkste bezet
tingsjaren van de tweede wereldoorlog.
Thans, zaterdag a s., nu voor een belangrijk deel van ons volk
ook die tweede wereldoorlog niet anders dan (nabije) geschiede
nis is geworden, viert deze markante Leidse figuur zijn negentigste
verjaardag: in goede gezondheid, helder van geest en met een blij
vende belangstelling voor wat er in zijn Universiteitsstad omgaat.
Hij zal op zijn verjaardag uitstedig zijn.
Tfjdens diens rectoraat vond het
ontslag van de Joodse hoogleraren
plaats, gevolgd door de rede van
prof. Cleveringa, de studentensta
king en de „sluiting" van de Leidse
Universiteit.
DERTIG JAAR
HOOGLERAAR
Willem van der Woude werd op
15 januari 1876 te Nijkerk in Fries
land geboren en bezocht het gym
nasium te Leeuwarden. Aan de
Rijksuniversiteit te Groningen stu
deerde hij wis- en natuurkunde, wel
ke studie hij in 1908 bekroonde met
een promotie op een proefschrift ge
titeld ..Over de normalen van een
ellipsoide en van een hyperellipsoi-
de". Reeds voordien aanvaardde hij
in 1902 een leraarschap aan
het gymnasium en de HBS te De
venter. Hij was tot 1916 als leraar
werkzaam.
In 1916 werd dr. Van der Woude
benoemd tot Leids hoogleraar wel
ke functie hij op 17 mei van dat
jaar aanvaardde. In de loop der
jaren is de benaming van zijn leer
opdracht enige malen gewijzigd.
Dertig jaar later zou hij aftreden
als hoogleraar toen hy tevens (voor
de derde maal!» het rectoraat neer
legde van de Universiteit, die hij op
zo bijzondere wijze had gediend.
Z\jn wetenschappelijke arbeid in
deze dertig jaren lag geheel op theo
retisch terrein. In de jaren van
a\jn Leids hoogleraarschap groeide
de wiskunde uit van hulpwetenschap
lot zelfstandige wetenschapstak
waaruit initiatieven voortkwamen,
die een stimulans betekenden op uit
eenlopende terreinen van de andere
exacte wetenschappen. Die zelfstan
diger plaats van de wiskunde vond
in de naoorlogse jaren onder meer
erkenning door de stichting van het
Mathematisch Instituut van De
Leidse Universiteit. Tot deze ont
wikkeling heeft de arbeid van prof.
Van der Woude veel bijgedragen.
Officieel huldebetoon
Kort na zijn afscheid als rector
en hoogleraar in september 1964
richtte de toenmalige minister van
Onderwijs, Kunsten en Wetenschap
pen prof. dr. G. van der Leeuw een
officieel schrijven van dank en hulde
tot prof. Van der Woude voor diens
belangrijke diensten, onder moei
lijke omstandigheden als rector
magnilicus aan de Universiteit be
wezen. „Het is voor de Leidse Uni
versiteit een zegen geweest. dat
iemand, die gelijk gij het algemeen
vertrouwen bezit, zo lange tijd ge
durende twee periodes, welke buiten
gewone eisen aan gezagsdragers stel
den. de leiding \an de senaat heeft
gehad", aldus dit schrijven. ..Stellig
hebt u dientengevolge bijgedragen
tot de krachtige en fiere houding
van de Leidse Universiteit geduren
de de bezettingstijd".
Zoals ook uit dit schrijven blijkt,
hebben de bijzondere verdiensten
van prof. Van der Woude buiten
de wetenschappelijke verdiensten
gelegen op het terrein van het rec
toraat-
Zijn normale rectoraat, dat in
dertijd nog een hoogleraar op grond
van zijn anciënniteit toeviel,
kleedde hij in het academische j;
13341935. Niets wees er toen op,
dat hij deze functie onder heel wat
minder plezierige omstandigheden
later nogmaals (en zelfs tweemaal)
zou bekleden.
Ten tijde van de inval
land werd het Leidse rectoraat be
kleed door prof. dr. F. Muller, die
in september 1940 zijn functie over
droeg aan prof. dr. A. W. Bijvanck.
Advertentie
4^5*
ekt een
SCHOORSTEENKLOK
WANDKLOK of WEKKER
V. d. WATER
heeft ze.
HAARLEMMERSTRAAT 181
ALTIJD VOORDELIG.
's Maandags gesloten
Zware taak
In september 1941. toen de situa
tie uiterst precair was, waren er vele
redenen, om de anciënniteit als lei
draad voor het rectoraat te laten
allen. Op dat moment werd prof.
Van der Woude bereid gevonden.
nu bijzonder hachelijke taak
ten tweede male op zich te nemen:
hachelijk omdat gevaar van twee
kanten bezworen moest worden, on
der omstandigheden die grote per
soonlijke risico's meebrachten. De
rector droeg een groot deel van de
'woordelijkheid om de (min of
meer gesloten) Universiteit zo gced
mogelijk, met zo min mogelijk brok-
maar in eerste instantie waar-
en getrouw aan de principes
de moeilijke bezetting te sle
pen. Anderzijds moest daarbij ver
meden worden, door compromissen
op het hellend vlak van de coll&bo-
atie te komen. Twee zo tegenstrij
dige aspecten der verantwoordelijk
heid. dat er een bijzondere figuur
uitzonderlijke menselijke be
gaafdheden nodig was. om haar te
dragen. Prof. Van der Woude nam
met grote tegenzin deze taak op, die
tot 1943, toen het echt af
gelopen was met een werkelijke uni
versitaire gemeenschap, met hard
nekkige vastberadenheid en grote
kunde heeft uitgevoerd.
Steun van allen
nneer men prof. Van der Wou-
rer zijn ervaringen in die moei
lijke jaren spreekt, wuift hij iedere
zinspeling op de verdiensten, welke
hij zich toen verwierf, van de hand:
Wy, mijn medewerkers en ik, wa-
en slechts spreekbuis. Wij konden
daarbij steunen op de overgrote
meerderheid van de senaatsleden. Zo
•aren zy veelal, dat zij zelf om
gevangenschap vroegen, zoals prof.
Escher, in wiens plaats op een ge
geven moment per ongeluk een an
der werd gegrepen. In Vught, waar
die remplacant terecht was geko-
slaagde Escher er niet in ach
ter het prikkeldraad te komen. In
en moede ging hy naar de SS in
Den Haag Daar lukte het wel
r de remplacant kwam niet
vry".
Zo vertelt prof. Van der Woude
voorts over wat anderen deden, hoe
anderen de eer van de Universiteit
;n te redden dank zij zware per
soonlijke offers. Steeds weer legt hij
de nadruk op de algemeenheid van
de gevoelens en het verzet in de
Leidse Universiteit, en het steekt
hem. dat in sommige publikaties
de bezettingsjaren <bv. door
Warmbrunn in diens „Nederland
onder Duitse bezetting"» gesugge-
•eerd werd dat het felle verzet
slechts uit één faculteit kwam, de
juridische.
Grote waardering heeft prof. Van
der Woude voor zijn medewerkers,
van wie hij in het bijzonder noemt
de pro-secretaris prof. dr. N. J.
Krom en prof. dr. B. A. van Gro
ningen, die de felheid van zijn reac
ties met arrestatie moest bekopen.
En dan bovenal waardering voor de
standvastigheid van de echtgenoten
van hen, die de ernstigste risico's
liepen door hun fier verzet. Zyn
eigen echtgenote, die hem eveneens
tot grote steun is geweest, heeft
Staking hij de
elektriciteit
in Italië
Ongeveer 100.000 werknemers by
de Italiaanse elektriciteitsbedrijven
zijn vannacht in staking gegaan
voor hogere lonen. De aangekordig-
de 48-uursstaking werd veranderd in
een 72-uursstaking wegens het mis
lukken van de onderhandelingen tus
sen vakbonden en het Nationale Ita
liaanse bureau voor elektrische ener
gie.
By industrieën en particulieren is
erop aangedrongen om het stroom
verbruik zoveel mogelyk te beperken
om uitvallen van de stroom te voor
komen. Men verwacht weliswaar dat
de militairen en het toezichthou-
Frauduleuze invoer
van t. v. - toestellen
Justitu
De offic
Arnhe
ren vijf maanden gevangeni
straf met aftrek, waarvan tw
maanden voorwaardelijk
Doetinchem en een 34-jarige ra
diohandelaar uit Leiden.
Een 38-jarige expediteur uit Em-
dend personeel de stroomlevering tegen een 43-jarige chauffe
kunnen handhaven, maar er zullen
geen reparatie- en onderhoudsploe
gen beschikbaar zyn om storingen
te verhelpen.
De staking breekt uit op een ogen
blik waarop Italië te kampen heeft merich, tegen w
met een koudegolf. De staking is j
uitgeroepen door alle vakbonden, zo
wel de communistische als de niet-
communistische. Tot de verlenging
is besloten om de eisen meer kracht
bij te zetten.
bi] de geëist, werd op verzoek van zijn ver-
i dediger tydens de zitting door de
rechtbank heeft giste- rechtbank op vrye voeten gesteld. De
drie verdachten zouden zich hebben
schuldig gemaakt aan frauduleuze
invoer van tweehonderd televisie-toe
stellen en enkele radiotoestellen ge
durende de periode januarioktober
1965. Het totale bedrag aan ontdoken
invoerrechten wordt geraamd op
geëist
maanden
Derde rectoraat
Het
ning
?en byzonder grote voldoe-
prof. Van der Woude ge-
mei 1945, direct na de be
vrijding onder de moeilyke omstan
digheden van de wederopbouw het
rectoraat weer op zich te kunnen
nemen 'voor de derde maal dus, een
dit in september 1945
tegenwoordigheid van Koningin
Wilhelmina te kunnen overdragen
prof. Escher, over wie wy reeds
Familieberichten
(ontleend aan andere bladen)
Geboren: Van Eek Duymaer-Van
Twist-Öchullng, dr. Hapert; Weur-
Den Haag;
43 jr., Den Haag; E. M. Palies,
79 jr., Haarlem; M. van Manen, m
64 jr.. Heemstede; I
64 jr., IJsselmonde.
schreven naar aanleiding van zyn
hardnekkige pogingen om zyn vrij
heid te verliezen. Hy droeg toen
een waardigheid over, die vooral
door zyn eigen werk een extra in
houd had gekregen.
Ongetwijfeld zullen hem uit brede
kring gelukwensen bereiken wanneer
hy zaterdag zyn negentigste
verjaardag niet thuis viert.
De gedachten van zeer velen zullen
dan uit gaan naar de benarde ty-
den, waarin Van der Woude
zirh een voortreffelyk stuurman be
toonde.
Indonesië roept
delegatie uit
Havanna terug
Indonesië heeft zyn officiële dele
gatie van de „anti-imperialistische"
drie-continentenconferentie in Ha
vanna teruggetrokken, aldus minis
ter van Buitenlandse Zaken or.
Soebandrio. Tot deze maatregel is
besloten naar aanleiding van de
aanwezigheid op de conferentie van
een niet-officiële Indonesische dele
gatie, die eerder op Cuba was aan
gekomen en weigerde zich aan te
sluiten by de officiële afvaardiging
De niet-officiële
onder leiding v£
Officieren uit
San Domingo
Zes leiders van de rebellen-strijd
krachten in de Dominicaanse Repu
bliek zijn gisteren naar diplomatieke
posten in het buitenland vertrokken.
•Van Straaten, zn. Den Haag: Zy waren de eersten van de 30 offi-
Woestenenk-Evers, dr. Emmeloord. eieren der verschillende groepen in
Overleden: M. L. Wagenaar Hum-J de april-rebellie, die door de voorlo-
melinck-Lehmann. vr., 90 jr., Wasse- I pige regering met buitenlandse mis
na ar N. D. C. Brusse, vr., 31 jr.. sies zijn belast om een ernstige na-
Den Haag; C. A. Hoogeveen. vr.. 87 tionale crisis te voorkomen. De lei-
jr., Den Haag; G. E. W. Müller. mn., j dende figuren van de „constitutions -
listische" groep, de kolonels Caamano
en Arache, zijn nog niet vertrokken.
Verwacht wordt echter, dat zij wel
dra zullen gaan.
Drie avonden
opengesteld voor
geïnteresseerden
Met ingang van hedenavond zal
het Groot Auditorium van de Leidse
Universiteit gedurende drie avonden
7 uur tot half tien toegankelyk
zyn voor niet-academici. Deze open
stelling is gearrangeerd om de gehele
Leidse burgery (en buitendien iedere
andere belangstellende) gelegenheid
te geven, het portret-reliëf van Ko
ningin Wilhelmina in ogenschouw te
nemen, dat op 26 november j.l. in
deze zaal is onthuld door Koningin
Juliana.
De bezoekers aan het Groot Audi
torium zullen daar echter in de ko
mende dagen niet alleen het portret
reliëf, vervaardigd door de beeld
houwster Th. van der Pant bewonde-
Lezingen in
Oudheden
In het Ryksmuseum van Oudheden
in Leiden wordt het komende voor
jaar een serie archeologische lezingen
gehouden. Op 1 februari spreekt prof.
J. Vergote (Leuven) over Strabo's
beschrijving van Egypte. Dr. W. C.
Braat spreekt op 22 februari over de
opgravingen van Bellalis Maior (Tu
nesië) en prof. dr. H. T. Waterbolk
uit Groningen spreekt op 15 maart
over de kopertyd in Zuidoost-Euro
pa. De stedelijke nederzettingen m
Germania Inferior zyn het onder
werp van een lezing van prof. dr. J.
E. A. Th. Bogaers uit Amersfoort, die
hy op 29 maart houdt. Op 3 mei ten
slotte spreekt prof. W. B. Emery uit
Londen over „The latest discoveries
in Saqqara".
SOCIAAL KLIMAAT
IN NEDERLAND
f 26.000.
Vele leden
van het Prot. Chr. Werkgeversv>
bond en de Holl. Kath. Werkgevers
vereniging troffen elkaar gisteren in
Rest. Van der Heijden aan een ge-
zamenlyk diner. Vooraf hield drs.
Cnossen, secretaris van het Prot. Chr.
Werkgeversverbond, een lezing over
„Het sociale klimaat in 1966 in
Nederland". Uitvoerig besprak spre
ker de vele moeilykheden. welke zyn
ontstaan door het afbreken van de
S.E.R.-onderhandelingen, nu één "ge
sprekspartner (werknemer» zich
heeft teruggetrokken. Het samenzijn
stond onder leiding van resp. de
voorzitter van de Rynlandse Club.
de heer D. J. van Herwaarden en de
voorzitter van het district Leiden
van de Holl. Kath. Werkgeversver-
delegatie staat I eniging. de heer P. A. de Jong.
Ibrahim Isa.
De radio- en televisietoestellen
werden in de vrachtauto van de
Duitse expediteur een koelwagen -
over de grens gesmokkeld.
De Leidse handelaar, die in finan
ciële moeilijkheden verkeerde, was uit
geldnood op de voorstellen van de ex
pediteur ineegaan. De Duitse expedi
teur. die schuld ontkende, werd in
vryhéid gesteld omdat hy al meer
de Rynlandse Club dan vyf maanden in voorarrest heeft
secretaris van de Afro-Aziatische Dölf/.0ri0ri0VWWvC!|:0
solidariteitsorganisatie. die haar zetel DCI OCJM IieXpO^llK
Cairo heeft, de officiële groep
onder die van generaal Latief Hen-
draningrat. Deze heeft opdracht ge
kregen, naar Indonesië terug »e
keren, terwyl de Indonesische am
bassade in Havanna het paspoort
van de leden van de niet-officiële
delegatie heeft ingetrokken. De am
bassade zal tevens de organisators
van de conferentie meedelen, dat de
groep van Isa niet bevoegd is Indo
nesië te vertegenwoordigen.
Burgemeester mr. G. C van der
Willigen van Leiden opent op don
derdag 3 februari in de tentoonstel
lingszaal van de Boerhaavezalen.
Vrouwenkerksteeg 12 in Leiden een
beroepen ten toonstelling. Deze ten
toonstelling werd beschikbaar gesteld
door het directoraat -generaal voor
de arbeidsvoorziening op initiatief
van de Commissie Studie- en Beroe-
penvoorlichting Leiden en omstreken.
doorgebracht. Zyn vrachtauto werd
verbeurd verklaard.
Uitspraak over 14 dagen.
Advertentie
Mooie OVERJASSEN
KOSTUUMS
SPORTCOLBERTS
PANTALONS
OVERHEMDEN
WEEKE1NDSHIRTS
VESTEN
PULLOVERS
Breestraat 152-154, Leiden
ren. maar tevens het wandtapyt, dat
vervaardigd is naar een schilderij
van Koningin Wilhelmina, en dat de
zaal al een reeks van jaren siert.
Bovendien is een kleine expositie
in de zaal ingericht, die betrekking
heeft op de relaties tussen onze vroe
gere Vorstin en de Leidse Academie.
Deze relaties zijn talloos naast het
ere-doctoraat, dat haar in 1925 werd
verleend en een zeer directe band
vormt.
Deze bescheiden expositie omva'
■n aantal unieke voorwerpen, ge
schriften en foto's, ook met betrek
king tot het verzet van de Univer
siteit in de jongste wereldoorlog, een
verzet dat gestimuleerd werd door de
bezielende woorden van de verban
nen Koningin en door haar na de
bevrijding gehonoreerd met een veel
vuldig bezoek aan de Sleutelstad en
andere blyken van blyvende belang
stelling. De tentoonstelling is inge
richt door de conservator van het
Academisch Historisch Museum, drs.
Th. J. Meyer.
Twee hevig geschrokken meis
jes stapten gisteravond uit deze
auto op het ijs van een brede
sloot in LeidenZuidwest, ter
hoogte van de Chr. Technische
School. De jongedames werden
door de duisternis misleid, toen
zij met hun wagen de Cesar
Franckstraat afreden. De meisjes
merkten te laat op, dat deze
straat doodloopt. De politie heeft
later op de avond aan het einde
van de Cesar Franckstraat,
slechts door een grasberm van de
sloot gescheiden wordt gehouden,
schrikhekken geplaatst. De meis
Joop Pieëte hij K&O's Filmclub 16
jes liepen bij hun „sprong op het i waarbij een personenauto totaal
ijs" geen letsel op. De auto werd werd vernield. Persoonlijke onge-
licht beschadigd. lukken deden zich ook hier niet
Op de Zijlsingel had in de afge- voor.
lopen nacht een slippartij plaats, I (Foto L.D./Hoiva»t)
Concert
Arditokwintet
Het Arditokwintet, bestaande uit
Rien de Reede (fluit). Rob Visser
(hobo», Sjef Douw es (klarinet», John
Hostard (fagot» en Peter Hoekmeijer
(hoorn» zal zondagmiddag as. te half
drie een concert geven in de kleine
zaal van de Stadsgehoorzaal. Mede
werking verlenen de sopraan Thea
Ekker-Van der Pas en Tom de Ligt
(contrabas)
Het programma vermeldt werken
van F. Danzi, H. Andriessen, J. Ibert,
A. Diepenbrock en L. v. Beethoven.
De naam Joop Pieëte is in Leidse film- en fotokringen een begrip,
maar ook nationaal en internationaal heeft deze cineast-fotograaf
een goede naam. De leden van K. en O's Filmclub 16 hebben gister
avond in de Jacobazaal in Leiden kunnen ervaren, hoe Joop Pieëte
zich die faam verworven heeft. Over het onderwerp „De fotografie
in de film" hield hij een boeiende lezing, waarbij hij vaak indruk
wekkende staaltjes technisch kunnen demonstreerde.
Byzonder veel indruk maakte by-
voorbeeld zyn „Lentesymfonie in
klank en kleur", een programma, dat
een soort tussenvorm tussen fotogra
fie en film bleek. Met twee elkaar
overlappende projectoren werden
zoals Joop Pieëte hetzelf uitdrukte
„variabele spanningen opgeroepen,
waardoor beeldverdringingen en
kleurv er schuivingen nieuwe beelden
van ongekende kleur en schoonheid
ontstaan". Joop Pieëte ging uitvoerig
in op de verschillende technieken, die
hy by zyn experimenten met licht en
geluid gebruikte. Zo liet hy in zyn
dia-reeks „Images" het gebruik van
het polarisatieeffect zien. iets, dat tot
verrassende resultaten leidde. Na de
pauze vertoonde Joop Pieëte enkele
korte films, waarin hy zyn verdien
sten als cineast overtuigend bewees.
In die film overheerste het fotogra
fische volkomen, zoals by voorbeeld
In „Afscheid van een zomer", waarin
willekeurige landschapsopnamen in
een boeiende volgorde werden vast
gelegd zonder dat er sprake was van
een scenario of iets dergelyks. Samen
met de indringende muziek vormde
deze film een lyrisch geheel. Het
filmpje ,.Muota"-nationaal en inter
nationaal bekroond gaf een even
lyrisch beeld van het aanzwellen van
een Zwitsers bergstroompje.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
Stephan Paul.
bergen; Antoinette Hendrlka Johanna
Petrus Wilhelmus.
i Dijk.
OVERLEDEN
Kruijswtjk. 79 jr.
achler; A. Duindam, 49 Jr,
Leidse raad bracht
bezoek aan Ende«eest
C
B. en W. van Leiden en de leden
van de raad hebben een bezoek ge
bracht aan de psychiatrische inrich
tingen Endegeest. De geneesheer-
directeur. dr. C. P. J. Stotyn. de wnd.
geneesheer-directeur, dr. J. F. Cal jé
en het hoofd van de Economische
en Administratieve Dienst, de heer
J. Beekman hielden een inleiding
over het werk en de exploitatie van
die inrichtingen.
Tydens een daaropvolgende rond
leiding werd een bezoek gebracht aan
een der afdelingen voor vrouweiyke
patiënten, een paviljoen voor man
nelijke patiënten. de afdeling
arbeidstherapie. de centrale keuken
en het ontspanningsgebouw.
Koninkrijksstatuut
JongerenpaiTemeut
komt r
bijeen.
Op deze vergadering zal het Ko-
ninkrijksstatuut aan de orde worden
gesteld.
De betreffende nota wordt verde
digd door George Hewitt, die als Ko
ninkrijksminister zal optreden.
