En de goede richting
zers laag geplaatste rich
tingborden te plaatsen die
bij duisternis in 't koplamp-
licht van de auto waren te
lezen. En op de autosnelwe
gen werd van 1934 af het
systeem van voorrichting-
borden toegepast, zodat de
snelrijdende automobilist
werd gewaarschuwd voor de
op 250 meter liggende weg
splitsing of -aftakking.
De oranje extrabordjes „Am
sterdam" dateren uit 1928
toen in de hoofdstad de
Olympische Spelen plaats
hadden en het nodig bleek
op alle routes tussen de
grenzen en Amsterdam een
extraverwijzing te plaatsen.
Het systeem van oranje
borden bleek zo geweldig,
dat het bleef gehandhaafd.
De leesbaarheid van de weg
wijzers bij avond kreeg
steeds meer aandacht. Na
1945 werd een aantal wegwij
zers voorzien van een boven-
verlichting en sinds 1961
wordt er op grote schaal ge
werkt met het aanbrengen
van lichtbakken voor stads-
richtingwijzers en het
plaatsen van voorrichting-
borden bij kruispunten bui
ten de bebouwde kom.
Voor het probleem de rich
tingborden bij duisternis
goed leesbaar te maken
heeft een Amerikaanse
nachtwaker onbewust 'n op
lossing gevonden. Op zijn
nachtelijke rondgang ontdek
te hij dat schuurpapier mits
op 'n bepaalde manier be
licht, het licht spookachtig
duidelijk terugkaatste. Uit
zijn vinding is een nieuw ma
teriaal ontwikkeld: scotch-
lite. Hieraan is het te dan
ken dat de richtingborden
op duistere wegen goed
leesbaar zijn.
Als wij spreken van. een uni
forme bewegwijzering in Ne
derland is dat niet geheel
Ruim 3000 ANWB-wegwijzers in alle delen van bet
land zullen worden vervangen door laagstaande rich
tingborden. Voor één wegwijzer komen zes tien
borden in de plaats. Als deze operatie, waaraan inmid
dels is begonnen, en waarvan het tempo wordt bepaald
door de geldmiddelen, gereed is zal het aantal ANWB-
borden met circa 25.000 zijn toegenomen. En er is op
dit gebied de laatste jaren al veel gebeurd: in 1962 had
de toeristenorganisatie de zorg over 16.000 richting-
borden, welk aantal op dit ogenblik tot
23.500 is gegroeid.
juist. De ANWB heeft de uit
voering van de richtingbor
den aangepast aan de soort
van de wegen.
Op de autosnelwegen is niet
alleen de uniformiteit be
reikt, maar is tegemoet ge
komen aan de behoeften van
het verkeer. Het voorrich-
tingbord, dat in 1934 werd
ingevoerd, is uitgebreid met
herhalingsborden, zodat de
snel rijdende automobilist
geen „misser" heeft. De
grootte van de letters is zo
danig dat zij op honderd me
ter afstand leesbaar zijn en
nooit worden meer dan vier
plaatsnamen vermeld. Proe
ven hebben uitgewezen dat
bij een snelheid van 70 k 80
kilometer per uur maxi
maal vier namen kunnen
worden gelezen. Bij eenvou
dige circuits met vier tak
ken betekent dit dat er vier
entwintig borden moeten
worden geplaatst. Waar mo
gelijk worden de zogenaam
de „licht"-wijzers aange
bracht en op sommige plaat
sen waar voorsorteren no
dig is het verkeersplein
Oudenrijn, de van Brienen-
oordbrug en straks de Coen-
tunnel komen „portalen"
met hoog hangende lichtbak
ken.
De grote verkeersaders in de
steden worden in samenwer
king met de gemeentebestu
ren zoveel mogelijk voorzien
van „licht"-wijzers (blauw
met witte letters), die hoog
worden geplaatst. Buiten de
bebouwde kom wordt de
voorkeur gegeven aan een
lage plaatsing.
De bewegwijzering van pro
vinciale wegen heeft nog
voornamelijk plaats met de
oude wegwijzers (wit met
zwarte letters) en ondersteu
ning van de laag geplaatste
De overheid heeft de ANWB
wel belast met de bewegwij
zering, maar vergoedt niet
alle kosten. De bewegwijze
ring van de rijkswegen is
een zeer kostbare zaak,
maar het rijk betaalt de toe
ristenbond slechts de helft
van de kosten van materiaal
en plaatsing en dan nog
maar tot een maximum van
300.000 gulden per jaar. De
provincies en de steden beta
len meestal bijna alle directe
kosten van de borden. Het
onderhoud drukt geheel op
de ANWB. De bond die in
1894 besloot zijn leden „weg
wijs" te maken, kon toen
nog niet vermoeden welke fi
nanciële last hij zich op de
hals haalde. Op het ogen
blik moet de ANWB op
plaatsing en onderhoud van
de richtingborden jaarlijks
meer dan een miljoen gul
den uit het contributiegeld
van de leden bijpassen.
Het zijn echter niet alleen de
ANWB-leden die profiteren
van de bewegwijzering. Het
zou logisch zijn' dat de over
heid alle kosten voor haar
rekening nam. Op het ogen
blik wordt deze kwestie op
hoog niveau bestudeerd en
de ANWB is optimistisch
over de afloop.
f 0 rir illustraties: boven de pop-
talen bU de Van Brienenoordbrug, J
I midden: het plaatsen van
i wijzers met lichtbakken, onder: I
j ..lichf-wijzers verschijnen in de
«rote steden.
een onzer verslaggevers)
Haag Nederland is het
enige land in Europa en
waarschijnlijk zelfs in de ge
hele wereld, waar een parti
culiere organisatie officieel is
belast met de zorg voor de
bewegwijzering. Overal el
ders is dit een zaak die de
overheid in eigen hand heeft
en omdat het veelal de la
gere overheid is kan de ene
6 streek beter van richting-
k borden zijn voorzien dan de
andere en is er niet altijd
van uniformiteit sprake. De
afdeling bewegwijzering van
de ANWB bestrijkt het gehe
le land, waardoor er een sa
menhang in het systeem is
ontstaan die vaak bewonde-
!d. B ring oogst van buitenlanders.
'PM De Nederlanders zelf zijn
eraan gewend. Het is im
mers een vanzelfsprekend-
»H heïd dat wij ons via de rich-
"pv tingborden door het land
PAif bewegen.
C. A. Kuyten, die als ad-
I junct-directeur van de
ANWB belast is met verkeer
.1 en recreatie, weet niet of
1 de bewegwijzering in Neder-
1 land ideaal is. „Tien jaar ge-
K§ leden dachten we nog niet
aan verlichte richtingbor-
j den. Nu bouwen we bij de
Van Brienenoordbrug porta
len met hooggeplaatste licht-
j bakken. Geen mens kan
j zeggen wat er over tien jaar
nodig of wenselijk zal zijn".
(Toen de Algemene Nederland-
J sche Wielrijdersbond in 1894
een dozijn wegwijzers plaat
ste langs de weg die van
Rotterdam via Gouda naar
Utrecht leidde, verwachtte
S| niemand dat de uitvoering
j van deze borden ooit veran-
derd zou behoeven te wor-
p den.
^an het eind van de 19e eeuw mingen, Er kwamen meer
was alles hoog, de hoeden, en gr(Jtere borden aan de
de fietsen en de rijtuigen en
palen.
zelfs de eerste auto's, die jjg ontwikkeIing was nog lang
kort daarna hun intrede de- njet ten einde 0m de lees.
den, waren hoog. En de hoog- baarheid te vergemakkelij-
gezeten toeristen werden ken werden de armen van
len da" °°k, Verbh)d, met b°. de wegwijzers op ongelijke
jes op lange palen, houten h Baangebracht. In de
palen die in de nationale jar(?n derti kwam de
kleuren waren geschilderd. het s6nelverkeer tege_
l(iLeesbaarheid moet door naast de wegwii"
3Niet iedereen was blij met de
64 wegwijzers. Op hetplatte-
2uj land werden de fietsen, de
ST0 vélocipèdes nog als helse
91 machines beschouwd en met
het vreemdelingenverkeer
was lang niet iedereen inge-
nomen. Er verdween dan
ook weieens zo'n wegwijzer.
En als de winter streng was
IS en de bevolking hout ging
sprokkelen, ach, dan werd
31.t' zo'n houten paal met rich-
is i tingbordjes ook weieens ge
red sprokkeld.
j'^'De volgende stap van de
da ANWB was het vervangen
J van de houten palen door
'021 stalen palen, nu geschilderd
in in de bondskleuren, blauw-
vol( wit. De borden waren in de
mt eerste plaats voor wielrij
ders bestemd en de letters
j„ behoefden niet zo groot te
ne zijn.
Het systeem bevredigde tot in
het begin van de twintigste
eeuw toen de sneller rijden-
Ede automobilisten behoefte
kregen aan grotere letters
en ook aan 't vermelden van
verder afgelegen bestem-
n
blauwe borden. Met steun
van de provinciale overhe
den zullen de traditionele
wegwijzers zoveel mogelijk
door lage bewegwijzering
worden vervangen.
In kleine steden en dorpen
voldoen de oude wegwijzers
uitstekend. Dit geldt ook
voor de paddestoelen (3000
stuks) op rijwiel- en wandel
paden. De speciale toeristi
sche routes, die de laatste
jaren zijn uitgezet, hebben
een aparte bewegwijzering
gekregen. Hiervoor zijn
ruim tienduizend borden ge
plaatst.
Naast de bewegwijzering heeft
de ANWB ook nog de zorg
over circa drieduizend bor
den met nuttige aanwijzin
gen zoals de kampeerterrein
borden, de riviernaambor
den, de telefoonpostborden
en de borden die wijzen op
de aanwezigheid van een
rustplaats.
Miljoen gulden te kort
'oor de ANWB is het een
grote zorg de bewegwijze
ring zo doelmatig mogelijk
aan te brengen en in goede
staat te houden. Op de eer
ste maart van ieder jaar
rijden twaalf bestelauto's
met schilders uit, die alle
ANWB-borden van Neder
land bezoeken, schoonma
ken en zo nodig bijschilde
ren. Op 1 okt. is het karwei
rond. De borden die voor
vervanging in aanmerking
komen worden in de winter
maanden vernieuwd. Het on
derhoud dat een bedrag van
250.000 gulden per jaar
vraagt wordt betaald uit de
contributie van de ANWB-le-
den.
