„Nibelungen"-digest in de
de Brusselse Munt
'riest bestaan voor Indianen
J RICHARD WAGNER
Hoogtepunten uit
een meesterwerk
GASFORNUIS
ONTPLOFT
Afgelast
Begroting goedgekeurd
Raad Voorschoten blij
met instructiebad
a^ing.
het overgrote deel leven de
tl op of by de 286 stukken
die als Indiaans bezit bij het
taanse ministerie van Binnen
zaken geregistreerd staan,
tukken land variëren van klei-
jjes tot het 25.000 vierkante
rote reservaat Navajo in de
Arizona. Nieuw-Mexico en
In totaal omvat het Indiaan-
ibezit 20 miljoen hectare, meer
de oppervlakte van de zoge
nde „New England Staten":
New Hampshire. Vermont,
chusetts, Rhode Island en
:ticut.
Onvrij bezit
lit land is weliswaar bezit van
lianen, maar vrij erover be-
kunnen zy niet. Ook waar
Indiaan een bepaald stuk
bezit, en de zaak niet wordt
iliceerd door stameigendoms-
zoaLs In de reservaten voor
kan hy het niet verkopen,
tn of het zelf bebouwen zon
•stemming van het ministerie
innenlandse Zaken in Wash-
dat er een speciaal Bureau
lian Affairs op nahoudt, dat
Is 1824 de Indiaanse belangen
ift.
bureau treedt op als bewind-
voor het landbezit van de
en, het geeft adviezen over
it mogelijke gebruik van lan-
het doet vaak iets aan on-
en sociale zorg en helpt In-
die weg willen uit de reser-
en het gewone Amerikaanse
In willen. Verder werkt het
met de officieel erkende
»fden der Indianen bij de
ding van plannen, die tot
Einde zelfstandigheid van de
moeten leiden,
niet waar, wat vaak wordt
dat het bureau zijn pater-
ook regelrecht uitstrekt tot
rsoon van de Indiaan. Als
elke Indiaan in de Ver-
Staten een volwaardig staats-
met kiesrecht (sinds 1948 in
ten) en belastingplicht. On-
shingtons beheer staan alleen
gde Indiaanse bezittingen.
Spoor van tranen"
rraag, die al gauw opkomt als.
ich met de Indianen bezig-
Is natuurlijk: hoe komen de
n, Comanches, en de anderen
in landbezit? Meestal is dit
1 istgelegd in verdragen, die de
Bende stammen in de afge-
suwen met de Verenigde Sta
len. In totaal ratificeerde het
l aanse congres tot 1871 n.l.
j rdragen. die met Indianen
gesloten en die bijna altijd
n dat zekere gebieden voor
1 door bleekgezichten moesten
ontruimd en dat andere lan-
daarvoor in ruil aan de In-
I werden gegarandeerd.
ig voor de Indianen was
dat de Amerikaanse bleekge-
een onverzadigbare honger
naar goed land. Steeds wer-
(uwe overeenkomsten de In-
afgedwongen en steeds meer
de vruchtbare streken ten
en noorden van de Mississippi
Indianen ontfutseld. In ruil
zjj bij verdragen van rond
nderijen in Oklahoma er-
rug. De tocht naar deze staat
steeds bekend als het „spoor
inen". Slechts één stam liet
et deporteren: de Cherokees.
ken zich terug in de prach-
fcky Mountains op de grens
Wrd-Carolina en Tennessee,
5 nog altijd zijn.
Onderscheid
aten waar men nu de meeste
aantreft zijn Oklahoma,
New-Mexico, Nevada en
Hon. Wie denkt dat alle
(Van onze Brusselse correspondent)
Maurice Huisman, de directeur van de Brusselse Muntschouw
burg heeft als een soort affiche voor de complete Ring des Nibe-
lungen een „digest" uit de tetralogie op het repertoire genomen. Hij
noemt deze: hoogtepunten uit de Nibelungen en in tegenstelling tot
aanvankelijk door deskundigen geuite kritiek zie ik eigenlijk niet in
wat men er tegen zou kunnen hebben. Toen een jaar of 30 geleden
de Italiaanse opera van „Cavaliere" M. de Hondt of de co-öpera-
tie van Poolman en Van Raalte het seizoen besloten kwamen zij
steevast met een spectacle-coupé en er was niemand die aanstoot
nam aan zo'n serie scènes uit opera's.
Duistere hartstochten
Bovendien Is het toch ook wel zo
dat niet alle bewondering, waarde
ring, belangstelling of wat men dan
ook verwacht van de Ring des Ni
belungen. het uitzitten van
vier avonden duistere en onwaar
schijnlijke Germaanse hartstochten
in zang en muziek wel heel veel eist
van de operabezoekers. Ik durf als
iemand wiens jonge jaren door bij
zondere omstandigheden meer of
minder begeleid zijn geweest door
muziek van Wagner en gesprekken
erover, het best te bekennen dat ik
mij héél goed kan begrijpen wanneer
die operabezoekers voornoemd er he
lemaal niet voor voelen om het ge
heel weer eens over zich heen te
laten komen.
En tóch, en tóch zou het een ver
lies voor de operacultuur in het al
gemeen betekenen wanneer de ge
middelde operabezoekers en dan
vooral de jonge muziekliefhebbers
onder hen niet in de gelegenheid
zouden blijven kennis te maken met
dit zo rondom de 90 jaar oude mees
terwerk.
Verguisd en geprezen
Richard Wagner is verguisd en he
melhoog geprezen. De waarheid kan
alleen door de tijd worden bepaald
maar zij zal, zoals altijd, wel in het
midden liggen. Hij heeft muziek ge
schreven die tot de toppunten be
hoort.
Niet alleen dat: die top-toetssteen
voor het beoordelen van componisten,
van musici, van zangers en zange-
WASSENAAR
BLAUWZWART
Indien het am aten rvoetbalpro-
gramma in zijn geheel zou wor
den afgelast speelt Blauw Zwart
morgenmiddag op haar terrein een
vriendschappelijke wedstrijd tegen de
Rotterdamse eersteklasser CVV.
Aanvang half drie.
ressen is geworden. Het is tegen
woordig meer of minder „in" niet van
Wagner te houden, omdat wijlen de
heer Hitier zijn muziek zo mooi vond
en hij zo dik bevriend was met Win-
nifred de schoondochter. Het zijn na
tuurlijk dingen dae buiten de kunst
staan. Huismans „digest" is het re
sultaat van logisch denken van een
operadirecteur die zijn vak kent en
die zin heeft voor de werkelijkheid.
Hij heeft inderdaad uit de vier ope
ra's die gedeelten gekozen welke vo
caal-dramatische hoogtepunten zijn.
Men had wellicht ook andere kun
nen nemen maar waarschijnlijk zou
het verloop van het geheel dan min
der logisch zijn geweest en minder
bevredigend voor de toeschouwer.
Zo krijgt men thans uit „Das
Rheingold": de roof van het goud.
Uit „Die Walkilre": het duet van
Siegmund en Sieglinde en het af-
I scheid van Wodan en Brünhilde. Uit
Siegfried (natuurlijk): het ontwaken
i van Brünhilde en uit „Götterdamme^
I rung": het verhaal en de dood van
Siegfried, de dodenmars en Brün-
I hildes offerdood.
Rudolf Kiifner heeft daarvoor een
uitermate praktisch décor ontwor-
pen, dat kennelijk op de stijl van
Wieland Wagner is geïnspireerd. Drie
i matglazen projectieschermen tegen
I een zwart front, omsluiten een even
eens zwart podium waarop de han-
i delingen plaatsvinden. Op die scher-
j men worden uiterst summiere, bijna
„abstracte" motieven geprojecteerd.
De kostuums, eveneens van Küfner
zijn heel eenvoudig maar toch natu
ralistisch genoeg om de illusieniet
te verstoren. De bekende Vlaamse
toneelregisseur Jo Dua heeft in die
décors zijn zangers en zangeressen
met veel vindingrijkheid uiterst
sober laten acteren. Hij heeft waar-
j schijnlijk wel geweten dat de meeste
operazangers en -zangeressen maar
j middelmatige spelers zijn en hij heeft
I elle moeilijkheid in dat opzicht ge-
i soaard. zonder dat de actie bleef
j Stokken. Een grote verdienste van
deze regisseur!
Bewondering voor
de vertolking
Vocaal kon het alle waardering,
zelfs af en toe bewondering hebben
voor de vertolking. Vooreerst. Sieg
mund, later Siegfried heeft de Munt
Claude Heater geëngageerd. Hij is
een Duitser van Amerikaanse af
komst en hij moet in Duitsland reeds
successen hebben geboekt. Wieland
Wagner heeft het voornemen hem
voor Bay reut h te engageren. Men
kan het zich begrijpen: hij is de
beeldschone, voor de Germaanse hel-
denrollen geschapen blonde tenor.
Maar niet. alleen uiterlijk: hij heeft
I een prachtige, jonge, meeslepende
stem die eigenlijk alle bekoring heeft
I van het nog niet helemaal vervol-
I maakte.
Zijn duet („Winterstürme wichen
dem wonne Mond") met Isabel
j Strauss als Sieglinde was bepaald
I buitengewoon. Isabel Strauss heeft
trouwens een verrukkelijke sopraan-
stem. De Brünhilde in D e Walküre
j en in de Siegfried-fragmenten werd
I door Lise Sorell gezongen, wel goed
I maar meer ook niet. Zij heeft een
wat harde sopraanstem die soms
j mooi en vol is maar die dan plotse-
j ling een wat harde bijna schrille
klank kan krijgen. In het slot van
de ontwakingsscène uit Siegfried ein
digde zij bovendien te hoog. De Wo-
I dan in Die Walküre werd door Jules
i Bastin, een Belgische bas van inter-
I nationaal niveau, indrukwekkend ge-
I zongen.
Dat voor wat de hoofdfiguren be
treft.
De anderen, zoals de drie dochters
van de Rijn en Alberich (de bas John
I Geentjes) droegen by tot het boeien-
i de peil van een vertolking boven
de middelmaat. Het orkest van de
Munt, uitgebreid voor de gelegen
heid, heeft zich met élan door Wag-
j ners partituur heen geslagen. Dat
j zelfde deed waarschijnlijk ook diri
gent André Vandernoot, die nu een-
J maal geen Wagnerdirigent is zoals
I bijvoorbeeld Hendrik Biels.
De dochters van de Rijn uit
Das Rheingold"deel van de
J Brusselse verkorte Ring des Ni-
belungen.
Kerstkoe oorzaak
I Claude Heater (Siegfried) en
Isabel Strauss (Brünhilde) in
"Götterdammerung"
treinstagnatie
Toen een Hazerswoudse
vervoerder gistermorgen in alle
vroegte een aantal stuks vee langs
de spoorlijn naar de gereed staande
veeauto het lopen raakte daarbij een
van de dieren de rechte weg kwijt.
Oo een spoorbruggent je bij de Ot-
weg namelijk raakte het dier in een
gat tussen de spoorrails bekneld en
meer uitkomen. Het
ondervond hiervan ern-
siagnatie. De treinen tussen
n en Boskoop konden niet pas
tot ongerief van de passagiers,
een takelwagen is het dier ten-
u*t zijn benarde positie be
en naar de kerstveemarkt in
vervoerd.
GOEDE VANGST
VAN TONG
len bewoonster van de Lijsterbes-
.1 kreeg gistermiddag de schrik
haar leven, toen zij het gasfor-
wilde aansteken. Plotseling ont-
ïd er een ontploffing, waardoor zij
ndwonden opliep aan haar ge
it. De twee in de keuken aanwe-
kinderen kregen glasscherven in
benen. Overigens was er enige
De Chr. Gem. Zangvereniging
„Hosanna" geeft donderdagavond 23
De officiële opening van de december in het Verenigingsgebouw
w gebouwde en sedert enkele in Benthuizen een kerstwydings-
nden reeds in gebruik zynde avond, waaraan diverse koren zullen
Lagere Tuinbouwschool in het medewerken. De plattelandsvrou-
reidingsplan Elsbroek in Hille- wenafdeling houdt de kerstavond op
zal maandag 27 december wor- woensdag 22 dezer in hetzelfde ee-
gehouden. I boUW.
Zesendertig vaartuigen, waaronder
veel spanvissers, zorgden donderdag
in IJmuiden voor een aanvoer van
2.225 kisten vis. Er waren 320 kisten
schelvis, 20 kisten wijting, 750 kisten
kl. gul, 320 kisten spanharing, 25 kis
ten makreel, 60 kisten schol. 20 kis
ten tarbot, 110 kisten diversen. 50
stuks styve kabeljauwen en 35.000
kilo tong.
Aan de vrijdagmarkt werden ver
wacht de Michiel Jan VL 110 met 175
kisten haring, 500 kl. kistjes haring
en 480 kantjes gezouten haring, het
resultaat van een 14-daagse reis naar
de Ierse Zee, alsmede de Deining
KW 8 met 250 kisten vis, voorname
lijk schelvis, en 200 kantjes gezouten
haring.
De visserij in de Ierse Zee is gis
teren hard tegengevallen. In de
Noord, op 57 graden Noorderbreedte,
werd geen haring meer gevangen. De
kustvisserij op tong heeft voor tal
van schepen aangename resultaten
opgeleverd. Er werden resultaten ge
meld van 2.500 kilo tong in 5 dagen,
maar wel was het over het algemeen
kleine tong. Bovendien werden per
etmaal nog circa 15 manden schol en
wyting buitgemaakt.
twaalf procent nog analfabeet
«middelde leeftijd 42 jaar
d
,f :j nEuropeaan, die aan Amerika's Indianen denkt, heeft meest-
Ïge moeite de herinnering aan zijn jeugdlectuur te onderdruk-
Al gauw galopperen in zijn verbeelding de Siouks, Apachen
iomanches weer over de steppen, aangevoerd door Winnetou's
zilverbuksen, tussen suizende tomamahawaks en fluitende
fis zoeken naar schatten in zilvermeren. Wellicht doemen in
herinneringen ook ridderlijke en de Indianen vriendelijk ge-
"Je bleekgezichten op. van het onfeilbare type van Old Shatter-
I en Old Surehand.
met het werkelyke Indiaan
(ren in Amerika hebben deze
meringen echter niet te maken,
teuw geleden leidden de India-
een totaal ander leven dan
May in Duitsland byeen fanta-
zijn de verschillen nog veel
Er zijn op dit moment niet
dan ruim 550.000 Indianen in
erenigde Staten, die voor een
deel een vrij treurig bestaan
en wier integratie in de wel
de maatschappij om hen heen
schoorvoetend plaats heeft. Voor
root deel vormen zij in de ge-
olijnde, ijsgekoelde Amerikaan-
menleving een enclave van ar-
primitiviteit, gekrenkte stam
en ongeletterdheid.
Vroege dood
eens recente gegevens kan
procent der Indianen niet
of schrijven, een hoog percen-
ook al steekt het gunstig af bij
dan 56 procent, die aan het
van deze eeuw analfabeet wa-
Terwyl de zuigelingensterfte
de totale Amerikaanse bevol-
25 per 1000 bedraagt, ligt dit
bij de Indianen op 43. De ge-
Ide leeftijd waarop Indianen
i is thans 42, maar liefst twin-
ar eerder dan de gemiddelde
laan. Vooral tuberculose is
ekte, die de Indianen nog al-
itert. De ziekte komt onder
ir liefst acht keer vaker voor
ader de rest der Amerikaanse
Uit de donkere
kamer van
Winnetou
roodhuiden in deze verschillende de
len van Amerika wel op elkaar zul
len lijken en verwant zullen zijn,
vergist zich evenwel totaal.
Er zijn maar liefst acht sterk uit
eenlopende Indiaanse talengroepen
te onderscheiden In de Verenigde
Staten, terwijl historisch een groot
onderscheid moet worden gemaakt
tussen de van de jacht visserij en
vruchtenpluk levende Indianen, die
van de Spanjaarden paarden kregen
en voor wie de buffel generaties lang
de voornaamste bron van voedsel,
kledij en schoeisel was.
Daarnaast moet men nog onder
scheiden de vissende Indianen uit
het noorden, de landbouwers uit
New-Mexico, de Navajo-herders en
de woestijn-Indianen, enz. enz. de
Indiaanse schakeringen zijn legio
en de inheemse stammen, waarop de
eerste Europese kolonisten stuitten,
moeten een bont gezelschap geweest
zijn, cultureel even kleurrijk als de
beroemde hoofdtooien van de Jagen
de stammen op de steppen.
De KNVB heeft vanochtend beslo
ten alle wedstrijden voor het zater
dagvoetbal, in verband met de slechte
toestand van de terreinen, af te ge-
Huuradviezen
Zoals bekend is de Huurwet goed
gekeurd als gevolg waarvan ingaan
de 1 januari een algemene huurver
hoging van kracht wordt welke, in
alwyking van voorafgaande huurver
hogingen, vrij gecompliceerd is. Voor
woningen b.v. zyn de percentages
waarmede de huurprijs mag worden
verhoogd gedifferentieerd naar
j bouwjaar en naar huurprijsniveau.
Ook ten aanzien van woningen
I waarvoor in het verleden een ver
klaring is afgegeven dat deze niet
voldeden aan edelijk te stellen eisen
van onderhoud e.d., is de wet be
langrijk gewijzigd.
Huurders en verhuurders, die voor
lichting wensen over huurkwesties
kunnen zich wenden tot het Secre
tariaat van de Huuradviescommis
sies in de ressorten Leiden en Al
phen a/d Rijn, gevestigd aan de
Hooigracht 14-16 te Leiden.
Een Indiaanse Navajo-vrouw
met haar kinderen in het reser
vaat Nieuw-Mexico. Zij draagt
de baby op de traditionele In
diaanse wiegplank.
LEIDERDORP
BRIDGENIEUWS
I Leiderdorpse bridgeclub De eind
uitslagen van de parenwedstrijden
luiden: dames Van GelderDe Jong
2256 pnt; Gerlich—V. Leeuwen 2235
pnt; Plas—De Vries 2228 pnt; Van
der Pyl—Zwanenburg 2216 pnt; Jans
I Pouw 2207 pnt; Loof—Witkamp
j 2140 pnt; echtpaar Van der Pool
2139 pnt; echtpaar Van Klaveren
2094 pnt; dames JansVan Zonne
veld 2079; echtpaar Danz 2074 pnt;
TijssenDe Winter 2070 pnt; mevr.
Zwartsheer Karstens 2068 pnt;
Veldhuyzen—Van Vliet 2017 pnt;
echtpaar Van Berge Henegouwen
1995 pnt; echtpaar Schutte 1977 pnt;
De KoningVan Zonneveld 1907 pnt;
dames Van der BylZwanenburg
1878 pnt; dames HoogervorstZand
bergen 1860 pnt; echtpaar Verduyn
1815 pnt; echtpaar Stokhuyzen 1785
punten.
Met algemene stemmen heeft
de gemeenteraad van Voorscho
ten gisteravond de begrotingen
voor het dienstjaar 1966 (te
kort f 183.000.-) goed gekeurd.
Het College van B. en W. beant
woordde in derde instantie de vra
gen van de fractie-voorzitters, waar
van d'e betreffende de dorpspomp,
het aardgas en het zwembad de be
langrijkste waren.
De restauratie van de dorpspomp
gaat 17.000.- kosten. Dc-ze begrotmg
I is opgemaakt door monumentenzorg.
Het is moeilijk om uit deze pomp
weer echt grondwater te halen en
bovendien bestaat de pomp uit een
gietij/erei omhulsel.
Voor het aardgas wordt de goed
koopste weg gezocht. Het centrale
ontvangststation voer Leiden e.o.
I komt cp Voorschotens grondgebied.
Voordat Voorschoten een echt zwem-
bad krygt. zal er nog heel wat wa-
ter door de Vliet moeten stromen,
zei wethouder Dekker.
Burgemeester De Kool vond het
jammer dat de raadsfracties steeds
maar weer vragen stellen, daardoor
afdalen in detaükwesties, terwijl het
algemeen beleid uit het oog verlo-
Iren wordt.
De rondvraag in „oude stijl" komt
noo t meer terrug. wel wil de bur
gemeester in commissie verband over
een rondvraag nieuwe stijl praten.
Dat de Middenstandsadviescommis-
sie niet vergadert, daaraan kan de
gemeenteraad1 niets doen. Wanneer
de Voorschotense middenstand meent
dat geen overleg nodig is, dan houdt
alles cp.
De brandweer is vrijwel op volle
sterkte: 30 man moeten er zijn, er
zijn er 28.
Het. belangrijkste agenda-onder
deel uit de normale maandelijk
se agenda: instructiebad c.a. ver
kreeg vreugdevolle uitroepen van al
le raadsleden.
Er komt drie man personeel en
personeelschaarste noodzaakt tot
I sluiting op zondag.
Tct slot deelde de burgemeester
mee. dat het college de begrotmg
voor 1966 heeft- samengesteld alsof
dit College in dezelfde samenstelling
heel 1966 „door" moet Wethouder
Dekker (P.C.) gaat helaas heen. het
geen cok door de raadsleden betreurd
wordt. De raad komt hierop later te
rug.
BOSKOOP
Bromfietser
aangereden
Een Boskoopse telegrambesteller,
die gistermorgen omstreeks kwart
voor acht met zijn bromfiets op de
Parklaan stond te wachten voor een
kerende vrachtauto, werden door een
achterop komende personenauto zo
ernstig aangerden. dat opneming in
het het St. Jozef ziekenhuis te Gou
da noodzakelijk bleek.
De autobestuurder had de dwars
op de weg staande vrachtauto niet
gezien ondanks 't feit, dat ter weers
zijden enkele personen het naderend
verkeer waarschuwden.
OEGSTGEEST
Vrijz. hervormden
Niet mr. A. W. Kist zal morgen
ochtend, zoals onder „kerkdiensten"
is vermeld, voorgaan in de dienst
van de Vrijz. Hervormden, doch mr.
P. Bons.
