T.y. taboe voor kleuters
Amerikaans pleidooi voor
eenheid tegen De Gaulle
Geluid uit radio stompt gehoor af
TELEVISIE IS
GEESTDODEND
ANTON GEESINK
GAAT ZINGEN
Nieuwe uitgaven
Samengaan Washington, Londen en Bonn
HUISTIRAN
Nederlands-Deense
overeenstemming
continentaal plat
Prij zen voor
knorspelen
IN DE
GREEP,
VAN
DEGRIEP?
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 24 NOVEMBER 1965 DERDE BLAD
L.D. OVER RADIO EN T.V. LD. OVER RADIO EN T.V. L.D. OVER RADIO EN T.V.
TELEVISIE moet voor kleuters taboe zijn. Televisie is voor het
schoolkind onder de 10 jaar zeker schadelijk. Televisie is voor het
schoolkind vóór de puberteit een beter te vermijden belasting in
zijn ontwikkeling.
Over de radio: het instampen van geheugenstof met radio-
achtergrond gaat de jeugd gemakkelijk af. Dat is niet tegen te
spreken. Maar er is geen sprake van. dat de op deze wijze inge
stampte geheugenstof de belangstelling, de actieve werkzaamheid
van de kinderziel kan stimuleren.
N i een betoog over de werking van
het menselyk oog en de televisie,
ook in samenhang met elkaar, komt
de heer Wilmar tot de slotsom dat
cie televisie voor het jonge kind
in de exacte betekenis van het woord
geestdodend is. Bovendien is de
beeldvorming uiterst vermoeiend en
zelfs schadelijk voor de netvliesfunc
ties van het oog van het kind.
Het oog is het actiefste menselijke
zintuig. Voortdurend in beweging,
volgt het oog alles wat er te zien
valt. Maar bij het kijken naar de
televisie blijven de ogen werkeloos. De
ogen zijn veroordeeld tot een con
stante instelling op een constante
afstand naar een constant object:
het scherm. De oogspieren bewegen
zich nauwelijks, de lens niet, de
pupillen weinig, enz.: dat is tegen
natuurlijk. Bovendien is het oog niet
geschapen voor het televisielicht.
De televisie, zo zegt de heer Wil
mar. tovert ons door een schijnlicht
op een schijnbeeld schijnbewegingen
in een schijnruimte voor.
Bij het kijken naar televisie, zien
wij de schijn van de dingen. Nu
heeft de volwassene wel onderschei
dingsvermogen en voorstellings
vermogen, maar kinderen niet. Naast
het feit, dat de normale goede har
monische ontwikkeling van de ogen
ongunstig wordt beinvloed en dat er
blijvende schade is te verwachten,
kan de televisie ook psychische ge
volgen hebben.
Het dwingen van de kinderzielen
In een keurslijf van een collectivi
teit vormt mede een grondslag voor
een later massabewustzijn en is
een medewerkende factor voor een
onvoldoende individuele opbouw van
een eigen wereldbeeld en van een
eigen inuividuele oordeelsvorming.
De arts F. H. J. A. Wilmar f
heeft een beschouwing gewaagd J
f „Over de invloed van radio en
f televisie op kleuters en jonge
f kinderen" zo heet de titel van
f het boekje, dat wordt uitgegeven
f door de Uitgeverij Vrij Geestes- a
f leven in Zeist (prys f2,90).
f Uit dit boekje, dat een vrij in-
f gewikkelde materie behandelt,
j) over de inwerking van de radio-
f golven en de televisiebeelden op
j) oog en oor en het gestel van
t kinderen en waarbij de inhoud
l van radio en televisie buiten be- j)
i schouwing is gelaten, volgen
l hier enkele interessante uitspra- j)
t ken en conclusies. j)
De heer Wilmar concludeert: wij
menen dan ook op grond van psy-
cho-fysiologische argumenten, het
gebruik van televisie in huiskamer en
lagere school voor kinderen voor de
puberteit onvoorwaardelijk te moeten
afwijzen. Dit afgezien van de in
houd.
Muziek-in-blik
RADIO- en grammofoonmuziek
staan in kwaliteit achter bij direc
te muziek of geluid van bijv. con
certen of zang, daar dat er bij de
radio allerlei technische grepen aan
te pas komen. Het is muziek-in-blik:
canned music, zeggen de Engelsen.
Het geloof van kinderen voor de
puberteit wordt door deze imitatie-
muziek volgens de arts Wilmar
niet geoefend en verfijnd zoals met
direct geluid wel gebeurt maar in
tegendeel vervlakt, lui gemaakt.
Mensen en kinderen, die de radio
veel aanhebben staan, hebben de
neiging, het apparaat steeds harder
te zetten. Het is duidelijk dat deze
wijze ran geluidsweergave het gehoor
afstomt in plaats van het scherpt.
Daarbij komt nog, dat kinderen (en
volwassen) volkomen begrijpelijk
door de klanken uit de radio heen-
praten. Op den duur wordt deze ge
woonte zo ingeslepen, dat kinderen
(en ook volwassenen) er geen been
in zien. om wanneer ze zich ergens
bevinden waar echte muziek wordt
gemaakt, of waar een gesprek aan
de gang is, daar óók dwars door
heen te praten.
In musical
NEDERLAND 1
iVan
r.t v.-medewerkster'
Het bevalt Anton Geesink kennelijk
best in de wat minder gespierde we
reld van de lichte muze. Na zijn de
buut als filmster in „Samson en De-
lila" krijgen we in Nederland op 11
december zijn debuut als musical-
televisiester te zien. Op die dag gaat
dan namelijk „Hands-up majesteit"
van Jaap van de Merwe de lucht in.
een musical die gaat over de moei
lijkheden in het Europese vorsten
dom Trombonie, wanneer daar ineens
drie Amerikaanse onderwereldfiguren
komen. De grootste en stevigste van
die drie is Mo, oftewel Anton Gee-
sink. Medebroeder zijn Piet Romer
en Henk Votel. De rol van Anton is
niet zo groot. Behalve was gemom
pel en stevige opmerkingen zal Gee
sink ook wat zingen. Hij zit daar
zelf nog wat vreemd tegenaan te
Dit is gevolg van het aankweken kijken: „Ik weet niet eens of ik wel
van gebrek aan onderscheidingsver- een goede stem heb", zegt hij weife-
mogen, van het aankweken van ver- lend. Regisseur Rob Touber is thans
vlakking en afstomping, dat het bezig met de droge repetities in de
fenomeen radio veroorzaakt, aldus Kroon in Amsterdam. Begin decem-
de heer Wilmar. I ber zijn de eohte opnamen
KRO:
Nieuws in het kort, NTS
Klaas Vaak. voor de kleuters
Franse les
Sportprogramma
NTS-journaal
Liever Turks dan Paaps, documentaire
Jeanne van Lotharingen .tv-spel
Werken van barmhartigheid
NTS-journaal
Sluiting.
NEDERLAND 2 AVRO:
10.35 i
Nieuws in het kort, NTS
Voorpagina, reportage
Love in the afternoon, speelfilm
Sterren kijken
NTS-journaal
Sluiting.
UIT HET RADIOPROGRAMMA:
HILVERSUM 1:
7.10 uu
10.50 uu
I HILVERSUM 2
tuv aflovp K/eet/cétvz/
9.00 i
11.30 i
Wit
en cjióteren
Als Uzelf, door D. De Rougemont.
Beeld van de toekomst, door B.
Landheer. Uitg.: Lemniscaat, Rotter
dam.
Het kan niet altijd kaviaar zijn,
door J. M. Simmel. Uitg.: A. J. Lui-
tingh, Amsterdam.
Elseviers grote kookboek, met 1500
recepten. Samengesteld door R.
Gööck. Vertaald en bewerkt onder
redactie van E. H. A. Nakken-Röve-
kamp. Geïll. Uitg.: Elsevier, Amster
dam.
De Democratische senator
Henry M. Jackson, heeft er bij
Amerika, Engeland en West-
Duitsland op aangedrongen één
lijn te volgen en de Westelijke
alliantie te redden „ongeacht
wat president Charles de Gaulle
van Frankrijk doet".
Als deze drie landen krach
tig stand houden „is het moge
lijk dat onze grote en oude
bondgenoot er nog eens over
nadenkt", aldus de senator in
een rede voor de Raad voor
wereldzaken van Seattle.
Jackson sprak ook kort over
Vietnam en zei, dat Amerika
daar krachtig moet standhou
den „omdat wij anders uit de
wedloop met de communisten
gestoten zullen worden".
waarschuwde er tegen
te geloven dat een ontspanning met
de Kussen wonderen zou kunnen op
leveren. „Als de Russische beer zich
rustig houdt, moeten wij er aan
denken dat hij m de loop van het
kanon van de NAVO kijkt", zei hü-
Jacksnn. die lid is van de machtige
mmissie voor atoomenergie, wees er
dat de Sowjet-Unie haar belofte
n april 1964 om de produktie van
atoommateriaal voor wapendoelein
den te besnoeien, niet nakomt. Dit,
aldus ^ackson, zou Amerika kunnen
dwingen een soortgelijke belofte nog
onder de loep te nemen.
Sprekend over Europe, zei Jack
son. dsi. niettegenstaande alle ge
schillen binnen de NAVO „de al
liantie doorwerkt". Het verenigd op
perbevel werkt, zo ook de coördina
tie van geallieerde militaire vraag
stukken en de afschrikkende wer
king".
De senator zei verder: „Zelfs als
Frankrijk zich terugtrekt, wat ik niet
verwacht, kan de NAVO nog steeds
b'yven werken. De sleutel van haar
succes ligt in een gezamenlijke stra
tegie van de drie grote NAVO-landen
Amerika, Engeland en West-Duits
la nd. Als deze landen aaneengeslo
ten staan, kunnen zij de alliantie in
stand houden, ongeacht wat De
Gaulle doet". Het grootste vraagstuk
voor de drie grote landen is een ant
woord te vinden op de vraag „hoe
tegemoet te komen aan de Westduitse
bezorgdheid voor een gecontroleerde
mate van deelneming aan de nucleai
re verdediging, daar dat land toch
het grootste aantal conventione
le troepen in West-Europa levert".
De senator waarschuwde ook hen
die er voor pleiten dat het Westen,
in het belang van een verdrag ter-
voorkoming van de verspreiding van
atoomwapen? met de Sowjet-Unie,
zjjn pogingen moet laten varen om
een kernmacht voor de alliantie in
het leven te roepen.
„Als wij, uit ijver om met Moskou
tot een regeling te komen, toestaan
dat onze betrekkingen met West-
Advertentie
i Ondanks vonnis
Cijfers radio en tv TOCH OP TV
Duitsland of met de andere landen
van Europa versagen zouden de
Russen op elk gebied minder mede
werking geven, niet meer".
Jackson zei verder dat de opvol
gers van Chroesjtsjow „zich klaar
blijkelijk niet gebonden voelen door
de beloften van hun voorganger op
20 april 1964 inzake bespreking van
de produktie van atoommateriaal.
Moskou breidt, integendeel, zijn of
fensieve en defensieve vermogen uit,
ook met balistische raketten en de
ontwikkeling van kernladingen".
Op 1 november waren bij de dienst
luister- en kijkgelden 2.059.966 televi
sietoestellen aangegeven tegen
2.037.024 per 1 oktober. Op 23 novem
ber waren 2.084.966 tv.-toestellen
aangegeven.
Er waren op 1 november 2.688.019
geregistreerde radiotoestellen
tegen 2.681.418 op 1 oktober.
Het aantal aansluitingen op de
draadomroep bedroeg op 1 november
408.309 tegen 411 404 op 1 oktober.
De president van de Amsterdamse
1 rechtbank, mr. U. W. H. Stheeman.
heeft bij vervroegd vonnis de heer
i A Sweers uit Bussum in het gelijk
gesteld in het kort geding met de
K.R.O. De president verbood hiermee
tegen een dwangsom van f 1500 de
I televisie-opvoering van het toneel-
'stuk „De huistiran" van Godfried
Bmans, dat vrijdagavond op het
I scherm zou komen.
Het vonnis achtte de omroepver
eniging niet te goeder trouw. Men
had wel degelijk moeten weten dat
de auteursrechten aan de heer
Sweers toebehoorden.
Na de uitspraak van de rechtbank,
heeft overleg met de heer Bomans,
de auteur, het toch mogelijk ge
maakt, dat de heer Sweers alsnog
toestemming aan de K.R.O. heeft ge
geven tot uitzending van het spel. a.s.
vrijdag.
De heer Bomans, die kennelijk ook
door deze uitspraak heeft begrepen
oat hfj weinig rechten kon doen gel
den op uitbetalingen van een hono
rarium. heeft de K.R.O. het bedrag
van f 1500 - weer ter beschikking
gesteld. Deze omroep heeft ditzelfde
bedrag de heer Sweers aangeboden,
aie met deze afdoening akkoord is
gegaan.
De KRO zendt vanavond via I ne van Lotharingen. Van links] Hire), Wim Hoddels (Dunois)
Nederland 1 de televisiebewer-lnaar rechts Els van Rooden en Ton Lensink (Dauphin),
king uit van het toneelspel Jean- (Jeanne), Tom van Beek (La\
De delegaties van Deense en Neder
landse functionarissen, die gisteren
in Den Haag hebben gesproken over
de grenslijn op het continentaal plat,
hebben, naar het ministerie van Bui
tenlandse Zaken meedeelt, overeen
stemming bereikt over de tekst van
een aan beide regeringen voor te leg
gen verdrag inzake deze grenslijn.
Het gesprek van gisteren geschied
de in aansluiting op eerder contact
tussen de Deense en de Nederlandse
regering ter voorbereiding van de af
bakening van het continentaal plat.
Quarks van Ufford-
prijs voor Siegers
Aan de beeldhouwer Piet Siegers in
Yelp is de Quarles van Uffordprijs
1965 voor plastiek toegekend. Deze
prijs, ten bedrage van 400 gulden,
bekroont het gehele oeuvre van Sie
gers.
De prijsuitreiking vindt plaats op 8
december a.s. in het Arnhemse Ge
meentemuseum. Dan vindt ook de
opening plaats van een expositie van
Interview niet
Peter Weiss
Belangryk was gisteravond op
Nederland I vooral „Signale
ment". waarin Henk de By de
veelzijdige, in Duitsland gebo
ren Zweed Peter Weiss portret
teerde. Dat gebeurde een beetje
via een omweg, door middel van
zün schilderijen (hij bleek ook
een talentvol schilder te zijn),
een lang fragment uit een film
over jeugdgevangenen (Weiss'
cameravoering was voor 1955 al
opmerkelijk, hij kreeg voor die
film een prys in Oberhausen)
en een gesprek met zijn Neder
lands sprekende vrouw, die ver
telde dat haar man in Zweden,
waar hij sinds 1945 woont, nooit
vaste voet aan de grond had
kunnen krijgen (ondanks die
filmpjes dus. en ondanks de
vijf in het Zweeds geschreven
boeken die van hem uitgegeven
zijn), todat hij. voor het laatst
al zyn krachten verzamelend,
in het Duits begon te schrijven
en toen meteen als een belang
rijke talent ontdekt werd. (Hij
weigert nu nog steeds de Zweed
se vertalingen van zijn boeken
en toneelstukken uit te laten
geven door die grote Zweedse
uitgeverijen die zijn werk in
het Zweeds terzijde hadden
gelegd). Weiss zelf kwam he
laas weinig aan het woord, hij
was toen De By in Stockholm
arriveerde het interviews-geven
beu, was hard aan het werk
aan zijn derde, eveneens poli
tieke stuk waarin Verwoerd en
Salazar voorkomen, en tot over
maat van ramp weigerde de
geluidsapparatuur toen hij ein
delijk bereid gevonden was toch
iets te zeggen. De By heeft al
les bij elkaar nog heel wat met
hem afgepraat, maar dat schijnt
toch weinig bruikbaar te zyn
geweest omdat Weiss pregnan
ter schrijft dan spreekt. Wel
kregen we, by het uitgaan van
de Berlijnse voorstelling van
„Die Ermittlung" een serie
„straat-interviewtjes". waarby
de bezoekers zich nogal timide
en schuldbewust uitlieten. Ver
der zagen we Ko van Dyk en
Max Croiset in fragmenten van
„Marat" en leden van de Ned.
Comedie in „Het onderzoek",
waarvoor nog gerepeteerd wordt.
Het kwam er dus op neer dat
minder de mens Peter Weiss,
alswel de dramaturg, roman
schrijver. filmer en schilder
Peter Weiss werd gesignaleerd.
Van alles wat
Op Nederland I verder een
aardige reportage over Quick-
huizen, de gymnastiekvereni
ging in het Friese dorpje die
bij de dames al negen jaar
achtereen kampioen van Neder
land werd. Een interessant
sport-item was. dat het deugd
deed het in de gewone actuali
teitenrubriek van de VARA te
gen te komen. Op Nederland II
besteedde Attentie al zyn tijd
aan de ontwikkelingshulp, en
was „Een op tien" aan de bin
nenlandse hulp aan ouden van
dagen gewijd. Jan van Hillo, die
er slag van heeft de mensen
aan het praten te krijgen,
bracht dr. Drees. n
Schouwenaar—Fransen
heer Roolvink naar voren, om
hen voor het front van ouden
van dagen iets over de by-
standswet en andere voorzie
ningen te laten vertellen. Zy
deden dat alle drie op een be
vattelijke. van ambtelijke taal
gespeende wijze, die duidelijk
insloeg in de zaal. Het pro
gramma „Haal je kijkgeld terug"
een televisieprijsvraag van je
welste, verloochent zijn NCRV-
afkomst niet en behoort tot die
reeks van familiegezelschaps-
spelletjes die de NCRV sinds
1951 met trouwe regelmaat op
het scherm blyft brengen.
ffiWMMWjll ttl
j
VOOR WOENSDAG 25 NOVEMBER
Hilversum i. MB m.
VARA: 18.00 Nws 18 15 Act. 18.20
lijke eendracht. Spr.: dr A. J Ver-
brugh. secretaris van het G P V. 18.30
RVU.: Wijsgerig Perspectief: Techniek
Het Algemeen Nederlands Verbond
stelt, als uitvoerder van het testa
ment van mr. H. L. A. Visser, in 1966
een bedrag beschikbaar van tussen
2500 en 4000 gulden voor in de Ne
derlandse taal geschreven oorspron
kelijke hoorspelen, dus geen vertalin
gen of bewerkingen. Het spel moet
een tijdsduur van 45 a 60 minuten
hebben. De jury bestaat uit de heren
M. Coole iBrussel', Kommer Kleyn
(Hilversum', F Koote i's-Graven-
hage», C. de Ridder «Leuven.» en dr.
P. H. Schroeder (Haarlem).
Het Algemeen Nederlands Verbond
zal na de uitslag de omroepverenigin
gen opmerkzaam maken op de be
kroonde spelen.
WITTE KRUIS
poeders helpen
u eruit!
19.10 Kinderkoor. 19 30
staalkaart. 20.00 Nws. 20.05 Tramme-
d Hor: licht progr.
door het land. licht progr. 22.30 Nws
10.00 V. d kleuters 10.10
mlnen. (11.00-11.02 Nws
luisteraars.
zangsollsten. 12.27 Me-
jeugdork mod. muz
Voordr. 16.30 Tenor c
16.00 Nws. 16.02
22.50 Elektronische muziek
3.55-24.00 Nws.
KRO: 18 00 Jubileump
tekstdichters t
Jubileum van de KRO. 20.00 Gram
20.10 Hoe
Jaren 1925-1965. 21.00
Omroepork. en zangsollsten: Weense
melodieën. 22.15 40 Jaar KRO: flitsen
feesviering ln de RAI te Am-
22.30 Nws. 22,40 Epiloog -
van barmhartigheid. 22.50 Het
2): voortzetting van het ge
sprek over de persoonlijke beleving van
het priesterschap 23.30 Klass. gram
23 55-24 00 Nws
GRAMMOFOONPLATEN PROGRAMMA
sterda:
Werke
17.00 V. d Jeugd
7.00 Nws. 7.10 Het levende
(15 Lichte gram (Om 7.30-
7.45-7.50 KNAC ANWB We-
matle). 7.55 Overweging H 00
V. d. zieken. VPRO: 11.45 Metropole-
lezing. 13.15 Klass.
V. d. hulsvrouw NCRV: 14.15 Plano-
spel met ritmische begeleiding 14 25
Seml-klass kamermuz 15 00 75 Jaar
I Schoolraad: Flitsen van de Jublleum-
,n de Schoolraad voor de
de Bijbel, vandaag ln
16 00 Samenzang-
certgebouwork
Ouv. Leichte Kavallerle iv. Suppé).
Philharmonla Orkest o.l.v. Herbert von
Karajan; Sel Der Zigeunerbaron
Sonya Willy Schneider. Lot har
Philharmonla Orkest o l.v. Herbert
Karajan: Donner und Blitz Polka
(Strauss), ld.: Fado Portugues i Regio),
Amalia Rodrlgues. Domingo Camarin-
ha. Castra Mota; Si.
meus (de Camoens).
(Ferrelra). ld.; Na
.ld.: Nome de Rua
gram. 10.00 Nws. 10 02 Lichte i
11.00 Nws. 1102
zangsolist, ll 30
Tango-rumba ork
Gevar. platenprogr. 12.00
12.02 Lier'-
Llchte gr;
12.02 Lichte gTam 12.30 Act 12.35
1300 Nieuws,
zangsollsten
13.02 Lichte ork
13.30 Ritmisch strljkork 14 00 Nieuw
14.02 Voor de weggebruikers: tips va
de ANWB en lichte gram 15 00 Nw.
15 02 Operettemu.- 16 00 Nws 16 ri
Placldesa (Albert). ld;
Bonlca (Serra), ld
of Laredo, id.; Blue
Roger Wagner Chorale; Clndv. id
Streets of T
id Skip
Winding. Ross Tompkins. Russell
George. Gus Johnson; The things we
did last summer (Styne). Id Hey
there (Adler). Id Days of wine and
roses (Mercer). Id.; On green Dolphin
Street (Kaper). Horace Parian. Sam
Jones. A1 Harewood; Stella by Star
light (Young), ld Peckln' time <Mo-
bley). Hank Moble- Lee Morgan.
Wynton Kelly. Paul Chambers, Charlie
AVRO: 7.00 Nws 7 10 Ochtendgym.
.20 Lichte gram. VPRO: 7.50 AVRO:
16.30 Keuze
•uws 17.02
17.35 Licht lnstr.
land I: NCRV: 14 30-15.05 V d
NTS: 15.15-15 45 Teleac: Ken-
textiel (les 9) 19 00 Nws in
NCRV: 19.35 Dc Lucv Show
NTS: 20.20 Journaal NCRV: 20 20 De
baas zoekt een vrouw, blijspel. 21.50
Literair kijkschrlft. 22.20 Attentie-
actualiteitenrubriek. NTS: 22 45-22 50
O.OO Nieuws ln
deel). 20.30 Achter 1.JU
20.55 Burke's luw. TV-nim VARA
21.45 Achter sikkel en hamer staan
een bloelende wetenschap en techniek
documentair progr. NTS; 22.15-22 30
