LEIDSCH
DAGBLAD
„BRIEF SCHADUW OP COALITIE"
Grote belangstelling
maar weinig spanning
Habumrschap
Nederhorst: ik zie moeilijkheden
C
IAMEDI
:ter leenen
JEVELIG
si;
Gasbel op
Noordzee
KAMERDEBAT TOESTEMMINGSWET
Akkoord
over huren
STOP
'N TIJGER
IN UW
TANK!
gericht 1 maart 1860
WOENSDAG 10 NOVEMBER 1965
No. 31716
Uteur: E. A. E. van Dishoeck DAf
,cteur: E. A. E. van Dishoeck
taredacteur: J. Brouwer
DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
f 10,70 per kwartaal, f3,55 per maand, f 0,83 per week
Telefoon Directie en Administratie: 25041; Redactie: 21507
Witte Singel 1, Lelden - Giro no. 57055
Y ET is min of meer merkwaardig
om te constateren hoe een plan
jl aan welks voorbereiding en uit-
Jfcing gedurende vele jaren door
If instanties intensief is gewerkt,
7 i in luttele ogenblilcken het sta
ll van de realiteit bereikt. Nau-
jks langer dan een half uur had
Veede Kamer gistermiddag nodig
(iet wetsontwerp tot wijziging van
jrenzen binnen de Leidse agglo-
in het volgende stadium van
«^parlementaire procedure te ma-
ivreren. Overigens zal dit besluit
diverse woongebieden van ons
preidingsressort met gemengde
Wens worden ontvangen.
Idens loco-burgemees ter, de heer
wenken, wiens commentaar wy
tfen nog in het kort konden ver-
|en, sprak van „alle beetjes hel-
waarbij onzerzijds zij aange-
pd dat een verdubbeling van het
jdgebied nog altijd een zeer aan-
lijk beetje mag worden genoemd,
al is een dergelijke uitbreiding
ens de bestaande verwachtingen
rognoses op zichzelf onvoldoende
binnen afzienbare tijd aan de
in bestaande behoeften te kun-
Jpoldoen.
aler dus voor het Leidse gemeen-
alleszins reden tot ge
matigde vreugde, omdat het
"tiijf eindelijk verbroken is, ge-
tanders ligt uiteraard de situatie
SSfc gemeenten, welke grondgebied
S(Leiden zullen moeten afstaan:
aptgeest, Voorschoten, Zoeterwou-
Leiderdorp, de laatste evenwel
te verwaarlozen omvang.
>r de eerstgenoemde twee ge-
ten vormden de amendementen,
de heren Aarden en Elfferioh
~ke indienden, in zekere zin het
p ldsel, waarmede de bittere pil
omgevenVoorschoten houdt
beschikking over de buurt-
Noord-Hofland en Oegstgeest
geen grond aan Leiden af
voor de universitaire uit-
groot lykt dit voordeel voor
evenwel niet, want de be-
van het betrokken gebied
vast en het maakt in feite
uit of Oegstgeest deze gronden
aan Leiden dan wel dat het
beslag op legt.
het Rijk wil ons deze ontwik-
zelfs inzoverre onplezierig
>n, dat het in de toekomst
aangelegenheden betreffende
jg|Biiversitaii'e uitbouw te maken
met twee instanties, n.l. Leiden
Oegstgeest, inplaats van zoals
usverre met één.
zijn situaties denkbaar dat een
lijk dubbel-contact niet bevor-
is aan een vlotte gang van
en de mogelijkheid van tegen -
estelde inzichten en standpun-
pergroot.
het ook zij: de Tweede Ka
mer heeft uitspraak gedaan en
het is niet aan twijfel onder-
dat binnenkort de Senaat een-
geluid zal laten horen,
daarmede zal dan een toestand j
geschapen, waarvan wij slechts
en hopen, dat hij aan de verdere j
kkeling van de gehele Leidse ag-
eratie ten goede zal komen. Wij
in een tijdsgewricht, waarin de
scheiden aangrenzende woonge-
zodanig op elkaar zijn aange-
n, dat een goede en hechte sa-
per king een wederzijds belang en
en dwingende noodzaak is.
heeft geen zin thans nog te
nakaarten en winst en verlies
elkaar af te wegen. Het gaat
of ook in de Leidse agglomera-
nieuwe stijl, de onderlinge ver
ten tussen de verschillende
iten zodanig zullen zijn, dat
it een vruchtbare samenwerking
ontstaan, welke het algemeen
[t zal dienen.
is daarbij belangrijk, dat allen
>U deze samenwerking zijn be
en, er zich terdege rekenschap
[even, dat een goede buur nog
beter is dan een verre vriend,
wanneer er werkelijk sprake
ijn van goede nabuurschap, kan
•teren genomen besluit het be
ien van een nieuwe periode"'
iloei en vooruitgang in het ge-
Rijnlandse woongebied.
Schmelzer: Dieptepunt in staatkundige verhoudingen
(Van onze parlementaire redactie)
„Een dieptepunt in de staatkundige verhouding van ons land", zo noem
de de fractieleider van de KVP, drs. Schmelzer, vanmiddag in de Tweede
Kamer de brief van drs. Nederhorst. „De briefwisseling, die op de publika-
tie van de omstreden brief tussen KVI' en P.v.d.A. is gevolgd, kan dat niet
ongedaan maken, evenmin als de gedachtenwisseling van vandaag", aldus
de katholieke fractieleider. „Het valt niet te loochenen", zei drs. Schmel
zer „Dat on de verhouding tussen de regeringspartners, die zich met elkaar
tot uitvoering van een henaald program hebben gezet, een zware schaduw
is gewornen, d;e naar ik vrees nog geruime tijd nawerking zal hebben"
,,Mijn politieke vrienden en ik ?en onrechtvaardige heschuldigin- zei hij, „dat myn zwijgen hierover
k;; Au -,ll«c. gen", aldus de heer Schmelzer. ontsproten is aan de wens om deze
ztjn bi, d,t alles van men nq, dat Tciamen me| hetEeen over dp WM. ».„r M sn,, m„gtMJk te verl>.
de zorg voor het goed lunctio- heren De Quay en Luns werd ge- ten".
neren van onze constitutionele schreven, moest wel een hachelijke *t
monarchie een hoofdpunt van situatie ontstaan met aLs effect: de V CrStclIKllJJCr
i j li- 7» i r. inzet van de eerbied voor en het aan-
bele.d moe blijven. Zt, heeft zler| ïan de consUtutlonele monar.
haar grote betekenis en binden- chie".
de kracht voor ons volk in voor-
en tegenspoed en in een wisse
ling van tijden en opvattingen
bewezen. De wijze waarop Ko
ningin Juliana en Prins Bern-
hard hun taak verrichten,
dwingt onze bewondering en
erkentelijkheid af", aldus drs.
Schmelzer.
De fractieleider van de KVP
Dat de regering heeft verklaard de
brief te betreuren, stemde drs.
Schmelzer tot tevredenheid. Hij stel
de ook op prijs, dat de socialistische
Tweede-Kamerfractie de passage
over de heer De Quay „onnodig grie
vend" heeft genoemd en vond de
passages over een eventuele republiek
onder De Quay of Luns. al ging het
dan ook om een zakelijke beoorde
ling, bijzonder ongelukkig geformu-
leerd. De verontwaardiging en de
verwierp de beschuldiging van reacties onder het katholieke volks-
drs. Nederhorst, dat Prinses deel over de brief vond drs. Schmel-
Beatrix de regerinq en het par- terecht. HU meende, dat de toe-
a ij c -a komst van de constitutionele monar-
lement voor voldongen feiten chle vooral afhanKt van de wUze
zou hebben geplaatst. waarop het Nederlandse volk zijn
I staatsinstellingen en het koninklijk
11 fill]K accent huis teSemoet treden.
„De Prinses heeft pas tot een ver
loving besloten, nadat het kabinet in
overleg met de fractieleiders had be
sloten een toestemmingswet te zullen
indienen", zei hij. „Door dit onge
gronde verwyt krijgt de respectloze
bejegening van het Koninklijk Huis
in de brief van de heer Nederhorst
voor wat Prinses Beatrix betreft nog
een extra accent. Een accent dat des
te pijnlijker is, wanneer men beseft
dat leden van het Koninklijk Huls
zichzelf niet kunnen verdedigen te-
Rust en rechercheurs
op het Binnenhof
(Advertentie)
ITUURLIJK - GEZELLIG
ook voor recepties, bruiloften
„„Jieden wij plaats tot 50 pers.
I ons gezellig restaurant op de
gij 1ste etage.
eens met onze CHEF KOK.
Bespreek vroegtijdig.
RESTAURANT
WEERBERICHT
KNMI verwacht van heden-
orgenavond: overwegend zwaar
met plaatselijk mist en tij de
lwat motregen. Morgen overdag
jenkele opklaringen. Zwakkte tot
wind tussen oost en noordoost
verandering in temperatuur
(Opgemaakt om 11.15 uur)
11 NOVEMBER
op: 7.52 uur; onder: 16.55 uur.
top: 18.18 uur; onder: 10.41 uur
water te Katwijk te 4.18 en 16.32
laagwater te 0.12 en 12.26 uur.
nummer bestaat «lt 18 pagina's
Betwiste zaak
Drs. Nederhorst had eerder in het
debat zelf betoogd dat het nooit de
bedoeling was geweest de brief te pu
bliceren. Het was een strikt-persoon-
lijk antwoord op 34 persoonlijke brie
ven, die hij had ontvangen en die
diep in hun wezen over de verloving
van Prinses Beatrix met een Duitser
waren getroffen, zoals hij zei.
„Het is niet mijn styl dit soort
brieven formeel af te doen", aldus de
heer Nederhorst. „Het waren harde
brieven waarop ik hard heb geant
woord. Uit de grond van mijn hart
wens ik dat mijn antwoord niet was
gepubliceerd. Nu dat wel is gebeurd,
ga ik er niet omheen draaien: de
brief geeft in de kern mijn mening
weer".
Over zijn instelling ten opzichte
van de constitutionele monarchie, zei
drs. Nederhorst: „Ik acht voor de
tijd, die ik kan overzien de con-
.sbitutionele monarchie met het Huis
van Oranje de meest passende staats
vorm en hecht er alles aan om te
bevorderen dat deze goed functio
neert. Maar uitgaande van dit stand
punt, zie ik veel wolken aan de ho
rizon verschijnen, die het konings
schap tot een betwiste zaak zouden
kunnen maken".
De heer Nederhorst hield staande
dat hij het verstandiger had gevon
den als het kabinet eerder over de
verloving was ingelicht. In dat geval
zou de Partij van de Arbeid verder
voortgaan op die weg hebben ontra
den. Dat betekent echter niet, dat
aan ook toestemming voor het huwe
lijk zou zijn onthouden. Net zo goed
als nu zou dan gelden, dat tegen
stemmen van de Partij van de Arbeid
zou kunnen uitlopen op kamerontbin
ding en nieuwe verkiezingen. Wan-
naar het koningshuis onderwerp
wordt van verkiezingsstrijd is er een
koningskwestie in optima forma, al
dus de heer Nederhorst. Daarmee is
geen enkele democratische party ge
zin-mede, die twijfel vvctU aan de op
rechte bedoelingen en de vaderlands
lievendheid van de heer De Quay, te
rugtrekken en mijn spijt hierover be
tuigen. Ik heb gisterochtend gelegen
heid gehad dit tegenover de heer De
Quay persooniyk te doen. Wel wil ik
nog eens zeggen, dat elke gedachte,
dat een katholiek op KVP-er door
ons niet aanvaard zou kunnen wor
den voor de hoogste posten in ons
land, mij volstrekt vreemd is".
Nonsens
De fractieleider van de VVD. mr
diend, meende hij. Erger, het goed Geertsema vroeg zich. gehoord de uit
functioneren van onze parlementair
democratie zou door deze emotionele
strijd binnen ons volk met als inzet
het huwelijk van Prinses Beatrix in
ernstig gevaar komen
Over zyn opmerkingen over prof.
De Quay, die het vrijwillig op een ak
koordje met de Duitsers en de NSB
zou hebben willen gooien, zei de heer
Nederhorst: „Ik kan eigenlijk maar
één ding doen, en dat is royaal dez»
enzetting van de heer Nederhorst, af
of deze wellicht een ander soort mo
narchie nastreeft dan thans bestaat.
Hij begreep niet waarom artikel 55
van de grondwet bepalende dat de
koning onschendbaar is niet meer
te handhaven zou zijn. De liberale
fractieleider verweet de heer Neder
horst staatsrechtelijke nonsens te
hebben geschreven toen deze beweer
de, dat de Koningin goed door het
parlement in de hand zou moeten
worden gehouden. Men heeft als ka
lunet dat voor het doen en laten
van het Hof verantwoordelijk is, zo
betoogde de heer Geertsema.
(Van onze Rotterdamse
correspondent)
Het booreiland „Conoco-1" dat
voor de Continental Oil op de Noord
zee op 70 mijl van de Humber op het
continentale plat boringen verricht,
heeft gisteren een gasbel aangeboord.
Er ontsnapte gas en wat water. De
boring wordt voortgezet. De vind
plaats ligt 45 mijl ten zuidoosten van
de plaats waar kortgeleden de B.P.
een gasbel aanboorde. Het boor
eiland „Conoco 1" wordt van mate
riaal voorzien door de „Smitlloyd-1"
en „Smitlloyd-5".
■jr De fractieleiders van de twee
grote regeringspartijen, drs. Ne-
derhorst (PvdA) en drs.
Schmelzer (KVP) waren giste
ren in de Kamer in druk gesprek
gewikkeld.
tVan enze parlementaire redactie)
De Tv/eede Kamer zal morgen be
slissen over de huurverhoging. Over
leg achter de schermen heeft er toe
geleid, dat de regeringsgezinde frac
ties het eens zijn geworden over een
compromis inzake de huren voor de
huizen van voor 1921. Vorige week
dinsdag konden de K.V.P. en P.v.d.A.
over deze huren niet tot een akkoord
komen, waardoor de behandeling on
verwachts moest worden geschorst.
Voleens het compromis zou de mi
nister van Volkshuisvesting de be
voegdheid krijgen op verzoek van de
huiseigenaar de huren naar eigen be
oordeling te verhogen. Voorwaarde
zou zijn, dat het huurverschil met
overeenkomstige huizen van meer re
cente datum niet beneden een be
paald percentage zou liggen. Het ziet
er naar uit, dat de K.V.P.-er Nelissen
nu het amendement zal intrekken,
dat voor de P.v.d.A. onaanvaardbaar
was. Bij aanneming dreigden zjj te
gen alle huurverhogingen te stem
men.
(Van onz parlementaire redacteur)
de heer Von Amsberg had de libe
rale fractieleider bezwaar. Er wordt
geen motivering gegeven. Het is be
ter als de heer Von Amsberg vlak
voor het huwelijk een Nederlandse
adellijke titel krijgt en vlak voor de
troonsbestijging van Prinses Beatrix,
De socialistische fractieleider wees
in dit verband ondermeer op de toe
nemende openheid waaraan het ko
ningsschap bloot staat. Hij noem
de Prinses Beatrix een krachtige per
soonlijkheid, intelligent, wilskrachtig,
idealistisch van instelling, duidelijk
iemand die recht op haar doel af
Onder grote belangstelling maar betrekkelijk weinig spanning
is de Tweede Kamer vanmiddag begonnen aan het bedat over de
toestemmingswet voor het huwelijk van Prinses Beatrix en natu-
ralisatiewet voor Claus von Amsberg. Er is geen enkele aanwij
zing, dat de steun voor de beide ontwerpen kleiner is dan de j Prins der Nederlanden wordt,
reeds voorspelde overgrote meerderheid. Alleen de pacifisten T -t 1
l'l! het>ben vanmiddag aangekondigd tegen te zullen stemmen. Later j eeeiK lantier
Upenheid j op de dag zal de socialist Goedhart namens een minderheid in i Mc| de heer Lankhorst, de fractie
zijn fractie waarschijnlijk hetzelfde verklaren.
voorzitter van de PSP kwam de voor-
I naamste tegenstander van de toe-
Over de veelbesproken brief werd i huwelijk van een kroonprinses me' stemmingswet aan het woord. De
in eerste termijn door woordvoerders een Nederlander, een Engelsman, een h®er Lankhorst voerde overigens geen
van de regeringsfracties Neder- Noor of een Fransman. Daarom was nieuwe bezwaren aan. Evenals deze j
horst. Schmelzer. Roolvink zo min het beter geweest als de regering zomer stelde hij duidelijk, dat er
mogelijk gezegd. nooit Amsterdam genoemd zou heb- twec bezwaren waren: het feit dat
Het socialistische standpunt, ver- i ben. de stad die zo zwaar geleden de beer V°n Amsberg op jeugdige
kondigd door fractievoorzitter Ne- j heeft onder de nazi-misdaden. Den jeeftijd voor zijn opvoeding uit Afri-
eigenschappen", aldus de heer Neder- j debat, bleek geen verrassingen te be- geweest. Maar, aldus drs. Nederhorst,
horst. „Maar ze kunnen in een con-vatten. De teneur van zyn betoog nu de regering eenmaal de beslis-
(Van
Haagse
correspondent)
1 De publieke belangstelling
1 voor de behandeling van de toe- g
g stemmingswet huwelijk Prinses g
Beatrix was zeer groot, het g
M bordje „publieke tribune vol" g
M werd omstreeks half elf opge- g
g hangen. Ongeveer vijftig be- blijven."
g langstellenden waren toen al g
g binnengelaten. Ongeveer een- g
s zelfde aantal trof een gesloten g
g deur, maar bleef toch posten in j§
g de hoop alsnog toegang te krij- g
g gen tot een plaats op de tribune, g
g De politie verwachtte geen
g wanordelijkheden en die deden g
g zich dan ook niet voor. Temid- g
H den van de vele mensen op het g
1 Binnenhof bevonden zich nogal g
g wat politiemensen in burger, f
g Het aantal geüniformeerde po- n
litie-agenten was nauwelijks g
groter dan anders. g
Veel belangstelling ook van g
buitenlandse zijde. Zelfs uit Ita-
lië was bij de N.T.S. een verzoek g
binnengekomen om de tv-sta- g
tions van dat land te voorzien g
van een reeks beelden van de m
parlementaire behandeling van g
de goedkeuringswet. g
stitutionele monarchie wel eens moei- j was hetzelfde als reeds bij de schrif-
lijkheden veroorzaken. Het is mijn telijke voorbehandeling was geble-
opreohte mening", zo zei de heer Ne- ken; onvoldoende redenen om toe-
derhorst verder, „dat wanneer men stemming te weigeren, wel viel het
van beide zijden zich bewust is van op dat de heer Nederhorst zei, dat de
eisen, die de moderne tijd aan het heer Von Amsberg „door te zijn zo-
koningsschap stelt, bij een verstan- ais hij is" een eigen bijdrage heeft
- dig beleid en bij goed onderling con-1 geleverd tot deze standpuntbepaling
tact tussen ministers en koninklijke
familie, het bestaan van de consti
tutionele monarchie met het Huis
van Oranje in Nederland voor afzien
bare tijd de staatsvorm zal kunnen
gaat. „Dat zijn op zichzelf goede i derhorst, de eerste spreker in het Haag of een andere plaats was beter ka naar nazi-Duitsland werd gezon-
den
machtsoldaat mee geholpen heeft het
nazisme overeind te houden. Dit laat
ste was volgens de heer Lankhorst
alleen een „absolute belemmering om
de hoge positie van echtgenoot van
het staatshoofd van ons land in te
nemen".
De heer Lankhorst was niet onder
de indruk van de bewijzen van goede
gezindheid die de regering heeft ge
publiceerd. Het feit dat de regering
de betrekking by het joodse advoca
tenkantoor noemt nadat de heer Mo-
zer privé een onderzoek heeft inge
steld roept bij hem de vraag op of het
onderzoek wel volledig is geweest
Felle kritiek had de heer Lankhorst
op het vasthouden aan Amsterdam
als trouwstad. Hij vond het zelfs min
of meer provocerend en vroeg de re
gering prestigeoverwegingen los te
laten en alsnog terug te komen op
het besluit.
sing genomen heeft, voelen wy
verder geen behoefte aan hierop te
rug te komen.
Onvoorbereid
De heer Nederhorst vond het ver
wonderlijk, dat men niet heeft voor
zien dat een Duitser, hoe goed ook,
onderwerp van tegenovergestelde me-
Er is weliswaar weinig tijd geweest
tot het verzamelen van gegevens in- nïngen "zal worden" Niet° alleen het
zak1 de heer Von Amsberg, maar uit j Nederlandse volk, ook het kabinet is
de beschikbare informaties komt de onvoorbereid met het vraag-
heer Von Amsberg goed tevoorschijn. stUk geconfronteerd.
Drs. Nederhorst noemde de informa- i
ties van de regering voldoende om leliPis etaLen
Bezorgdheid Ide stemminB ,e btpal, n
utl,ul B I «j, r De fractievoorzitter van de V.VX).,
INiiet torceren mr. Geertsema hoopte dat de tegen-
Wat de socialistische fractieleider Maar wy VOOrzien nog vele moei- standers van het huwelijk na aan-
bijzonder dwars bleek te zitten was. ujkheden», zo voegde hij eraan toe. vaarding va« de beide ontwerpen hun
dat door de publikatie van de brief „want het Nederlandse volk is met I f°uden staken W) was het
leden van het Koninklijk Huis per-deïc kwestie n„e niet kiaar. Met re-
soonlijk in de discussie zijn betrok'
ken en dat er dingen zijn gezegd,
waarvan hij het afschuwelijk vond,
dat ze waren gepubliceerd, vooral ook
omdat de betrokkenen zich niet kun
nen verweren.
den en verstand kan men een heel
eind komen, maar de gevoelens zijn
daarbij niet weg te cijferen". Drs.
Nederhorst gaf de regering de raad
het koninklijk paar te adviseren
niets te overhaasten of te forceren.
„Nu zeggen, dat ik geen bezorgd- 'G«' Von Amsberg de kans
beid heb op dit punt. zou onjuist en rich rustig en onopvallend in
onwaarachtig zijn", aldus de heer Ne- v0,k h
derhorst. „Verder ingaan op de per- ®er'Uk
grote lijnen eens met het kabinet,
maar had wel kritiek op het feit, dat
in de memorie van antwoord de me
ning van Prinses Beatrix over be
paalde punten wordt aangehaald. Mr.
Geertsema vond, dat het kabinet zich
daardoor aan dezelfde fout schuldig
maakt als de heer Nederhorst, die
leden van het Koninklijk Huis in de
leven", zei bij. „ben goed.
—1^ moe,
soonlijke kanten van deze zaak zou dan tal van luidruchtige of- plaatshebben in de hoofd
de Kamer en mijzelf in een volstrekt ficie,e bezoeken en ontvangsten j gtad zej maar het wil niet zeg-
onmogelijke positie brengen". Daar- De keuze van de plaats voor het
om wilde de heer Nederhorst over huwelijk vond de heer Nederhorst
dit punt niet verder uitwyden. „De niet erg gelukkig. Het huwelijk van
Kamer zal van mij willen aannemen", Prinses Beatrix is niet een gewoon
gen, dat het ook moet gebeuren. Het
kabinet had van het begin af aan
Den Haag moeten kiezen Ook tegen
de titel Prins der Nederlanden voor
Geen kritiek
De heer Schmelzer (KVP) bleek
weinig of geen kritiek op de beide
ontwerpen te hebben. Hij steunde het
regeringsbeleid. Het grootste deel van
zijn rede besteedde hij dan ook aan
een bespreking van de brief van drs.
Nederhorst, Over de heer Von Ams
berg zei de katholieke fractievoorzit
ter: „Wij aanvaarden hem allereerst
op grond van de door de regering
over zijn persoon en zijn leven ver
schafte gegevens".
De vergadering duurt voort
TANK DUS NIEUWE ESSO EXTRA
(£)uc/ Qlte,
teuwö
In den Gemeenteraad te
's Bosch is dc aanwezigheid
van 20.000 pond kruit binnen
de vesting besproken De
schrik is den ingezetenen op
't lijf gevallen. De raad heeft
besloten bij den Minister op
de verwijdering van het kruit
aan te dringen.
Met het oog op de festivi
teiten bij de opening der
spoorweg Venlo— Roermond-
Maastricht. mochten de
werklieden van de fabriek
van Regout te Maastricht
niet aanwezig zijn op straffe
van geldboete.
