Jaap Fliers
„Orpheus"
aandacht
trok veler
Verrukkelijke charme
van Anne Hyde
mam
Rott. Philli. Orkest
voor Tooiikunstjeugcl
kunst
(Van onze kunstredactie)
Het ballet Orpheus Is gisteravond bij het Ned. Dans Theater
'oor de tweede heer in première naar de onderwereld gegaan. In
962 was het Hans van Manen die, op muziek van Geza Frid, deze
nderwereld in een grote stad situeerde. Orpheus tot een brave
mge man maakte en Euridice, tot een fabrieksmeisje dat door een
outeneur als engel des doods" tot het rosse leven wordt verleid,
lurydice, met een hang naar twee werelden, werd de hoofdpersoon
n naar haar noemde hij zijn ballet, dat niet tot zijn beste behoort,
aap Flier danste toen Orpheus en het is misschien geen toeval dat
eze Griekse mythe nu hem tot een ballet inspireerde, waarin de
lichter-zanger wèl de hoofdpersoon is en de onderwereld de oor-
pronkelijke Hades.
HU koos de muziek die Strawinsky
1948 in nauwe samenwerking met
alanchine componeerde voor diens
Irpheus-ballet (zijn tweede, het eer-
e was op de muziek van Von Gluck)
lier volgt in grote lijnen de mythe
«als ook Balanchine dat deed. Ver-
Dofd en verblind door smart doolt
laarny als Orpheus tussen de leven-
en tussen de graven tot hij de
ngel des doods (Willy de la Bije)
Willem Halewijn
nu kasteelheer
van Genhoes
(Van onze correspondent)
De 38-jarige Haagse kunstschilder
Pillem Halewijn heeft zijn intrek ge
in kasteel Genhoes te Val ken -
De nieuwe kasteelheer is
in plan volgend voorjaar in het
asteel zijn ..Willem Halewijnmu-
snm" te openen. De in Indonesië
eboren schilder Halewijn volgt als
ewoner en museumexploitant de
ebr. Krjjnen op die na een langdu-
ige juridisch geschil en een indruk
wekkende verkoop van de vele kunst-
wittingen kasteel Genhoes moesten
Hiaten.
Eigenaresse van het fraaie kasteel
i de vereniging tot behoud van na-
aurmonumenten, die een nieuwe be-
temming voor het kasteel zocht en
9 enige maanden geleden in con-
ict kwam met de Haagse kunst-
ohilder die een ruimte voor zijn col-
«tie zocht. Deze collectie is al in
falkenburg gearriveerd en omvat
ond 300 schilderijen die de schilder
oornamelijk in het Heilige Land
Haakte. Die verzameling gaat nu
erst naar Wenen, alvorens ze het
olgend jaar definitief in kasteel
lenhoes geëxposeerd wordt. Willem
lalewijn hoopt in zijn Genhoesmu-
eum veel Amerikanen te trekken,
iet de American Travel Association
Km hij de afspraak hebben gemaakt
lat de Amerikaanse toeristen vanuit
Amsterdam via Valkenburg met
aan zijn museum doorrei-
len naar Zuid-Europa.
ontmoet die hij door zijn smeek- en
klaagzangen beweegt hem mee te ne
men naar het sohimmenrijk.
Het is Czarny die hier een masker
krijgt, dat hij niet af mag zetten,
vóór hij met zijn vrouw in het land
der levenden is teruggekeerd. Maar
het is Willy de la Bije wier anders zo
expressieve gezicht de strakheid van
het masker der onbewogen onper
soonlijkheid heeft, een strakheid
waar dan toch nog een ontroering
doorheen speelt. Een bijzonder sub
tiele mimiek.
Anne Hyde is als Eurydice, onbe
wust van het dreigende gevaar, van
een verrukkelijke charme. Haar pas
de deux met de in het duister tasten
de Orpheus, die als hjj denkt dat zij
hem ontglipt, het masker afrukt en
haar dood veroorzaakt, ontroert
sterk.
Aat Verhoog had een zwart-wit
achtergronddoek ontworpen, dat een
begraafplaats voorstelt en bij de af
daling naar de onderwereld opge
trokken wordt en dan in het verleden
de Hades suggereert. Tot slot dalen
beide voorstellingen en boven deze
uit verrijst de gestalte van Orpheus
die als mythe eeuwig voortleeft. Ook
de kostuums waren van Verhoog.
Furiën en bacchanten zijn altijd
een wat hachelijke aangelegenheid,
zowel wat dans als aankleding be
treft. Voor stervelingen en bood
schappers niets dan lof.
Begonnen was met Hans van Ma-
nens stijlvolle „Concertino" op mu
ziek van Boris Blacher. In Benjamin
Harkarvy's „Kwartet" op muziek van
Lex van Delden kon Hazel Merry
Milly Gramberg nog niet doen ver
geten. Verder werden uitgevoerd Har
karvy's geestige en virtuose „Grand
pas Èspagnol" en Glen Tetley's „Ana
tomische les" met de sublieme pres
tatie van Jaap Flier als de man op de
snijtafel.
Er was veel applaus, en dat gold
ook het Ned. Ballet Orkest onder
Louis Stotjjn. Strawinsky klonk goed
en het is nog steeds een vreugde de
reprises nu met muziek uit de orkest
bak te beleven.
VrJÊirj
Gisteravond gaf het Ned.
Dans Theater in de Kon.
Schouwburg te Den Haag de
première van Jaap Fliers nieuw
ste ballet Orpheus"Hierbij
Anne Hde als Euridice en Char
les Czarny in de rol van Or
pheus.
Deze maand is op een veiling in
de Neyorkse kunstzaal Parke
Bernet een Cèzanne geveild voor
de wereld recordprijs van 2.857.140
gulden. Het doek, was „Maisons a
l'Estawue" en werd aan een Ame
rikaanse bieder verkocht. Gau
guin's Hina Maruru" ging van
f 980.000 van de hand. De op een
'na hoogste prijs op de veiling
werd betaald door Edouard Ma
net's „Le Fumeur" een groot en
fraai portret van Joseph Gall.
Het totale bedrag van deze vei
ling van impressionistische en
moderne schilderijen bedroeg
f 12.091.640. Op dezelfde veiling
betaalde de Kunstzaal Bayeler uit
Bazel ruim f140.000 voor Henry
Moore's Zittend Naakt". De „Zit
tende Vrouw" van Moore werd
voor ruim f 110.000 aan een parti
culiere verzamelaar verkocht. Bei
de sommen waren hoger dan de
vorige wereldrecordprijs die op
een veiling voor een Moore iverd
betaald.
Vier waardeerbare solisten
Voor de serie jeugdconcerten der „Maatschappij voor Toon
kunst" bestaat ook dit seizoen weer verheugend grote belangstel
ling. Naar wij vernamen zijn er voor de volgende concerten zelfs
nu al meer plaatsen aangevraagd, dan beschikbaar zijn!
Gistermiddag was het Rott. Philh. Orkest onder leiding van
Franz-Paul Decker tweemaal aan het woord. In een instructief
concert, dat speciaal de bedoeling had de strijkinstrumenten viool
en alt in alle facetten en mogelijkheden nadrukkelijk te belichten.
Dartoe was de keuze allereerst ge
vallen op het beroemde Concert in d
voor twee violen van Joh. Seb. Bach:
favoriete compositie voor belangrijke
vioolduo's als Krebbers en Olof, Da
vid Oistrach en zoon en vele anderen.
Hoe vele malen ook gehoord, steeds
fascineert het door de stuwende, rit
mische vaart der beide hoekdelen en
de diepe bezonkenheid van het Ada
gio. Die boeiende ritmiek appelleert
speoiaal aan de gevoelens der huidige
jongeren: ook daarom was deze keuze
een juiste. Er waren twee jeugdige
orkestleden, t.w. Daniël Otten en
Magne Böbak die er zich aan waag
den. Het vergt moed om met een
werk, dat door de jaren heen door
zoveel violisten van het allerhoogste
plan is voorgespeeld, voor de dag te
kamen.
Welaan: Otten, zowel als Böbak
gaven er, in homogeen, dan weer
vloeiend samenspel, een bijzonder
verdienstelijke uitvoering van, bege
leid door een stylistisch verantwoord
uitgedund orkest. Beider toongeving
leek harmonisch op elkaar afge
stemd, hoewel Böbak aanvankelijk
met enige scherpte te kampen had.
Meerdere rijping kan de interpretatie
nog ten goede komen.
Een concert voor twee altviolen
van de ons totaal onbekende A. Vra-
nicki (17611820), toonde aan, dat
hij een begaafd Haydnleerling is ge
weest, evenwel zonder enige eigen in
ventieve kracht. Concerten als deze
gaan er dertien in 't dozijn: bij hem
ontbreekt de geniale vonk. Toch
bleek het leerzaam met dit concert
kennis te maken, al was het alleen
maar om tot de conclusie te komen,
dat slechts enkelen tot de waarlijk
„uitverkorenen" behoren. Aan de or
kestleden Thomas Lorand en Tasso
Adamopoulos heeft het intussen niet
gelegen, dat dit langdradige, twee
delige concert slechts weinig kon
boeien: zij waren tegen de technische
en muzikale eisen opgewassen. Hoe
wel zeker niet het belangrijkste deel
uit Tsjaikowsky's „Vierde Symfonie",
was op het derde daarvan de keuze
gevallen, om het originele, pikante
effect van het „pizzicato" der strij
kers in ononderbroken stroom
te demonstreren. Dat later ook de
fluit en de blaasinstrumenten het
volle deel krijgen, heeft een impo
sante climax tot gevolg.
Tot besluit een briljante reproduk-
tie van het eerste deel uit de over
bekende Sheherezade-suite van de
Rus RimskyKorsakow, met veel en-
train gedirigeerd door Decker, die
alle recht deed wedervaren aan de
prachtige orkestratie, waarbij con
certmeester Radnai het Sheherezade-
thema als een vertellende draad
lieflijk en mysterieus, in telkens an
dere variatie, liet opklinken. De aan
dacht van het auditorium en het tel
kenmale opklinkende, warmgestemde
applaus, waren bewjjzen van een na
drukkelijk meeleven met de geleverde
prestaties.
H.
Prijzen stad Triëst
De Amerikaan Ramon Zupko en
de Brit Kenneth Leighton delen de
jaarlijkse prijs van de stad Triëst
voor een nieuw symfonisch werk,
welke voor de twaalfde maal werd
toegekend. De Amerikaan compo
neerde een concert voor viool en
orkest, de Engelsman werd onder
scheiden vanwege zijn „Symfonie
no. 42". De Belg Raymond Baervoets
verwierf de tweede prijs met „Mag
nificat voor sopraan en orkest".
kAleiöos'cQQp
Leo van Puyvelde
- 83 - overleden
Bekend kunsthistoricus
In Brussel is op 83-jarige leeftijd
de Belgische kunsthistoricus Leo van
Puyvelde overleden. Hjj heeft in Leu
ven gestudeerd en werd reeds op vrjj
jeugdige leeftijd hoogleraar in de
kunstgeschiedenis aan de universiteit
van Gent. Tijdens de eerste wereld
oorlog verbleef hfj in ons land, waar
hjj in aanraking kwam met de mo
derne richting in de schilderkunst.
Het toeval wilde dat hij aan de
vooravond van de tweede wereld
oorlog op 9 mei 1940 in Amsterdam
verbleef ter gelegenheid van de ope
ning van een tentoonstelling van
Belgische schilderijen. Hij heeft toen
een dag later Londen weten te be
reiken. Daar heeft hij wetenschap
pelijk werk verricht met betrekking
tot de Vlaamse kunst in de Engelse
koninklijke verzamelingen in het
kasteel Windsor. Na de bevrijding
werd hij wederom directeur van het
Museum voor oude en moderne kunst
te Brussel. Voor de modernisering en
voor de uitbreiding en restauratie
van de verzameling heeft hij veel
gedaan. Hij heeft een groot aantal
boeken over beeldende kunst gepu
bliceerd. Vooral dat over de olieverf-
schetsen van Rubens is algemeen be
kend.
Rijk wijzigt subsidiëring
ie kunst
(Van onze correspondent)
,,Het ziet er naar uit dat de Rijkssubsidieregeling bij aankopen
van beeldende kunst in de naaste toekomst enigszins gewijzigd zal
worden. In principe zal er niets veranderen. Het bedrag dat het
Rijk voor de subsidie aan particulieren, die Nederlandse kunst
kopen, uittrekt, zal enerzijds aanzienlijk verhoogd worden, van
f 350.000 tot f 500.000, maar anderzijds overweegt men het percen
tage op de koopsom te verlagen van 35% tot 30%.
Tot nu toe was het dus zo dat aan
bona-fide kunsthandels en voor be
paalde tentoonstellingen jaarlijks
door het Rijk een som besohikbaar
werd gesteld waaruit een soort „aan
kooppremie" werd uitbetaald aan
Ter gelegenheid van de Kin
derboekenweek is gisteren in Ar-
tis in Amsterdam de prijs voor
het kinderboek uitgereikt aan
Paul Biegel voor zijn boek ..Het
Sleutelkruid"Het hoofd van de
afd. Toneel en Letteren, mr. H.
J. W. M. Michael verrichtte
deze uitreiking. De prijs bedroeg
duizend gulden.
V.l.n.rde heer Michael, me
vrouw Biegel en de heer Biegel.
particulieren die een kunstwerk koch
ten waarvan de prijs tussen de f. 30,-
en f. 2500,lag. Was die subsidlepot
echter op en dat gebeurde mees
tal reeds gauw dan kon er geen
korting meer gegeven worden, het
geen een negatieve uitwerking had
op de kooplust van het publiek. Het
Ministerie van Cultuur heeft na het
advies van de Raad voor de Kun»fc
aan de betrokken kunsthandels en
andere instellingen gevraagd hoe zij
dachten over een eventuele verlaging
van het percentage van de subsidie
som tot 30%. Men hoopt daarmee de
subsidie wat meer te kunnen „uit
smeren" zodat meer kopers en meer
kunstenaars daarvan kunnen profi
teren. Tevens denkt men er over het
plafond van het aankoopbedrag wat
op te trekken, d.w.z. dat men tot een
aankoop van f. 3000,van de rege
ling kan profiteren.
Hoofdstadoperette:
„Ein Walzertraum"
De 20-jarige Hoofdstad-operette
(voortzetting van de voormalige Fritz
Hirsch Operette) zal maandag 1 no
vember in De Kleine Komedie de
première voor Amsterdam geven van
de operette „Ein Walzertraum" van
Oscar Straus.
Daarna volgen dagelijks voorstel
lingen t.m. woensdag 1 december. De
regie voert Walter Hoffmann. Aan
deze operette werken o.a. mede Wal
ter Hoffmann, Lizzi Schöffmann.
Antonia Galll, Herman Valsner,
Claire Clairy, Rudolf Vogler (als
gast), Franz Stanner, Grete Kieser
(als gast), Karl Frey en Peter
Nieuwenhuyzen. De Hoofdstad-ope
rette heeft wederom een balletgroep
geëngageerd, die onder leiding staat
"in de choreograaf Jack Bow.
Het Hoofdstad Operette Orkest
staat onder leiding van Willem
Rietveld, die tevens de arrangemen
ten
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 28 OKTOBER 1965 VIJFDE BLAD
Première Ned. Dans Theater
CARTOUCHE, als
Recordprijs voor
een Cézanne
Leiden: Breestraat 61-63. Sassenheim: Postwijkkade 1
Als een wervelwind raast de gentle-
man-gauwdief Cartouche (Jean-Paul
Belmondo) door de, naai- de hoofd
figuur genoemde film, die gister
avond in twee voorstellingen in
theater „Camera" draaide. Deze
boeiende „roverssymfonie", in kleu
ren en op het brede doek, was de
eerste van K. en O.'s „films van de
maand" in het nieuwe seizoen en de
keuze was allerminst ongelukkig.
Het thema van Robin Hood, vriend
van de armen en nachtmerrie voor
de rijken, is zeker niet nieuw en ook I
degengevechten, schijnbaar hopeloze
situaties en ontsnappingen op het
nippertje zijn bepaald geen novitei
ten op het witte doek. Toch moet
een regisseur al van heel slechten
huize zfjn als bij er niet in slaagt de
toeschouwers met deze taferelen te
boeien. Deze romantiek gaat er nog j
altyd in als gesneden koek, ook bij
hen, die zich aan hun intellectuele
standing verplicht achten er buiten
het donker van de bioscoop een sma- j
lende opmerking over te maken
In dit geval was die waardering
temeer verdiend, omdat regisseur
Philippe de Broca het spannende
verhaal op een aantrekkelijke wijze
heeft voorgedragen, met uitbuiting i
van de vaak verrassende vondsten en j
in een hoog tempo voorgeschoteld.
Alleen het slot, met de bedrogen ge- j
liefde die haar leven offert voor de
ontrouwe echtgenoot, droop van de I
valse romantiek. Dit vergetende mag i
men zeggen, dat deze film, die ook
technisch niet teleurstelde, een pret
tig begin van de nieuwe reeks
vormde.
K&O's film
van de maand
U mag het ook weten: de N.M.B. is de bank waar ieder
een zich thuis voelt. Een simpel „geheim". Maar de
ciiëntenkring van de N.M.B. groeit er gestadig door.
Bedrijven, klein en groot, beleggers, spaarders... zij NEDERLANDSCHE
weten hun belangen in vertrouwde handenl MIDDENSTANDSBANK
De bank waar u zich thuis voelt
HIER IS ONS
BANKGEHEIM!
