V oorzorgsmaatr egele n
tegen studentenverzet
Ex-Nederlandse getuigt
in proces - Sobibor
Adres vraagt
toestemming
voor huwelijk
Mij 11 echtgenote was
geen lokaas voor
monnik Raspoetiif
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 22 OKTOBER 1965 VIERDE BLAD
Russische prins verklaart
Prins Felix Joessoepow heeft gis-
irren "met klem beweringen tegenge-
jproken die tijdens een televisie-uit-
jending in 1963 zijn gemaakt, als zou
vrouw als lokaas hebben ge
bruikt om Raspoetin, de machtige
.Jolle monnik" van het tsaristische
Busland. te laten doden.
De 79-jarige Prins voltooide gis-
|teren zijn rechtstreekse getuigenis
n jury van het opperste ge
rechtshof van New York. Hij heeft
proces voor een schadevergoe-
van ruim vijf miljoen gulden
«ingespannen tegen de Amerikaan-
tv-maalschappij CBS.
.Nooit", was het antwoord van de
Prins op een lange reeks vragen die
pngen over de tekst van een pro
gramma, dat is uitgezonden onder
de titel „Als ik mocht sterven".
Via zijn raadsman trachtte de
rins aan te tonen dat het program-
ia over de moord op Raspoetin in
et paleis van Joessopow in St.-Pe-
lersburg op zestien december 1916
op fantasie heeft berust.
De Prins ontkende dat hij zou
ebben gezegd „in mijn vrouw vindt
laspoetin alles wat hij van zijn
ouwelijke volgelingen verlangt:
iel, rijkdom, schoonheid. Hij gelooft
it zijn gesprek hier vanavond met
het begin is van haar be
tering".
Deze verklaring werd in het tele-
bieprogramma aan de Prins toege-
Eei: andere passage uit het scena-
io van de uitzending die de Prins
rolgens zijn zeggen niet heeft uit
sproken luidde:
Raspoetin: „Schaamt u zich voor
Bijn gezelschap?"
Prins: „Nee vader Gregori, hele-
laal nier. De Prinses geeft er de
oorkeur aan u alleen te ontmoeten,
ij beschouwt dit als een zeer delica-
aangelegenheid".
Volgens de uitzending zou dit ge-
tprek hebben plaatsgehad in een
«tzaal van het paleis in St.-Peters-
burg, waar Raspoetin is vergiftigd en
mrgeschoten.
Motief
De Prins verklaarde dat zijn mo
to voor deelneming aan het kom-
n Raspoetin te doden was ge
legen in zijn verontwaardiging over
de praktijken van de monnik.
Dp algemeen aanvaarde versie is,
dat Raspoetin is vermoord om een
find te maken aan zijn macht aan
het hof van tsaar Nicolaas. De zoon
van de tsaar leed aan bloedziekte en
de tsarina geloofde dat Raspoetin
hem zou kunnen genezen. De mon-
vas daardoor in staat de tsarina
te beïnvloeden en werd daardoor zo
goed als de machtigste man in Rus
land.
De Prins werd gevraagd: „Bent u
ioit voor deze misdaad gerechtelijk
•crvolgd?"
„Nooit" antwoordde de Prins, „ik
ben geen beroepsmoordenaar".
Hij vei klaarde Rusland vrijwillig te
hebben verlaten en in Parijs te zün
Omroepvereniging
en politieke partij
Van de lezers van het VPRO-pro -
grammablad geeft 25 pet de voorkeur
de VVD, 41 pet heeft geen poli
tieke voorkeur of wil deze niet uit
spreken en 22 pet is voor de PvdA.
Bij de lezers van het VARA-prograra-
mablad is er naast 63 pet. met een
voorkeur voor de PvdA. 31 pet zonder
voorkeur dan wel niet genegen die
voorkeur mee te delen. Van de lezers
de AVRO-bode is 21 pet. op de
VVD georiënteerd. 18 pet. op de
PvdA en 47 pet. zegt geen voorkeur te
hebben of laat zich hierover niet uit.
De lezers van het KRO-programma-
blad zijn voor 73 pet KVP'ers, maar
25 pet. heeft geen voorkeur of laat
in het midden. Van de lezers van
de NCRV-omroepgids behoort 36 pet.
tot de ARP en 23 pet. tot de CHU.
Zesentwintig pet. heeft geen voorkeur
of weigert zich uit te spreken.
Dit blykt uit het preadvies „De
toekomst van de VARA" gepubli
ceerde cijfers.
Als advocaat
OUD-MINISTER
MR. Y. SCHOLTEN
BEËDIGD
(Van onze Haagse correspondent»
De oud-minister van Justitie, mr.
Y Schol ten is gisteren tijdens een
zitting van de Haagse rechtbank be
ëdigd als advocaat en procureur in
Den Haag.
Mr. Scholten werd na zijn beëdi
ging toegesproken door de president
van de strafkamer van de Haagse
rechtbank, mr. J. van Oldenborgh.
die het zich een bijzonder voorrecht
zei te achten een ex-minister en dan
wel een minister van Justitie, te mo
gen beëdigen als advocaat en procu-
Ambtshalve deed de president me
dedeling van het feit, dat de raad
van toezicht op de orde van advoca
ten geen bezwaar heeft gemaakt
tegen de toelating van ex-minister
Scholten tot de Haagse balie.
„De waarheid is natuurlijk dat de
balie u met open armen in haar ge
lederen opneemt!", voegde de presi
dent er aan toe.
De plechtigheid werd bijgewoond
door een aantal vooraanstaande ad
vocaten, onder wie de deken van de
orde van advocaten bij de Hoge Raad
der Nederlanden, mr. A. Mout. Als
officier van Justitie bij deze beëdi-
ginc fungeerde mr. E. van der
Schans.
Advertentto
Belangrijk
voor moeders!
Het is héél belangrijk
waar u voor uw kind
schoenen koopt.
Bij van Dalen vindt u
in de speciale afdeling
kinder-Mt-service
ons vakkundig opgeleid
personeel. Zij zien direct
welke schoen uw kind
nodig heeft. Daardoor
behoudt het
qezonde Voeten
nu...en later!
VAN
kinder voet service
DONKERSTEEG 21
Fransen weer
naar zeebodem
Het volgend jaar willen Franse
onderzoekers geruime tijd op een
diepte van 200 m onder de zee ver
blijven, zo heeft Jacques Yves
Couseau verklaard tijdens een ver
slag over het geslaagde project Pre-
continent III. waarbij zes man ge
durende 23 dagen op 100 m diepte
onder de Middellandse Zee verbleven
hebben.
Deze zes hebben geen nadeel on
dervonden van de proef, zo deelde
Cousteau op een persconferentie
Bij deze proef hebben onderzoe
kers gebruik gemaakt van een bol
met twee verdiepingen, welke slechts
met de oppervlakte verbonden was
door een kabel voor de elektriciteits
voorzieningen en het overbrengen
van elektronische gegevens en t.v.
beelden. Tijdens hun verblijf onder
zee hebben zij een „gas coktail" op
bzasis van helium ingeademd.
Cousteau achtte het mogelijk dat
het helium mengsel niet bevredi
gend zou blijken op diepten groter
dan 200 m. Hij verwacht echter dat
het mogelijk zal blijken een kunst
matige atmosfeer op basis van wa
terstof te creëren waardoor de
mens op 400 m diepte zou kunnen
leven en werken.
IRONISCHE ADVERTENTIE IN
SPAANS BLAD VAN ONTSLAGEN HOOGLERAAR
(Van onze correspondent in Madrid».
Gebruikmakend van de rust
pauze gedurende de zomervakan
tie in het slepende conflict tussen
overheid en studenten in Spanje
hebben de autoriteiten een aan
tal voorzorgsmaatregelen geno
men om herhalingen van de strijd
van het vorig jaar te voorkomen.
De minister van Onderwijs heeft
een aantal aanvullingen afgekon
digd op het reglement op de aca
demische discipline.
Volgens dit reglement heeft het
ministerie van Onderwijs het recht
om zonder proces-verbaal elke vorm
van collectieve studentendemonstra
ties te verbieden en deelnemers
daaraan te bestraffen.
Hieraan is thans een nieuwe pre
ventieve maatregel toegevoegd waar
door het de minister reeds mogelijk
is in te grijpen voor dat er sprake
is van enige organisatie in het stu
dentenverzet. Iedere student die zijn
collega's probeert aan te zetten tot
openlijke acties, kan voor een tribu
naal van hoogleraren worden geroe
pen en van de universiteit worden ver
wijderd. Bovendien zijn in de voor
bije maanden de ramen van de ge
bouwen waarin de fylosofische en
rechtskundige faculteiten zijn on
dergebracht. van tralies voorzien, om
het de studenten onmogelijk te ma
ken op een andere dan door de
hoofdingangen, de gebouwen binnen
te dringen.
Kaarten
Ook heeft de rector van de uni
versiteit van Madrid besloten alle
identiteitskaarten van de studenten
Slechts veertig van de 250.000
overleefden vernietigingskamp
te klassificeren. Deze kaarten ge
ven de studenten het recht de uni
versiteitsgebouwen te betreden. Door
deze kaarten van een moeilijk te
verwijderen plastic omhulsel te voor
zien, wordt de mogelijkheid uitgeslo
ten de pasfoto's van deze kaarten
te verwijderen en er andere op te
plakken. Dit is in het voorjaar dik
wijls gebeurd waardoor figuren die
verder niets met de universiteit te
maken hadden, toch de faculteitsge
bouwen zijn binnengedrongen. Deze
figuren zijn door de rector van de
universiteit gekwalificeerd als be
roepsprovocateurs.
In zijn rede bij de opening van
ït nieuwe studiejaar heeft prof. Rios
de kwestie van de ontslagen hoogle
raren even aangeroerd. Hij zei dat
in elk geval geen uitzonderingsmaat
regelen zijn gehanteerd, maar de
bestaande normen op de discipline
aan de universiteiten. Deel uit te
maken van een academische senaat,
zo zei hij, legt verantwoordelijkhe
den en verplichtingen op, die men
niet kan miskennen.
Voor rechter j
Volgens een mededeling van de
rector van de universiteit van
Madrid, prof. Rios, zullen de desbe
treffende hoogleraren, nadat zij door
een besluit van de minister van On
derwijs uit hun functies zyn onthe
ven, binnenkort voor een Spaans
hogergerechtshof moeten verschy-
Men zal niet schromen op dezelf
de wijze op te treden tegen
over iedereen die in de toekomst zal
In het dagblad A.B.C., de groot
ste krant van Madrid, heeft een
de ontslagen hoogleraren, Gar-
Calvo, op dezelfde dag dat het
verslag over de opening van het aca
demische jaar verscheen, een ironi
sche advertentie geplaatst van de
volgende inhoud: „exhoogleraar aan
de universiteit van Madrid biedt zich
aan voor het geven van lessen in
In de tuin van Kensington Pa
lace in Londen zijn dezer dagen
foto's genomen van het gezin
van prinses Margaret. Van links
naar rechts: lord SnowdonDa
vid Burggraaf Linley. lady Sa
rah en prinses Margaret.
REACTOR VOOR
TH EINDHOVEN
De TJI. in Eindhoven zal, waar
schijnlijk dit jaar nog, een kleine
kernreactor kunnen bestellen. Dit
heeft de rector magnificus van de
TJI., prof dr. K. Posthumus mede
gedeeld. De reactor zal in 1967 klaar
komen en zal de naam „Athene" krij
gen, hetgeen betekent: Atoomreactor
TH Eindhoven Nederland. De aan
koop van de reactor, waarmee 3 4
miljoen gulden is gemoeid, stond
reeds in 1964 op het programma,
maar moest toen vervallen in ver
band met de afgekondigde beste
dingsbeperking.
Toeschouwers
happenings
veroordeeld
(Van onze correspondent in Bonn)
In de Westduitse stad Hagen staan sedert 6 september elf voor-•
malige SS-officieren en een vroegere opperwachtmeester van de
politie terecht. De beklaagden behoorden tot de SS-afdeling die in
Sobibor (Polen) tussen mei 1942 en november 1943 een kioart miljoen
Joden vermoordde. In dit vernietigingskamp kwamen 34.295 Neder
landers om. Twee vrouwen uit Nederland hebben het verblijf in dit
kamp overleefd.
vakbekwaamheid bij het maken van
graven verteld.
Bolender zit sedert 1961 in voor
arrest en staat voor de tenlastenleg-
ging van moord op 360 mensen en
medeplichtigheid aan moord op
86.000 anderen. Dankzij Karl Fren-
zel uit Göttingen en de 58-jarige
Franz Wolf uit Eppelheim. sinds
1964 opgesloten. Zij zijn eveneens be
schuldigd van moord en medeplich
tigheid aan moord op vele duizenden.
Nieuwsgierigheid
De voormalige SS-er Karl Frenzel
(54» uit Göttingen (na de oorlog
een eerzaam assistent-toneelmees-
ter) keek gisterochtend dan ook met
onverholen nieuwsgierigheid naar
eer 43-jarige vrouw in de getuigen
bank. En Saartje Engel-Wijnberg,
tegenwoordig van Amerikaanse na
tionaliteit, maar afkomstig uit Zwol
le. zag voor het eerst sedert haar
vlucht uit het kamp de man die
onnaspeurbare reden juist haar
niet had gedood. Frenzel haalde
haar met 28 andere uit een tran
sport van ruim 2.000 mensen: alle
anderen werden direct vergast
Frenzel stuurde haar terug naar de
barak toen ze met tyfus tussen de
zieken moest aantreden. De anderen
zijn doodgeschoten, maar Saartje
Wijnberg, 20 jaar toen en ongetwij
feld mooi, overleefde Sobibor.
Dit proces in Hagen heeft zijn
verrassingen al opgeleverd. Om te
beginnen staat een man terecht die
al officieel dood is en wiens we
duwe 20 jaar pensioen heeft geïncas
seerd: Kurt Bolender (53) uit Ham
burg. Hij verbrandde in Sobibor de
doden en het lag dan ook voor de
hand dat hy na de oorlog zich de
valse naam Brenner (Brandei-
mat. Uiterst trots heeft hy van zün jewski schynt te hebben geschreven
dat een advocaat een geweten is dat
men kan aan schaffen.
Voor deze mensen stond Saartje
Engels- Wynberg gisteren. In een
mengelmoes van Amerikaans, Duits
en Nederlands vertelde zü over haar
aankomst in Sobibor. 's Avonds nog
bad zy bij het schynsel van een
reusachtig vuur moeten dansen op
bevel van Frenzel. De man met wie
zy by deze brandstapel danste was
een Pool, Chaim Engel. Zy zyn se
dertdien bij elkaar gebleven. Als er
executies waren waarbij iedereen
moest toekyken hield zy zyn hand
vast. „Braut und Brautigam" noem
den de Duitsers hen tenslotte. Nu
hebben ze twee kinderen.
Twintig
Ongeveer 40 personen van de
250.000 hebben Sobibor overleefd,
p .1 I Twintig hunner zullen in Hagen ge-
tuigen. Ze zullen de verhalen weder
om vertellen, na 20 jaar. En die om-
mannen ov©r wie vatten ook het lot van meer dan
getuige Meijer Ziss vertelde dat«j Nederlanders, die van 2 maart
van het goud dat I uit de gebitten ,943 af jn bMstenwa
der doden rukten door een Joodse en dan h i,
goudsmid schaatsen lieten maken die Jeven hadden
een speciaal deklaagje kregen om
echt te lyken.
Ziss heeft van het begin tot het
einde van de opstand van de ge
vangenen in Sobibor het leven gehou
den. Hy was toen veertien jaar en
een zeer slim jongetje. Hy heeft al
les gezien en denkt ook nu alleen
maar aan wraak. De advocaat van
Frenzel zei tegen hem: „Als ik u
was zou ik maar sntl een aanvraag
voor „Wiedergutmachung" indienen,
dan heeft deze reis de moeite nog
geloond voor u". Deze strafpleiter is
Dosto-
De gestalten van deze
zen op in de eenvoudige rechtszaal
van een Westduitse stad tussen een
Christusbeeld op de tafel der rech
ters en een plattegrond van het
vernietigingskamp. Kent u nog na
men, vraagt de president. Saartje
Engel- Wynberg. wit weggetrokken
antwoordt: „Zeehandelaar, Veterman,
Van Oosten, Van Wezel, Van Dam,
Toller, Leeser, Viool". Dan aarzelt
zü en zegt: „De andere namen heb
ik nooit gekend. Maar ik heb wel
hun kleren gesorteerd en daar zat
soms veel bloed aan".
Van
A'damse correspondent)
Jk hoop, dat de burgerij nu in
begint te zien, dat het geen zin heeft
het Spui te gaan. De „happe
nings" van de zogenaamde „provo's"
hebben niets te betekenen. Ik heb
grote waardering voor de manier,
waarop commissaris Landman en
zün mensen met toepassing van het
verbod tot samenscholing de zaken
daar zonder geweld oplossen".
t zei de Amsterdamse poli
tierechten mr. R. de Waard gister
middag na een büna 3 uur lange bü-
zondere zitting, waarin 19 jongens
:en meisje zich moesten verant
•den voor overtreding van di
verbod.
De politierechter veroordeelde elf
ui hen, waarvan vast was komen
staan, dat ze geen enkele veront
schuldiging aan konden voeren voor
dit misdrüf. tot 3 weken gevangenis
straf, waarvan 2 voorwaardelük.
Een, de enige, die voor een provo zou
kunnen ooorgaan, kreeg 6 weken
waarvan 5 voorwaardelük. Een stu
dent uit Utrecht en een meisje ver
oordeelde mr. De Waard ieder tot
3 weken voorwaardelük en het beta
len van een boete van 50 gulden. De
student had aangevoerd, dat hy voor
het eerst in Amsterdam was en niet
begreep, wai er aan de hand was.
Het meisje beriep zich erop, dat zü
niet geweten had wat te doen, toen
een vriendje werd aangehouden. Een
van de verdachten werd vrü gespro
ken, omdat het hem ten laste geleg
de niet wettig en overtuigend bewe
zen was De zaak tegen 5 van hen
werd aangehouden om de getuige-
verbalisant te horen.
De officier van Justitie had tegen
iedereen 3 weken gevangenisstraf ge-
eist, waarvan 2 voorwaardelük. Be
halve tegen de „provo" voor wie hü
een straf van 6 weken, waarvan 4
voorwaardelük op zün plaats vond.
Beatrix en Claus
Prof. mr, J. H. W. Verzijl en prof. dr. H. Wagenvoort hebben
zich met een adres gewend tot de Tweede Kamer. Zij verzoeken de
volksvertegenwoordiging om toestemming te verlenen voor het
huwelijk van Prinses Beatrix met Claus von Amsberg. Een groep
Nederlanders betuigde reeds adhesie aan het adres.
De beide hoogleraren beginnen met
te verklaren, dat ook zü pünlijk ver
rast werden door het bericht van de
verloving. In de uitingen van weer
stand tegen een eventuele toestem
ming tot het huwelük' klinkt een
stem, die ook bij hen weerklank
vindt. Toch willen zij pleiten voor
het geven van die toestemming. Om
verschillende redenen.
„In de eerste plaats heeft ons volk,
juist en vooral in de oorlogsjaren,
ervaringen opgedaan met een Prins
der Nederlanden van Duitse bloede,
die als beste Nederlander zich heeft
ingezet in de strijd tegen onrecht en
tirannie. In dat licht gezien is er
allerminst reden om te zeggen: ,Dat
nooit meer!" Rüst nu vanzelfspre
kend de vraag of er enige waarborg
bestaat, dat de heer Von Amsberg
het illustere voorbeeld van zyn aan
staande schoonvader zal volgen, dan
menen wij dit in de tweede plaats
bevestigend te mogen antwoorden.
Dat hü in de laatste periode van de
oorlog de Duitse wapens droeg wekt
emotionele huivering, maar was uit
vloeisel van zyn nationaliteit. In de
daarop volgende twintig jaren is hij
weinig op de voorgrond getreden,
maar wat over zyn doen en laten in
die tüd ter ore kwam, is gunstig en
die gunstige indruk is door zijn op
treden sinds zijn verloving versterkt.
Dat alles is niet voldoende. Voldoen
de wordt het voor ons eerst, doordat
Koningin Juliana, waardige dochter
van Koningin Wilhelmina. en Prins
Bern hard. eens bevelhebber van onze
Nederlandse strijdkrachten, in tegen
woordigheid van wien het Duitse
leger in ons land zich overgaf, hem
hun vertrouwen hebben geschonken.
Wü achten het ondenkbaar, dat zij
de toekomst van hun oudste dochter,
maar daarmede tot op zekere hoogte
ook het aanzien van het koningschap
in Nederland en de toekomst van het
volk, dat hun lief is, in handen zou
den willen gelegd zien van iemand,
van wie het voor hen niet vast stond,
dat hij zich voorgenomen had, ais
gemaal onzer toekomstige Koningin
zich met haar volk te vereenzelvigen
en naar vermogen krachtdadig mede
te werken tot bevestiging en verster
king van onze democratische staats
instellingen en van een zuiver con
stitutioneel koningschap".
Aldus de hoogleraren, die hui-
adres aan de Kamer besluiten met
de woorden: „Zonder geestdrift, r
met rustige overtuiging, verzoeken
wü u. uw toestemming te geven tot
het huwelük van Prinses Beatrix
met de heer Von Amsberg".
Hierbij wordt vermeld, dat alle
ondertekenaars zich met de strek
king van dit adres volledig verenig
den, doch dat sommigen van hen,
juist op grond van de voorafgaande
overwegingen, de woorden .zonder
geestdrift" niet voor hun rekening
-?men.
Ondertekenaars
Adhesie aan dit adres wordt ver
leend door: de dames: prof. mr. J. C.
Hudig, Rotterdam; prof. mr. G. H.
J. van der Molen, Aerdenhout; mr.
M. A. Teilegen, Goor.
En door de heren: prof. dr. J. N.
Bakhuizen van den Brink, Leiden;
prof. dr. W. Banning, Driebergen;
prof. dr. H. Berkhof, Oegstgeest; mr.
J. Donner, 's-Gravenhagemr.
3. H. A. Feber, 's-Gravenhage;
C. L. W. Fock, Groningen; prof.
Jr. H. C. J. H. Gelissen, Maas
tricht; prof. dr. B. A. van Groningen,
Leiden; prof. dr. H. W. Julius. Was
senaar; mr. H. Kingma Boltjes,
Leeuwarden; mr. A. C. Knook. Al
melo; prof. dr. V. J. Koningsberger,
Bilthoven; prof. dr. H. Kraemer.
Driebergen: mr. G. E, Langemeyer.
Scheveningen; prof. dr. C. D. de
Langen, Zeist: prof. dr. M. J. Lan-
geveld, Bilthoven; prof. mr. W. P. J.
Pompe, Utrecht; prof. dr. R. nl
Post, Nümegen; prof. ir. W. Scher
mer horn, Delft; prof. dr. J. J. M.
Timmers, Maastricht: prof. dr. J.
Tinbergen, 's-Gravenhage; prof! dr.
ir. F. A. Vening Meinesz, Amersfoort;
prof. dr. mr. G. M. Verryn Stuart.
Amsterdam; H. van der Vlist,
Utrecht; mr. G. E. van Walsum,
Capelle aan de IJssel; mr. G. J.
Wiarda, 's-Gravenhage: prof. jhr.
dr. P. J. van Winter. Groningen.
Zelfbedienings-
r
schoenenzaak
Bü de firma J. Broeders in Bre
da klimt het personeel de ladder niet
meer op en af om de klanten aan
de gewenste schoenen of pantoffels
te helpen. De heer Broeders heeft
gisteren de eerste zelfbedienings
schoenenzaak in Nederland geopend
Ongeveer 3.000 paar schoenen en
pantoffels staan naar maten en
soorten in vakken ingedeeld. De
klant kan zichzelf bedienen en het
enige, waar het personeel zich mee
bemoeit is met de afrekening en de
verpakking, die in plactic zak ge
schiedt.
