EEN
HEKS?
Griezelige methode om
9fratings" te peilen
,f\»i
.vj.W«K
ïCrt»
1/#*' V*,.
\:\r
Vj
1 *%SV*V 1VV% J>^A
>i V^I«v\e*»V KOVJ*4* .«A V^4
Met veel tam-tam, 34 premières en meer zorgen dan ooit te-
ten. hebben vorige maand de drie grote Amerikaanse televisie-
atschappijen (CBS, NBC en ABC) hun troeven voor het
«we seizoen uitgespeeld. Met de gunst van de adverteerders
120 miljoen kijkers als inzet zal gepoogd worden het vorige
ip)jaar nog te overtreffen. Financieel gezien is er geen vuiltje
het scherm, maar de vooruitzichten voor de herleving van tv
een positief medium schijnen minder gunstig .Het tv-vermaak
de frappante uitzonderingen daargelaten vrijwel terugge-
trd tot de reputatie van de film in de beginjaren: kermisver-
tk van gemiddeld gehalte.
Ff kunnen ons voorstellen,
menig lezer ons hier op de
yer* z&l tikken. Zó somber
de situatie daar aan de
rkant niet zijn, want Ameri-
pi6 produktles, welke,, door
televisie worden overge-
m, zijn dikwijls van uitste-
kwaliteit. Maar de bui-
van Bussum kunnen een
i doen uit een overweldi-
aanbod; hun blik is scherp
t>eg om in de meeste geval
let beste te bestellen. Wat
hier niet te zien krijgen zijn
nttaties, waaraan elk origi-
idee in Amerika na korte
ten gronde dreigt te gaan.
int in het televisie-apen-
doet iedereen de ander na.
tyd ligt nog niet ver achter
dat jonge en enthousiaste
jvers door de mogelijkheden
het nieuwe medium werden
pireerd tot meesterlijke tv-
als Marty" van Chayefsky,
Twaalf Gezworenen" van Regi-
Rose of „Bezoek van een klei-
ianeet" van Gore Vidal. Als
gedurfde plannen worden ge-
mceerd, zijn het nog steeds de
namen, die er achter staan,
klee voor de aparte Defenders
Reginald Rose, voor de
Twilight Zone-serie van
a" Rod Serling. Men durft
niet meer aan nieuwe talenten
ten experimenteren.
Or e minder-begaafden is de
Jlging de snelste weg naar een
buit geworden. Vorig seizoen
in de westerns weer in popula-
t toe te nemendus staan thans
en verschillende wild-west
8 ter beschikking van de kij-
Bij de nieuwe series is er
Ms één die qua opzet en op-
in? belooft af te wyken van
inüere. Het is „The Loner",
ïin een vroegere officier van
«valerie op zoek gaat naar eer
kontuur. Het idee is van.Rob
het lieve, Jonge heksen-
ouwtje in „Bewitched" had
te veel succes om met rust
in
van haar zoon), CBS start met
„The gebroeders Smothers" (van
twee broers is er één aan gene
zijde) en NBC voorts ook nog
heeft aangekondigd „Ik droom
van Jeannie" (waarin een aspi
rant-ruimtevaarder door een
geest wordt geholpen).
Het sprekende paard mr. Ed. de
Verdedigers en andere series moes
ten verdwijnen, maar er kwamen
programma's voor terug, die soms
op kopieën van vroegere series lij
ken. Na de grote bijval, welke „The
Fugitive" verwierf kon het niet uit
blijven, dat voor die seizoen op
vrijwel hetzelfde stramien „Run for
your life" zou worden gebor
duurd: de story-in-serie over een
jong advocaat, die nog achttien
maanden te leven heeft. Natuur
lijk gaat de jongeman zeer gevaar
lijk tekeer en door een wonderlijke
toevalligheid vallen al zijn beleve
nissen op maandag, zodat de kij
kers er op vaste tijden van kunnen
profiteren.
De eerste episode werd inmiddels
uitgezonden. Er kwam een spelletje
kaart in voor, waaraan geen einde
leek te komen. De kritiek was niet
mals en er was al iemand, die voor
spelde, dat de advocaat zijn serie
nog minstens een jaar zou over
leven.
Detectives en spionneh ontbre
ken ook in de nieuwe plannen
niet. Voor de zoveelste maal behan
delt „The FBI" het werk van de
federale recherche, maar ditmaal
schijnt de knorrige FBI-baas J. Ed
gar Hoover er persoonlijk zijn goed
keuring aan te hebben gehecht. In
„Honey West" erft een meisje een
detectivebureau van haar vader,
wat ons weer sterk aan de Duitse
serie „Detectivebureau Lynx" doet
denken. Spionnen maken overuren
in o.m. „The Wackiest Ship in the
Army", „Get Smart" en „I spy".
CBS en 3C procent bij ABC. Aan
kleur, geld en voorbereiding ligt het
niet en tóch zijn er tekenen, die
de zorgen van de directies en van
hen, die het goed met televisie me
nen, rechtvaardigen.
In mei van dit Jaar bleek daar
lets van bij de uitreiking van fel
begeerde Peabody Prijzen in Man
hattan. In zijn toespraakje zei Paul
Porter, dat 1964 een jaar was waar
in het intelligente, volwassen tele
visiepubliek bij voortduring de dupe
was geworden van het dingen naar
de gunst van de teenagers. Hij con
stateerde een „oervervelende een
vormigheid", welke enkele juryle
den selfs had doen voorstellen om
de prijzen maar helemaal niet toe
te kennen. De medailles vonden
ten slotte toch een juiste bestem
ming. Enkele nieuwsprogramma's
werden, wegens him moed en ac
tualiteit, onderscheiden en voorts
een veelgeprezen programma als
„Profiles in Courage" van de NBC.
Maar juist dit laatste program
ma slaagde er niet in volledig „ge-
sponsored" te worden en bovendien
was de afname door met NBC
verbonden stations gering. Het pro
gramma is afgeschreven en de me
daille mag als herinnering de kast
Waar het voor de adverteerders in
Amerika zó belangrijk is om snel de
kijkdichtheid van een bepaald pro
gramma te weten, is het logisch dat
er steeds nieuwe methoden worden
ontwikkeld om de resultaten zo vlot
mogelijk binnen te krijgen. De nieuw
ste ontdekking in deze richting dan
ken wij aan ontwerper Jim Tanner te
Los Angelos: de kijkdichtheidmeet-
wagen.
Een kleine bestelwagen wordt de
stad ingestuurd, uitgerust met een
elektronische registratie-apparatuur
welke op de band de programma's no
teert, waarnaar men kijkt. Dwars
door de muur, zonder te bellen en
zonder te vragen!
De langzaam rijdende auto is voor-
Zien van draaibare antennes, die per
minuut 106 kijkers noteren. Op de
miniatuur ontvangers in de wagen
verschijnt het beeld van het program
ma, waarnaar een bepaalde familie
kijkt. De inlichtingen worden met
tijd en plaats doorgegeven aan de
bandrecorder. Op elk gewenst ogen
blik kunnen die inlichtingen door een
computer worden verwerkt, zodat
men binnen het kwartier een totaal
overzicht heeft per station, program
ma en kanaal. De ontwerper meent,
dat met een aantal wagens een mil
joen gezinnen per avond kan worden
afgewerkt. De meting kan ook per zes
blokken woningen tegelijk geschieden.
De angstvisioenen van 1984 lijken
door deze Tanner Electric Survey Ta
bulation naderbij te komen. In Ne
derland kennen we de rustiger en
quête-methode.
ZORGEN
VERARMING
Teenagerprogramma's gaan
„Shindig", bij ons welbekend, con
currentie aandoen. Het wordt alles
even groots, duur en geweldig: 96
procent van de NBC shows gaat in
kleur de buis in, 50 procent by
Het is niet in de eerste plaats
de grote hoeveelheid eenheids
worst, waarom men zich angstig
maakt. Veeleer baart het zorgen,
dat het aantal uitzendingen op
voortdurend inkrimpt.
Ruwweg gezegd is het Ameri
kaanse tv-systeem erop gericht zo
veel mogelyk kijkers te binden om
zoveel mogeiyk geld van adver
teerders binnen te halen. Men
zoekt dus naar populaire pro
gramma's, waarnaar zoveel moge
lyk mensen kyken. Ogenschyn-
lyk geven de z.g. „ratings" (getal
len, waarmee de kykdichtheid van
bepaalde programma's vrij goed
benaderd wordt) een eerlijke weer
gave van wat het publiek verlangt.
Maar in werkelijkheid bevorderen
deze ratings een voortdurende ver
arming van de programma's. Want
de maatsohappyen geven zo sterk
toe aan wat zy de algemene smaak
achten, dat zy programma's met
meer inhoud laten schieten of naar
onmogelijke uren van de dag ver
schuiven. Zo staan dus straks ook
de kykers, die iets anders zouden
wensen, op de ratings genoteerd
als kykers naar moord-, gooi- en
smytprodukties, omdat hun een
voudig niets anders wordt gebo
den.
In Nederlandse verhoudingen
overgebracht zou dit betekenen,
i zeer gewaardeerd pro
gramma als „Kunstgrepen" in de
avonduren geen kans zou ma
ken. Hoeveel kykers er ook ge
noegen aan zouden beleven. Ben
a angry pende documentaire als
„Beppie" was er niet
gekomen.
In het verleden hebben sommige
van onze Nederlandse omroepen
wellicht al teveel de cultuurdrager
willen uithangen en onder het
motto „Myn kyken is myn leren"
in Van Alphen trant de opvoeder
gespeeld, maar niet graag toch
zouden we in het andere uiterste
van louter niemendalletje willen
vervallen, hoe knap en onderhou
dend deze ook zyn en hoe graag
ook wy er naar kijken. De Ameri
kaanse tv-maatschappen, zelf ook
weer opgejaagd, hebben hun pu
bliek in de loop der Jaren in die
richting gedreven, zy hebben er
een ongekend commercieel succes
mee behaald, maar oogsten nu een
resultaat, dat te voorspellen was en
inderdaad door enkelen reeds
lang werd voorzien.
GEEN GEZAG
Televisie heeft in de Verenigde
Staten wel invloed, maar geen ge
zag. Mocht men er zich ooit illu
sies hebben gemaakt te kunnen
meetellen als kunstvorm, of als cul
turele faktor van betekenis, dan
is die kans nu by na verkeken.
Byna want nog is het niet te
laat. De Amerikaanse tv dreigt
hetzelfde aanzien te krijgen als de
film in vroeger Jaren: leverde
beelden in een bioscoop op de
kermis. Mannen met visie en fan
tasie hebben indertijd de film ge-
red; de tv is evenmin verloren,
als er snel wordt ingegrepen. Door
Journalistieke reportages en scherp
nieuws-Instinkt heeft de tv nog
een spoor van respect in de Ver
enigde Staten behouden. Er zyn
aanwyzingen, dat men bereid is
weer iets te wagen om het beeld-
gezicht te redden. Nog kykt het
ware talent in Amerika de kat uit
de boom. bevreesd de eigen kan
sen te bederven door zich met de
huidige tv te encanailleren. Maar
in de speciale uitzendingen pro
beert de televisie reeds aan de wal
terug te krabbelen.
Van ABC noemen we een docu
mentaire over Beethoven, de ont
wikkeling van de mens in de loop
der eeuwen, een serie over de Ame
rikaanse geschiedenis en een Sam
my Davis-special.
CBS gééft vier concerten van
het New York Philharmonic, een
breeduitgewerkte serie over stout
moedige ontdekkingsreizen (samen
met National Georgraphic Maga
zine). een spektaculaire samenvat
ting van de presidentverkiezingen
1964 en enkele shows met topar
tiesten.
NBC brengt in Hall of Fame on
der andere Napoleons verbanning
naar St. Helena, zeven Perry Co-
moshows, een studie over de volks
vertegenwoordiging en documen
taires over de Spaanse Onoverwin
nelijke Vloot, Michelangelo en de
Reformatie.
WANSMAAK
Er gebeurt nog wel degehjk iets
:n het zou al te goedkoop zyn te
stellen, dat het de maatschappyen
om niets anders te doen is dan
enorme winsten. Angst voor slech
tere tyden heeft de programma
keuze lang beïnvloed; na Jaren
wansmaak gekweekt te hebben
dreigt de televisie nu het slacht
offer van die wansmaak te wor
den. In een land, waar men zo op
een goede „image" gesteld is, dient
de tv alleen al om die reden een
draai in de goede richting te ne
men. Anders zou de generatie, wel
ke nu met de televisie opgroeit,
zich wel eens plotseling van de
beeldbuis kunnen afwenden, zoals
dat met de radio is gebeurd. Die
generatie bestaat uit de kopers van
morgen. Ook op puur-zakeiyke
gronden is het dus meer dan tyd,
dat de Amerikaanse televisie de
cost voor den baet laat gaan.
