VERSTAPJE BIJ DE MAAN
G OL D TG#
WHISKY
Neger wijk in Los Angeles
herstelt zich van slagen
Twee Amerikaanse
astronauten gaan
mnstmaan enteren
Streven naar macht
in organisaties van
neger-proletariaat
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 22 OKTOBER 1965
ilaandag EERSTE OEFENING voor een
N.D.S.M. ontslaat
honderd beambten
I en de vakbondsbest uren in Amster
dam is thans volledig overeenstem
ming bereikt over de voorwaarden
van afvloeiing van een honderdtal
beambten van de N.D.S.M. zoals
reeds eerder werd gepubliceerd is het
ontslag van een aantal beambten
noodzakelijk geworden tengevol
ge van de gegroeide wanverhouding
j in sterkte tussen beambten en uur-
j loners. Met de uitvoering zal bin-
I nenkort worden begonnen.
I Werknemers boven de 58 jaar
gaan vervroegd met pensioen. Voor
de werknemers jonger dan 58 jaar
wordt een inkomen gegarandeerd
bij rekening wordt gehouden met de
leeftijd en de duur van het
dienstverband. Tevens is aandacht
geschonken aan faciliteiten met be
trekking tot sollicitatie, huisvesting
overgang van lopende verzekeringen,
zoals pensioen en ziektekosten ver
zekeringen. verhuiskosten en vakan
tietoeslag.
Met de vakbondsbestuurders zal
nog nader overleg worden gepleegd
over de uitvoering van de regeling.
Het ontslag zal aan betrokkenen
voor 1 december 1965 worden aan
gezegd. De in acht te nemen opzeg
gingstermijn zal niet voor 1 januari
1966 ingaan.
Deze blend met geïmporteerde Schotse Malt "Whisky
heeft drie jaar in het vat liggen rijpen,
liggen wachten op kenners zoals u.
(Van
redacteur ruimtevaart)
aandacj hopen de Amerikanen weer twee man in de ruimte te
gen, ditmaal voor een betrekkelijk korte vlucht in de Gemini-
apsule. Hoewel zij slechts twee dagen in de ruimte moeten
en, hopen zij een bijzonder belangrijk experiment voor de eerste
uit te kunnen voeren, een experiment dat nauw verband houdt
de verdere ontwikkeling van de bemande ruimtevaart en voor
de landing van mensen op de maan.
voornaamste taak, die de maandag te lanceren Amerikanen
dragen heben gekregen, is het tot stand brengen van een
idez-vous" dat wil zeggen een ontmoeting in de ruimte met de
ite trap van een tevoren gelanceerde raket, die in een satelliet-
de aarde is gekomen.
Zoeken en
vastmaken
tweemaal eerder hebben
iaanse ruimtevaarders het
gehad, een ruimteontmoeting
and te brengen, maar beide
is dat mislukt. Het ging toen
iets minder spectacu-
irojecten.
som en Young, die eind maart
jaar de eerste Geminivlucht
i, hadden nog geen opdracht
dergelijk experiment. Dat
el het geval voor McDivitt en
die in juni een Geminicap-
onanden. Zij moesten trachten
gebrande laatste trap van hun
lanceerraket te benaderen
:og niet te enteren. Door tech-
moeilijkheden werd tijdens
eht van deze proef afgezien,
pogtepunt van deze vlucht
ri het beroemde uitstapje van
die de „wandeling in het
boeiend vond, dat hij aan-
ijk weigerde in de cabine te-
keren. Tydens de laatste
ivlucht van Cooper en Con-
su gust us was het de bedoe-
iat de ruimtevaarders contact
maken met een kunstmaan,
r de Geminicapsule zelf was
aten tydens de vlucht om de
Moeiiykheden met de energie-
nlng betekenden ook het ein-
dit inleidende experiment, zo-
t glanspunt van deze vlucht
mrrecord van acht etmalen
Beide genoemde ontmoetings-
lenten waren echter nog
voorzichtige voorbereidingen
t experiment dat voor maan-
is geprojecteerd en dat uit-
i moet worden door de ruim-
ders kapitein ter zee Walter
hirra Jr. (commandant) en
Thomas P. Stafford in de
VI-capsule.
7.
ndagmlddag om vier uur Ne-
y dse tyd hoopt men van Cape
een Atlas-raket te lance-
urvan de laatste Agena-trap
haan om de aarde moet ko-
r. 41 minuten later moet
ticapsule met Chirra en
i Cape Kennedy worden
Dit betekent dat voor
op deze lanceerbasis twee
tegelijkertijd aan de
|'ijn. De Geminicapsule komt
wens verloopt) in
ipsvormige baan waarvan het
punt ongeveer 300 km bo-
aarde ligt, dezelfde hoogte
irop de Agena-raket in een
Wmige baan om de aarde
ruimtevaarders moeten
ruimte de Agena-raket
bi, de snelheid van hun ca
lls verhogen waardoor deze on-
«n cirkelvormige baan gaat
de raket enteren. Zij
•barbij hun cabine niet ver-
I te maken. De eerste maanreizigers
zullen tijdens hun retourvlucht uit
I een ,.maan-boemeltje" moeten over-
I slappen in een „aard-expres", tus-
I sen welke beide ruimtevoertuigen
I dus een ontmoeting zal moeten
plaatsvinden.
Het Amerikaanse Apollo-maan-
project voorziet in het lanceren van
een aangekoppeld complex van
ruimtevoertuigen naar een satelliet-
baan om de maan. Vanuit die baan
zal een deel van het complex met
twee man aan boord naar de maan
worden gedirigeerd, terwyi de der
de men in de rest van het complex
voorlopig om de maan biyft cirkelen.
Die twee mannen moeten na hun
kortstondig bezoek aan de maan
vandaar weer opstygen met een deel
van het ruimtevoertuig, waarmee
zy zün geland. Zij moeten een ont
moeting tussen dit deel en het om
de maan cirkelende door één man
bemande niim te voertuig tot stand
brengen, in deze maansatelliet over
stappen en daarmee naar de aarde
terugkeren met achterlating van het
boemeltje" waarmee zy van de
maan opstegen in een satellietbaan
om de maan.
Kunnen öe twee maan-reizigers de
„retourcapsule" niet opsporen en en
teren. dan zyn zy onherroepeiyk
verloren. Hun kleine maan-boemel-
tje heeft nameyk niet voldoende
energie om de terugreis naar de aar
de te maken en veiig door de
dampkring terug te keren.
Het beheersen van de rendez-vous
techniek tot in perfectie is derhalve
een allereerste vereiste voor het on
dernemen van een bemande maan
vlucht.
Moeilijke
omstandigheden
De noodzaak van een perfecte be
heersing geldt temeer, omdat men
by experimentele ontmoetingen uit
gaat van een tot in de puntjes ge
outilleerde lanceerbasis en tydens de
vlucht zelf kan beschikken over de
berekeningen van talloze instrumen
ten op de grondstations. Bovendien
kan men by technische storingen
tydens de experimenten vluchten
uitstellen, het schema wijzigen, op
drachten onvervuld laten etc.
By de terugkeer van de maan
moet het „m'aanboemeltje"~~~ echter
gelanceerd worden van een ge im
proviseerde basis, terwyl alle bere
keningen over richting en tydstip
van de lancering gemaakt moeten
worden door de computers aan
boord van het maanvaartuig en de
maan-catelliet. Wanneer daarbij
een technische storing mocht optre
den, kan niet gezegd worden „nou
ja, volgende keer beter". Alles
moet tot in de perfectie biyven klop
pen, want anders is de kans- op
een behouden terugkeer van de
maanreizigers vrijwel voor honderd
procent verkeken.
Het is zelfs niet ondenkbaar, dat
de tne man, die om de maan blijft
cirkelen, moet besluiten alleen naar
de aarde terug te keren en zyn
lotgenoten op de maan of in de
ruimte een dode gedoemd achter
te laten, wanneer blykt dat de
vitale ontmoeting" niet verwezelykt
kan worden. Het zou wel van
romantische moed maar beslist niet
van realiteitszin getuigen wanneer
hy besloet, dan ook maar zyn le
ven te offeren en doelloos om de
maan te blijven draaien in plaats
van alleen naar de velige aarde tei-
rug te keren.
Ook de Russen
De Russen, die nog nimmer iets
dubbelzinnigs over hun maanpro-
gramma hebben gezegd, zullen in
grote iyn vermoedeiyk eenzelfde
soort techniek gebruiken voor hun
eerste maanreis, al kunnen in details
allerlei zaken aanzieniyk anders op
gezet worden. Onlangs heeft een
Russische ruimtevaartdeskundige
verklaard, dat het systeem van een
ontmoeting in een baan om de maan
het meest verantwoord lijkt met de
huidige stand van de techniek.
De Russen hebben tot dusver voor
zover bekend geen enkele poging ge
daan tot een rendez-vous in de
ruimte. Misschien is de gezameniyke
vlucht van twee ruimtevaartuigen in
Juni 1963 bemand door Valery Bi-
kowsk' en Valentina Teresjkowa zulk j
een poving geweest. Die is dan echter
grandioos mislukt, want hun cap
sules zyn tydens de vlucht van eni
ge dagen nooit dichter by elkaar ge
weest dan een paar honderd kilome
ter.
Andere opdrachten
De Amerikaanse astronauten, die
maandag worden gelanceerd, hebben
voor hun tweedaagse vlucht nog en
kele andere experimenten als taak
opgedragen gekregen, maar minder
dan de zeven die oorspronkelyk op
het programma stonden. Men wil
voorkomen dat de proeven niet naar
behoren kunnen worden uigevoerd
door overlading van het programma.
Behalve het ontmoetingsexperi
ment zyn nog sechts vier van de
zeven experimenten gehandhaafd,
nameiyk een proef om uit te maken
of door snelheidsvergroting van een
rondcirkelend voorwerp de aard van
dit voorwerp kan worden vastgesteld,
een experiment voor het meten van
straling, het fotograferen van ge
deelten van het aardoppervlak voor
Proefnemingen met enteren in
een vluchtnabootsers op een
grondstation.
Zo moet de Gemini-capsule
(links) de uitgebrande Agena-
raket naderen. Óe neus van de
capsule moet in de opening van
i de raket gestuurd worden, waar-
I na twee ruimtevoertuigen auto
matisch door klamven aan elkaar
I worden gekoppeld. Later wor-
I den de delen weer ontkoppeld en
j stuurt de Gemini naar de nieuwe
I baan.
geologische, geofvsische. geografi-
j sche en oceanografische doeleinden,
cn het maken van foto's met be-
I t rekking tot de weersgesteldheid op
aarde. Blijft er na uitvoering van
deze taken nog tyd en energie over,
dan zullen de astronauten tevens
I trachten betrekkelijk nabye objecten
in de ruimte te fotograferen.
Documentaire film
over Sjolochow
In de Sowjet-Unie werkt men aan
een documentaire film over het leven
van Nobelprijswinnaar Michael Sjo
lochow. De film zal o.m. ook jeugd
foto's van de auteur bevatten en een
foto waarop men hem de laatste
pagina van zyn boek „De stille Don"
ziet dicteren.
De Russische autoriteten hebben
hun instemming betuigd met de toe
kenning van de Nobelprijs voor lite
ratuur aan de trouwe communist
Sjolochow. Dit staat in scherpe
tegenstelling tot de officiële afkeu
ring van de toekenning van de prijs
aan Boris Pasternak in 1958.
Het gaat niet
om werk, maar om
geregeld werk
Twee maanden geleden werd Ame
rika opgeschrikt door een uitbarsting
van gewelddadigheid in de negerwyk
Watts van de stad Los Angeles, die
haar weerga in de Amerikaanse, op
zichzelf aan rassen troebelen niet ar
me geschiedenis niet kende.
Dagenlang plunderden en brand
schatten duizenden negers de win
kels van de wyk en floten de kogels
om de oren van politiemannen en
leden van de Nationale Garde, die
probeerden orde op zaken te stellen.
Vliegtuigen met als bestemming
het dichtbij Watts gelegen vliegveld
van Los Angeles moesten naar an
dere landingsplaatsen worden gediri
geerd omdat zy door bewoners van
Watts met geweren en pistolen wer
den beschoten. Tientallen mensen,
voornamelijk negers uit de oproerige
wyk, kwamen by de rellen om.
By een recent bezoek aan Watts
kostte het geen enkele moeite plaat
sen te vinden, die aan de gebeurte
nissen van twee maanden geleden
herinnerden.
ij
Perfecte beheersing
noodzakelijk
ff beheersen van deze ontmoe-
U tn enteringstechniek is ui-
k belangrijk voor bemande
(1'luchten,
hlsnog zal het nameiyk niet
zijn per „doorgaande cap-
retourvlucht aarde-maan
De winkelbuurt by de 103de
straat en de Wilmington Avenue
bijv. zag er uit alsof juist een massaal
bombardement met brandbommen
had plaatsgevonden. Winkel aan
winkel was volledig uitgebrand. Van
het filiaal van Safeway, een in heel
Amerika bekende levensmiddelen
zaak, stond alleen nog de paal
met het naambord.
Van sommige zaken was de hele
facade verdwenen en gaapte een
koolzwart interieur de voorbyganger
aan. Wat schaapachtig stonden hier
en daar midden in de puinhopen in
overalls geklede negers de chaos aan
te vegen.
Welvarende buurt
Toch waren het niet de kort en
klein geslagen en uitgebrande win
kels, die het meest treffen by een
bezoek aan Watts. Veel verbazing
wekkender is het uiteriyk van de
woonwyken in de op zichzelf enorm
uitgestrekte buurt.
Er is n.l. geen sprake van, dat
Watts een armoedige achterbuurt
zou zyn. Integendeel, de straten zien
er betrekkeiyk vriendeiyk uit, zy zyn
omzoomd door keurige losstaande
huizen van meestal maar één ver
dieping, die in netjes onderhouden
tuintjes staan. Hier en daar ziet men
bloemen en overal staan grote auto's
voor de stoep of in de garages.
Als men niet zou weten, dat er
net relletjes geweest waren waarby
Molotow-cocktails niet van de lucht
waren en kogels uit alle hoeken wer
den afgevuurd zou men zelfs arge
loos kunnen denken dat Watts een
van de prettigste en welvarendste ne
gerbuurten in de Verenigde Staten
In een aantal opzichten is dat
trouwens ook waar. De negers in
Watts verdienen meestal genoeg om
een losstaand buisje te bewonen en
een auto te bezitten. Dat betekent
alleen niet, dat zy goede en geregel
de banen hebben. Zy scharrelen
grotendeels met losvast werk hun
geld bij elkaar, waardoor zij nooit
zeker kunnen zijn van de toekomst
en waardoor zij vaak gedwongen
worden op krediet te leven in af-
I wachting van eventuele verdiensten.
Dit laatste was o.a. ook de achter
grond van de haat, die velen in Watts
tegen de winkeliers koesterden: het
kredietsysteem bindt hen aan de win
kels in de wyk, die, door hoge pry-
zen te vragen voor slechte produk-
ten en woekerrente op uitstaande
gelden het risico van zaken doen op
i krediet omzetten in recordwinsten.
Theoretisch bezit
De diepere gronden voor de ge
welddadigheid waren echter de so
ciale onlustgevoelens, waaraan de
Watts-negers lijden en die veroor
zaakt werden door de volstrekte on-
mogeiykheid voor de negers, die da-
gelyks kunnen horen, dat er grote
vooruitgang wordt geboekt op het
terrein der rassenrelaties, om ook
maar enige invloed uit te oefenen
op hun eigen situatie.
Terwyi de negers in het zuiden
door nieuwe wetgeving rechten kreeg, I
die hun tot nu toe waren onthouden
(kiesrecht, gebruikmaking van café's
en restaurants, geïntegreerde op
voeding op de scholen) zagen de ne
gers in Watts totaal niets verande
ren. Hun grieven liggen nameiyk
niet in de sfeer van gerechtelyke
achteruitzetting, maar veel meer op
het veld van economische achterstel
ling.
De Wattsnegers konden en kun
nen hun stem vry uitbrengen, zy
kunnen naar elk café of restaurant
gaan en hun kinderen naar geïnte
greerde scholen sturen als zy wil
len. Maar een mogelykheid om hun
eigen bestaan in de hand te nemen,
iets te doen aan hun onzekere le
vensomstandigheden is er niet.
Het kiesrecht bleef voor hen een
theoretisch bezit. In de enorme stad
Los Angeles konden de inwoners van
Watts immers niet zoveel invloed aan
de stembus laten gelden, dat zy
zélf figuren naar voren konden
schuiven voor functies in de stede-
ïyke overheid.
„Paddestoelen"
Een commissie, ingesteld door
Californiës gouverneur Brown, stelt
op het ogenblik een onderzoek in
naar de achtergronden van „Watts".
Het kantoortje van deze commissie
kan men aantreffen vlak naast de
uitgebrande winkelbuurt. En ook
is er plotseling een wykorganisatie
als een paddestoel uit de grond ver
rezen, die poogt een stem te geven
aan de grieven van de negers uit de
wijk.
Deze laatste organisatie, die met
een klein bureautje neergestreken is
in een winkelpand naast het
kantoortje van de onderzoekers van
de gouverneur, concentreert zich op
dit ogenblik op een paar praktische
problemen, waarmee Watts altyd al
heeft geworsteld, maar waaraan tot
nu toe niemand aandacht heeft ge
schonken. zoals het niet bestaan
van een filiaal van het arbeidsbureau
van de stad Los Angeles in Watts,
waardoor iedere werkzoekende
Wattsinwoner naar het centrum van
Los Angelse moet reizen, een
tocht van een half uur per auto en
van een klein uur met een openbaar
vervoermiddel.
Ook wil men proberen allerlei in
stellingen van sociale zorg, die nu
van het centrum van Los Angeles
uit Watts bestrijken, naar de buurt
zelf toe te halen waardoor wellicht
enig werkelyk begrip zou kunnen I
f Onze correspondent in Wash- f
ington, drs. A. S. Spoor, heeft
a een bezoek gebracht aan Los
a Angeles en in het byzonder aan
j de negerwijk Watts, waar zich
j deze zomer ernstige onlusten
a hebben voorgedaan. In bygaand f
artikel vertelt hy over zyn be-
j vindingen, die enkele merkwaar- j
f dige facetten van het onder-
havige probleem aan het licht
j brengen. f
ontstaan by de overheid voor wat
de Wattsnegers kwelt. Vooral een af
deling van het regeringsprogramma
tegen de armoede wil men proberen
op korte termyn in Watts zelf te
krygen.
Neger-organisatie
Interessanter nog dan deze on-
middeiyke doelstellingen van de
wijkorganisatie is evenwel de filo
sofie. die achter haar staat. Het is
de opzet van de organisatie om de
werkloze of slechts nu en dan los
vast werkende Wattsnegers samen te
bundelen in een soort, vakbondsorga
nisatie, die dan niet gebaseerd is
op werken in een bepaalde bedryfs-
tak, maar op wonen in dezelfde wyk
en leven in dezelfde of half werkloze
situatie.
Met andere woorden: voor het
eerst worden pogingen gedaan een
deel van de ruim twintig procent
der Amerikaanse bevolking, die door
economische achterstand geen kans
krygt een stem te laten horen in
vakvereniging of politieke party, te
organiseren en aan een zekere macht
te helpen.
Want theoretisch hebben ook de
arme. in onzekerheid levende Ame
rikanen enige macht: doordat zy
de wijkorganisatie in Watts doet en
wat binnenkort wel eens een ver-
schijnsel over heel Amerika zou kun
nen worden, is niets anders dan po
gen door organisatie iets te verweze-
lyken van die potentiële macht, die
de arme kiezers, die in de regenhoek
van Amerika's welvaartsgebouw
staan, zouden kunnen uitoefenen.
Zo is er in Watts iets onstaan, dat
men in ouderwetse termen active
ring van het proletariaat zou kunnen
Nieuws Is daarby, dat men dit
proletariaat niet meer kan opvatten
als de werkende massa, die
economisch en sociaal niet aan zyn
trekken komt (in de Ver. Staten
komt iedereen, die werk kan vinden,
wel aan zyn trekken)men kan dit
proletariaat slechts beschryven als
die plm. 40 miljoen omvattende be
volkingsgroep, die buiten het
geregelde arbeidsproces staat en
daarmee ook buiten de materiële
welvaart en de succesfiloeofie. die
het merendeel der Amerikanen be
heersen.
