„Zaak Oppenheimer" in te
gemoedelijke opvoering
kunst
kaleiöoscoQp
jnm
In wezen geen toneel
Grote belangstelling
vliegfeest Rotterdam
Vele doden in Saigon
door ontploffingen
Papoea's
in groot
gevaar
LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 4 OKTOBER 1965
Première bij "9Ensemble
(Van onze kunstredactie)
Waarom moet de naam van een journalist onder een interview
als hij van de eerste tot de laatste zin de ondervraagde citeert? Het
is minder overdreven dan het lijkt, want niet alleen telt de persoon
lijkheid van de interviewer in de wijze waarop hij door zijn manier
van vragen zijn gesprekspartner weet te prikkelen, ook de selectie
achteraf die het essentiele moet overhouden spreekt in niet qerinqe
mate mee.
De merkwijze, die voor de journa
list tekenend is, werd door de nu
43-jarige Duitse dramaturg Heinar
Kipphardt gebezigd om van de ge
ruchtmakende verhoren van de
Amerikaanse atoomgeleerde J. Ro
bert Oppenbeimer uit 1954 een to
neelstuk te monteren. Een verslag
van 3000 pagina's gaf een overzicht
van de „hearings", die gedurende
meer dan een maand plaats hadden
om uit te maken of „de vader van de
atoombom" voldoende loyaliteit te
genover zyn land betoonde om hem
een veiligheidsgarantie te laten be
houden, waardoor hij toegang had
tot belangrijke militaire geheimen.
Hoewel de beruchte senator McCar
thy niet rechtstreeks te maken heeft
gehad met deze zaak heeft de door
hem ontwikkelde furie wel het instel
len van dit onderzoek bevorderd,
waaraan Oppenheimer zich overigens
vrijwillig heeft onderworpen.
heimer onder de druk van een on
derzoek, dat hem voor zijn patriot
tische verantwoordelij kheden stelt,
maar de morele achtergronden niet
kan verdringen? Kipphardt maak
te een misrekening door juist niet
tegengestelde stromen tot grondge
dachte van zijn stuk te maken. Aan
het slot pas laat hij Oppenheimer
Weinig emotioneel
De eerste Nederlandse opvoering
zaterdagavond doo r „Ensemble"
in de Eindliovense schouwburg emo-
tioneerde niet bijster en was boei
end, zover ieder steekspel in de
rechtszaal dat is. Karl Guttmann
had de toneelwerking eerder ver
vlakt dan aangezet in zijn regie en
aan de voorgeschreven projecties, die
de handeling moeten toelichten, ging
hij voorbij hoewel zij het statische
toneelbeeld zouden kunnen doorbre
ken.
De Belgische acteur Senne Rouf-
faer, die zijn Nederlands debuut
maakte, lijkt een aanwinst voor
„Ensemble". Het Eindhovense Op-
penheimer-proces was als geheel ge
moedelijk, te gemoedelijk. Het be
sloten karakter van de verhoren kan
die zienswijze steunen, de druk van
de Maccarthy-terreur zal het ech
ter wel anders hebben laten zijn.
Ir. elk geval kwam de negatieve
uitspraak van de Veiligheidscom
missie nu wel wat in de lucht te
hangen.
In deze commissie spelen Sjef van
Leeuwen. Lucas Wensing en Joop
van Hulzen, de „aanklagers" had
den de dankbare felle rollen (Jan
Relet en Arnold Gelderman). Jos
Knipscheer en Dick Sc heffer namen
de verdedigers voor hun rekening en
John Leddy, Jan Apon, Cor van
Rijn, Guus Verstraete, Paul van
Gorcum en Ben Royaards zorgden
voor een reeks getuigen. Het wa
ren over vrijwel de gehele linie mid
delmatige prestaties.
Gerrit Kou wen aar had een goed
klinkende vertaling gemaakt. Milo
Anstadt vervaardigde het uitvoerig
filmfragment dat aan de toneel
uitvoering voorafging. Het goed ge
documenteerde programma ver
dient aparte vermelding.
Tweeslachtig
Kipphardt zegt zelf over zijn oor
spronkelijke televisiespel, dat later
voor het toneel is bewerkt: „Het is
een toneelstuk, geen montage van
documentatiemateriaal. De schryver
acht zich evenwel met nadruk aan
de feiten gebonden, die uit de do
cumenten verslagen van de zaak
bljjkenHet is de bedoeling van
de schrijver een beknopt beeld van
het onderzoek te geven, dat speel
baar is en dat de waarheid geen ge
weld aandoetOm tot de preg
nante en tevens veelomvattende
vorm van een tüd-document te ge
raken zoals hem voor het toneel ge
wenkt leek, waren enige aanvullin
gen en uitdiepingen onontbeerlijk.
Hij ging daarbij volgens het prin
cipe te werk: zo weinig mogelijk en
zoveel als noodzakelijk. Waar de
waarheid bedreigd leek te worden
door effect, werd het effect opge
offerd"
Uit deze toelichting van de auteur
ls al een tweeslachtigheid te herken
nen. Zijn verplichtingen ten aanzien
van een actueel historisch gebeuren
heeft Kipphardt willen verbinden
met een voor het toneel werkzaam
drama. Dat laatste heeft hij met
zijn journalistiek en goede presta
ties niet bereikt. „De zaak J. Robert
Oppenheimer" is in wezen geen „to
neel"
Misrekening
Kipphardt is in dit atoomdrama
erin geslaagd aan te tonen dat Op
penheimer een karaktervol man is,
die nuchter en moedig overeind bleef
in de duistere storm, die ruim tien
jaar geleden over de Ver. Staten trok,
zonder nochthans aan het belang
rijkste toneelgegeven te raken. Men
vermoedt een keuze uit het rapport,
die de sympathie sterk op Oppen
heimer richt, menselijk wel begrij
pelijk, maar de ontkrachtig van het
toneelstuk aanmerkelijk bevorderd.
Daar is namelijk toch al niet veel
drama in aanwezig. Hoe loyaal Op
penheimer was vormde alleen in
JD54 voor de Amerikaanse re
gering een wetenswaardigheid.
Kern van de zaak is: hoe gea-
geert de gewetensvolle mens Oppen-
Tournée John
Helstone-Ceza Frid
Vandaag beginnen de jonge Suri
naamse violist John Helstone en de
Nederlandse componist en pianist
Geza Frid een concerttournee van
vier weken door Suriname, de Ned.
Antillen en de Ver. Staten. John
Helstone, die met een beurs van de
Sticusa studeerde, behaalde in juli
j.l. zijn diploma conservatorium met
de hoogste cijfers en een onderschei
ding van de Jury.
Concerten
„Nieuwe Muziek"
in Den Haag
De Stichting „Nieuwe Muziek" or
ganiseert op 6, 7 en 8 oktober
's avonds achtereenvolgens in het
Kon. Conservatorium in Den Haag,
het Atrium in Rotterdam en de
kleine zaal van het Concertgebouw
in Amsterdam, de eerste reeks con
certen van dit seizoen. Uitvoerenden
zijn Frederic Rzewski, Cornelius
Cardew en Louis Andriessen. Op het
programma staan: „Two books of
study" van Cornelius Cardew voor
twee piano's, een fragment van
.Jtrospezione 111" van Louis An
driessen voor twee piano's en tenor
saxofoon waaraan Leo Bogart mee
werkt. een concertuitvoering van
„Parafax" van Misja Mengelberg
voor gitaar, bandion en orgel, en
„Plus minus" van Karlheinz Stock-
hausen voor twee piano's, orgel en
tam-tam.
U.S.O.-vrienden
willen concertzaal
De stichting „vrienden van het
Utrechts Stedelijk Orkest" heeft in
een brief aan de Utrechtse gemeen
teraadsleden aangedrongen op een
spoedige beslissing ten aanzien van
de bouw van een afzonderlijke con
certzaal in de Domstad.
Het vervult de vrienden van het
U.S.O. met toenemende zorg en on
gerustheid, dat het U.S.O. en de con
certbezoekers aan het begin van dit
nieuwe seizoen opnieuw genoegen
moeten nemen met het noodgebouw
(Tivoli) zonder enig vooruitzicht op
een spoedige verandering in deze
toestand. Het zou volgens de Stich
ting voor Utrecht beschamend zijn,
indien de noodvoorziening Tivoli op
noglangere termijn h t muziek
centrum van de stad zou moeten blij
ven. Met klem verzoekt zij daarom
de gemeenteraad, een spoedige tot
standkoming van een doelmatige en
specifieke concertzaal voor de vierde
stad des lands te bevorderen.
Defresneprijs voor
beste toneelregie
De Ned. Ver. van toneelkunstenaars,
die op 30 juli van dit jaar 20 jaar
bestond, heeft ter gelegenheid van
dit vierde lustrum een pry's voor de
beste toneelregie ingesteld. De bedoe
ling is een beeldende kunstenaar een
wisselprys te laten ontwerpen die
jaarlijks zal worden toegekend voor
de beste regieprestatie van dit sei
zoen, te beginnen met het thans aan-
gevangene.
De mogelijkheid wordt nog onder
zocht om aan de toekenning tevens
een geldprijs of prysbeurs te verbin-
De prijs is genoemd naar een van
de vroegere voorzitters van de NVT,
die als een der eersten het specifieke
beroep van regisseur in Nederland
gestalte gaf: A. Defresne.
De bedoeling van de prijs is meer
aandacht te vestigen op het belang
van regie en regisseur aan het Ne
derlandse toneel. Naar de mening
van het bestuur bestaat er nog een
grote onderwaardering voor dit vak
gebied. Het bestuur hoopt dat de
„Defresne-prijs" een eerste stap zal
blijken naar een kentering ten goede
in deze situatie.
Albert Schweitzer -
prijzen toegekend
De Stichting Albert Schweitzer-
prys in Amsterdam heeft besloten
het jaar 1966 twee prijzen toe
te kennen. De prys op het gebied
de cultuurfilosofie is toegekend
prof. dr. Alfons M. J. Waelhens,
gewoon hoogleraar in de Wysbegeer-
aan de Universiteit in Leuven.
De prijs op het gebied van de
kunst i> toegekend aan de beelden
de kunstenaar Peter Alma in Den
Haag. Beide gegadigden hebben la
ten welen dat zy de prys gaarne
aanvaarden.
De prijsuitreiking zal geschieden
in de aula van het Kon. Instituut
de Tropen in Amsterdam op
zaterdag 15 januari 1966. Het is de
vierde maal dat de prijs zal worden
uitgereikt
De Albert Schweitzerprys wordt
toegexend aan personen, die dienen
de, humanitaire en menslievende ar
beid hebben verricht of aan diege
nen. die door wetenschappelijk werk
dit werk hebben bevorderd of tot de
verspreiding van de denkbeelden en
levensbeschouwing van Albert
Schweitzer hebben bijgedragen.
A. van Dalsumprijs
voor Van den Brink
B. en W. van Amsterdam hebben
op advies een jury, bestaande uit de
heren H. van den Bergh, A. Kool
haas en W. A. Wagener, de Albert
van Dalsumprys 19641965 toege
kend aan de acteur Wim van den
Brink voor diens vertolking van de
rol van „Kackerlak" in „Moortje"
van Brederode.
Jongeren keken vreemd op
tegen „modern toneel''
Geslaagd weekeinde in Den Haag
Het toneelweekeinde in Den Haag georganiseerd door het Ned.
Toneelverbond en de Haagse Kunststichting voor de Jeugd is bij
zonder geslaagd.
Het merkwaardige is dat uit het vraag- en antwoordspel naar
voren kwam dat veel jongens nogal vreemd tegen het moderne to
neel aankijken. Zij vinden de figuren niet afgerond, blijven zoeken
naar de anecdote, stellen intelligentie boven fantasie.
Maar de leden van het Nieuws Rotterdams Toneel en de toneel
groep Studio vonden in ieder geval een spontaan en aandachtig
reagerend publiek.
Studio bracht zaterdagavond „De
kneep", een komedie van Ann Jel-
lico die de ontwikkeling schetst van
een verlegen onderwijzer, die nauwe
lijks een meisje durft aankijken, tot
een verliefde jongeling een „ras-ver
sierder daarbij zijn diensten aan
biedt. Maar hij maakt daarvan nau
welijks gebruik
Regisseur Johan Greter heeft er
een zeer ritmische en flitsende voor
stelling van gemaakt.
Annet Nieuwenhuyzen wist als Glo
ria in „De tyger" van Murray Schis-
gal al pratend een seksueel gespan- toneelweekeinde
nen man (Leo de Hartogti) van zttn dle daJlrb« betrokken
voornemen haar aan te randen at keni eerlopen. Zo zelf, dat
te brengen om hem daar later weer d0?r d' "gan^«e eLd. V
toe aan te zetten, maar dan la de
tussen haar en „De tüger" opklaar
de maakte haar spel dat gemis ech
ter ruimschoots goed.
Richard Flink en Luc Lutz maak
ten van „Zeg 't es in m'n goede
oor" van William Hanley een gaaf
stukje toneel, vooral door het snel
en feilloos overschakelen naar ver
schillende stemmingen. Gelukkig
hoefden zy i
niet meer gesouffleerd te worden,
dat de werking van de tekst tenvolle
kan worden benut.
President Johnson heeft giste
ren in New York. aan de voet
van het Vrijheidsbeeld, de nieu
we immigratie-wet ondertekend.
De wolkenkrabbers van Man
hattan vormen een prachtig ach
tergrond-décor tijdens de rede
van de Amerikaanse president.
Rott. Philh. Orkest
concerteert in Bremen
In de maand oktober zal de stad
Bremen het feit herdenken, dat zij
in het jaar 965 van Keizer Otto I
marktrechten verwierf.
In het kader van de festiviteiten
aldaar zal een Nederlandse week
worden gehouden. Het Rott. Philh.
Orkest is door het gemeentebestuur
van Bremen uitgenodigd, in die week
(t.w. op maandag 25 oktober a.s.)
onder leiding van Franz-Paul Decker
te concerteren. De volgende werken
korte aanloop zullen worden uitgevoerd:
situatie zo wezenlijk anders gewor
den dat de misdaad een „daad van
liefde" is geworden. Met een schijn
baar zinloze dialoog en prachtig ge
plaatste dramatische hoogtepunten
wordt binnen een uur het zich vol
trekken van een ommekeer in twee
mensen getekend, die in deze voor
stelling door de mengeling van iro
nie en tragiek volkomen aanvaard
baar was.
Annet Nieuwenhuyzen had in
het begin niet de angstige spanning
die men zou verwachten bij een
vrouw die van een boekenhal plotse
ling naar een rommelige zolderka
mer wordt gesleurd. Toen de sfeer
Rumoer om
obsceen schilderij
Op de tentoonstelling „Nieuwe Fi
guratie" zal de bezoeker die een ca
talogus heeft gekocht vergeefs uit
zien naar de werken van de in Zuid-
Af rika geboren schilder Juan Brey-
ten.
Leraren van diverse Apeldoornse
scholen die in verband met voorge
nomen schoolexcursies naar de ten
toonstelling de inzendingen tevoren
bezichtigden, achtten het doek „3 d"
van deze 6childer in verband met
het obscene karakter ervan niet ge
schikt om aan de jeugd te worden
getoond. De directeur van de van
Reekumgalerij de heer B. S. C. van
der Weerd nam hierop contact op
met burgemeester mr. A. L. Des
Tom#» die na het schilderij te hebben
gezien verbood dit werk te exposeren.
Galerie Espace in Amsterdam, die
het doek in bruikleen had afgestaan,
heeft na kennisneming van het be
sluit van de directie van de Van
Reeku galerij gelast ook de overige
inzendingen van Juan Breyten niet
op te hangen.
Het werk „3 d" mocht onlangs ook
in Venlo niet op dezelfde tentoon
stelling worden getoond, omdat de
expositie toen zou worden bezocht
door deelnemers aan het Jeugdfesti-
vaL
Succes voor Japans
Kaboeki-theater
Zaterdagavond vond voor het eerst
in Europa in Berlijn een uitvoering
plaats van het Japanse traditionele
Kaboek'-theater, dat dateert uit de
17de eeuw" een spel van zang en
dans, pantomime en mimiek.
De voorstelling die 3^i uur duurde
werd door het 1500 personen tellende
publiek dat uiteraard geen Japans
kende warm ontvangen. De groep
van 65 6pelers zal negen van deze
voorstellingen in het kader van het
Festival van Berlijn geven.
Een der stukken die opgevoerd
wordt heet „Bloedwraak". Daarin
plegen 47 spelers Harakiri met een
samoeraizwaard.
zinspeeld op de mogelykheid het te
herhalen. Het is te hopen dat het er
gauw van komt!
Oscar v. Hemel, Feestelijke Ouver
ture; Mozart, Symfonie in C, K.V.
551 „Jupiter"; Beethoven, Eerste pia
noconcert (solist: DaniëlWayenberg;
Ravel, Daphnis et Chloé (2de suite).
Daarna zal het Rott. Philh. Orkest
nog concerten geven in o.a.: Duis
burg, Aschaffenburg en Marburg. Als
solisten zullen optredenTibor Varga
en Bruno Leonardo Gelber.
Grote beiaard
naar Dordrecht
Het voor de Grotekerkstoren ln
Dordrecht bestemde carillon zal
woensdag 6 oktober van Asten, waar
het by de Nederlandse klokkengiete-
ry en fabriek van torenuurwerken,
de N.V. Eysbouts, werd vervaardigd,
naar Dordrecht worden getranspor
teerd. Deze beiaard, die tot de groot
ste van ons land wordt gerekend,
bestaat uit 47 klokken, waarvan de
zwaarste 6000 kg. weegt. Het totaal
gewicht van de beiaard bedraagt
25.000 kg. Zaterdag werden de klok
ken door de Ned. Klokkenspel-ver
eniging gekeurd.
De beiaard wordt woensdag om
streeks half twee in Dordrecht ver
wacht, waarna de zware klokken
naar de voor de beiaard bestemde
plaats in de toren zullen worden
overgebracht.
Chatsjatoerian
bad hartaanval
De bekende Russische componist
Aram I. Chatsjatoerian ls zaterdag
avond na een hartaanaval in het
kantonale ziekenhuis van Genève
opgenomen. De 63-jarige Armeense
musicus was naar Genève gekomen
om deel te nemen aan het jureren
voor een internationale wedstryd van
jonge musici, zyn toestand is thans
enigszins verbeterd.
Bram Mendes overleden
Op 85-jarige leeftyd is in Laren
(NH) overleden de musicus Bram
Mendes, oud-violist van het Con
certgebouworkest en oud-lid van het
Radio Philharmonisch Orkest.
Walter Fillessen wint
dirigentenprijs
De 23-jarige Westduitse dirigent
Walter Fillessen heeft zaterdag in
Stresa het derde naar Guido Can-
telli genoemde internationale con
cours voor Jonge dirigenten gewon
nen. De prijs bedroeg f 5.750. Cantel-
li was een bekende Italiaanse or
kestleider die enige jaren geleden
bij een vliegtuigongeluk om het
leven kwam.
Britse studenten in
The elder statesman"
Het toneelstuk „The elder states
man" van de dichter Thomas
Stearns Eliot zal in 18 steden in ons
land door gevorderde leerlingen van
„De Royal Academy of Dramatic art"
worden opgevoerd. Het stuk zal in
de periode van 8 tot 27 november op
achtereenvolgende avonden worden
gespeeld en wel in Vlaardingen, En
schede, Helmond, Zeist, Lelden, Am
sterdam, Arnhem, Alkmaar, Den Hel
der. Oostburg, Goes, Den Haag, Eind
hoven, Gorinchem, Utrecht, Maas
tricht, Nymegen. „The elder states-
Gevaarlijke stunts
Ongeveer 25.000 a 30.000 mensen
hebben zaterdagmiddag op de
luchthaven Rotterdam gekeken
naar een vliegfeest ter gelegen
heid van de lustrumviering van de
Delftse vliegtuigbouwkundige stu
dievereniging „Leonardo da Vinei"
die daar werd gehouden, ondanks
de pittige toegangsprijzen, die de
organisatoren hadden vastgesteld.
Trouwens niet allen, die op de
luchthaven Rotterdam drie uur lang
naar boven hebben gekeken om het
programma te volgen hebben deze
hoge pryzen behoeven te betalen.
Dat lag echter niet aan de toe
schouwers, noch aan de organisato
ren, maar aan de maatregelen van
de verkeerspolitie. Zy die per auto
kwamen, kregen nl. geen gelegenheid
om zo zy dat al gewild zouden
hebben kaartjes te kopen, want
ze werden met auto en al op het
veld geloodst.
Er was, zoals gebruikelyk op der-
gelyke evenementen, voor ieder wat.
Een van de parachutisten heeft
een weinig prettige herinnering aan
het feest overgehouden omdat de
eerste parachute weigerde en hy al
te dicht by de grond was gekomen
om nog het volle profyt te hebben
van de tweede. Hy kwam hard op
de grond terecht, bleef bewusteloos
liggen en met een brancard ver
voerd. Naderhand bleek dat over
brenging naar een ziekenhuis niet
Na afloop
De Franse en Britse groepen
kunstvliegers, hebben na afloop de
mannen van de Nederlandse Ko-
ninkiyke luchtmacht op Ypenburg
nog even laten zien wat vliegen is.
De negen „Red Arrows" (rode py-
len), rode „Gnat" straaljagers van de
Britse Koninkiyke luchtmacht had
den kenneiyk een byzondere verras
singstactiek uitgedokterd. Na de show
boven de luchthaven Rotterdam
keerden ze naar hun tydeiyke thuis
basis Ypenburg terug, zonder er
man" was Eliot's laatste stuk en
ging in 1957 op het Festival van
Edinburgh in première. Evenals
Eliot's andere stukken vertoont het
de invloed van de Griekse tragedie
op de eigentydse situatie.
Mijn bij statioïi geplaatst
In het centrum van Saigons Chine -
zenwyk by de ingang van een sta
dion is dit weekeinde een mfjn ont
ploft, waarbij negen personen om het
leven kwamen en 37 werden gewond.
Het was een myn van het type dat
door Amerikaanse en Zuldvietnamese
troepen wordt gebruikt voor verde
digingsgordels rondom kampen en
buitenposten. Op 70 meter van deze
myn vond men een tweede, die door
een Amerikaanse deskundige onscha-
deiyk werd gemaakt.
Beide ndjnen zijn kenneiyk ge
plaatst om een groep politiemannen
te treffen die in he-t stadion had ge
oefend en naar het. centrum van de
stad zou terugkeren. De mijn is in
dit verband te vroeg ontploft. In de
avond explodeerde een helse machine
in een taxi by een groot gebouw waar
Amerikaanse militairen zyn onder
gebracht. Deze explosie kostte aan
drie Vietnamezen het leven, terwyi
verscheidene werden geiwond.
Zaterdag zyn twee Amerikaanse
vliegtuigen boven Noord-Vietnam
met elkaar in botsing gekomen. Aan
genomen wordt dat beide vliegers cn
een passagier zyn omgekomen, zo
heeft een Amerikaanse militaire
woordvoerder meegedeeld. De vlieg-
de grond af be-
Radio-Hanoi
„Sedert ze een onbarmhartige
agressie tegen het Zuidvietnamese
volk zyn begonnen hebben de Ame
rikaanse imperialisten meer dan
170.000 Zuidvietnamezen gedood,
800.000 door marteling verminkt, en
400.000 anderen in meer dan dui
zend gevangenissen geworpen en ge
marteld", aldus heeft Radio-Hanoi
meegedeeld.
De Vietcong maakt tegenwoordig
gebruik van Jonge vrouwen voor ter
roristische activiteit in Saigon, zo
wordt in de Zuidvietnamese hoofd
stad vernomen.
De zegslieden onthulden dat van
een Vietcong-groep die de afgelopen
week in Saigon werd opgerold drie
van de acht leden meisjes waren. By
hen werden 25 granaten in beslag ge
nomen.
By de ondervraging zou aan het
licht zyn gekomen dat de Vietcong-
terroristen thans gebruik maken van
vrouwen voor het. werpen van hand
granaten omdat zy gemakkeiyker on
opgemerkt dicht by het doel kunnen
komen.
evenwel direct te landen. Ze kwamen
eerst in keurige formatie over Ypen
burg. Nootdorp. Voorburg, Den Haag.
Rijswijk en Delft, gingen hoe langer
hoe lager en stoven daarna op zeer
geringe hoogte over de basis. De eer
ste drie presteerden het om op
niet meer dan anderhalve meter
hoogte over een der rolbanen tus
sen de gebouwen door op het sta
tionsgebouw aan te stevenen en met
grote snelheid daarover heen te ja
gen. Men moet er niet aan denken
wat er zou zyn gebeurd als een der
vele fazanten, die de basis bevolken
op hetzelfde moment een vluchtje
dwars over de rolbaan had ge
maakt Ook was het niet onmo
gelijk geweest, dat plotseling een
brandweerwagen die rolbaan over
stak op het moment. Dat gebeurde
nl. even later wel.
De Franse Patrouile de France
met zes „magister" toestellen deed
het heel wat gracieuzer: met rood,
wit en blauwe rook demonstreerden
ze een looping, die de Franse drie
kleur in zes banen onder elkaar bo
ven Ypenburg in de lucht deed han
gen.
Nicolaas Jouwe
(Van
Haagse correspondent)
Papoealeider Nicolaas Jouwe is van
mening, dat de toekomst van zijn
volk in groot gevaar verkeert, omdat
Indonesië van plan zou zyn 400.000
Javanen naar West-Irian te sturen.
Van deze „kolonisten" zouden ex
reeds 10.000 gearriveerd zyn. „Het
plebisciet in 1969 heeft op deze wyze
geen zin meer, want dan wordt de
Papoea-bevolking verre overtroffen
door pro-Indonesiërs",aldus Jouwe
zaterdag op een persconferentie,
waarin hy verslag uitbracht van zyn
recente vyfweekse reis door Zuidoost-
Azië, en de Ver. Staten. De tocht
werd gefinancierd door de stichting
„Door de eeuwen trouw", waarvan
bestuurslid ds. J. H. RitzemaBos
de reis meemaakte om de belangen
van de Zuidmolukkers te bepleiten.
Jouwe meent, dat zyn missie groot
nut heeft afgeworpen al was het
alleen maar, omdat nu voor het eerst
een Papoea zelf de belangen van zijn
volk kwam behartigen. „Vroeger ge
beurde dat altyd in de huid van een
Nederlander. En werd er over ons
maar zonder ons gesproken".
Op zyn reis, die hem van Koeala
Loempoer langs India en Thailand,
via de Philippynen naar Washington
en New York voerde, heeft Jouwe
gewaarschuwd voor de bedoelingen
van Indonesië en een dringend be
roep gedaan de Papoea's toch vooral
de gelegenheid te geven zelf over hun
toekomst te beslissen. Jouwe, die naar
zyn zeggen door parlementsleden en
regeringsfunctionarissen werd ont
vangen, vertelde dat hy soms met
gemengde gevoelens was bejegend,
maar dat ln andere landen met
name in Manilla alle deuren voor
hem open stonden.
Nieuwe uitgaven
De schuilplaats, door R. Shaw.
Katten ABC, door B. Nichols.
Oefeningen voor het derde oog,
door D. Hillenius. Uitg.: De Arbei
derspers, Amsterdam.
