Huwelijks
De Dragonder: verleden
sfeervol opgeroepen
HUWELIJKSBEMIDDELING MET COMPUTER
De lommerd van
Mexico City
Vrijdag 1 oktober 1965
Pagina 4
Weekeindbijlage L.D. Extra
INGEWIKKELDE, moeilijk ontwarbare
problemen pakt men tegenwoordig
aan met een modern hulpmiddel: de
rekenmachine of computer. Voor vele man
nen en vrouwen is het vinden van een pas
sende huwelijkspartner zulk een probleem
en als men het nuchter beziet, is het vinden
van de meest geschikte man of vrouw uit
al die miljoenen kandidaten, zoiets als het
zoeken van een speld in een hooiberg. In
de Verenigde Staten en in navolging van
het Amerikaanse voorbeeld in Denemarken
en Zwitserland heeft men de rekenmachine
aan het werk gezet en deze vervult dan de
functie, die het toeval, het pure geluk en de
romantiek vroeger hebben vervuld. Per
computer tot stand gekomen huwelijken
zijn volgens de berichten niet ongunstiger
uitgevallen, dan zo in doorsnee het roman
tische of langs andere wat rationeler weg
tot stand gekomen huwelijk en zie: daar
verrijst dan in Ziirich, hartje Zwitserland,
het eerste bureau voor huwelijksbemidde
ling, dat bij zijn werk gebruik maakt van
een computer.
fiet Bureau Selectron werd
in mei 1963 opgericht en werkt
volgens een verrassend nieuw
principe: men stopt er enerzijds
de mannetjes in en anderzijds
de vrouwtjes, drukt bij wijze
van spreken op een knop en na
enkele seconden keurend ge
zoem rollen de bij elkaar pas
sende kandidaten er paarsge
wijs uit. Het Zwitserse huwe
lijksbureau noteerde enkele
maanden geleden zijn twaalfde
huwelijk. Van de 1000 inge
schrevenen onderhouden er
250 regelmatig contact met el
kaar. hetgeen volgens Furrer,
de directeur van het bureau,
hoopvolle verwachtingen wekt
voor de toekomst, laten wi
voorshands aannemen niet
slechts voor het Bureau Selec
tron.
Wat Walter Furrer, toen hy hek
Initiatief tot oprichting nam. voor
ogen stond, was overigens niel
slechts dit eigen persoonlijke suc«
Walter Furrer zag zijn Selectron
als gemeenschappelijk hulpmiddel
voor alle Zwitserse huwelijksbu
reaus. Die zouden bij samenwer
king al hun kandidaten moeten af
staan voor de centrale „computer-
pot". De trouwlustige mannen en
vrouwen zouden dan alle in machi
netaal worden overgezet en aldus
vertaald in de computer belanden.
Door deze programmering zouden
de mogelijkheden van elke hu
welijkskandidaat worden veertien-
tot twinrtigvoudigd. Ieder zou aldus
sneller, maar bovendien selectiever
aan een passende partner kunnen
worden geholpen.
Te simpel?
Een zekere vereenvoudiging van
de procedure der huwelijkskeuze
zit daar ons inziens wel in: Walter
Furrer is uitgegaan van de ge
dachte dat wat overeenstemt te
vens bij elkaar past en dat is. naar
het ons lijkt lang niet voor elk
goedgeslaagd huwelijk het werke-
Rudolf Steinmetz. De Dra
gonder. Heijnis N.V. Zaan
dam.
Dat een auteur zijn verhaal
situeert in een verleden tijd en
in een vreemde niet geheel be
paalde landstreek, is iets dat
talloze malen gedaan is. Bij de
werken uit de romantiek zijn
daar vele voorbeelden van te
vinden. Daarna, toen het realis
me de overhand kreeg, werd dat
nagenoeg niet meer gedcian,
hoewel er nog steeds bij tijd en
wijle romans en verhalen opdui
ken, die deze trek met de ro
mantiek gemeen hebben.
Bij romans die in het verleden
spelen, komt het voor driekwart
neer op het verbeeldingswerk. Hoe
precies de schrijver zich ook ge
documenteerd heeft wat betreft
tijd plaats zeden en gewoonten, dit
zijn toch zaken van de tweede orde,
want met voortreffelijke documen
tatie alleen heeft men tot dusver
nog nooit een goed boek geschre
ven. Het heeft misschien wel een
voordeel zich niet al te precies aan
zulk soort gegevens te houden,
mits men tenminste niet van plan
is historische figuren te laten op
treden.
Dit laatste heeft Rudolf Stein
metz in zijn kleine roman „De Dra
gonder" ook stellig niet willen doen.
Wel heeft hij een verleden tijd op
geroepen en figuren uit die tijd.
Zijn verhaal, een soldatenverhaal
zou men kunnen zeggen, speelt in
een streek die bergachtig is, waar
barre winters heersen met hoge
sneeuw en veel modder, waar step
pen zijn en wouden, waar halfwil
de kudden grazen en waar de gren
zen belaagd worden door een wild
„tartarenvolk". Dit laatste is het
enige precieze in de beschrijving
zodat we ons kunnen voorstellen
ergens aan de zuidelijke grenzen
van Rusland verplaatst te zijn. On
danks dit niet gepreciseerd zijn,
geeft het verhaal een bijzonder
sprekend landschapsbeeld.
Wat de tijd betreft, het zou de
negentiende eeuw kunnen zijn, al
thans het begin daarvan. Het ver
haal begint op een veldtocht. Een
jonge officier die een verkennings
tocht heeft moeten leiden, heeft
zich allesbehalve manhaftig gedra
gen en 's avonds, bij het kampvuur,
Boeken mackt
verwacht hij een forse uitbrander
van zijn generaal, die hem en zijn
manschappen ternauwernood heeft
kunnen ontzetten. Deze blijft
echter uit en inplaats daarvan ver
telt de generaal hem zijn levens
geschiedenis. Deze laatste vormt
de eigenlijke novelle: de herinne
ring aan zijn jongenstijd op een
afgelegen landgoed van een oom,
de dreiging van de oorlog met de
wilde nomaden, zijn ontvoering
naar de veiligheid door een onbe
kende, indrukwekkende dragonder,
resulterend in de reden waarom
hijzelf, die daartoe oorspronkelijk
niet geneigd en ook niet voorbe
stemd was, de militaire loopbaan
gekozen heeft.
„De Dragonder" Is een heel mooi,
navrant verhaal geworden. De psy
chologie van de eenzame Jongen,
die zich niet aan heeft kunnen
passen en die met zijn intelligentie
meer inzicht heeft in de toestand
dan zijn familie die wapengebruik
en paardrijden het belangrijkst
vindt, is uitstekend belicht en vol
gehouden. Zo ook zijn genegen
heid voor zijn geheimzinnige red
der.
Knap is, dat Steinmetz er zich
zorgvuldig voor gehoed heeft met
moderne begrippen of uitdrukkin
gen te werken. HU heeft een stijl
gevonden, die past in de tijd van
het verhaal en behoort bij de le
vensfase die hij geven wilde. Hij
Vragen
heeft dit gedaan zonder gekunsteld
heid, natuurlijkweg. ..De Dragon
der" zou een verhaal uit de tijd
van Alexander Poesjkin kunnen
zijn; evenwel minder realistisch
dan deze, soberder en minder anec-
dotisch. Hierdoor kenmerkt „De
Dragonder" zich als een verhaal
van een moderne auteur, die nu
eenmaal de verworvenheden aan
kennis van de innerlijke beweging
van de mens in zich draagt en
hier ook het zwaartepunt op legt.
Te bewonderenswaardiger is het
een verhaal als dit te kunnen
plaatsen in de tijd waarin het
hoort, zonder zich aan anachronis
men schuldig te maken.
Elio Vittorini. Vrouwen Langs
de Weg. (vertaling) A.B.C.-
boeken, Amsterdam.
Drie forse novellen, kleine ro
mans bijna, in één bundel bie
den de lezer waar voor zijn geld.
Vooral als het nog zulke leven
dige, folkloristisch interessante
verhalen zijn als de drie van
deze Siciliaanse schrijver.
Drie vrouwen vormen het mid
delpunt van de kleurige geschiede
nissen, die onderling totaal ver
schillend zijn maar één ding ge
meenschappelijk hebben, n.l. dat
zij wat men pleegt te noemen
„lichte" vrouwen zijn. Het is even
wel duidelijk dat hun omgeving te
genover dit oude beroep een totaal
verschillende houding aanneemt
dan men doorgaans gewend is. De
drie figuren zijn ruim in hun mi
lieu geplaatst, zodat men een wijk
of een streek goed bevolkt voor
ogen krijgt. Van de drie is het
kind „Erica" het aangrijpendst en
„La Garibaldina" het amusantst.
Levensecht en warm van kleur zijn
deze geschiedenissen, maar men
huivert door de onthutsende in
druk die men van de sociale toe
standen in dit zuidelijke land
krijgt.
CLARA EGGINK
De vragenlijst, die de kandidaten
by inschrijving hebben in te vul
len, bestaat uit niet minder dan
tien bladzijden. Voor een deel gaat
het hierbij om exacte gegevens, zo
als leeftijd, beroep, milieu, gods
dienst, scholing. De vragen daar
omtrent dalen af tot in de klein
ste-details: gezondheid, bloedgroep,
huidskleur, taal, sociale omstandig
heden, politieke instelling, grootte,
aard van het beenderengestel, hoe
woont u, houdt u van dieren, wat
zijn uw hobbies, hoe was uw jeugd,
wie was uw opvoeder, welke ziek
ten en gebreken komen er voor in
uw familie. Alleen hierover worden
'vijftig vragen gesteld.
Ook wordt naar wensen ge
vraagd: hoe oud mag uw partner
zijn, hoeveel moet hij verdienen,
mag het een kleurling zijn, mag
het een langslaper wezen. Men
kan vakjes aankruisen voor de
haarkleur die men wenst en of het
een kunstmatig gekleurde haardos
mag wezen: zwart, bruin, blond,
lichtblond, donderblond, rood, pe
per en zout, grijs, wit? mag de
kandidaat een kale schedel hebben
en zo ja: voorzijde kaal, schedel
kaal, helemaal kaal, of mag hij
een pruik dragen?
De heren kunnen dus naar
wens contact krijgen met een
blondje of een brunette of met
een dame met anders getinte
haren, altijd voorzover de voor
raad strekt, en de dames kun
nen onder het zelfde voorbe
houd, belangstelling tonen voor
een snor of een baardmens, voor
een Beatle-hoofd of een glan
zende biljartbal. Dat is prach
tig: de verlangens lopen nu
eenmaal ver uiteen. Voor gega
digden met dieper delvende na
turen zijn er de vele aanduidin
gen uit de vragenlijst, waarin
de inschrijvers subjectief hun
wezen weerspiegelen.
Psycholoog
Walter Furrer streefde echter
ook naar een objectiever karak-
terrisering. Hiertoe heeft hij
dan een psycholoog ingescha
keld. Het is dr. Franz Keiler uit
Bern, die al sedert twintig jaren
betrokken is bij de huwelijks
bemiddeling. Voor het bij elkaar
brengen van de juiste partners
peilt hij hun ware aard met
een grafologisch onderzoek; hij
hecht zelfs nog waarde, zij het
niet al te veel, aan de astrolo
gische sterrestand en aan de
chiromantie of handlijnkunde.
Meer vertrouwen wekt het ge
bruik van psychologische tests.
Wensen en tendensen, waar
van de kandidaten zich zelf ter
nauwernood of helemaal niet
bewust zijn, peurt de psycholoog
uit zijn kandidaten met behulp
van de fototest, waarbij men de
sympathiekste en onsympa
thiekste moet aanwijzen uit een
aantal dames- en herenfoto's.
Verder gebruikt dr. Keiler bij
zijn werk de boomtest van dr.
Koch, de Luscher-kleur ent est
en de TV A-of Reich-test, waar-
Ujke uitgangspunt
computer dient o.i. in zijn pro-r
grammering ook de begrippen
„aanvullen en completeren" en
niet minder „attractief door het
verrassend andere" te hebben.
Misschien brengt de toekomst dat,
want ook een computer is nooit te
oud om te leren. Voorhands werkt
Bureau Selectron op basis van ge
gevens, die de kandidaat zelf in
zijn antwoorden op een vragenlijst
verstrekt, aangevuld met wat re
sultaten van psychologische tests.
Uiteraard wordt niemand automa
tisch en machinaal „aan een an
der gekoppeld". Bureau Selectron
werkt samen met een psycholoog.
De machine zorgt voor een effi
ciënte sortering van de bijvoor
beeld tweehonderd kandidaten en
de psycholoog helpt om uit de al
dus verkregen selectie de juiste
partner te vinden. Walter Furrer
heeft, om op gang te komen, de
eerste kandidaten drie jaar bemid
deling geboden. Normaal is er een
bemiddelingsduur van een jaar.
Toen hij ongeveer 400 kandidaten
had, heeft hij de „circulatietijd"
bekort tot twee jaar en thans is
'hij zover, dat de bemiddelingsduur
tot een jaar is teruggebracht.
bij de kandidaat uit 36 abstracte
figuren de 12 sympathiekste en
de 12 onsympathiekste moet
uitzoeken.
De inbouw van de aldus verkre
gen gegevens maakt de selectie
wat al te streng. Tenslotte is een
huwelijk geen rekensommetje en
de gegadigden moeten het gevoel
houden, zelf hun keuze te maken.
Men heeft om deze redenen de
uitkomsten der psychologische tests
weer uit de computer genomen en
ze in handen gelegd van de advi
serende psycholoog zelf en deze is
het dus, die in feite het quasi-we-
tenschappelijke computerhuwelijk
met een puur-menselijk „nihil
obstat" moet bezegelen. Dat maakt
dan de computer weer tot een aan
vaardbaar hulpmiddel van het
tweede plan: n.l. tot een verbeter
de sorteermachine. Ach, in feite is
dus de h uwelijksbemiddeling per
computer nog maar in haar begin
stadium.
Eens
Eens echter, als er meer inge
schreven zijn, zullen de psycholo
gische gegevens wel weer mee in
gebouwd worden en dan zal de
computer met volkomen betrouw
bare exactheid bij de huwelijks
keuze ingeschakeld worden. Voor
lopig zal de wereld er genoegen
mee moeten nemen, dat de com
puter nog slechts in staat is naar
wens het blondje of het zwarte
bruidje op bestelling te leveren en
contacten te leggen met die brui
degom, die qua postuur en zelf-
geopenbaarde aard het meest aan
het ideaal van de vrouwelijke kan
didaten beantwoordt. Het Bureau
Selectron vraagt voor de „inbouw"
in de computer van elke mannelij
ke kandidaat 360 Zwitserse franks
en van elke dame 10 franks. De
psychologische test krijgt een heer
op de koop toe zij het na be
taling van nogmaals 360 franks.
En voor die 720 franks werpt de
computer hem om ze te zeggen
elke drie weken een serie vrou
welijke kandidaten in de schoot,
die hij dan op zijn gemak kan
gaan bekijken. Een animerend
vooruitzicht is. dat hij recht heeft
op zes van zulke series. Bij het
maken van een keuze is het ge
sprek onder vier ogen met de psy
choloog vaak van beslissende be
tekenis.
Geen garantie
Walter Furrer en dr. Franz Kei
ler zijn zich terdege bewust dat
de computer wel de uitspraak kan
doen, dat de beide partners op een
bepaald moment bij elkaar passen,
maar dat dit geen garantie in
houdt voor de toekomst. Men heeft
met twee levende mensen te
maken, die zich beiden naar eigen
innerlijke aanleg ontplooien. Elk
huwelijk is een sproces van aan
passing, dat vrijwel nooit zonder
wry ving en zonder incidenten ver
loopt. Het is een niet-rationele
kracht, nJ. de liefde, die ervoor
kan zorgen, dat de moeilykheden
die zich voordoen, telkens worden
overbrugd.
Dit geldt uiteraard ook voor
het computer-huwelijk, dat zo
als wij hébben laten zien, nog
niet op volmaakte wijze tot
stand kan worden gebracht. De
heer Furrer weet dit en garan
deert dus niets. Alleen is hij be
reid bij mislukking van het
computerhuwelijk het geld te
rug te betalen en dat is meer
dan de burgerlijke stand kan
doen. Hij betaalt graag terug,
eigenlijk met de bedoeling daar
door zelf de nodige lering op te
doen. Het inschakelen van de
computer bij het vinden van
een levensgezel of -gezellin, zal,
aldus de initiatiefnemers, pas
over twee of drie generaties glad
en foutloos werken, maar dan is
het ook de volmaakte weg om
onder de miljoenen kandidaten
de meest geschikte huwelijks
partner te ontdekken.
MEXICO CITY Na elke feest
dag ziet men duizenden mensen
in de rij staan voor een vuil, vier
verdiepingen hoog gebouw, dat.
uitziet op het Zocalo grote plein).
Dit gebouw is de Nacional Monte
de Piedad" op z'n Nederlands
gezegd: de Jlommerd"het oud
ste pandjeshuis van Latijns-Ame-
rika, dat zelfs door de bandiet
Pancho Villa met rust gelaten
werd omdat het, zoals hij zei, de
„bank van de armenwas.
De Monte de Piedad, die in dit
grauwe gebouw zyn hoofdkantoor
heeft, bezit 25 filialen, waarvan
twaalf in de stad Mexico en de ove
rige dertien verspreid over het
land. Hy is gesticht op 25 februari
1775 onder de Spaanse koning Ka-
rel III en is dus 190 jaar oud.
De lange rijen die men er na elke
feestdag ziet, bestaam uit Mexica
nen, die hun laatste cent hebben
opgefeest en nu voorwerpen van
waarde komen belenen tot him fi
nanciën weer op orde zijn.
Maar ook op alle andere dagen
worden leningen verstrekt en vol
gens de directie van het pandjes
huis gaat er elke dag een bedrag
om van ongeveer 700.000 pesos (bij
na 200.000 gulden), zy zegt, dat de
bank ongeveer zeventig miljoen gul
den heeft belegd. Het hoofdkantoor
en de filialen hebben gezamenlijk
1.250 man personeel.
LEGENDE
De stichter, Romero de Terreros,
had in Mexico een fortuin verdiend
met het delven van goud en zilver
en hy beschikte over het nodige
geld om deze bank van lening,
waaraan grote behoefte bestond, te
financieren. Uit waardering voor de
door de koning gegeven machtiging
nodigde hy Karei Hl uit Nieuw
Spanje, zoals Mexico destijds heet
te, te bezoeken en hy beloofde, dat
de koning gedurende zyn bezoek
uitsluitend over baren zilver zou lo
pen. De koning kwam niet, maar de
legende is biyven bestaan.
De populairste legende heeft ech
ter betrekking op Pancho Villa.
Toen de bandiet tydens de revolu
tie zegevierend de stad Mexico was
binnengetrokken, vroeg hij om een
lyst van banken en rijke personen,
tot wie hy zich om .steun" kon
wenden. Toen hy de naam van de
bank van lening las, schrapte hy
deze door. Hy zei, dat hij deze in
stelling geen geld afhandig wilde
maken, omdat zij de bank van de
De bank van lening heeft gedu
rende zyn lange leven miljoenen
verpande kostbaarheden in bezit
gëhad, waaronder juwelen die aan
Benito Juarez behoorden en onder-
LIEFDADIG
De Mexicaanse lommerd wordt
tegenwoordig als een stichting ge
ëxploiteerd. Onder haar ambtena
ren bevinden zich deskundigen, die
als de beste van Latijns-Amerika
worden beschouwd, voor het schat
ten van de waarde van bepaalde ju
welen en andere waardevolle voor
werpen. Men zegt dat zy dikwyls
worden geraadpleegd door andere
landen.
De Monte de Piedad verstrekt
niet alleen leningen, maar is ook
een instelling van liefdadigheid, die
elke dag aan honderden mensen een
gratis ontbyt verstrekt en een la
gere school heeft voor ongeveer
1.500 weesmeisjes.
Er wordt geld geleend op bepaal
de voorwerpen, b.v. een diamanten
ring, waarbij de leningnemer bin
nen een bepaalde termijn de lening
kan terugbetalen om weer in het
bezit van het onderpand te komen.
Hy is dan wel een kleine rente ver
schuldigd, maar die is lager dan by
de meeste banken. Betaalt hy niet,
dan kan de lommerd het beleende
voorwerp verkopen. Vandaar dat
toeristen en anderen komen bin
nenvallen om koopjes te halen.
Voor kleine leningen tot 20 pesos
(zes gulden) is geen rente verschul
digd.
„COYOTES"
De bank geeft de leningnemer
niet meer dan ongeveer een-derde
van de waarde van het verpande
voorwerp. Dit geeft „coyotes" of
straatgeldschieters de kans een
handeltje te doen. Een vrouw heeft
b.v. een ring verpand, waarvan de
waarde is geschat op duizend pesos,
zy heeft dan van de bank 335 pe
sos en 'n lommerdbriefje gekregen.
Bulten komt een man naar haar
toe, die haar voor het lommerd
briefje 300 pesos biedt. Op die ma
nier kan zij 635 pesos krygen, die
zy misschien broodnodig heeft. De
coyote lost het briefje in door de
335 pesos aan de lommerd te beta
len en verkoopt de ring voor de
volle waarde van duizend pesos of
meer, zodat hy een aardige winst
maakt. Het mag rtiet, maar meestal
gebeurt de coyotes niets.
De lommerd is in Mexico een in
stelling met een traditie en heeft
tienduizenden trouwe voorstanders
die in tyd van nood van haar dien
sten gebruik maken Zy is naast de
nationale loterij, een staatsinstel
ling met liefdadig doel, één van de
oudste instellingen van Mexico.
