flaittenC°
Produktieve Hans Erni
exposeert in Geneve
kunst
kaleiöoscQQP
Man versierde' in vier ziekenhuizen
ruim drie maanden gratis verpleging
Navigatie-satellieten
voor marine van V.S.
Enorme rijkdom uit
de laatste jaren
LEIDSCH DAGBLAD - WOENSDAG 29 SEPTEMBER 1965 VIJFDE BLAD
l Belangrijke
J ikoon bleef
behouden J
Volgens een oud gebruik i
worden in Noord-Rusland
ikonen ivaarop men geen prijs
meer stelt, in een rivier ge- f
f gooid. Een ikoon waarvan
een boer in het gebied van
f Archangel zich wilde ontdoen, f
f kon worden behouden door-
f dat zij op een ijsschots te- f
f recht was gekomen en r
J stroomafwaarts werd gevon- 4
J den. De ikoon die stamt
J uit de 14de eeuw is nu een f
J van de belangrijkste stukken
J op een tentoonstelling in Le- f
ningrad. f
Thans stelt Ernl in het Muséé de
l'Athenée in Genéve btfna 200 wer
ken, schilderijen, litho's, etsen,
sculpturen en keramiek ten toon. Zij
iUn alle in de afgelopen twee jaar
ontstaan en wanneer men daarbij
bedenkt, dat hü in die periode nog
ander werk heeft gemaakt, zoals
wandschilderingen en dergelijke,
moet men wel tot de conclusie ko
men dat hU een uiterst produktieve
schilder is, bijna een gedrevene.
Er zijn invloeden en overeenkom
sten. Picasso moet een diepe indruk
op hem hebben gemaakt, evenals
Christiaan Berard, maar zoals bü
zovele Zwitsers vindt men ook wel
herinneringen aan de Jonge Holbein,
met name in zijn portretten en in
sommige figuurstukken. Er zijn ook
wel bepaalde modieuze trekken, een
vlotheid die weinig echte zwier geeft,
maar men vraagt zich af of dat bij
zo'n enorme produktie eigenlijk wel
anders zou kunnen.
Verwantschap
Ernl is een schilder en tekenaar
van de mens, van man en vrouw en
kind, alleen, als verliefden of als
saamhorigheid van gezin. Men kan
veronderstellen dat zijn eigen leven
hem vele motieven geeft. Enige ja
ren geleden, nadat zijn eerste vrouw
als gevolg van een val van een
paard was overleden, hertrouw
de hij. Zijn jonge vrouw met haar
kinderen heeft hem toen opnieuw
vaak tot motief en tot model (er is
verschil) gediend.
Erni heeft ook altijd een voorlief
de gehad voor een combinatie van
figuren en abstracte motieven, zoals
die worden gegeven door wetenschap
en techniek: sterrenkaarten, stro-
mlngslijnen, uitslagen scheepsbouw-
tekeningen, stereometrische tekenin
gen en zo meer. In dat opzicht is er
een zekere verwantschap tussen hem
en de Nederlandse tekenaar en
schilder Eppo Doeve. Erni's virtuosi
teit in het tekenen en schilderen
van Barok aandoende verkortingen
en verwrongen bewegingen, en zijn
De kunstenaar en zijn model
(ets)
Orgelconcert
in Katwijk
Soliste Aafje Heynis
„Pro Organo et Musioa" organi
seert morgenavond om acht uur een
concert in de Triumfatorkerk in
Katwijk Zee.
De organist is Jan Welmers, so
liste de alt Aafje Heynis.
Het programma luidt als volgt: 1.
Fantasie in c kl. van J. S. Bach
(orgel); 2. „O mamantissimi Sponse
I Jesu" (kantate voor alt en orgel) van
Cjr. Ritter; 3. Partia „Jesu meine
Freude" (orgel) van J. G. Walther;
4 a „Zu uns komme Dein Reich", b.
Flihre uns nicht in Versuchung (uit
„Vater unser") van Peter Cornelius,
c. „Wende zu mlr Dich", d. „Singt
ein neues Lied" (alt en orgel) van
A. Dvorak; 5. a. „Aus tiefer Not
schrei ich zu Dir", b. „Herr Jesu
Christ Dich zu uns wend", c. ,A1-
lein Gott in der Höh sei Ehr" (orgel)
van Max Reger; 6. Vier miniaturen
van Piet Post, b. Twee psalmen ca-
pella: ps. 125 en pe. 131 (alt en or
gel), 7. „Jezus leeft en wij met Hem"
(orgel) Cor Kee.
Mej.dr VanEeghen
onderscheiden
Menno Herzbergerprijs
De voorzitter van het comité Men
no Hertzberger-prijs, prof. mr. H. de
la Fontaine Verwey, zal dinsdagmid
dag 5 oktober in het gebouw Arti et
Amicitiae te Amsterdam voor de eer
ste maal die prjjs uitreiken en wel
aan mej. dr. I. H. van Eeghen, werk
zaam aan het gemeentearchief van
Amsterdam.
Deze prijs (groot f1500) werd op
1 oktober 1962 ingesteld ter gelegen
heid van de 60ste verjaardag van de
A'damse antiquair Menno Hertz
berger. Hij wordt eenmaal in de drie
jaar toegekend ter aanmoediging of
ter waardering van bibliografisch
werk door een Nederlander verricht
of door een buitenlander, wanneer
diens werk betrekking heeft op enig
aspect van Nederlandse bibliografie.
Het comité, dat tevens als jury op
treedt, bestaat met de reeds ge
noemde voorzitter uit prof. mr. A.
Pitlo, dr. C. Reedijk (bibliothecaris
van de Kon. Bibliotheek), de heer
Menno Hertzberger en de voorzitter
van de Antiquairen Vereniging, de
heer N. Israel.
Voor de rechtbank in Rotterdam heeft
gistermorgen een man terecht ge
staan, die erin is geslaagd zich
bijna drie en een halve maand
kosteloos te laten verplegen in vier
ziekenhuizen. Omdat de man in
kwestie verantwoordelijk zieken
huispersoneel met een boeiend,
maar geheel verzonnen verhaal
overhaalde, hem op te nemen en
omdat de man steeds niets man
keerde, moest hü zich voor de Rot
terdamse rechters verantwoorden
voor oplichting, meermalen ge
pleegd.
De officier achtte de oplichting dik
bewezen en eiste tegen de 44-ja-
rige boekbinder zonder beroep en
zonder vaste woon- of verblijf
plaats, anderhalf jaar gevangenis
straf en onvoorwaardelijk ter be
schikking stelling van de regering.
De vertelsels die de man vier keer
achtereen in ziekenhuizen in Den
Bosch, Nijmegen, Utrecht en "Gou
da ten beste gaf, hadden bijna
steeds dezelfde, zeer ongeloofwaar
dige inhoud. Desondanks „versier
de" de man ruim drie maanden
achtereen gratis verpleging.
Duizelig
De reis langs de vier Nederlandse
ziekenhuizen begon op 28 decem
ber vorig jaar in Den Bosch. Op
de avond van die dag liep hij daar
het protestants ziekenhuis binnen,
waar hij een hoofdzuster vertelde
bijzonder duizelig te zijn geworden
en erge hoofdpijn te hebben. Een
arts die hem onderzocht liet hij
weten, dat hü die dag een auto
ongeluk had gekregen in Brussel.
Hü had aanvankelük niet de in
druk ernstig gekwetst te zün, maar
dat werd anders toen hü zich op
de terugreis naar zün woonplaats
Den Haag plotseling niet goed
voelde.
In de buurt van Den Bosch was de
duizeligheid en de hoofdpün opge
komen. De arts kon niets ernstigs
constateren, maar vond het gezien
het verhaal van de patiënt toch
maar beter hem te laten opne
men. Dat gebeurde diezelfde dag
nog. De man werd tot 11 januari
van dit jaar onder valse naam in
hel; protestants ziekenhuis ver
pleegd. Hü had erop gestaan „klas
se te liggen", vermogend en goed
verzekerd als hü was. Ook dat ge
beurde. Zün bedje stond gespreid
op de tweede klasse.
Vergissing
Na zün vertrek uit Den Bosch meldde
hü zich diezelfde dag nog aan de
poort van een ziekenhuis in Nü-
megen. Artsen en verpleegsters
kregen daar vrüwel hetzelfde ver
haal te horen. Vreemd was wel,
dat. hü in Nümegen zün werke-
lüke naam opgaf. Toen de presi
dent hem daar naar vroeg ant
woordde de man: „Dat was een
vergissing, ik schrok dan ook ge
weldig toen ik mün echte naam
had opgegeven". De man lag tot 2
maart tussen de Nümeegse zieken-
huislakens. Tweede klas. Op 3
maart liet hü zich opnemen in het
Academisch Ziekenhuis in Utrecht.
Hü bleef daar slechts korte tüd,
want cp 8 maart liet hü zich
nota bene tegen het advies van de
behandelende geneesheer ont
slaan.
Het einde van 's mans avonturen
nadert, als hü zich kort na zün
vertrek uit Utrecht in het Van It-
terson-ziekenhuis in Gouda meldt.
Het verhaal van het auto-ongeluk,
de duizeligheid en de hoofdpün
is nog vrüwel onveranderd, maar
wel meet hü zich een geheel nieu
we naam en nieuw beroep aan.
Plichtsgetrouwe artsen en zwü-
melende verpleegsters vertelt hü,
dat hü de grote operettezanger
Fritz Wunderlich is. Tüdens zün
korte verpleging in Gouda wordt
hü verliefd op een 19-jarig ver
pleegstertje en zü op hem. Dit zal
zijn zal betekenen.
Op 11 april verlaat hü met het meis
je het ziekenhuis, geheel onopge-
meikt via een achteruitgang, om,
zoals hÜ zün geliefde vertelt, de
drommen journalisten die bulten
het ziekenhuis op hem, de grote
operettezanger, stonden te wach
ten, te omzeilen. Kort nadat de
verdwüning van verpleegster en
patiënt bekend zün geworden,
dient de voogdes van het meisje
een aanklacht tegen de man ln
wegens schaking. De politie grüpt
hem korte tüd later in een hotel
in Doorn.
twee weken
Versterking van
operationeel systeem
De Amerikaanse marine heeft ont
huld dat zü nog twee navigatie-sa
tellieten in een baan om de aarde
heeft gebracht. De twee achthoekige
satellieten van ongeveer 60 kg per
stuk zün in de ruimte gebracht ter
versterking van het reeds operatio
nele systeem voor navigatie met be
hulp van aardsatellieten.
De satellieten die hun energie
ontlenen aan zonnecellen en batte-
rüen zün op 24 juli en 1 augustus
gelanceerd van de luchtmachtbasis
Vanderberg in California. Beide sa
tellieten zün uitgerust met een dertig
meter lange stabilisatiehefboom, die
na de lancering is uitgeschoven. Deze
is van een beryllium-koperlegerlng
en is geheel verzilverd. De bakens
zenden radiosignalen uit waarmee
schepen op zee onder alle weersom
standigheden hun positie kunnen be
palen en dus niet afhankelük zün
van zon of sterren. De eerste na-
vigatiesatelliet, Transit I-A, is op
17 september 1959 gelanceerd, maar
deze functioneerde niet goed.
Sedertdien zün in totaal zestien na-
vigatiesatellieten in de ruimte ge
bracht.
Marius Kemler naar
opera Koblenz
De Amsterdamse tenor Marius
WATELER-
VREDESPRIJS
De Wateler-Vredesprüs voor 1965
Is toegekend aan de Eduard van
Belnum Stichting te Breukelen voor
haar verdienstelük streven om door
het tezamen brengen van toon
kunstenaars uit verschillende landen
in een internationale cultureel cen
trum bü te dragen tot een beter
internationaal begrip en internatio
nale toenadering.
De v/ateler-Vredesprüs is inge
steld door de heer J. G. D. Wateier,
in leven directeur der Oranje-Nas-
sau-Hypothekbank te 's-Graven-
hage, die bü zün overlüden zün
vermogen heeft vermaakt aan de
carnegiestichting, onder beding dat
uit de opbrengst Jaarlüks een vredes-
prüs zou worden toegekend aan de
gene, die op enigerlei wüze de zaak
van de vrede het beste zou hebben
gediend of die hebben bü gedragen
tot het vinden van de middelen ter
bestrüding van de oorlog. De toe
kenning geschiedt beurtelings aan
een Nederlander en een buitenlan
der. De prijs werd voor het eerst
toegekend ln 1931.
De prüs bedraagd f 30.000,-, waar
voor de Nederlandse regering vrij
stelling van schenkingsrecht heeft
verleend.
Architect Hamdorff
- 75 - overleden
In de ouderdom van 75 jaar Is
in Laren plotseling overleden de
architect Wouter Hamdorff. De heer
Hamdorff is ontwerper van vele
landhuizen, voornamelük in het
Gooi. Ook op ander terrein heeft hü
zÜn sporen verdiend, o.a. door de
bouw van de stuwdam in de maas
bü Hagtsiein en vele werken die hü
voor de Marine in Den Helder uit
voerde. Ook was hü de bouwer van
het Singer Museum in Laren.
Invloeden en
overeenkomsten
(Van een medewerker in Genéve)
Kort na de jongste wereldoorlog
stond de Zwitserse tekenaar en schil
der Hans Erni nogal in de belang
stelling van de kunstliefhebbers in
Europa. In verscheidene landen wa
ren exposities van zün werk te zien.
In het blad „Graphis" werd veel over
hem geschreven. Hü hield ook zelf
voordrachten over zün werk. Toch
had men altüd de indruk dat hü in
eigen land niet algemeen werd ge
waardeerd. Het was in elk geval te- 1
kenend dat zün oeuvre ontbrak op 1
de tentoonstelling van Zwitserse
schilder- en beeldhouwkunst, die
verleden jaar ter gelegenheid van de
Expo in Lausanne werd gehouden.
Nu zün de commissies die zulke
overzichtstentoonstellingen samen- i
stellen, als regel géén voorbeelden
van objectiviteit en anti-vriendjes
politiek. Maar bedoelde tentoonstel- j
ling in Lausanne maakt qua ob
jectiviteit toch wel een uitstekende
indruk. Wellicht is er dus een „mys
terie-Hans Erni" en dat zal dan
misschien voor een deel wel in het
karakter van de kunstenaar liggen.
Het is toch niet zonder betekenis dat
een begaafd Zwitsers kunstcriticus
als Manuel Gasser vaak veel goeds
van Erni's werk heeft gezegd en ge
schreven en dat hü onlangs een
deel van een aflevering van zün
prachtige maandblad „Du" aan in
Afrika gemaakte documentaire gou
aches van de schilder heeft gewüd.
Erni in zijn atelier
beheersen van alle technieken wek
ken trouwens eveneens de gedachte
aan Doeve op.
In de werken uit de jongste twee
jaren zün twee groepen, die een ver
nieuwing betekenen: de sculpturen
en de scliilderüen. De sculpturen
zün meestal kleine bronzen figuren,
die het centrum vormen van een
constructie van draadmotieven. De
figuren zün vrij realistisch opgevat,
de draadmotieven zün als in de te
keningen en schilderijen rechte of
gebogen lünen. Er is een geslaagde
Kemler, die onlangs in onze stad in
„Die Opemprobe" zong, is van 15 sep
tember 1965 af voor twee jaar geën
gageerd bü de Opera te Koblenz als
eerste lyrische tenor.
Hü aal o.a. Tamino uit Die Zau-
berflöte" en Hans uit „Die verkaufte
Braut" zingen.
poging de ruimte rondom en het
kleine beeld met elkander te verbin
den door middel van die lünen.
Virtuoze zoeker
Wat heeft Ernl in zün recente
schilderüen gezocht? Een „trom-
pe l'oeil", gecombineerd met nogal
lelie kleurenpartüen, die als achter
grond moeten dienen? Het zün wat
wonderüjke combinaties geworden,
zoals büv. een in een verkreukeld
weekblad verpakte prei, op een on
dergrond, die een fragment van een
liggend naakt, ln ragfüne witte lü
nen op zo'n kleurig vlak voorstelt. Of
een achttiende-eeuws boekje (Can-
dide van Voltaire, het zegt weer iets
over Erni's voorkeuren) en een te
kening benevens een klein bronzen
armpje, ook tegen zo'n vlak, dat in
wat meer harmoniërende tinten is
gehouden.
Erni blUft een zoeker, een onte
vredene met hetgeen hü heeft be
reikt. Een virtuoos is hü in alle tech
nieken, zoals nog eens blükt uit de
schotels, gedecoreerd met koppen en
naaktfiguren. Een zoeker is hü naar
dc mens van onze tüd, naar diens
beeld, naar diens harmonie met de
wereld rondom hem. Hü is een van
die weinige Zwitserse schilders van
heden met collega's als Coghuf,
Giacometti, V&rlin en Von MühJenen
die, hoe verschillend ook het ka
rakter van hun werk is, op Euro
pees niveau staan. Van Erni kan
men met enig voorbehoud zelfs zeg
gen dat hü tot de gangmakers be
hoort, en tegelük tot de bewaarders
van de realistische traditie.
Castro zal „deur"
op Cuba openen
Premier Castro van Cuba heeft
gisteravond beloofd de deuren te
zullen openen voor die landgenoten,
die het „Yankee-paradüs" willen
verlaten.
Bovendien heeft hü gezegd het
volk een dezer dagen mededelingen
te zullen doen over „onze kameraad
Ernesto („Che") Guevara" (de vroe
gere minister voor Industrie die
sinds maart niet meer is gezien).
Castro zei, dat het landelü'k be
stuur van de communistische partü
dezer dagen büeen zou komen om
een centraal comité te vormen en
zich voor te bereiden op het aan het
einde van dit Jaar te houden eerste
congres.
Hij zei dat dan een begin ge
maakt zal worden met de voorbe
reidingen voor de constitutie van
de socialistische staat.
Castro verweet de imperialisten
dat zü Cubanen, die na de raket-
tencrisis van oktober 1962 het land
wilden verlaten, de normale uitreis
wegen uit Cuba geblokkeerd had
den.
„Thans vertrekken zü met boot
jes. Velen hunner verdrinken", al
dus Castro. „En zü (de Amerikanen)
gebruiken dit voor propaganda
doeleinden. Thans kunnen diegenen,
die weg willen, heen gaan, omdat
er velen zün die bbjven om te strü-
den voor het volk".
Prijs Dortmund
voor Max Tau
De ln Oslo wonend» Duitse schrij
ver Max Tau krijgt dit Jaar de
cutluurprü's van de Weetduitse stad
Dortmund. Deze prüs is genoemd
naar de in Stockholm wonende
dichteres Nelly Sachs, die evenals
Tau in 1933 het Duitsland van Hit
ler verliet. Tau is sinds 1933 advi
seur van een Noorse uitgever. Hü
is bekend geworden door zün
romans „Glaube an den Menschen"
en „Denn über uns 1st der Himmel".
Parijs en Moskou wisselen
kunstschatten uit
(Van onze Parijse correspondent)
Terwijl voor het Louvre de Parijzenaaars zich thans aaneen
rijgen om de expositie van kunstschatten uit de Russische musea te
kunnen zien, staan in Moskou de Russen in de rij om in het Poesj-
kin-museum ruim 50 Franse kunstschatten te bewonderen. De ten
toonstelling in het Louvre werd door de beide ministers van cultuur,
de Russische mevrouw Foersteva en de Fransman André Malraux,
persoonlijk ingewijd.
Op de culturele uitwisseling die
die beide exposities beogen drukt
niettemin een zwaar Frans overwicht
De Russen hebben immers ruim 100
doeken van de grote Franse impres
sionisten en modernen als Corot, De-
Van Gogh, Van Dongen en Pi-
io die tot het bezit der musea in
Leningrad en Moskou behoren voor
enige tüd naar hun land van her
komst teruggezonden. De Franse i
zending naar de Sowjet-Unie omvat
eveneens werk van Franse meesters,
een collectie die, na Moskou vervol
gens naar Leningrad zal worden
doorgezonden.
Expositie Jan van
Geein in „De Ruif"
Gedurende de maand oktober
poseert Jan van Geem aquarellen in
„De Ruif", Jan Vossensteeg 59.
opening geschiedt vrijdagavond
door mej. dra. Fie van Dijk.
Steinbeck in het
Russisch vertaald
Een Russische vertaling van „Tra-
veis with Charlie" van John Stein
beck, waarin de schrijver schrüft
over zün reizen door Amerika met
zün lievelingshond is door het blad
Sovietskaya Rosslya gunstig beoor
deeld. Het blad noemt Stelnbecks
beschrüving van de euvelen van het
tegenwoordige Amerika van het be
gin tot het einde eerlük.
Er zün reeds meer boeken van
Steinbeck in het Russisch vertaald,
waaronder „Grapes of wrath".
