van
Overtuigend pleidooi
Barbirolli voor Sibelius
Prinses Beatrix bezichtigde
aanwinsten in Rijksmuseum
BEDENKELIJKE PRAKTIJKEN
SCHILDERVEILINGEN
kunst
kAleiOOSCQQP
Henryk Szeryng op
zeer hoog niveau
f scheid van dr. W.
J Jos. de Gruyter
BEHANDELING VOOR RECHTBANK
OP 23 SEPTEMBER A.S.
Iets bijzonders
voor draagkr
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 15 SEPTEMBER 1965
Herdenking 100ste geboortejaar
(Van onze kunstredactie)
Ter gelegenheid van het Sibelius-jaar herdenking 100ste ge
boortejaar van deze componist maakt het Finse Staatsorkest uit
Helsinki een uitgebreide tournee door Europa. Het speelde gister-
Ëavond in het Concertgebouw in Amsterdam, onder leiding van sir
mjohn Barbirolli. die voor deze tournee speciaal is geëngageerd. Het
liverd een manifestatie van uitnemend orkestspel. gestimuleerd door
vieze dirigent van internationale faam.
Barbirolli liet het orkest spelen In
beste eigenschappen van bloei-
strijkersklank, milde houtbla-
rstoon en gezond koper-timbre.
J benutte evenzeer de gezonde mu-
speeldiscipline van het orkest.
5 sprak wel eens stroef aan, maar
steeds meer innerljjk geladen
r de nationale muzikale „Sibelius-
Terugblik
jJ) De samenstelling van het pro
gramma, dat geheel en al aan wer-
van Sibelius gewijd was, droeg
het kenmerk van een terugblikken
de volgorde. Eerst speelde men Si-
bellus' laatst geschreven symfonie
;i*meliik de zevende uit het Jaar
E 1924, een enkeldelig werk met een
thematiek naar de door hem ge-
Ifcrulkte muzikale kiemcellen-con-
Utructie. Vervolgens zijn vioolcon
cert uit 1903 met een weidsbespiege-
dhlende sfeer en ten besluite van de
Tvond de Eerste Symfonie van 1899,
kit welk Jaar zijn beroemd geworden
a firilandia-suite dateert.
Deze symfonie was de uitbundig-
niet slechts in romantische ex
ile, naar de toen nog geldende
iltse romantiek, maar evenzeer
het rapsodische der melodieën-
tvolging. Sibelius als de grote
idichter van Finland, heeft zich
het sterkst uitgesproken.
Lange adem
Als hoofdconservator
aags Gemeentemuseum
Dr. W. Jos de Gruyter heeft
iteren in het Haags Gemeente-
iuseum afscheid genomen als
loofd van de afdeling moderne
;unst. Hij zal als adviseur aan
Gemeentemuseum verbon-
len blijven.
De wethouder voor Onderwijs en
Iportzaken, drs. H. J. Wilzen, be-
lohtte het werk van dr. De Gruyter,
jraaruit deze te voorschijn trad als
V/Wn bekwaam pedagoog, die een goed
bordeel paarde aan grote menselijk
heid. De directeur van de dienst voor
HjJiohone kunsten, mr. L. F. Wijsenbeek
Bftardeelde, dat het museum en alle
mensen die er werken veel aan dr.
T)e Gruyter hebben gehad,
j Dr. De Gruyter, opgeleid als etser,
J|j|daarna criticus, auteur, dlreoteur van
het Groninger Museum voor Stad en
^and en sedert 1963 hoofdconserva-
Hor aan 't Haagse Gemeentemuseum,
Hei kunst iets te vinden, „dat de
^linens tooh niet kan nalaten. Het is
IjyJeen drang, een instinct misschien.
ItfEr moet gevolg aan worden gegeven".
JjIHlj vergeleek de kunst met ademha
llen en eten als levensbehoeften en
Ptyïaiz het als zijn levenstaak middelaar
Ite zijn tussen de kunst en de mensen,
-Jtussen de kunstenaar en de gemid-
—«tlelde mens. Dit doel had hij altijd
gehad als critcufl, auteur en museum
man.
41 Duitse gravures en
etsen uit 16e eeuw
In het prentenkabinet van het
Rijksmuseum in Amsterdam
p wordt tot 9 januari een tentoon
stelling gehouden, die een over-
Jticht geeft van de gravure en de
'ets In Duitsland in de 16de
eeuw. Naast een kleine keuze
ult het werk van Dürer, is o.a.
werk te zien van Altdorfer, Cra-
^nach, de Beham's, Aldegrever,
Lautensack, Hirschvogel en
Amman.
Een gedeelte van de expositie is
«Pedaal gewijd aan de ijzerets, de
I voorloper van de modernere etsme-
I thode, waarbij een koperen plaat
gebruikt wordt.
Bovendien is getracht een doorlo-
Pend beeld te geven van de kunst
van de ornamentprent, die in de
16de eeuw een grote bloei beleefde.
ornamentprent diende vooral als
voorbeeld voor goud- en zilversme-
I den, maar ook voor andere hand
werkslieden. Alle prenten zijn uit
eigen bezit van het prentenkabinet.
mijmeren over de schoonheid van
zijn land. Hij is ook de componist
van de 1000 Finse meren, gelijk men
hem heeft getypeerd. Dit hebben
we wel voornamelijk ervaren in de
Eerste Symphonie, waar hy zich nog
onthoudt van het later by hem op
komend streven naar absolute mu
ziek zoals in de zevende Symfonie.
Gisteravond was er iets te veel
aan Sibelius-muziek. Mogelijk zouden
we meer geboeid zyn geweest, als een
of meer van zijn toneelmuziekwer
ken waren gespeeld.
Deze zijn dramatische en bondiger
van melodiebouw. Dat overigens de
dirigent sir John Barbirolli een bij
zonder pleidooi voor Sibelius heeft
gehouden, duldt geen tegenspraak.
Hij, als al zijn mede-Angelsaksische
Sibellus-bewonderaars, houdt van de-
muzlek. Mogelijk hebben zij de
rust tot luisteren die wij voor dit
genre in mindere mate bezitten. In
ieder geval hebben wij gelegenheid
gehad 't Helsinki-Symfonieorkest in
al zyn kwaliteiten in zyn Sibelius-
herdenking te beluisteren. Dat was
zichzelf goed en kerngezond van
muzikaliteit.
Dirigent krijgt eerste
plaat van bejaarden
De wethouder voor de Sod ale Za
ken van Amsterdam, de heer J. Ta
bak, zal maandagmiddag 20 septem
ber ln .Atlantic", aan de dirigent
Nico van der Linden de eerste lang
speelplaat overhandigen van het
Henriette Roland Holst-koor. Op de
ze plaat zyn werken opgenomen van
Handel, Mozart en Schubert, onder
leiding van Nico van der Linden uit
gevoerd door het genoemde koor dat
bestaat uit 80 bejaarden. Het oudste
koorlid is 92 jaar. Het koor maakt
deel uit van het Amsterdams sociaal-
cultureel groepswerk.
Bronzen beeld in
Stockholm verdwenen
Uit de tuin van het Stockholmse
stadhuis is een bronzen standbeeld,
een vrouw voorstellend en „Crocus"
genaamd, verdwenen. Het beeld is
vervaardigd door de Zweedse beeld
houwer Tore Strindberg en is 75 cen
timeter hoog, waarde ongeveer
f 30.000. Vermoed wordt dat de Jeugd
het in het water heeft gegooid.
Advertentie
EEN KOU
KRIJGT
GEEN KANS
Journalist gedagvaard
Groot violist
In het vioolconcert van Sibelius was
de Mexicaanse-Poolse violist Hen
ryk Szeryng de solist. Dat zRn ga-
toond het vioolconcert van Sibelius,
dat weinig bijval in onze concertza
len vindt, te Interpreteren op een
zeer hoog niveau, met een subliem
gave speeltechniek en ten laatste
met zulk een muzikale overtuiging
groot zRn, wisten we van de dat zijn voordracht ons volledig ge-
concerten die hy reeds eerder in ons I vangen heeft gehouden in het no
land speelde. Ditmaal heeft hy ge- I tenbeeld van deze compositie.
ir Op Schiphol arriveerde
gisteren de vermaarde dirigent
sir John Barbirolli. die gister
avond in het Concertgebouw in
Amsterdam het Helsinki Sym
phonie Orkest dirigeerde tijdens
het Sibeliusconcert.
(Van onze Haagse
correspondent
In maart en mei is er veel te
doen geweest over artikelen in
de Nederlandse en Duitse pers,
die de aandacht vestigden op be
denkelijke praktijken bij schilde
rijenveilingen in Limburg. Een
duidelijke knuppel in het hoen
derhok was een artikel van de
Nederlandse journalist Günter
Vieten in het Duitse blad
,,Welt der Kunst" over een „on
voorstelbare goedgelovigheid
die bij Nederlandse kunstkopers
zou bestaan ten aanzien van op
een veiling in de Maastrichtse
Van lieden af voor publiek
Dominicanenkerk aangeboden
doeken.
Deze Haagse journalist, die
ook in later publikaties duidelijk
stelling nam tegen de kunsthan
delaar J. H. Heinrichs in Wau-
bach. is thans door de betrokke
ne in kort geding gedagvaard.
De heer Heinrichs is van oor
deel, dat de publikaties van de
heer Vieten onrechtmatige han
delingen zijn en hem schade toe
brengen, alsmede oneerlijke
concurrentie betekenen.
De aankoop van Rembrandts „Hei
lige familie by avond" („De wieg")
en Cuyps „Groot rivierlandschap
met ruitere en vee" uit de Engelse
kunsthandel werd mogeiyk dankzij
belangryke financiële by dragen van
de Vereniging Rembrandt (bot be
houd en vermeerdering van kunst
schatten ln Nederland), het Prins
Bernhardfonds en de fotocommlsrte
van het Rijksmuseum.
Voor bestuursleden van vereniging
en fonds werd gistermiddag een ver
nissage van deze meesterwerken ge
houden, die van heden af voor het
publiek te bezichtigen zyn.
Op 23 september as. om 10.15 uur
dient deze zaak voor de Haagse
rechtbank. Raadsman van de heer
Vieten is mr. A. J. Roeet Crol-
11 us, voor de eiser treedt mr. J. W.
M. Aarts als raadsman op.
Twijfel aan
„oude" meesters
Toen de heer Vieten zyn eerste
artikel publiceerde wist hy niet, dat
het de heer Heinrichs was die deze
schilderyen op de veiling bracht. Het
betrof hier een aantal „oude" mees
ters als Seeghers, Metsu, Terborg en
Breughel de Oude. waarvoor opval
lende lage rlchtpryzen in de cata
logus stonden vermeld. Het was naar
aanleiding van dit verschynsel. dat de
Haagse, voor vele Duitse bladen en
de Duitse omroep werkende journa
list, zyn eerste artikel over „Unfass-
liche gutglaubigkeit" schreef. De ver
eniging van handelaren ln oude kunst
te Amsterdam stelde zich geheel ach
ter de strekking van Vie tens beschou
wing.
Daarna heeft hy zich met dr. J.
Cerson, directeur van het Ryks-
bureau voor kunsthistorische docu
mentatie in Den Haag. een interna
tionaal erkend deskundige op kunst
gebied, naar Waubach begeven om
een aantal in het bezit van de heer
Heinrichs zijnde schilderijen te be
kijken. Volgens de dagvaarding ge
beurde dat op verzoek van de heer
Vieten, volgens deze echter op uitno
diging van de heer Heinrichs.
Ook over dit bezoek bracht de heer
Vieten onder de titel „Seance der
Unterwelt" uitvoerig verslag uit in
„Welt der Kunst", terwyi ook andere
dagbladen aan deze zaak aandacht
besteedden. De journalist meldde
toen, dat dr. G er son een als echt
voorgedragen zelfportret van E. Vigee
Lebrun voor onecht verklaarde en
vervolgens een doek. dat van Salo
mon van Ruysdael afkomstig zou zyn,
eenzelfde lot deelde. Daarna bleek de
heer Heinrichs niet meer bereid dr.
Geroon andere doeken te tonen.
Strafklachten
Deze en andere publicaties van de
heer Vieten of volgens de eiser door
hem geïnspireerd, hebben de heer
Heinrichs doen besluiten tot het dag
vaarden van de Journalist in kort ge
ding. De heer Vieten was voordien
niet bereid gebleken zyn uitspraken
te herroepen. Uit de dagvaarding
biykt, dat de Limburgse kunsthan-
öelaar ook strafklachten heeft inge
diend by de officier van Justitie in
Den Haag en by de Staatsanwalt-
schaften in Mtlnchen en Stuttgart
(gericht tegen daar verschonende
bladen, waarin artikelen van Oünter
Vieten zyn verschenen).
Los van dit alles staat de mogelijk
heid, dat van de zyde van het Mi
nisterie van Cultuur, Recreatie en
Maatschappeiyk Werk een klacht
wordt overwogen tegen de heer Hein-
dichs. Dit vanwege niet mis te ver
stane uitlatingen, die de Limburger
over de persoon en de bekwaamheden
van dr. Gerson zou hebben gedaan.
Prinses Beatrix bezichtigde gistermiddag als lid van het alge
meen bestuur der Ver. Rembrandt, tezamen met de minister van
Crema, mr. M. Vrolijk, de kortgeleden door het Rijksmuseum te
Amsterdam verworven schilderijen van Rembrandt en Albert
Cuyp. Deze twee meesterwerken hangen in een kabinet in de
eregalerij.
Koopmanschap
Hoeveel miljoen er gemoeid Is met
de aankoop wil de hoofddirecteur van
het museum, dr. A. F. E. van Schen-
del ,nle>t bekendmaken. Voor Neder
landse draagkracht ls het Iets bijzon
ders geweest, zelde hy. Ook by bui
tenlandse musea ls het niet gebruike-
ïyk dat de pryzen van aankopen be
kend worden gemaakt, het ls een
kwestie van koopmanschap. Anders
ls het als op een kunstveiling wordt
net brengt tegenwoordig evenveel op
als een belangryke Albert Cuyp, zei
dr. Van Schendel.
Uit erfenis van
Pieter Six sr.
Als „groep" ls hetgeen het RUks-
museum bezit van Rembrandt van
mindere Importantie dan hetgeen ln
de musea in P&rys, Londen, Wash
ington en Leningrad aanwezig ls". 7,Ij
zyn rijker ln het aantal Rembrandts
gekocht. Een belangrijke Claude Mo-dan wU", zo merkte dr. Van Schen
del op. De verscheidenheid van de
meester behoort toch wel zo com
pleet mogelijk aanwezig te zyn in de
stad waar hy gewerkt heeft. Op de
achterkant van het schilderij van
Rembrandt staat de naam „Margriet
dochter van Pieter Six sr, van wie
zij het waarschyntyk geëerfd heeft.
Haar vader kan het direct van
Rembrandt gekocht hebben.
In het begin der 18e eeuw kwam
het doek in de beroemde verzameling
van de neef van Lodewyk XIV, de
regent Philippe, hertog van Orleans.
In 1791 werd de collectie naar Enge
land verkocht waar de Rembrandt
aan Richard Payne Knight werd
doorverkocht. In diens landhuis, dat
nog door zyn familie wordt bewoond,
heeft het schilderij ruim anderhalve
eeuw aan de wand gehangen. Het
doek zit ln een mahoniehouten ïyst,
die uit één stuk ls gemaakt.
Het schilderij van Cuyp is een van
zyn beste werken en een der groot
ste, ook qua maten, die hij gemaakt
heeft. Het stelt waarschyniyk een
landschap In de omgeving van Kleef
voor (1.28 by 2.27 m.). Er zün twee
voorstudies van tekeningen, die mo-
geiyk naar de natuur zyn gemaakt.
Prinses Beatrix heeft gis
termiddag de twee nieuwe aan
winsten van het Rijksmuseum in
Amsterdam bezichtigd. Hierbij
ziet men haar voor het rivier
gezicht met ruiters met de hoofd
directeur van het museum, dr. A.
F. E. van Schendel.
Met dit doek Is Cuyp nu eindeiyk
volwaardig vertegenwoordigd en een
ernstige lacume ln het overzicht van
het Nederlandse landschap, zoals dat
in het museum is te zien, ls nu aan
gevuld.
De grote uittocht van Cuype wer
ken naar Engeland had plaats in de
tweede helft der 18e en de eerste de
cennia der 19e eeuw. De Zwitser
Grand Jean, die in Londen woonde,
had daarin een groot aandeel. In
Holland verkocht hy Engelse uurwer
ken en scharen en van zyn winst
kocht hy tegen lage pryzen land
schappen van Cuyp, die ln Engeland
vlot van de hand gingen. Het was
een voordelige handel, die ophield
toen er ln Holland geen Cuyp meer
over bleek te zyn, die kon voldoen
aan de hoge Engelse eisen.
Veel belangrijks
op expositie
,Ond-Hazersivonde>
Burgemeester C. G. van Dobben de
Bruyn zal vrijdagavond om half acht
ln het raadhuis in Hazerswoude-dorp
de expositie over de geschiedenis van
Hazerswoude op officiële wijze openen
ln aanwezigheid van vele genodigden.
Daarna krijgen de belangstellenden
tot 22 september elke avond van half
8 tot 10 uur de gelegenheid zich na
der te oriënteren omtrent de geschie
denis van hun woonplaats. Op zater
dag is de expositie geopend van drie
tot half 6 en van 8 tot 10 uur.
De organisatoren van de tentoon
stelling, de heren G. D. de Kort, T.
Huisman en K. Kroon, hebben ge
tracht de geschiedenis van Hazers
woude zo duideiyk mogehjk voor ogen
Gré Bromvenstijn
zingt op Prinsjesdag
Op Prinsjesdag zal het Residen
tie-Orkest in de Houtrusthal een
concert geven onder leiding van Louis
Stotyn. De befaamde sopraan Gré
Brouwenst ij n zal als solisten optreden
Uitgevoerd worden de ouverture
„Guillaume Tell" van Rossini een
ballet uit de opera La Gloconda.
getiteld „Dans der uren" van Pon-
chielli en de Negende Symfonie
Dvorak. Gré Brouwenstyn zingt
de pauze enkele aria's van Verdi.
te stellen. Daartoe zullen voorwerpen
worden geëxposeerd, die een belang
rijke waarde vertegenwoordigen. On
der de voorwerpen, die op de ten
toonstelling in het oog zullen sprin
gen. bevindt zich een uit het Rijks
archief afkomstig boekwerk uit 1635,
waarvoor Jan Pietersz Dou de teke
ningen op perkament vervaardigde.
Dit kaartenboek, in vroeger tyden
bezit van de abdy van Rijns burg,
welke grote bezittingen had aan de
Hazerswoudse Ryndijk, mogen de or
ganisatoren exposeren dank zy de
medewerking van het ministerie van
O. K. en W.
Een grote waarde vertegenwoordigt
eveneens een smeekschrift, waarop
vele namen van Hazerswoudse inge
zetenen, aan Koning Willem III ten
einde de oprichting van een school
met de by bel te bewerkstelligen.
Trouw- en doopboeken geven een
schets van het kerkelijk leven, schil
deryen en tekeningen brengen weer
een ander facet van het leven ln
Hazerswoude tot her-leven. Aarde
werk, her en der in de polders opge
graven. ls op de tentoonstelling even
eens aanwezig.
De 20-jarige K. Kroon, die zich
reeds enkele Jaren met de historie
van zyn woonplaats bezig houdt, ver
huist met zijn medeorganisatoren en
de expositie op 24 september naar
het gemeentehuis aan de Ryndyk. In
de periode 24 en 27 september zal
j men hier. 's avonds van 8 tot 10. het
tentoongestelde kunnen bezicht.sren.
I Op zaterdag 25 september is de ex-
I positie ook te bezichtigen van 3 tot
half 6.
