olgend jaar in Spanje:
eferendum of verkiezing
i Andy (350 kg) op dieei
Groot oud huis zonder
wezen en miserabelen'
^jertig jaar geleden
ring volk voor het
luatst naar stembus
Schepen lichten met behulp
van schuimende kunststof
LEÏDSCH DAGBLAD ZATERDAG 11 SEPTEMBER 1965
o
E
(Van onze correspondent in Madrid)
^Igend jaar is het dertig jaar geleden, dat in Spanje voor het
algemene verkiezingen zijn gehouden. Slechts één derde
kan de nu nog levende Spanjaarden heeft die laatste verkie-
Tftrijd in 1936 meegemaakt en bewaart er geen al te beste
beringen aan. De licht-ontvlambare Spaanse gemoederen
fa in het beruchte voorjaar van het rampzalige 1936 op kook-
Tgeraakt. Spaans fanatisme en emotie beheersten deze strijd,
th voornamelijk op straat afspeelde en ontaardde in chaos,
pr en oproer.
jm negen miljoen kiezers trokken naar de stembussen en
{en hun voorkeur uit voor een linkse regering. Het ,,Volks-
r. waarin socialisten en communisten samenwerkten. Het
legen deze regering, dat op 18 juli van hetzelfde jaar het
'onder commando van de jonge generaal Francisco Franco
pstand proclameerde. Drie jaar lang werd het land ver-
ird door de wreedste burgeroorlog, die Europa heeft gekend.
Drilling van
iezerskorps
ingel
kans moet krijgen zich opnieuw over
de toekomst van het land uit te
spreken. Het is geen geheim, dat
veel vakbondsleiders weinig heil zien
in het herstel van de monarchie,
ruim 34 jaar nadat de laatste koning,
Alfons XIII in 1931 vrijwillig in
ballingschap was gegaan. Zij wensen
voortzetting van de huidige situatie,
uitgebouwd tot een presidentiële
republiek.
Monarchie of
of republiek?
i, I Tegenover de groeiende republi-
Meef bestaan als kern ran de keinse instelIin van vee, ïakbollds.
f ee'kabeweging, die Franco leiders Is sencraal Franro de laatste
,nilw L a tijd de monarchisten tegemoet ge
eenmaal, in 1947 ls hot kome„ door klelnz(1„n van
I, rolk naar rijn memnj se- iaakste koni„s, prins j„ln CarlM1-
_va"herhaaldelijk naar voren te schuiven
vondigd
lijn overwinning heeft generaal
leen dikke streep gehaald door
jlitieke avonturen die zijn land
fate een eeuw lang de grootst
Jke politieke onrust hebben
d. Alle politieke partijen van
werden verboden. Alleen
lationaal-syndicalistische
peds hoopt te verwezenlijken,
eenmaal, in 1947 is hot
volk naar zijn mening ge-
iver de toekomst van het
dat jaar werd een referen-
thouden, waarbij het volk werd
jgd of Spanje republiek zou
I of weer koninkrijk moest
I, Met overweldigende meer-
I sprak het volk zich voor de
phie uit. Maar nu, achttien
Iter, regeert generaal Franco
feeds en de wettige monarch,
lan, verblijft in ballingschap
higal.
lieden is echter in de Spaan-
jtscourant een besluit gepubli-
dat officieel de vorming van
Rationale kiezerskorps" aan-
l. Het Nationale bureau voor
►itstiek moet dit korps in de
in dit jaar hebben samen ge-
ipdat het per 1 november van
(n functie zal kunnen verrich-
faamemers vragen zich thans
fcneraal Franco het voornemen
lm in het najaar van het vol-
kax een nieuw referendum of
fae verkiezingen te houden,
het vorige jaar hebben de
ie nationale vakbonden om
jferendum gevraagd, omdat
I deze machtige organisaties
Jtandigheden sedert 1947 zoda-
Mjzigd zijn, dat het volk de
en veel publiciteit te geven. Of deze
jongeman ooit de Spaanse troon zal
bestijgen hangt af van de ontwikke
lingen na november van het volgend
jaar. De monarchisten zijn tegen een
nieuw referendum en verlangen al
gemene verkiezingen, waarna een
democratisch gekozen regering het
aftreden van Franco en de kroning
van de koning kan voorbereiden.
In Spanje, waar politieke partijen
verboden zijn, wordt het parlement
samengesteld uit vertegenwoordigers
van de zogenaamde organische ge
meenschappen. Het gezin, kem van
de maatschappij, spreekt zich uit via
de Nationale Federatie van vereni
gingen van gezinshoofden. Hiervan
kan elke huisvader lid zijn en een
derde van de volksvertegenwoordi
ging wordt door hen aangewezen.
Een ander derde deel wordt door de
leden van de vakbonden aangewezen
en het laatste deel wordt gekozen
door de gemeentebesturen van de I
steden.
Tot nu toe is het merendeel van i
de leden van het parlement nog door
de regering aangewezen omdat het
systeem van de volksvertegenwoor
diging nog steeds niet voldoende is I
uitgewerkt.
De samenstelling van het kiezers-
korps duidt erop dat dit thans met
spoed zal gebeuren. Daarmee gaat
het regime van generaal Franco ziin
laatste fase in en wordt de weg voor
het aftreden van de 72-jarige gene
raal gebaand.
voor een merkwaardig j>robleem
Testament uit 1530 stelt Den Uriel
(Van onze Haagse correspondent)
Regenten van de Angelus Merualstichting in Den Briel kampen
met een merkwaardig probleem: in deze tijd van woningschaarste
en bouwvolumetekort leuren zij nu al v ij f t i e n jaar met een
groot oud gebouw, waar van alles mee te doen zou zijn, maar dat
niemand wil hebben. Sterker nog: de enige man die het wél wil
gaan bewonen, en nog wel op voor de stichting uiterst gunstige
voorwaarden, mag waarschijnlijk niet. Een zestiende eeuws testa
ment staat hem in de weg.
naar het schavot, dat zijn aardse be
zittingen ordentelijk moesten worden
beheerd en de revenuen ten goede
moesten komen aan „wezen, wedu
wen ende miserabelen".
Sedertdien waakt een college van
voor het leven benoemde regenten
over het grote merulahuis achter de
fraaie maar nooit afgebouwde Brielse
Brandstapel
Want vóór hij in 1530 stierf, be
paalde Angelus Merula, theoloog en
notaris, om zijn afwijkende prediking
tot de brandstapel veroordeeld maar
genadiglijk aan die straf ontkomen
door een hartverlamming op weg
OEGSTGEEST
ËVESTICINC
KANDIDAAT
SJ. RUNIA
lidaat Sj. Runla uit Oegstgeest
Idagmorgen 12 september a.s.
0 uur in de Kloosterkerk aan
Wge Voorhout in 's-Graven-
iooi dr. G.P.H. Locher uit
test, één van de seeretarisep
1 Raad voor de Zending van
Merlandse Hervormde Kerk,
1 geordend als zendingspredi-
Jlezelfde dienst zal hij door
'W. Herngreen, predikant van
faoordkerkgemeente in 's-Gra-
p, namens de classis 's-Gra-
fa en wel speciaal namens de
[rdkerkgemeente als zendings
int worden uitgezonden naar
waar hij o.a. zal worden
ild in de opleiding van de
ten van kerken op Noord-
[den Celebes aan de Univer-
iten Indonesia Tomahon.
iplaats zal worden Toma-
25 km. van Menado
taahassa.
|0ïd Runia werd op 5 maart
Berlikum in de burgerlijke
Menaldumadeel in Fries-
jeboren. Hij bezocht eerst het
f^meerd gymnasium in Huizum
teuwarden en studeerde daar-
ffOlogie aan de rijksuniversiteit
J®cht, waar hij in 1959 zijn kan-
in 1961 zijn kerkelijk en
afKige jaar (1964) ook nog zijn
"paj examen aflegde. Op 5 juli
51®t jaar werd de heer Runia na
p Zwolle gehouden Colloquim
-pen tot de evangeliebediening
I Nederlandse Hervormde Kerk.
jl LEIDERDORP
Burgerlijke Mand
l»en: Willem J,
Staaltje van Deens-Duits pionierswerk
kerk, over de zes kleine huisjes, die
het kerke-erf omzomen en over de
bij de bezitting behorende landerijen.
En zij deden dat voortreffelijk. In
ruim vier eeuwen groeide de waarde
van het geheel aan tot ruim een half
miljoen hedendaagse guldens: de zes
huisjes van toen werden er 27, alle
vrijwel om niet verhuurd aan Brielse
bejaarden.
Alleen het grote huis baart de re
genten zorgen. Door de eeuwen heen
was het een weeshuis, maar sedert
in 1928 de laatste wees de wijde we
reld in brok, stond het vaak leeg. Tot
1957 is het voor een deel nog in ge
bruik geweest als bil.o.-school, maar
sinds deze verhuisde, is het afge
keurd voor elk sohoolgebruik. Te be
wonen is het naar moderne maat
staven nauwelijks. De regenten zaten
ermee. Hoe moest het testament van
Merula, dat 111 het Brielse stadsar
chief zorgvuldig is bewaard, nu ver
der ten uitvoer worden gelegd?
Genereus voorstel
Architect A. van Driel in Brielle,
deed onlangs een genereus voorstel.
Hij verklaarde zich bereid de helft
van het pand te gaan bewonen, ln de
andere helft zijn werklokalen in te
richten, de fraaie regentenkamer
daarbij geheel in tact en ter beschik
king van het bestuur en de hal van
het onder monumentenzorg vallende
achterstuk aan te bieden aan de ge
meenschap als sociaal-cultureel cen
trum. -Vele vliegen in één klap, zou
men zeggen. Vergenoegd wreven de
regenten zich de handen, totdat
iemand zich ging afvragen of dit nu
wel mocht. Wat zou Angelus zo hij
het zeggen kon, hiervan wel denken?
Is een architectenbureau te rijmen
met het belang van „weduwen, wezen
ende miserabelen"?.
Twee raadsleden stelden er vragen
over aan de burgemeester. Deze zegde
toe het oude, slecht te ontcijferen en
niet gemakkelijk meer te begrijpen
erfdocument nogmaals te zullen be
studeren. Heel moeilijk wordt dat,
want dat notaris Merula in 1530 ver-
ordonneerde is lastig in overeen-
Ideeënilian I stemming te brengen met de rechts-
1 opvattingen anno 1965.
Toen kwam van de Deen Karl Kryer,
die men in zijn geboorteplaats
Aarhuus ook schertsend de
„ldeeënman" noemt, de aan- j
wijzing, dat een grote chemische 1 a
onderneming ln West-Duitsland
een opschuimende kunststof ver
vaardigt, die men dan ln het schip
zou kunnen pompen, om het wrak
zo de nodige drijfkracht te geven.
Zo gezegd zo gedaan. Daar de
tijd drong, besloten de Westduitse
firma en de Deense verzekerings
maatschappij na enige proeven in
het klein tot deze gemeenschappe
lijke pioniersdaad.
ter aan de zee wordt onttrokken
om er drinkwater van te maken.
Zoals begrijpelijk eiste men in
Koeweit een zo snel mogelijke
lichting van het schip. Verschil
lende bergingsmaatschappijen
hadden hun diensten aangeboden,
maar zij meenden zes maanden
nodig te hebben voor de uitvoe
ring van de opdracht. Dat was te
lang en de verantwoordelijke
Deense verzekeringsmaatschappij
zocht vertwijfeld naar een kortere
bergingsmethode.
Een ondernemende caféhou
der in Frankrijk heeft een oude
„Sunderland"-vliegboot gekocht
welke hij gaat inrichten als
dancing. Het had echter nogal
wat voeten in de aarde voordat
het gevaarte op zijn nieuwe
plaats stond: de smalle straatjes
van Moisdon-la-Rivière konden
maar heel moeilijk genomen
worden
Familieberichten
(ontleend aan andere bladen)
Geboren: Stradmeijerde Jong, zn
A'dam; Stork—Polakers, zn, Parijs.
Getrouwd: F. B. ter Steeg en J.
Beudeker, Amsterdam: J. Werlich en
N. J. Hordijk, Amsterdam; R. F. W.
van Oordt en M. M. Jones, Bentveld
Ir. R. Baars en F. M. Verbruggen,
Den Haag; mr. R. F. A. Verschoor en
G. A. Garveliruk. Zutphen.
Overleden: J. W. Óonk, mn, 77 jr;
Oosterbeek; P. J. M. van Luxamborg
mn, 5 8jr Loon op Zand; C. I. H. M.
HubarMartens, vr. 74 jaar.
MARKTBERICHTEN
menbloemen 100-140. Iris 150-250,
Dahlias 60-90. Gladiolen 100-135 per
bos. Lelie 70-175 per tak. ld. 40-59 per
kelk, Anthurlum 90-160, Vallota 70-
100, Ixta 160-270, Anjers: rood 24-37,
wit 25-37 Orchid Beauty
Geh. Dulsberg 20-37. Towny Gold 13-
20. Baccarat 27-51, Carol 10-17, Garnet
10-16. Pink Senaation 17-29. Super
Star 25-37 per stuk.
KATWIJK AAN DEN RIJN. 10 «ept.
Groenteveiling: waapeen per kist A-
extra 4.50-4.90, Al 4.10-5.10, A2 4.40-
5.80, B-extra 6-6.10. BI 5.10-5.80, B2
3 50. Cl 4.70. C2 3.60-4.40. bospeen per
100 bos 32-44, bloemkool per 100 st..
6 st. per bak A-extra 63-92, Al 70-99,
A2 39-69, 8 st. per bak A-extra 45-70,
Al 42-74, A2 25-48, B2 18-48, andijvie
16-26, kroten per kist 3.80, prinsessen-
bonen per kg 85-1.30, rodekool 29-38,
komkommers per 100 at. 15-21, sla per
100 st. 12-13, tomaten per bakje van
6 kg 4-4 60. uien per kist 4.40-5.30.
selderie per bos 5-15. peterselie per
100 bos 5-7. Aanvoerenwaapeen
80.000 kg. bloemkool 33.000 at.
RIJNSBURG, 10 sept. Am. Anjers
Corlnne 25-26. Sim wit 25, roze 22-25,
Pr. Ann 25-27, Tangerine 25, Fara Dlba
25, Dahlia's 700-850, Helianten 690-
710, Gerbera 30-38, Gepl. Chrysanten:
White Hope 26-27, Alex Betser 31-40,
Breltner 28-50. Mlgolle 29-34. Medail
lon 50-58 per 100. Troechrysanten Yel
low Hope 180, Koen's Glorie 140 De
light 140, Chatworth 125-135, Lilian
Hoek 125, Grace 145, Enkele Asters 80-
110. Dwergasters 80-85. Statlce 90-95,
Phlox 60-64, Eikeblad 32-41 per bes.
Groenteveiling: waspeen 19-22.50. B
23-26. uien 21-24 per 100 kg. tomaten
190-400 per 6 kg. bloemkool A 76-84.
B 26-62. C 14-27 per 100 st.. selderij
14-19. peterselie 6.10-17.00, boepeen 44-
54 per 100 boe.
VOORSCHO7 EN
Burgemeester
in .kikkercape'
Een burgemeester geuld in een
kikkercape, geflankeerd door twee
wethouders, een dominee en twee
hoofdambtenaren, in een gebouwr.o
bij uitstek geschikt om „fesstjes te
bouwen", omgeven door jongelui
van 16 tot 18 jaar, opende een jeugd
huis. Inmiddels weet iedere Voor
schotenaar wel, dat hun burgemees
ter nooit moeite heeft zich snel in
een omgeving aan te passen, toch
was deze dracht van de eerste burger
voor ieder een verrassing, maar zon
der een woord te zeggen veroverde
de heer De Kool de harten van alle
jongelui en toonde, dat hij begrip
heeft voor de problemen van de mo
derne jeugd.
Het jeugdprobleem kent iedere ge
meente. Het gemeentebestuur van
Voorschoten heeft graag steun ge
geven aan enige ouderen, die wilden
trachten de opgroeiende jeugd van
de straat te houden, door hen bij
een te brengen in een eigen omge
ving met een eigen sfeer.
Het oude wachtlokaal van het
Marine Opkomst Centrum werd ter
beschikking gesteld. De heer J. Por-
tengen wist een aantal Jongeren ent
housiast te maken en met vereende
krachten werd het wachtlokaal om
getoverd tot een bij uitstek Juiste ge
legenheid voor de Jeugd, speciaal
„Groene Kikkers" en „Beatgroepen".
Het zaaltje heeft een podium, vast
gebruikers hiervan zijn ,,The Ta-
ranthula's", de muziekmakende
beatgroep met een zeer goede naam
in de wijde omgeving, verder een
„bar", de tafels kunnen snel wegge
schoven worden, wat ook direct na
het officiële gedeelte gebeurde en
dan is er een prachtige dansvloer!
Jongelui van alle gezindten zijn lid.
Op de achtergrond staat de Centrale
Evangelisatiecommissie, daarom was
deze avond ds. Modderaar aanwezig.
Burgemeester De Kool verrichtte de
officiële opening door het ingooien
van een ruit. „Ik vind het een rare
opdracht", aldus de burgemeester,
„ik vind het wel leuk, maar ik doe
het alleen indien jullie mij allemaal
verzekeren, dat dit de laatste rui
zal zijn, die op het M.O.C. wordt
kapot gegooid". En onder het lang
gerekte „jaaaaaa". smeet de burger
vader in aanwezigheid van zijn wet
houders de ruit aan diggelen!
Als het waar is, dat scherven ge
luk aanbrengen, dan ls het gebouw
snel te klein, omdat het aantal be
zoekers aan de vrijdagavondclubs
dan nog groter zal worden. Naast
dansen, bestaat er gelegenheid tot di
verse binnensporten.
„Styropor"
Beem.
:trouwd: A. H Tendeloo. 27 Jr
J- Braam, 22 Jr: W. A Blom,
'n T Helmond, 21 Jr.
f en J. j
.Donald Duck", de bekende Walt-
Disneyfiguur, die een schip lichtte
door het te vullen met tennisbal
len heeft concurrentie gekregen.
Het gaat ditmaal echter niet om
een grappig idee voor een teken
film, maar om een serieus experi
ment, dat na de succesvolle ver
wezenlijking in de vakwereld als
een sensationele gebeurtenis wordt
gezien: men heeft een schip met
behulp van kleine schuimplastic-
kogeltjes gelicht.
ln de haven van Koeweit was het
Deense vrachtschip „Al Koeweit"
gezonken. Met 5000 verdronken
Boven: de „Styropor"-kogel
tjes, zo groot als knikkers, wer
den door spuitslangen met een
diameter van 10 cm in het schip
geperst.
Onder: De „Al Koeweit"
drijft weer. Nu moet het schip
alleen nog worden opgericht om
het naar een werf te kunnen
slepen.
schapen aan boord lag het op 14
meter diepte op de bodem van de
zee, en dat nauwelijks 500 meter
verwijderd van de plaats, waar wa-
Per vliegtuig werden de noodzakelij
ke installaties voor het opschui
men van de kunststof, verschillen
de pompaggregaten en andere
hulpwerktuigen uit Duitsland naar
Koeweit getransporteerd. Zo vond
ook de eerste levering van „Sty
ropor" plaats zo heten de klei
ne witte kogeltjes, die zelf geen
water opnemen en veel lichter dan
water zijn. Volgens de theoretische
berekeningen had men 150 ton
kunststof nodig, in de praktijk
bleek echter, dat men de schuim-
stof had onderschat; men had
slechts 70 ton nodig, om de „Al
Koeweit" de nodige drijfkracht te
geven. De voorbereidende werk
zaamheden daarbij inbegrepen
duurde de berging slechts an
derhalve maand en dat terwijl het
een eerste proef was en men met
tegenwerkende factoren te maken
kreeg. Het schip had namelijk al
eerder kunnen worden gelicht, als
de eerste springvloed, met behulp
waarvan de „Al Koeweit" als het
ware moest worden losgeschud, zö
krachtig als gewoonlijk zou zijn
geweest. Bovendien had het op
richten van het schip met de
meeste zorg moeten worden uitge
voerd, om te verhinderen, dat het
schip naar de verkeerde kant zou
draaien of nog erger met de kiel
boven zou komen te liggen.
AndyEuropa's zwaarste orang-
cetan, onderwerpt zich thans aan
een vermageringskuur. De aap,
die 350 kilo weegt, kwam enkele
weken geleden uit de V.S. in de
Hannoterse dierentuin aan. Zijn
zwaarlijvigheid bedreigt, volgens
ae directie van de dierentuin, zijn
gezondheid.
Drastische dieetmaatregelen
moeten er nu voor zorgen, dat zijn
postuur tot normale proporties
wordt teruggebracht. Maar de
vermageringskuur een brood,
enige appels en bananen per dag
heeft Andy's humeur er niet
beter op gemaakt. Zijn vrouw
Sandra haalt hij nog maar zelden
aan. Ook zijn hulpvaardigheid is
de laatste tijd aanzienlijk minder
geworden. Anders veegde hij elke
ochtend zijn kooi, die met een
flinke waterstraal wordt gerei
nigd, met zijn slaapdeken droog.
Nu weigert hij dat te doen. Hij
trekt de deken over zijn oren en
gaat mopperend in een hoekje
zitten, wachtend op betere tijden.
