n 1 da Wasserman ontwapent in,,Er is'nmoord ffebeurcT «j kunst kaleiöoscoqp Fantastisch optreden van dirigent Bohm lïilistorisclie vondsten Sensatiejagers voor niets naar „Lieverdje" OPNIEUW DISCUSSIES OVER MILETICS „DE HOUTWERKER" ,Rfc Actrice van het allerhoogste plan LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 23 AUGUSTUS 1963 Joyeuse inzet Haagsche Corn erf ie IDA WASSERMAN I W. A. Segboer 87 v| overleden Op 87-jarige leeftijd is in Den Haag overleden de bouwkundige W. fi. Segboer. De overledene was gedurende ve- dfc jaren secretaris van het destijds ,ei<jekende Vocaal Ensemble van Ar nold Spoel. Voorts was hij secretaris fan de afdeling Den Haag en om- "eijtreken van de Ned. Ver voor de en voorzitter van het Volkszangkoor. De begrafenis geschiedt woensdag- borgen a.s. op Oud Eyk en Duinen |n Den Haag. ei In Nubie ■neal Oudheidkundigen hebben in Nu- 4000 fresco's en reliefs van grote [istorische betekenis gevonden. Som- e muurschilderingen, die in grot- zijn aangetroffen, dateren uit («historische tijden. Er zijn inscrip- gevonden in hiëroglyfen, Demo- Koptisch, Grieks, Latijn en die nieuw licht werpen op le ontwikkeling van het gebied. archeologen hebben twee tijd om de vondsten in brengen voordat de de dam van Assoean ge leed is, onder water komt. De archet ""[taanden tijd ^ledigheid te M Itreck, als de 'A Politieke kruiers en kruiersknechten Het Nederlandse volk heeft de laam, tamelijk „lauw" te zijn in de lolitiek. Soms echter vlammen de -iolitleke hartstochten toch wel eens op. Misschien was dit wel meer jan ooit het geval in de strijd tus- ii Patriotten en Prinsgezinden te- het einde der achttiende eeuw. Die strijd ging gepaard met een oorlogje, dat ons tegenwoordig glimlachen, maar dat toen de lezers en de redacteuren als grote betekenis werd beschouwd. Scherpe pennen kwamen aan beide "en in beweging. Harde argumen- en verwijten slingerde men el- i naar het hoofd. Schotschriften kranten verschenen er vele. Het •en echte „strijdbladen", zoals men gelijke lectuur wel noemt. De im koos men vaak zo, dat niet tdelyk was uit te maken welke par- de publicatie verzorgde. Aldus oopte men ook tegenstanders tot te brengen, al was het maar hen te ergeren. Omstreeks 1780 verschenen twee laden, die „De Politieke Kryer" en De Politieke Kruyersknegt" heetten. Voorts kende men in die dagen i bladen „De Post van den Neder- tyri" en „De Post naar den Neder- Het waren bepaald geen kran- n allure, maar velleer politieke Ichotschriften. Hoe de stijl van veel E Ian die kranten was blijkt, bij voor- Eflpeld, uit het eerste hoofdartikel de „Prinselyke Courant", een ije-gezind blad. dat omstreeks begon te verschijnen. Een enke- b greep uit dat artikel is voldoen- Je om een oordeel over de kwali teit van die „journalistiek te vormen. Lees U maar: ..Wat drommel zeg je daar? Jon- -- alweer een Courant? Al- Courant?? dat is, als my niet vergis, zo waar al de alleen binnen de provincie Lieven tyd! waar zal heen! waar zal dat heen! -- zal door den tyd, wil ik wedden, zo veel van die Politieke Goochel ize Republiek zien te :hyn komen, als ik zou durven :llen, dat men eerlang Nieu- sche Patriotjes met de handen het haar zal zien zitten, of met broekjes, en met nydige, ge of beschaamde aangezigt- als hoenderdiefjes, zal zien voor- sluipen IISÊ (Van onze kunstredactie) Het kost altijd enige moeite om half augustus de theaterlief hebbers weer naar de schouwburg te krijgen. Misschien willen zij er nog niet vroegtijdig aan herinnerd worden dat de zomer bijna weer is vervlogen. De Haagsche Comedie heeft in ieder geval het zekere voor het onzekere genomen. De naam van één van Neerlands topactrices, Ida Wasserman, fungeerde als trek pleister en waarlijk niet ten onrechte! Wat bezit Den Haag in haar toch op benijdenswaardige wijze een actrice van het allerhoogste plan. Dat zij tot roerende prestaties in staat is in stukken van Tsjechow of Anouilh, zou nog niet uitzonderlijk be hoeven te zijn, maar dat zij in een luchtige thriller haar rol zóveel over waarde kan geven dat deze ongetwijfeld lang in het geheugen blijft, is dat wèl. Een volle Kon. Schouwburg heeft tweeeneenhalf uur aan de voeten van Ida Wasserman gezeten en haar na „Er is een moord gebeurd", ondub belzinnig laten blijken hoezeer haar ontwapende humor was gewaardeerd. Geen „gewone" thriller Deze Britse thriller van Jack Popplewell is geen gewone thriller. Wie op een makelaarskantoor een mysterieuze moord heeft gepleegd is zelfs van iets minder belang dan de tweestrijd, die al spoedig ontstaat tussen de werkster (Ida Wasserman") en hoofdinspecteur Baxter (Joris Diels). Analoog aan het automobilis tenprobleem zou „busybody" eerder dan als het weinig prijs gevende „Er is een moord gebeurd" vertaald kun nen worden met „Leidjyofleidik?", want daar komt dit avontuur op een door Hep van Delft stijlvol aange kleed makelaarskantoor op neer. Opening van het Germanistencongres In de aanhef van de rede, waarmee hy vanochtend de deelnemers aan het derde internationale Germanis tencongres in het RAI-centrum in Amsterdam begroette, heeft de mi nister van Onderwijs en Weten schappen, prof. mr. J. A. Diepen horst, het woord „Congressitis" ge bruikt als voorbeeld van het zijn ge hoor vertrouwde verschijnsel der taalverrijking en als karakterisering het toenemend aantal samen komsten over een stijgend aantal on derwerpen. De minister voegde daaraan toe er niet aan te twijfelen of zijn toehoor ders gingen uiterst vruchtbare dagen tegemoet. „Overigens was het", zo zei hij, „hem gebleken, dat „sommi ge Germanisten nog in het ongewisse verkeren over wat Germanist eigen lijk betekent", zelfs niet zeker weten of het een Germaans woord is. Dit congres wordt bijgewoond door 350 leden van de Internationale ver eniging voor Germaanse taal- en li teratuurwetenschap. Onder leiding hun voorzitter, de Amsterdamse hoogleraar prof. dr. H. Meyer, zullen zij zich een week lang bezig houden met het onderwerp „Traditie en oor spronkelijkheid in taal en literatuur". Mevrouw Piper is een drankzuch tige bemoeial, alleen maar voor haar eigen idee een bescheiden vrouwtje met neergeslagen ogen. In feite ope reert zij als een stoomwals, vernie tigt met vaste hand bewijsmateriaal omdat naar haar mening intuïtie be langrijker is. Zij kent tot overmaat van ramp de hoofdinspecteur als een jeugdvriendje en dat maakt de hele situatie uiterst penibel. De man van Scotland Yard moet met knorrige tegenzin alle slagen uit handen ge ven. Ida Wasserman ontwapent niet alleen hèm, maar het hele publiek met haar interpretatie van een fi guur, die iedereen wel als een lastige pottenkijkster ondervindt, maar dan toch ook een verrukkelijke vrouw in al haar lepe logica. Zij neemt bij het getuigenverhoor de teugels vast in handen door voor de hoofdinspec teur iets heeft uitgebracht te bemoe deren: „Wij moeten je nu eenmaal een paar vragen stellen". Haar onin- timideerbare gemoedelijkheid speelt Ida Wasserman met een rijke va riatie, die dit vrouwtje gaaf naar het einde van het stuk brengt. Jack Popplewell heeft „Busybody" in de eerste plaats op de figuur van mevrouw Piper geschreven. Hy zal zeker ingenomen geweest zijn met de manier, waarop Ida Wasserman haar zaterdagavond meer dan ten volle heeft waargemaakt toen hy de voorstelling zag. Mevrouw Pipers rol kreeg extra relief door de kernachtige wjjze waarop Joris Diels de maar matig begaafde hoofdinspecteur speelde. Homogeen samenspel In de kleinere rollen was homo geen ensemblespel te waarderen. Dolf de Vries als rechercheur weifel de grappig tussen ondergeschiktheid en spontaan meeleven, Anne-Marie Heyligers gaf de nauwgezette secre taresse met een beklemd gevoelsle ven op maat, Carl van der Plas zou de directeur van het kantoor mis schien iets meer présence hebben kunnen geven. Trins-Snijders was zijn modieuze (door Ernst-Jan Beeuwkes geklede) achtgenote. De firma mocht verder nog rekenen op wat men vroeger tekenend „een jong ding" zou hebben genoemd van Anne Oostveen en op een keurige chef van Manfred de Graaf. Kundige regie U mag niet teveel opmaken uit deze aanwijzingen, want dan is de aar digheid voor een deel van „Er is een moord gebeurd" af. Dit Engelse stuk, dat door Alfred Pleiter vlot werd vertaald, is in het tweede en meer nog in het derde bedrijf aan de lange kant, maar daar heeft de toeschou wer al lang vrede mee als Ida Was serman volle speelkansen krijgt. Deeltjes met hoge energie Het verlies van Bob de Lange voor de „Haagsche Comedie" zal wat min der zwaar wegen dan zich liet aan zien, want Eric van Ingen heeft ge toond voor de blijspelspecialist een kundige vervanger te zyn. De gees tige dialogen heeft hy vooral in de twee hoofdrollen met finesse aange kleed. Het Russische ruimtelaboratorium Froton-1 van ruim 12 ton, dat op 16 juli in een baan om de aarde werd gebracht, heeft al waardevolle nieuwe gegevens over de partikels met zeer hoge energie in kosmische stralen verstrekt, aldus prof. Niko la; Grigorow, een van de leiders van het Proton-project, in het Rus sische partyblad Prawda. Ook op aarde waren al metingen verricht van de kosmische stralen, maar dan hadden de deeltjes al een grote hoe veelheid energie verloren. In de ruim te vfng de Proton partikels op met een energie van honderden miljar den elektronvolts. Het Protonproject maakt volgens waarnemers in Moskou een belang rijk onderdeel uit het van Russische programma voor het brengen van een mens op de maan. Drie doden na ontploffing in benzinetank (Van onze Bossche correspondent) De ontploffing, die woensdag avond in een benzinetank op het ter rein van het esso-depot in Den Bosch plaats vond, heeft a' drie levens geëist. De 31-jarige medische stu dent J. de Jong uit Amstelveen en de 22-jarige classificeerder A. Sweers uit Habberich, twee van de vjjf ge wonden die na het ongeluk in een ziekenhuis ir Den Bosch werden op genomen, zijn in dit weekeinde aan hun verwondingen bezweken. Vrijdag overleed reeds de technische employé H. Verdonk (44) uit Soest. Twee ge wonden liggen nog in het zieken huis. Oproerkraaiers lieten verstek gaan (Van onze A'damse correspondent) Een op een rel beluste menigte van ruim 2000 man meer dan vorige keer die zaterdagavond te gen middernacht in de omgeving van het „Lieverdje" op het Spui in Am sterdam samenstroomden, heeft zijn zin niet gekregen. De hoop op een ernstige treffen met de politie, die voor de vele tam-tam over de ge beurtenissen in de twee voorgaan- gaande weekeinden tot een maxi mum was opgevoerd, werd snel de bodem ingeslagen. Met berichten over vier weken onvoorwaardelijke hechtenis, die de politierechter de raddraaiers van de vorige keer op- De Haagsche Comedie heeft het legde nog vers in het geheugen, lie- seizoen joyeus ingezet en het ziet ten oproerkraaiers ditmaal verstek er naar uit dat velen in de komende dagen de weg naar het Voorhout zullen vinden om mee te genieten van het geharrewar van Ida Wasser man en Joris Diels. Jacques Jatte protesteert vraagt artistieke erkenning De 35-jarige Joegoslavische beeldhouwer Slavomir Miletic heeft een nieuwe versie van zijn beeldhouwwerk „De houtwerker" gemaakt. Volgens de onlangs uit Parijs teruggekeerde beeldhouwer Jacques Jutte zetten befaamde beeldhouwers in het buitenland de discussie over de artistieke waarde van „De houtwerkeronverminderd voort. Die kunstenaars zoals Zadkine, Ëtienne Martin, Adam en César zijn hoogst verbaasd over de afwijzing van het Zaandamse gemeentebestuur en hevig verontwaardigd over de houding die deze opdrachtgever tegen over Mïletic heeft aangenomen, en niet minder over de vernieling van het beeld, zo zegt de beeldhouwer Jutte. Hij heeft in Parijs aan de discus sies deelgenomen en constateer de zo zegt hy de ernstige wil om alles in het werk te stellen de naam en faam van Miletic in ere te nerstellen, vooral door „hun her kenning van de hoge artistieke kwa liteiten van het omstreden beeld te doen doordringen, tot het erkennen daarvan door allen, voor eerst de be trokkenen". Hierdoor aangemoedigd kwam Mi letic tot zyn nieuwe presentatie van „De houtwerker". Jacques Jutte zal zich nu in ons land beijveren zijn buitenlandse collega's het doel te doen bereiken dat zij zich hebben voorgesteld d.w.z. er voor ijveren dat dit beeld aanvaard en geplaatst wordt. HU Is voornemens zoveel in zijn vermogen ligt de erkenning van de artistieke waarde van Miletic's „De houtwerker" te bewerkstelligen. HU vertrouwt dat een groeiende erkenning daarvan ertoe zal leiden dat het gemeentebestuur van Zaan dam zijn oordeel over het beeld zal herzien, „op dat Zaandam en daar mee ons land wordt verrykt met een beeldhouwwerk dat zich kan meteen met reeds vermaarde scheppingen Zoals bekend kreeg Miletic in de- cemDer 1962 van het gemeenge- besfuur van Zaandam de opdracht tot het maken van een beeld voor stellende een houtwerker, dat ge plaatst zou worden bU de Beatrix- brug. Toen dit gemeentebestuur, na het schetsontwerp te hebben aanvaard, echter het voorlopig in klein uitge voerde werk zag, weigerde het dat Na deze beslissing ontstond daar over en vooral over het beeld zelf nogal wat rumoer. Dit luwde nau- weiyks. toen in april 1964 het beeld, dat tot dan op het terrein van het Gemeentelijk Eleotriciteitebedrijf te Zaandam was opgesteld, werd ver nield. Intussen was het by na tot een kort geding gekomen dat Mile tic tegen de gemeente Zaandam wil de aanspannen teneinde haar te ma nen het beeld alsnog te doen plaat sen en hem f 15.000.- te betalen voor geleverde prestaties. Opruiing Alleen een 19-jarige scholier stel de enige pogingen in het werk om het publiek tegen de politie op te zetten. Hij werd gearresteerd in ver band met opruiing, een misdrijf waarop een maximumstraf van vijf jaar staat. Hij is in verzekering ge steld en zal waarschijnlijk morgen voor de officier van justitie worden geleid. Verder werd alleen nog een 29- jarige fisicus aangehouden, die on der invloed verkeerde en zijn weg niet wilde vervolgen, zoals een agent hem voorschreef. Deze arrestant is gisteren weer vrijgelaten. Achter ruggen De an ti - rook - magiër Robert Jas per Grootveld (33), de „Anarchist" Roel van Duyn (22) en zUn enkele volgelingen, die door hun aktivitei- ten aanleiding gegeven hebben tot het politie-optreden bij het beeldje, hielden zich nu angstvallig achter de ruggen van de toeschouwers schuil. Zo kon het gebeuren, dat men onder steeds duidelUker tanende be langstelling elkaar anderhalf uur lang alleen maar een beetje bleef staan aangapen. Waar hier en daar al enig rumoer ontstond, waren en kele dreigende stappen van een paar van de veertig rond het „Lieverdje" samengetrokken agenten voldoende om de lawaaischoppers hard weg te doen rennen. Tegen half twee, toen het pleit zonder dat er klappen had den behoeven te vallen in het voor deel van de politie beslecht scheen commissaris P. Landman onge- r de helft van zyn manschap pen had laten inrukken, onderna- enkele tientallen nozems, die toch niet zonder meer bakzeil wil den halen, toch nog een aanval op het „lieverdje". Enkele korte charges de politie waren echter voldoen- m hen uiteen te drijven en een definitief einde te maken aan het „relletje". Orgelconcert in Rijnsburg Dirk Jansz. Zwart bespeelt donder dagavond van 89 uur het orgel in de Geref. Kerk (vrijgemaakt), Kat- wijkerweg la, RUnsburg. Het pro gramma luidt: 1. „God in den hoog" alleen zij eer". Jan Pietersz. Swee- lmck; 2 Duo voor de 24e Psalm, Hen drik Speuy; 3. Praeludium et Fuga ón e moll), Joh. Seb. Bach; 4. a. Aria b. Gida, J. B. Loeillet; 5. Suite go- thique: a. Choral; b. Menuet; o, Prieére; d. Toccata, L. Boëllmann. 6. Premier Choral, Hendrik Andriessen. 7. „Musijck over de voysen der Psal men Davids", a. Andante religloso Psalm 25; b. Voorspel Psalm 66: „Juich aarde, Juich met blijde gal men". waarna samenzang (staande) van Psalm 66 1 en 10. Jan Zwart Collecte bij de uitgang. Prins Bernhard in Tanzania Prins Bernhard is gisteren in Tan zania aangekomen. Op het vliegveld werd de Prins begroet door president Nyere, tweede vice-president Kawa- ma en door de minister van Buiten landse Zaken, Scar Kambona. Na aankomst begaf de Prins zich met president Nyere naar diens resi dentie, waar hy de nacht doorbracht. Vandaag heeft de prins in Dar-es- S al aam een sisal fabriek geopend. La ter op de dag zou de Prins naar zyn landgoed in Arusha gaan, vermoede- lyk vergezeld van president Nyere. Festival Salzburg Labour-lid Dodds (61) overleden TUdens het weekeinde is in Enge land de 61-jarige Labour-afgevaar- digde Norman Dodds overleden. Hier door ls de volstrekte regeringsmeer derheid van Labour in Het Lager huis tot twee geslonken. Aangezien Dodds echter een veilige Labourzetel vertegenwoordigde, mag worden verwacht dat bij de thans nodig geworden tussentijdse verkie- zing in dit district opnieuw een La- bour-kandidaad zal worden gekozen. De Amsterdamse beeldhouwer Jacques Jutte heeft een jutezak zijn hoofd en een van zijn verken getrokken. Zo staat hij achter een spandoek met de letters „Miletic" op het dak van zijn atelier Prinsen gracht, hoek Vijzelsstraat Hij protesteert tegen de maatschappij"' en voert in het bijzonder een pleidooi ten gunste van de beeldhouwer Miletic, wiens beeld „De hout werker" in Zaandam niet is geaccepteerd. Het is mogehjk om deze tussen- tydse verkiezing reeds tydens het zomerreces, dat einde oktober af loopt, te ouden, zodat deze tegen- slag snel kan worden overwonnen. Het gevaar voor de aan een zyden j draad hangelde Labourregering komt van eventueel overhjden van fractie leden die voor Labour zwakstaande districten vertegenwoordigen, waar van er een reeks bestaat. Door over- |iydensgevallen in deze districten zou de regeringsmeerderheid geheel kun nen verdwynen en premier Wilson gedwongen worden nieuwe algeme-1 (Van onze correspondent) i Op het Festival van Salzburg kan men nauwelijks nog nieuwe hoogtepunten verwachten. Over 't algemeen is men ook nu nog van mening dat de opvoering van de opera ..Boris Godoenow" onder directie en regie van Von Karajan, het grote hoogtepunt is geweest. Maar intussen is Karl Böhm uit Bayreuth gekomen, waar hij onvoorstelbare successen had behaalcLen dit schijnt zich nu in Salzburg te herhalen, omdat hij de grenzen van het kunst werk kent en respecteert. der de prestaties van Von Karajan te willen verkleinen vraagt men zich j toch of de eerste niet de meer om vattende en de fyner voelende diri gent is .Na zijn optreden met Mo- zarts' „Cosi fan tutte" Ariadne" I van Richard Strauss en een aantal concerten kon hij een applaus in ontvangst nemen waarom Von Kara jan hem kon benyden. Overigens is Böhm al 71 en daarom houdt hy zich privé eerder op de achtergrond dan zUn rivaal. Gala-receptie Griekse consul Men had G. Sellner uit Berlyn uitgenodigd als regisseur voor de op voering van de twee Griekse drama's ran Sofokles „Koning Oedipus" en Oedipus op Kolonos". Op initiatief ran Sellner ontwierp hiervoor de Weense beeldhouwer Wotruba de to neeldecoraties, die uit een aantal ge ometrisch-hoekige en verplaatsbare décorstukken bestaan. Zyn ontwerpen vielen in Salzburg waar de zakelyke, moderne mise- en-scène en de verstarde, staalhar de décoratie geen weerklank vinden, hoegenaamd niet in de smaak en de twee drama's zullen ondanks alle on kosten volgend jaar niet meer worden opgevoerd, ofschoon dit aanvanke- lyk wel de bedoeling was. Hoe geheel anders is de interpre- verkiezingen uit te schrijven, die, I tatie van een Böhm, ook zoals de zaken er op het ogenblik hy wel degelyk open voor 650 gasten uit „high society Al een jaar geeft de Griekse con sul in Salzburg Pappas tydens het festival een gala-receptie met staand buffet in het kasteel Kless- heim. Deze keer had hy 650 per sonen van de z.g. Europese „high so ciety" uitgenodigd. Pappas kan zich zoiets permiteren. omdat hy de algemene en exclusie- staat I ve vertegenwoordiger van Mercedes Oostenrijk is. 1 j we. Anders had Wieland Wagner hem I Verreweg de meest vooraanstaan- I teriaal te verzamelen niet voor Bayreuth uitgenodigd. Zon- 1de gast was Von Karajan die deze (reportage in „Vogue".' keer meer indruk maakte op de me de-ontwerpers dan zyn vrouw. Hy verscheen in een smoking-colbert donkergroene kleur en hy droeg geen schoenen met gespen, maar een geheel apart schoeisel van lak. Men zou het gezelschap in vier groepen kunnen indelen. Vooreerst de geld- en bankmensen, o.w. HJal- mad Schacht die het ondanks zyn adviezen aan Hitier toch langer heeft uitgehouden dan de „Führer". want hy ziet er met zyn 89 jaar nog patent uit! Politici zag men weinig of niet. Zelfs de Bondspresident van Oostenrijk was niet verschenen, even eens ontbraken de ministers die hun vakantie schynbaar hard nodig heb ben. Ook de derde groep van kunste naars was dun gezaaid. Men zag de bekende zangeres Sciutti. de Oosten rijkse acteur Reyer alsook de direc teur van het Burgttheater Hasser- De vierde en grootste groep kon zich echter laten zien; deze bestond uit de Europese adel die nog héél wat Juwelen gered schynt te heb ben. De beste namen waren er ver- tegenwoordigd: „Furstenberg, Croy, Liechtenstein. Thurn-Taxis, Bourbon, en Bourbon-Parma, Prinsen van Bel eren, Wurttemberg, Baden en zelfs een neef van de Griekse Koning, Prins MichaeL Het was een illuster, maar niet belangrijk gezelschap. De enige die hard werkte was Ira von Furster.berg, die wanneer ze niet met haar vroegere man sprak - al le mogelyke kennissen en vrienden papier en potlood afliep om ma mode-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1965 | | pagina 13