.sgsf
„De plaatsvervanger'
alleen in Bratislava
kunst
kaleiöoscoQp
JEUGDFESTIVAL IN VELP:
VELE HOOGTEPUNTEN
„JONGEREN EN KUNST"
PLAATS VAN DE KUNSTENAAR
IN ONZE SAMENLEVINC"
Ei
Oostenrijk bemiddelt
tussen Oost en West
Onderscheiding voor
auteur F. Bordewijk
postuum uitgereikt
jjj] vlieg
y^er uit
ro©t
een boek
Herv. kerk in Erika
door brand verwoest
Nieuwe echtelijke
moeilijkheden
voor mevr. Oswald
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 19 AUGUSTUS 1965
(Van onze corespondent)
Velp is bezeten van de kunst, of liever, de kunst heeft Velp in
(aar ban. Naast de opening van het nieuwe kunstcentrum ,,Epok"
p het ..kunstkijken op straat'' is er immers nog een Festival van
^ndelijke vermaardheid. Het Velpse Jeugdfestival dat ditmaal
joor de zesde keer in dit Gelderse dorp wordt gehouden. Van 23
officiële opening worden verricht
door de Commissaris van de Ko
ningin in de provincie Gelderland,
mr. H. W. Bloemers.
Bont programma
Daarna zal Godfried Romans
spreken over het motto van het Fes
tival namelijk „De plaats van de
kunstenaar in onze samenleving". In
het openluchttheater, bij slecht weer
in de Stadsschouwburg in Arnhem,
savonds het Danstheater In-
Im 28 augustus zullen ruim 350 jongeren, voornamelijk middelbare ternationaal optreden.
-polieren, vele gesprekken 1
met de 38 kunstenaar, dit
Dit danstheater kon nog op het
Festival komen. Bovendien zullen zij kunnen kijken en luisteren J s^°ntracteerd
r een concert van het Gelders Orkest, toneelvoorstellingen van 1n~
eater en het Nieuw Rotterdams Toneel en een opera-uitvoering
>or het gezelschap Forum. Daarnaast zijn er tentoonstellingen,
n cabaretvoorstelling en zo kan men wel even doorgaan.
i de streek V.V.V.-Oost Velu-
Aad Kroon, die als directeur v,
am in Velp de administratie
.Het is opvallend hoe graag de kunstenaar medewerking
en ook is de sfeer bijzonder leuk De kunstenaar is altijd he
'd naar de reactie van de jeugd en de jeugd vindt het op haar
weer interessant met de kunstenaar te spreken
den. nadat het Joegoslavisch Dans
theater had laten weten dat het de
aangegane verplichtingen niet na
In de volgende dagen volgt dan
een bont programma. Op zaterdag
zal het Haagse „Pepijn" het laatste
L-f. i. woord voeren. Tot dit cabaret be-
het test wal regeltvertelt er hoort 0-a< Pau, van Vliet die jn mei
an dit jaar winnaar werd van het
C.C.-cabaretconcours.
Geestdrift
intianks de „duizend-en-één pro-
•nipjes" waar Aad Kroon aan d<
ravond van het Festival nog met
worstelen heeft, raakt hij vo
stdrift als hij over de komende
meeting „kunstenaar- Jeugd'
at. Hy laat grote lijsten zien
irop staat hoelaat er precies 1
bus moet worden ingezet, alles
do minuut af berekend, om de
tivalgangers te vervoeren. Hy
it programmaschema's en on-
n vertelt hy hoe de deel-
by elkaar getrommeld wer-
laanden van tevoren gingen fol-
naar de scholen en aan de be
ars van vroegere festivals. Dit
zyn er 350 deelnemers. Een
e spy tig voegt Aad Kr oen daar
toe: „We kunnen er zeker nog
derd plaatsen".
teruggang van het deelnemers-
lal wUt de V.V.V.-directeur aan
grote aantal Festivals dat de
sle tijd in ons land wordt gehou-
Het voorbeeld van Velp heeft
navolging gekregen en het ge-
is dat het Festival zijn 400 deel-
dit jaar niet haalt.
ik het slechte weer kan wel van
oed zyn op de deelnemersaantal,
it Aad Kroon.
Maanden van
voorbereiding
e onderbrenging van de deelne-
s heeft weinig moeilykheden op-
verd. De Jongens slapen in de
■thai in Ellecom en de meisjes
leugdland in Ellecom en op Beek-
len by Velp.
fcnkzy de subsidiering van de
rinciale overheden, het rijk en
tie gemeenten kan het inschrijf-
rag betrekkeiyk laag worden ge
ien, nameiyk op f 65.
ereldkampioenschap
mondharmonica
f spe
elnemers uit 14 landen zullen
kort gemeld wedijveren op
wereldkampioenschappen mond-
Delft van 24 tot 26
iher. Met 40 solisten, 12 trio's
speelgroepen bereiken de dit
houden wereldkampioen-
jppen georganiseerd door de
(ration Internationale de l'har-
jiia. een recorddeelname.
I kandidaten hebben meestal de
fenale titel behaald en meten nu
Iclft hun muzikale prestaties op
tnationaal niveau.
het programma staan hoofdza-
werken van moderne compo-
Een aparte afdeling by de
i vormen de „Harmonetta"-
i. De harmonetta is een
Iflharmonica met toetsen. Op dit
foment kunnen ook akkoorden
(dere toonsoort en in iedere om-
worden gespeeld. De trio's be-
3 meestal uit een solospeler, een
Bharmonlca-bassist en een rit-
r.e begeleider.
I de speelgroepen is de bezetting
foieerd gehouden: wel moet ech-
ne mondharmonica domineren.
Naast het het administratieve ge
deelte dat door de streek-V.V.V.
Oost Veluwezoom is behartigd, is de
programmacommissie, onder leiding
van voorzitter J. H. Bresser uit Den
Haag. maanden bezig geweest om
kunstenaars naar het Festival te
trekken Hy is daar uitstekend in
als men he; lystje van deelnemen
de kunstenaars bekykt.
Zo komt men onder het hoofd
literatuur de namen tegen van
Gabriël Smit, Ad den Besten en
Godfried Romans. Hans Croiset
Bernard Droog (Openbare toneel
les) Henk van l/lsen. Hans Tie-
meyer komt men o.a. tegen onder
toneel en zo zyn er deskundigen
op het gebied van de architect-
tuur. het ballet, de film, de mime
en de muziek.
„Kunst kijken'
De deelnemers van het Festival
zullen in de Velpse Hoofdstraat
kunst gaan kyken, want ter gelegen
heid van het Jeugdfestival hebben
50 winkeliers kunstwerken in hun
étalages uitgesteld.
Verder wordt er dan nog een be
zoek gebracht aan de tentoonstel
ling „De nieuwe figuratie" in het
kunstcentrum „Epok" in Velp en
gaat men ook naar het Kröller Mül-
ler museum om daar de expositie
van reliefs te bewonderen.
Het is een druk programma, maar
Iedere deelnemer kan eerst een keus
doen wat hy allemaal wil gaan ho
ren en gaan zien. Maandag 23 au
gustus zal dan het Festival officeel
worden geopend in het Huis der
Provincie. Na een welkomstwoord
van burgemeester, mr. P. J. Drost
van de gemeente Rheden, zal de
Decadente
ma
ziek
ACHTER HET IJZEREN GORDIJN
(Van onze corespondent)
Verschillende landen achter het ..IJzeren Gordijn" hebben in het
afgelopen jaar pogingen in het werk gesteld om het opzienbarende
drama van Hochhuth ,,De plaatsvervanger" te mogen opvoeren.
In Hongarije had zich zelfs de bekende letterkundige Georg Lu-
kacs (tijdens de Hongaarse revolutie minister van O., K. en W.
onder Imre Nagy) ingeschakeld om van de Duitse schrijver verlof
te krijgen. Ook het Slowaakse Nationale Theater in Bratislava had
om toestemming gevraagd, maar Hochhuth weigerde, omdat hij
bang was dat men zijn drama achter het „IJzeren Gordijn" door in
kortingen en door een te sterk accentueren van onderdelen tot een
anti-katholieke demonstratie zou maken.
Na. deze weigering legden de Hon
garen zich by dit besluit neer, n
niet de Slowaken en tenslotte kregen
zy en zy alléén de verwachte
toestemming. Dit resultaat is eigen
lijk toe te schrijven aan de bekende
Slowaakse schryver Ladislav
Mnacko die met zyn opzienbarend
Door Haagse
burgemeester
(Advertentie)
Cermanistencongres
in Amsterdam
folster Diepenhorst (Onderwys
feienschappen) opent maandag-
in het congrescen-
RAI in Amsterdam het tot
tus durende derde interna-
germanistencongres, waar-
400 taal- en letterkundigen
landen zullen deelnemen,
is „Tradition und Ursprting-
ln Sprache und Literatur".
ering en het gemeentebestuur
Amsterdam zullen de congres
maandagavond in het Ryics-
tum ontvangen.
De zilveren penning van byzon-
dere verdienste van de gemeente
Den Haag is gistermiddag door bur
gemeester mr. H. A. M. T. Kolfscho
ten uitgereikt aan de weduwe van
de schrijver mr. F. Bordewyk, mevr.
J. S. H. Bordewijk-Roepman.
De onderscheiding werd de auteur,
die na Couperus de belangrykste
moderne auteur was, toegekend ter
gelegenheid van zyn tachtigste ver
jaardag op 10 oktober 1964. Hy stel
de de onderscheiding zeer op prijs,
maar kon de penning wegens ziekte
niet op zyn verjaardag of daarna ln
ontvangst nemen.
Mevr. Bordewijk vernam van bur
gemeester Kolfschoten ln diens
kamer in het Haagse Stadhuis, dat
haar man voor Den Haag byzondere
verdiensten had voor het culturele
leven. Dat mr. F. Bordewijk een
groot letterkundige was, meende
burgemeester Kolfschoten te mogen
afleiden uit de eer, die hem tydens
zyn leven te beurt te gevallen: in
1964 werd hem de P. C. Hooft-staats-
prijs toegekend, in 1957 verwierf hy
voor zyn gehele werk de Huygen-
PriJs.
Bordewijk heeft zeer veel over zyn
woonplaats Den Haag geschreven,
waarvan hij eens heeft gezegd, dat
zy mooier is dan Amsterdam. Bur
gemeester Kolfschoten herinnerde er
aan, dat Den Haag nog steeds profi
teert van de belangstelling, die
Bordewyk voor de residentie had, en
die b.v. nog wordt teruggevonden in
de door hem gesuggereerde straat
namen, die eindigen op dreef of
horst. Mr. Kolfschoten vond. dat
Bordewyk in zyn litteraire werk met
meesterhand de sfeer van de negen
tiende eeuw schetste.
Mevr. Bordewyk, ii
van haar kinderen, vertelde, dat
haar man het schrijven als een
letterkundige liefhebbery beschouw
de naast zijn werk als advocaat in
Schiedam. Zes dagen voor zyn over-
ïyden in april van dit jaar had Bor
dewyk nog drie schetsen opgezet:
„Alsjeblieft geen verzamelde wer
ken", „Uiterwaarden" en „Notities".
Aan uitwerking van de laatste twee
is de auteur, naar mevr. Bordewyk
meedeelde, niet meer toegekomen.
Studiebijeenkomsten
in Huize Queekhoven
De op 16 november vyf jaar be
staande Eduard van Beinum Stich
ting houdt in haar centrum Huize
Queekhoven in Breukelen van 5 tot
13 november een Internationale stu-
diebyeenkomst voor fluit en ensem-
blespel blazers. De leiders van deze
bijeenkomst zyn: A. Boudreau
(Pittsburgh), Ensemblespel, Hubert
Barwasher (Amsterdam), fluit en
Aurele Nicolet (Beriyn), fluit.
Van 29 november tot 11 december
houdt de Stichting met steun van
de Fondation Europeenne de la cul
ture eveneens in Queekhoven, een
internationale studiebyeenkomst
voor de interpretatie van Franse vo
cale muziek. Deze byeenkomst staat
onder leiding van Pierre Bernac,
(Farys).
boek „Vertraagde reportages" vooral
in het Westen de aandacht op zich
had gevestigd. Dit werk was echter
zonder toestemming van Mnacko
door een Duitse uitgever in Suttgart
vertaald en onder de titel „Verspa -
tete Reportagen" uitgegeven. Na de
weigering van Hochhuth schreef
Mnacko hem een brief waarin hy
zich over dit onrecht beklaagde en
eer. beroep op Hochhuth deed om
de gevraagde toestemming te geven.
Op deze manier zouden zy quitte
staan: opvoering van „De plaatsver
vanger'' m Bratislava tegenover de
publikatie van de „reportages" in de
Duitse Bondsrepubliek.
Brieven over en weer
Hochhut publiceerde hierop in een
Duits weekblad de brief van Mnacko
waarop hy van zyn kant een open
brief aan de Slowaakse schryver liet
volgen. Daarin veroordeelde Hoch
huth van de ene kant de handel
wijze van de Duitse uitgever, maar
de andere kant deed hy een
boekje open over de gebeurtenissen
in Tsjechoslowakye taboe waren:
de raadselachtige sprong uit het
a van dc vroegere minister van
Buitenlandse Zaken Jan Masaryk in
1943 alsmede de terechtstelling van
generaal Pika in 1943 waarby de te
genwoordige Russische gezant Zorin
rol zou hebben gespeeld. Ten
slotte en hierop kwam het eigen-
aan deed Hochhuth het voor
stel dat zy beiden eikaars brieven
zonder enige inkorting in een Duits
Slowaaks blad zouden publiceren.
Wanneer Mnacko dit bereikte, zou
Hochhuth verlof geven tot de op-
oering van zijn drama door het
Nationale Theater in Bratislava.
Na dit voorstel waren er intussen
drie maanden verlopen en Hochhuth
kreeg geen antwoord. Mnacko ech-
arn contact op met politieke en
letterkundige instanties in zyn land.
Er volgden gesprekken „op hoog
veau" tussen Bratislava en Praag
i er werd maandenlang in alle mo
gelijke kringen gediscussieerd waar
bij de oude rivaliteit tussen Tsjechen
Slowaken zeker een rol speelde.De
regering in Praag was tenslotte van
mening dat men dit geval beter op
de lange baan kon schuiven, maar
de zelfbewuste en nationalistische
Slowaken hadden een andere op-
ttlng van bombardeerden de rege
ring in Praag. Hun voornaamste ar
gument was dat land, regering en
systeem „hun gezicht zouden verlie-
wanneer zy niet op dit faire
aanbod zouden ingaan.
Langdurig overleg
PP P
Wat niemand in Duitsland en
Ts;echoslowakije voor mogeiyk hield
gebeurde tenslotte. Na een overleg
drie maanden publiceerde
Mnacko in het Slowaakse tydschrift
„Kultury Zivot" de explosieve brief
van Hochhut. ofschoon hy er een
voorwoord by schreef en er boven
dien een politieke brief op liet vol
gen. Maar de brief van Hochhuth
werd in alle geval gepubliceerd en
maakte zoveel indruk dat letterkun
dige kringen in Bratislava him hart
vasthielden en zich afvroegen of
Mnacko als hoofdredacteur van het
tydschrift geen repressailles zou
ondervinden. Maar er gebeurde niets.
Daarom zal in de a.s. herfst „De
plaatsvervanger" van Hochhuth in
Bratislava worden opgevoerd en daar
alléén. Daarop zal dan een publieke
discussie volgen waaraan ook Weense
publicisten zullen deelnemen. Het is
zelfs mogelyk dat deze dialoog door
de T.V. zal worden uitgezonden.
Daaruit blijkt opnieuw dat Oosten
rijk een verbindende en bemiddelen
de functie vervult tussen Oost en
West.
Het geluksgetal van de Zweed
se families Nermark uit Gothen
burg en Kleberg uit Lund blijkt
dertien te zijn. Suzanne Kleberg
en Sture Nermark zijn op vrij
dag 13 augustus j.l. in de echt
verbonden, nadat zij zich op 13
maart van het vorig jaar hadden
verloofd. De bruid zelf is ge
boren op vrijdag de dertiende.
Haar moeder zag het levens
licht in 1913. De moeder van de
bruidegom werd op 13 juni ge
boren. de vader op 13 februari.
Het behoeft geen verbazing te
wekken, dat er ook dertien per
sonen aangezeten bij het huwe
lijksdiner.
HANDZETTER THANS
PREDIKANT
Ds. Joh. Richter uit Doorwerth
heeft het beroep naar de Betuwse
gemeente Zoelen aangenomen. Het
is zyn eerste gemeente, want dominee
Richter, 38 jaar oud, is jarenlang
als handzetter in een Arnhemse
drukkerij werkzaam geweest. Daarna
6tudeerde hy aan het avond-lyceum
en theologie aan de universiteit te
Utrecht. De. Richter ls getrouwd en
heeft vier kinderen.
(Van onze Groningse correspondent)
In nog geen drie kwartier ls gis
termiddag de uit 1905 daterende her
vormde kerk van Erika (Drente) to
taal uitgebrand. Met man en macht
bestreed de brandweer van Emmen
ar hoeveel water men
de vlammen spoot, er was geen
houden aan. Toen tegen kwart over
n „brand meester" werd
gegeven, stonden alleen nog de mu-
het kerkgebouw overeind.
De schade wordt geschat op twee
ton. Het gebouw was verzekerd.
Schilders die het kerkgebouw van
Erika aan de buitenkant aan het
opknappen waren, zagen tydens hun
lunchpauze dikke rookwolken uit het
gebouw komen. Ze sloegen direct
alarm. Een geweldipe rookontwikke
ling werd al gauw gevolgd door me
ters hoge vlammen. Toen de brand-
Emmen met een motor-
spuit en een ladderwagen arriveerde
het gebouw een vlammenzee.
De brandweerlieden deden wat ze
konden. De consistoriekamer, die van
de rest van de kerk door een miir
gescheiden is. werd flink nat gehou
den, evenals de door dominee C. de
Jong met zyn gezin bewoonde pas
torie. Het gelukte zowel de consis
torie als de pastorie te behouden.
Wel ontstond hier enige waterschade.
Het dak van de kerk stortte al na
korte tyd met loeiend geweld ln. Van
het interieur bleef niets over, ook het
orgel ging verloren. De kerk, die aan
300 personen plaats bood. kan niet
worden herbouwd. Er zal, zo werd
van de zyde van de kerkvoogdy mee
gedeeld, een nieuw kerkgebouw voor
de Nederlands hervormde gemeente
van Erika moeten komen.
De foto toont de in brand
staande toren. De schade wordt
geschat op een half miljoen gul
den.
De Indonesische regering heeft
in samenwerking met culturele
organisaties en de negen politie
ke partijen een officiële lijst op
gesteld van muziek, die „destruc
tief. decadent en in strijd met de
Indonesische cultuurwordt ge
acht. Zaterdaa werden gelijk
gemeld in Djakarta enkele
honderden arammofoonplaten
van de Beatles en „andere Weste
lijke decadente artiesten" ver
brand.
Album Studiosorum
Akademie Franeker
De Nederlandse Organisatie voor
zuiver- wetenschappelijk onder
zoek heeft het Tries Genootschap
voer geschied- oudheid- en taalkun
de in Leeuwarden een subsidie toe
gekend voor de bewerking in een
uitgave van het Album Studiosorum
van de vroegere Akademie (later
Athenaeum) in Franeker.
Deze werd in 1585 opgericht en in
1811 docr Napoleon opgeheven. Na
de Napoleontische tyd verrees deze
I instelling in 1815 in de vorm van
een Ryks-Athenaeum. Aan dit be
staan kwam in 1843 voor goed
een einde, voornamelyk door het ge
ringe aantal studenten, die o.m. ln
het niet zo ver weg gelegen Gro
ningen wel te volgen was
Over de Akademie in Franeker is
in de tweede helft van de vorige
eeuw een publikatie verschenen van
de hand van mr. W. B. S. Boeles
getiteld: „Frieslands Hogeschool en
het Ryks-Atheneaum te Franeker"
<1878- 1889". Een gedrukte uitgave
van een Album Studiosorum zo
als niet alleen de Nederlandse, maar
ook de meeste buitenlandse univer
siteiten deze kennen bestond tot
dusverre niet, als was een dergeiyke
editie een lang gekoesterde wens van
het Fries Genootschap voor geschied-
oudheid- en taalkunde. Een twee
tal jaren geleden zette de secreta
ris van genoemd genootschap mr
J. Fockema Andreae, rijksarchova-
ris in Leeuwarden een nieuw plan
op, dat hij ook geheel voorbereidde.
Wegens geeondsheidsredenen van
mr. Fockema Andreae wordt de uit
voering van dit plan nu geleld door
drs. J. Visser, chartermeester van het
Ryksarchief in de Friese hoofdstad-
S Troon van Karei
2 de Grote gevonden
Na een onderzoek van
vele jaren is in de kathe-
2 draal van Paderborn in
2 Noord Rijn-Westfalen een
f troon gevonden, waarvan
af Karei de Grote, volgens
archeologen, in 799 zijn
2 Rijk heeft geregeerd.
Kerkelijk Leven
Ransdorp (toez.) C.
Santpoort, pred. vbw "fpast.
enhufs) (toez K. J. F. Keu-
prov. ziekerxhi
Geref. Kerken Vrijgemaakt
Beroepen te Monte Alegre (Brazilië)
i. D. v. Herksen te Hilversum.
Chr. Geref. Kerken.
Tweetal te Rotterdam-Z. M. de Boer
gaard t
te Zelf
d. Ent te Middel-
De weduwe van de moordenaar
van president John F. Kennedy heeft
een politierechter gisteren verzocht
de man, met wie zy drie maanden
geleden in het huweiyk trad, wegens
poging tot geweldpleging ln hechte
nis te doen nemen. Marina Porter
Oswald verklaarde voor rechter W E.
Richburg onder ede. dat Kenneth
Jess Porter haar ln het gelaat sloeg
en dreigde te vermoorden. De uit
Rusland afkomstige vrouw, die met
haar kinderen voor rechter Richburg
verscheen, zei te vrezen, dat Porter
I haar lichamelyk letsel zou berokke
nen. Rechter Richburg reikte de po
litie een arrestatiebevel uit, waarop
Porter korte tyd later werd aange
houden.
In de gevangenis verklaarde Por
ter tegenover Journalisten zyn vrouw
nimmer met een revolver bedreigd te
hebben en zelfs nimmer een vuur
wapen op zak te hebben. Hy zei van
mening te zyn. dat zy de gehele zaak
om publiciteitsdoeleinden begonnen
was. Hij ging niet verder in op deze
opmerking. Op de vraag of hy naar
haar zou terugkeren zei hy, dat dat
helemaal van haar afhing.
