INDONESIË NU
TWINTIG JAAR
K. en O. heeft weer veel voor
groene kaarthouders in petto
kunst
kAleiöoscQQp
Elk genre krijgt
grote aandacht
Chefarine .4
Tweede orgelconcours
voor 28 amateurs
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 17 AUGUSTUS 1965
lu komend seizoen
(Van onze kunstredactie)
K. en O. heeft in het komende seizoen voor de z.g. groene kaart
houders, dat zijn zij, die via een bedrijf, kantoor, instelling of vak
bond. lid zijn en in verband daarmee van vele reducties kunnen
profiteren, weer veel in petto.
geven kunnen worden, reserveert K.
en O. voor haar leden plaatsen tegen
sterk verlaagde prijzen in de voor
stellingen in Den Haag. Deze voor
stellingen worden gegeven door het
Ned, Dans Theater en Het Nationale
Ballet.
Het ligt verder in het voornemen
om in april nog twee grote evene
menten in het lichtere genre te
brengen, namelijk het bekende Tin-
gel-Tangel-Cabaret van Sleto Hoving
en de reeds lang met spanning ver
beide musical van Annie M. G.
Schmidt: „Heerlijk, heerlik duurt
het langst", met in de hoofdrollen
Conny Stuart en André van den
Heuvel.
Varia
werk- en talencursussen, studie- en
werkgroepen. Jan Strijbos zal spre
ken over IJsland. De werkcursusseo
betreffen o.a. die over „Spreken in
het openbaar", „Woninginrichting",
„Boetseren", „Stofontwerpen", „Doe
het zelf-onderwerpen" enz. De ont
wikkelingscursussen behandelen o.a.
„Kunstgeschiedenis", „Automatise
ring" enz.
Enthousiaste jongeren kunnen lid
worden van de pas opgerichte 16 mm.
filmclub of een jeugdabonnement
nemen op de voornoemde concerten
en toneelvoorstellingen.
Men ziet: K. en O. staat weer
paraat om de Leidenaars in de
komende winter aangenaam dan wel
leerzaam bezig te houden! Over het
volledige K. en O. programma hopen
wij binnen kort nadere gegevens te
publiceren.
4 beroemde middelen doen
wonderen
Vier middelen In één tablet helpen
elkaar en....„doen wonderen!
De vier middelen, verenigd in één
tablet Chefarine „4", zijn elk afzon
derlijk in de hele wereld beroemd en
hffcben miljoenen mensen baat ge
bracht. Tezamen werken zij nèg
beter en doen werkelijk wonderen.
Eén der bestanddelen is het betrouw
bare maagmiddel Chefarox, dat een
teveel aan maagzuur neutraliseert.
De combinatie is ideaal om pijn of
griep doeltreffend te bestrijden.
Concerten
Wij wijzen allereerst op de serie
van drie orkest-concerten in de
Stadsgehoorzaal, met drie solisten
van internationale faam. Op vrijdag
17 september concerteert het Rott.
Philh. Orkest onder leiding van
Franz-Paul Decker, met als solist
de jeugdige Israëlische violist en
winnaar van het vermaarde con
cours Reine Elisabeth Yossef Zivoni.
Deze zal het vioolconcert van
Tsjaikowsky spelen. Voorts wordt die
avond o.m. uitgevoerd „Sheherazade"
van Rimsky-Korsakof.
Het Residentie-Orkest speelt onder
directie van Willem van Otterloo op
vrijdag 16 december. Soliste is dan
de pianiste Martha Argerich, een
jonge Braziliaanse, die kortgeleden
de eerste prijs veroverde op het
Warschau Concours. Zij laat zich
horen in het pianoconcert van
Chopin. Van Otterloo dirigeert ver
der o.a. de Tweede Symphonie van
Beethoven.
David Zinman dirigeert het Rott.
Philh. Orkest op donderdag 17
maart. De in onze stad door veelvul
dig optreden bekende pianist Stefan
Askenase brengt die avond het
pianoconcert van Franz Liszt en
Zinman dirigeert o.m. de Derde
Symfonie van Brahms.
Toneel
Drie toneelgezelschappen zullen
in de Leidse Schouwburg „topstuk
ken" uit het komende repertoire
introduceren, n.l. op 9 en 16 oktober
de toneelgroep Theater met ais
voornaamste spelers Josephine van
Gasteren, Margriet de Groot, Elise
Geen officieel
afscheid van het
Bols j oi-ballet
Het Britse ministerie van Buiten
landse Zaken heeft thans aan de
Sowjetambassade officieel laten we
ten, dat het Bolsjoi-ballet geen toe
stemming zal krijgen om een af-
scheidsvoorstelling te geven ten ba
te van de Bertrand-Russell-Vredes-
stichting.
Een woordvoerder zeide:
Het is altijd de opvatting van de
regering geweest, dat zij bij het stre
ven naar betere culturele betrekkin
gen tussen Engeland en de Sow-
jet-Unie niet aan Sow jetkunstenaars
kan toestaan, zich in dit land op het
terrein van de binnenlandse politie
te begeven.
„Het zou ongepast zijn. als Sow-
jetartisten zouden optreden ten be
hoeve van bewegingen met een poli
tiek karakter of zodanige, die be
trokken zijn bij omstreden binnen
landse vraagstukken".
De Bertrand-Russell Stichting is
opgericht ter bevordering van de
denkbeelden van Lord Russell, de
93-jarige filosoof, die hartstochtelijk
strijdt voor zaken als kernontwape
ning en verzet tegen de Amerikaan
se politiek in Vietnam.
Ralph Shoenman, de Amerikaanse
secretaris van lord Russell, noemde
de beslissing van het Ministerie van
Buitenlandse Zaken „een schandaal
dat te verwachten was en in over
eenstemming met de overige aspec
ten van het optreden en de politiek
van deze regering".
„Of dit invloed zal hebben op ons
doorzetten van de uitvoering wordt
overwogen. Het zal worden bespro
ken met de directeur van het ballet.
Willem van Otterloo
komt weer voor de groene kaart
houders dirigeren.
Homans, Annie Langenaken, Jules
Cfoiset, Hans Croiset, Bernard
Droog, Otto Sterman en Hans Tie-
meijer.
Op 10 en 11 november speelt het
Nieuw Rotterdams Toneel. De be
langrijkste acteurs en actrices van
dit gezelschap zijn Caro van Efjck.
Rie Gilhuys, Enny Meunier, Annet
Nieuwenhuyzen, Ko van Dijk,
Richard Flink, Steye van Branden
burg, Eric Schneider en Röb de
Vries.
De Toneelgroep Centrum komt op
16 en 17 februari. In deze groep be
vinden zich o.a. Elisabeth Anderen,
Ann Hasekamp, Henry Orri, Els van
Rooden, Ton van Duinhoven, Guus
Hermus, Carol Linssen, Peter Oost
hoek en Piet Römer.
De titels der stukken worden nader
bekend gemaakt.
Cabaret en ballet
Wat het cabaret betreft, niet min
der dan Wim Kan zal men kunnen
bewonderen in zijn „Wat een land,
wat een land". Daarin werken voorts
mee Corry Vonk, Sylvia de Luer en
Frans Halsema (bekend van het
Lurelei Cabaret) en de jeugdige
kleinkunstenaars Rene Frank, Carry
Tefden en Celia Nufaar. De voorstel
lingen zullen plaatsvinden In januari
in de Leidse Schouwburg.
De beroemde Spaanse zigeuner
dansgroep „Fiesta Gitana", dat in
1966 voor de tiende maal in ons land
optreedt, zal te zien zijn op 1 en 2
februari in de Stadsgehoorzaal. Dit
is de enige grote Flamenco-roep in
Europa. In het nieuwe programma
wordt o.m. een volledige zigeuner
bruiloft, de Boda Gitana gespeeld,
gezongen en gedanst, zulks met
speciale toestemming der zigeuner
stamhoofden.
Daar in de Leidse Schouwburg in
verband met het kleine toneel geen
balletvoorstellingen van klasse ge-
DIET KRAMER
OVERLEDEN
Bekend schrijfster
van kinderboeken
De bekende schrijfster van meis
jes- en jeugdboeken, Diet Kramer,
Is in Den Haag overleden. Zij is ge
boren in 1908 en was gehuwd met
mr. dr. W. A. Muller.
Diet Kramer begon reeds op jeug
dige leeftijd te schrijven. Een van
haar eerste boeken was „Stans van
de 5-jarige". Aanvankelijk behoorde
zij tot de groep rond het pro
testantse tijdschrift „Opwaartse we
gen".
In de jaren dertig schreef zij en
kele zeer bekend geworden boeken:
„Begin" (1931), „De Bikkel" (1935)
en „Onrustig is ons hart" (1939).
Daarin gaf zij een scherpe tekening
van de niet-kerkse jeugd van die
jaren. Een van haar meest bekende
werken werd „Razende Roeit je".
Na de oorlog verscheen van haar
„Thuisvaart", dat sterk is beïnvloed
door haar ervaringen in een Japans
interneringskamp, in het voormalige
Nederlands-Indië. In die tijd verloor
zij ook haar echtgenoot, die direc
teur was van de h.ba. in Djokjakar
ta.
Toneelmeester Cor
Ridderhof overleden
In Amsterdam is op 72-jarige
leeftfjd overleden de heer Cor Rid
derhof, in de toneelwereld beter be
kend als „Ome Cor", die bijna 40
jaar toneelmeester is geweest bij het
Theater Carré in Amsterdam. De
overledene is vanmorgen op de Nieu
we Oostergebraafplaats ter aarde
besteld. Om half elf trok de stoet
langs het Theater Carré, waar na
mens directie en personeel van het
theater een krans aan de baar werd
gehecht.
Drumbandconcouis
in Delft
Op zaterdag 28 augustus wordt op
de markt te Delft een nationaal con
cours voor drumbands gehouden, ge
organiseerd door de „Drumgards
Delft". Voorafgaand aan dit
cours zullen de deelnemende bands,
die uit alle delen van ons land ko
men, een rondgang door de stad ma
ken. De opbrengst van dit muziek
festijn komt ten goede aan het An
jerfonds.
Organist-pianist
Bernard Drukker
had weer heimwee
(Van onze correspondent)
De bekende organist/pianist Ber
nard Drukker, die gedreven door
heimwee - een maand geleden „voor
goed" naar Amsterdam terugkeerde
is op het ogenblik weer in het land
dat hfj vier jaar geleden met zijn
vrouw en drie kinderen tot tweede
vaderland verkoos, Australië. Op
nieuw vervuld van heimwee, nu naar
zjjn gezin dat in het najaar ook
Nederland zou komen, heeft hij
de directie van het Doelenhotel waar
hfj een engagement had gevonden,
plotseling vaarwel gezegd en Is hfj
teruggevlogen. De kans bestaat dat
hij in oktober met de hele familie
opnieuw terugkomt.
V ocalistenconcours
Den Bosch trekt
grote belangstelling
Voor het twaalfde Internationaal
Vocalisten Concours, dat van 6 tot
met 11 september a.s. In 's- Her
togenbosch wordt gehouden, hebben
90 zangers en zangeressen ingeschro-
:n, t.w. 28 sopranen, 14 alten/mez-
i-sopranen, 28 bassen-baritons en
20 tenoren.
De navolgende nationaliteiten zijn
vertegenwoordigd: Amerika 10, Ar
gentinië 2, Australië 1, België 2, Bul
garije 1, China 2, Cuba 1, Duitsland
16, Engeland 11, Frankrijk 2, Hon
garije 3, Israël 1, Italië 1. Joego
slavië 2, Luxemburg 1, Nederland 20,
Polen 5, Portugal 1, Roemenië 3,
Schotland 1, Zwitserland 4.
De Jury op <üt concours wordt ge
vormd door: Manus Willemsen
(voorzitter) Nederland; Eva Bome-
mann, Duitsland: Tom Brand, Ne
derland; Lode Devos, België; Roy
Henderson. Engeland; Johannes den
Hertog, Nederland; Irma Kolassi,
Frankrijk; Felix de Nobel, Neder
land; Heinz Rehfuss. Zwitserland;
Lawrence Winters, Amerika.
De prijswinnaars van het concours
zullen op 15 september a.s. met Het
Brabants Orkest onder leiding
Hein Jordans optreden in de Casino-
Schouwburg in Den Bosch.
Improvisatie interpretatie
(Van onze
Haagse correspondent)
Het tweede nationaal orgel
concours voor amateurs wordt
van 25 t/m 28 augustus in de
Goede Vrijdagkerk aan de Be-
zuidenhoutseweg in Den Haag
gehouden. Voor de improvisatie-
wedstrijd hebben 9 deelnemers
ingeschreven, voor de afdeling
interpretatie 19. De jongste deel
nemer is de 15-jarige A. J. Jan-
son uit Eindhoven.
De winnaar van de interpreta
tiewedstrijd krijgt een jaar lang
de wisselprijs mee naar huis, een
door de Voorburgse beeldhou
wer Aarts van den IJssel ont
worpen plastiek in koper.
Het orgelfestein begint 25 augustus
met een concert door de winnaars
van de orgelconcoursen in Haarlem
Dichter Jan van Niilen - 80 - overleden
Op 80-jarige leeftüd Ls in een zie
kenhuis aan de gevolgen van een
operatie in Brussel overleden de be
kende Vlaamse dichter Jan ~.n Nij-
len. Met hem is een der grootste ver
tegenwoordigers van de oudere dich
tersgeneratie heengegaan.
Jan van Nijlen, geboren op 10 no
vember 1884 in Antwerpen, was eerst
werkzaam op het effectenkantoor
van zijn vader, daarna als journalist
en later kunstcriticus verbonden aan
het dagblad La Métropole. Later
werkte hij bij de vertaaldienst van
het Ministerie van Justitie. Hij door
liep daar verschillende rangen en
sloot zijn carrière af als directeur
van voornoemde dienst.
Aanvankelijk schreef hij onder het
pseudoniem Jan van Leeren. Zjjn
eerste bundel „Verzen" verscheen in
1906. Hij schreef in talrijke tijd
schriften en volgde in 1932 Cyriel
Buysse op als redacteur van „Groot
Nederland". Van Jan van Lijnen zijn
een groot aantal verzenbundels ver
schenen, alsmede talrijke bloemlezin
gen uit zijn werk, o.a. van Du Perron
en Greshoff, die uitvoerig zijn werk
becommentarieerd hebben.
Vele prijzen zijn hem voor literaire
arbeid toegekend, alsmede een aantal
decoraties, welke hij echter nooit
droeg. Ons land heeft hem twee jaar
geleden geëerd met de Constawtijn
Huygensprijs.
Met dichters als A. Roland Holst en
Jacques Bloem behoort Jan van Nij
len ongetwijfeld tot de belangrijkste
dichters, die de Nederlandse litera
tuur in de eerste helft van deze eeuw
heeft voortgebracht.
Zjjn verzen worden ook door de
jongere generatie veel gelezen en dat
zal vermoedelijk wel zo blijven, want
veel van zijn uitgebreid oeuvre bezit
eeuwigheidswaarde.
Proclamatie werd pas
maand later bekend
parlementaire redacteur)
Het
tien
17 augustus 1945,
s ochtends. In een
tuin van een villa in Djakarta
wordt een toespraak gehouden.
,,Nu is werkelijk het moment
gekomen om het lot van ons volk
en het lot van ons land in eigen
hand te nemen", zegt de spre
ker. .Slechts een natie, die
stoutmoedig genoeg is om zijn
lot in eigen hand te nemen zal in
staat zijn zich te handhaven".
„Wij, het volk van Indonesië,
kondigen hierbij de onafhanke
lijkheid van Indonesië af. Zaken,
die betrekking hebben op het
overnemen van de macht en an
dere soortgelijke handelingen
zullen zorgvuldig, grondig en op
de kortst mogelijke termijn wor
den geregeld.
Djakarta, 17 augustus 1945,
Namens het volk van Indonesië
Soekarno, Hatta.
De man, die de proclamatie
voorlas wordt toegejuichd. Het is
ir. Achmed Soekarno (44). Daar
na gaat de roodwitte vlag om
hoog.
Zo begon de onafhankelijkheid
van Indonesië, nu twintig jaar ge
leden. Een gebeurtenis, die op de
dag zelf helemaal niet het zware
accent kreeg, dat latere historici en
schrijvers van terugblikken er aan
hebben gegeven. Belangrijk is de dag
alleen geworden door wat er op volg
de: de geslaagde onafhankelijkheids
strijd van de piepjonge republiek.
Chaotisch
Op 17 augustus had de wereld wel
andere zorgen aan het hoofd dan
de proclamatie van een republiek
met op het oog geringe levenskansen.
Europa lag ln puin. In Japan was
de fa)l-out van de atoombommen op
Hirosjima en Nagasaki nog aan het
neerdalen. De Japanse capitula
tie was nog maar twee dagen oud
en overal in het nog door Japan be-
Ab brief ie verzenden:
Het LEIDSCH DAGBLAD gaat met U mee
ingerold aan ons toezendt
HUISADRES:
wanneer U deze bon
Woonplaats:.
(de Zweed Anders Bondeman), Bols-
ward (Jacques van den Dool), Am-
hem (Rene Rakier) en de „huisorga
nist" van de Goede Vrijdagkerk, Nico
van den Hooven. De volgende dag
zullen vier amateurs overblijven uit
de halve finale interpretatie. Vrijdag
27 augustus spelen zes improvosatie-
deelnemers een koraalpartita en
zaterdag zullen de vier interpretatie-
en drie improvisatiedeelnemers de
eindstrijd aanbinden.
Tot de voorselectie zijn toegelaten:
Interpretatie: mej. H. van Ber-
chum, Alblasserdam; mej. A. M.
Kamphuls, Zutphen; en de heren
Chr. van Bruggen, Groningen; A.
Eikelboom, Rotterdam; H. P. van
Gent, Den Haag; A. J. Janson, Eind
hoven; T. Plomp, Zoetermeer en M.
J. Slagboom, VIaardingen.
Improvisatie: R. Cannemeijer, Den
Haag; H. van Dijk, Hilversum; H. B.
Langenkamp, Hengelo; W. Roos,
Rotterdam M. J. Slagboom, Vlaar-
dingen en G. Stulp, Goutum/Leeu-
warden.
Kwartaal abonnee
Maand
Week
doorbeten
wet niet ven
toepassing is.
VAKANTIEADRES:
Eerste dag ran toezending:
Laatste dag van toezending:
ALLE gegevens invullen.
zette gebied was de toestand volsla
gen chaotisch. Nederland hoorde
voorlopig nog niets van de uitroe
ping van de republiek. Dfc krantjes
van augustus 1945 stonden vol met
verslagen over de atoombommen en
de verschrikkingen in de interne
ringskampen. Pas medio september
kwam via een Amerikaans persbu
reau het bericht, dat een maand te
voren de „Republiek Indonesia" was
uitgeroepen. Het was de eerste ken
nismaking met een feit, dat bijna
een hele generatie Nederlanders diep
heeft beziggehouden, van onmeetba
re invloed is geweest op onze naoor
logse ontwikkelen en dat nu pas
twintig jaar later, na veel politieke
en militaire strijd, door ons wik als
een voldongen feit wordt aanvaard.
De gebeurtenissen van de zeven
tiende augustus waren geen climax
na een heldhaftig voorspel. Alles,
wat er voor die datum gebeurde,
wordt meer getekend door voorzich
tigheid en opportunisme dan door de
heldhaftigheid, die men zo vaak aan
unafhankeljjkheidsprocessen toe
dicht.
Speculatie
7'oen het de Japanse legerleiding
duidelijk was geworden, dat de oor
logskansen slecht stonden, ging zij
zich realiseren dat er wellicht poli
tieke en militaire winst zou zitten
in een onafhankelijk Indonesië. Als
de Japanse troepen zouden moeten
terugtrekken tot in de archipel zou
men veel baat kunnen hebben van
een pro-Japanse bevolking. Het is
de vraag of die speculatie ooit wer
kelijkheid had kunnen worden, want
na 1943 trok ook in het leven van het
Indonesische volk de Japanse bezet
ting diepe sporen. Zelfs pro-Japan
se militaire groeperingen en jeugd
verenigingen toonden zich opstandig
en de bloedige represailles van de
Japanse militaire autoriteiten deden
de stemming grondig omslaan. In
september 1944 deed Japan een for
mele belofte inzake onafhankelijk
heid. Eind april 1945 toen de Eu
ropese fase van de tweede wereldoor
log vrijwel was afgelopen werd de
eerste werkgroep ingesteld, die de
anafhankelijkheid zou moeten voor
bereiden. Het was een commissie,
waarin Japanners grote invloed
hadden. Pas een maand later kwam
de werkgroep voor het eerst bijeen
wel een bewijs dat Japan zo
weinig mogelijk haast maakt met de
uitvoering van de beloften en de im
puls van Indonesische zijde onmoge
lijk erg groot geweest kan zijn. Maar
op de bijeenkomst van eind mei
werden dan ook spijkers met kop
pen geslagen. Tijdens deze vergade
ring hield Soekarno zijn bekende re-
revoeving over de grondslagen van
de nieuw te vormen staat, de Pant-
ja Sila. Toen deze werkgroep op 17
juli haar werkzaamheden had af
gesloten met het opstellen van een
preambule voor een grondwet wer
den de resultaten aan de Japanse
militaire autoriteiten overhandigd.
Op 9 aug. de dag van de atoom
bom op Nagasaki en drie dagen na
de bom op Hirosjima werden de
voornaamste leden van de werk
groep Soekarno, Hatta en Radjiman
naar het Japanse militaire hoofd
kwartier in Saigon ontboden. De In
donesiërs waren toen waarschijnlijk
nog niet op de hoogte van de atoom
bomaanvallen en de wanhopige si
tuatie van Japan. De Japanse auto
riteiten in Saigon zullen er ongetwij
feld van geweten hebben. De drie
Indonesiërs kregen in Saigon te ho-
dat de Japanse keizer Indone-
:>p 29 augustus onafhankelijkheid
verlenen.
Heethoofden
Op 14 augustus, een dag voor de
Japanse capitulatie kwam het drie
tal terug, nog steeds in het vertrou
wen, dat de gebeurtenissen volgens
plan zouden verlopen. Andere Indone
sische leiders waren echter heel wat
beter ingelicht over de situatie. Zij
voorzagen de Japanse nederlaag en
beraamden het plan zonder Japan-
nulp de republiek uit te roepen.
Hun probleem was echter, dat een
proclamatie zonder steun van de
voornaamste leiders Soekarno en.
Hatta weinig indruk zou maken.
Op de avond van 15 augustus gre
pen deze groeperingen, waarin de
later zo bekende Sjahrir een voor-
rol speelde, hun kans. Onder
leiding van Chairoel Saleh, nu een
de vice-presidenten van Indo-
trokken zij op naar het huis
Hatta. Toen bereikte de revolu-
een merkwaardige fase: Hatta
werd gevankelijk weggevoerd naar
Soekarno. Samen hoorden zij de eis
var. de revolutionairen aan: directe
proclamatie van de onafhankelijk
heid zonder Japanse inmenging.
Zij weigerde echter op de eis in te
gaan en werden daarop ontvoerd
naar een kazerne, waar Indonesische
militairen in opstand waren gekomen
tegen de Japanners. Dit verbUjf van
de beide leiders in de kazerne moet
van beslissende invloed geweest zfjn.
De volgende dag draaiden zjj bjj.
De heethoofden onder leiding van
Saleh, met Sjahrir min of meer op
de achtergrond en het duo Soekarno-
Hatta werden het eens. Men zou de
Japanners, die inmiddels in volsla
gen paniek waren geraakt, links la
ten liggen en zelf de republiek pro
clameren. De volgende dag, 17 augus
tus, nas het zover. De roodwitte vlag
ging omhoog.
Voldongen feit
De gebeurtenissen na 17 augustus
hebben de doorzetters gelijk gege
ven Meer dan een maand lang had
den zij de tijd orde op zaken te stel
len. Pas eind september 1945 zetten
de eerste Britten voet aan wal. Maai
de republikeinse regering beschikte
inmiddels over een sterke arm, waar
mee zfj enigzins de orde kon bewa
ren. Het was dan ook uit praktische
overwegingen niet onbegrijpelijk, dat
de Britse bevelhebber Christison de
kersverse regering opdroeg de orde
te handhaven. Dit gezag was ten
slotte het enige gezag, dat hij op het
chautische Java kon ontdekken. For
meel staatsrechtelijk was zijn optre
den niet in de haak en zijn chef,
Lord Mountbatten, was er dan ook
als de k,ppen bü om te verklaren,
dat het Nederlands-Indische gouver
nement (dat ln Australië zat) nog
steeds als enig wettelijk bestuur
moest worden beschouwd. De facto
was het nieuwe gezag toen toch ei
genlijk al erkend. Het Nederlands-
Indische gouvernement en Den Haag
stonden min of meer voor een vol-
dcngi
feit.
Theorie
Het is een theoretische vraag of
het nieuwe regime in het zadel was
gebleven als Nederland, beter: de
vooradige Nederlanders, na deze sep
tembermaand de zaken anders had
den aangepakt en verder waren in
tegemoetkomendheid. Politiek en psy
chologisch was dat voor Nederland
onmogelijk, zodat er Jarenlang in
onze Indonesische politiek een half
slachtige lijn werd gevolgd, die de
zaken slechts verergerde. Het was
deze politiek van geven en weer ge
deeltelijk terugnemen, met de on
vermijdelijke militaire conflicten, die
daarep volgden, die de Indonesische
onafhankelijkheid bevestigen en
Soekarno tot het symbool van deze
nieuwe staat maakten. Niet het hij
sen van ae vlag op 17 augustus, maar
de gevechten tegen de Nederlanders
in Tndonesie en later op Nieuw-Gui-
nea hebben Indonesië voor een deeï
gemaakt tot wat het nu is. Of men
daar gelukkig mee is of niet: de
schelding is daardoor vollediger ge
worden dan die tussen andere Euro-
oese landen en hun voormalige kolo-
niecn en levert een eerlijk en rea
listisch uitgangspunt op voor nieuwe
andersoortige betrekkingen, zoals de
afgelopen anderhalf jaar verheugend
duidelijk is gebleken.
