Italiaan Pierluca smeedt
beeld voor Groningen
Laatste toneelstuk van
O' Neill in Salzburg
STEEDS OP ZOEK NAAR SPANNING
Pijnigende angsten
hypnotiseren hem
PESSIMISTISCHER DAN OOIT
Zwak werkmaar in
Toneeldemonstratie
in Noordwijkerhout
prachtige vertolking
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 12 AUGUSTUS 1965 VIERDE BLAD-
(Van onze Parijse correspondent)
DE Italiaanse beeldhouwer Pierluca Degli Innocenti, die zich
in navolging van Rembrandt of Vincent, in de wandeling
ook in zijn catalogi, gewoon bij zijn voornaam laat noemen, is
jeen ,,man-uit-één-stuk". Geen laveerder tussen aannemelijke com
promissen van de gulden middenweg, en ook geen vage dromer.
Eert man die middenin het hart van zijn tijd staat, die de gebeur
tenissen, de dynamiek en de tragiek van zijn en onze dagen diep
len intens beleeft. Een man die partij kiest zonder partijganger te
'zijn en die met al zijn zielevezels hevig bewogen wordt door de
spanningen die onze tijd vandaag beroeren, verscheuren en be
heersen.
Soldeerbout en
las-instrument
is nu 37 jaar en heeft, als
jongeling, dus nog net in zijn Ita-
;e vaderland het fascisme in
pijn nadagen bewust kunnen mee
maken. In 1944, toen Italië ook door
Duitse nazi's was bezet, weigerde hy,
<p syn 16de jaar, de fascistische en
iwarte wapenrok aan te trekken. Hy
m de gevangenis gestopt, waar
uit hij echter weer wist te ontvlucli-
:n sloot zich aan bij een anti
fascistische maquis om zo, aan den
lijve, de heroïsche partisanenstryd
tegen Mussolini mee te voeren.
In 1948 liet hij zich inschrijven
ils leerling van de beeldhouwklasse
c academie voor Schone Kuns-
i syn geboortestad Florence. Hij
jntving in Rome de grote beeld-
ïouwprijs van de regering, die hem
n 1954 belastte met het oppertoe-
icht op de restauratiewerkzaamhe-
aan de oude gebrandschilderde
•n der vele kerken en kathedra-
die tijdens de oorlog in Italië
ijn verwoest.
Het contact dat hy zo legde en
inderhield met de handwerkers van
in metaal opende voor Pierluca
ie weg naar een nieuwe techniek,
[ij leerde alle technische knepen uit
moderne smidse kennen, en zo
erwisselde hij allengs de hamer en
3e bijl voor de soldeerbout en het
lasinstrument. Werktuigen, waar
in hij zich nu bedienen gaat om
jn visioenen van kunstenaar de
oorden klinken in zijn verband niet
lelemaal glaszuiver in daden om
,e zetten.
Velen brachten
Mever Hamel
j
laatste groet
e Zijn werk wordt
voortgezet
Op de begraafplaats Zorg-
lied in Amsterdam is gister-
iddag in zijn vakantieverblijf in
en (N.-H.) op 70-jarige
M leeftijd overleden directeur van
de Hoofdstad Operette, de heer
Meyer Hamel ter aarde besteld.
'Bij de velen die de overledene
naar zijn laatste rustplaats ver-
igezelden waren een groot aan-
tal bekenden uit de theater- en
amusementswereld, o.a. Henriet-
te Davids, Alex de Haas, Johan
20iKaart en Piet Muyselaar.
I Talrijke bloemstukken o.m. van de
tlümedewerkers van de Hoofdstad Ope-
Vette, de directies van de Stads
schouwburg, het Amsterdamse Volks-
fatoneel, het Rotterdams toneel, de
vereniging van Theater-en Concert
gebouwdirecties en van de Ned. Bond
Van ondernemers in het theaterbe-
J drijf dekten de baar.
In de aula voerde het woord de
heer Herman Valsner namens de me
dewerkers van de Hoofdstad Operet
te. „Zijn stuwende kracht zal een
eltlichtend voorbeeld blijven en het
^werk, dat onder zijn zakelyke lei
ding is opgebouwd, zal worden voort
gezet. Wy zullen trachten met volle
toewijding het bereikte niveau te
handhaven", aldus spreker,
Namens de Ned. Bond van onder-
ssetiemers in het theaterbedrijf sprak
tie heer E. van Kinsbergen. „Jaren
geleden direct nadat deze organisatie
Was opgericht trad Meyer Hamel tot
gelederen toe. Hij werd secreta-
en bleef dat tot zijn laatste dag,
elsbok al moest hij een gedeelte van
i. ®ün werk aan anderen overdragen.
er Onze gelederen worden dun, wij
Verliezen veel mensen van onze gene-
^J'atie. Dit verlies treft ons smarte-
^Tiik" se sprak de heer van Kinsber-
1 ten, die Meyer Hamel dankte voor
Wat hy voor de organisatie had ge-
flaan en wat hij nog had willen doen.
Tenslotte getuigde de heer J. Pa-
rijs naïens de artiestenvereniging
De Nar, waarvan de heer Meyer
Hamel erevoorzitter was, van zijn
achting en genegenheid voor de over
ledene. Een zwager, de heer Wi/ly
Hex, dankte namens de echtgenote
^en overige familieleden voor de be
belangstelling.
Liever: de pijnigende
angsten die hem bevangen en hypno
tiseren. In 1958 gaf hy zyn rege
ringsopdracht terug, om zich nu uit
sluitend aan zijn kunst van beeld
houwer-lasser (voor zijn specialiteit
is nog geen eigen naam gevonden) te
kunnen wyden.
Twee jaar later verliet hij Italië
om zich in Parijs te vestigen. Zijn
naam kreeg vrij gauw bekendheid
en hij won diverse internationale
prijzen De expositie van zijn laat
ste werken, die thans in Parijs wordt
gehouden, heeft tot thema „de col
lectieve misdaad", met als motto:
„Iedere dag nemen we passief deel
aan de grote misdaden die tegen de
mensheid worden gepleegd".
Mooi, lelijk,
interessant
Men moet bij Pierluca iedere ge
dachte aan litaraire symboliek, laat
staan aan enige figuratieve voorstel
ling van een tastbare gebeurtenis,
hij voorbaat laten varen. Zijn beeld
houwwerken, of beter objecten, zyn
massale stalen gevaarten van zwarte
kleur, die uiteen zijn gereten. Zijn
materiaal bestaat uit ijzeren platen
die hij tot dikke lagen heeft samen
gesmolten, alvorens ze het aanschyn
van die grillige, opengereten vormen
le geven. Aan de ene zyde zijn zy
glad, maar de binnenkanten verto
nen het aspect van geronnen lava
of ook wel van antraciet.
De expositie omvat een zestal van
zulke ijzerklonten, die als „Crime
collectif" slechts door getallen en ini
tialen (1126 D K) worden onderschei
den. Gemiddeld zijn ze zo'n twee me
ter hoog, en hun praktische bestem
ming Is dus eerder een stadsplein of
desnoods een museum dan het civiele
binnenhuis.
Mooi, lelijk, interessant? Het zyn
kwalificaties die met betrekking tot
deze kunst bezwaarlijk te hanteren
zijn. Indrukwekkend en gelyktijdig
mysterieus en fascinerend zijn ze wel.
Ze drukken een soort fatalisme van
de drang tot zelfvernietiging uit,
waardoor Pierluca wordt verbijsterd.
Een vorige serie, waaraan de beeld
houwer een jaar of drie gewerkt
heeft, heette „La grande lacerziona",
een verzameltitel, die ten naasten
bij, als „De grote verscheuring" ver
taald zou kunnen worden. Een van
die objecten was deze zomer ook op
de openluchttentoonstelling van de
Keukenhof te zien, waar 't door de
Groningse studenten van hun corps,
als geschenk aan de burgerij op de
grote markt van hun stad geplaatst
te worden. Een keuze waardoor Gro
ningen omstreeks eind september,
zal worden verrijkt met een der
meest gedurfde en geavanceerde con
cepties, die in een stadsbeeld thans
nergens ter wereld te zien zijn.
Oprechtheid
Pierluca vertelt dat hij van plan
is de inauguratie van zijn beeld zelf
bij te komen wonen. Uiteraard heeft
hij veel begrip getoond. Donker en
wat klein van stuk, heeft Pierluca
uiterlijk niets van de revolutionaire
beeldenstormer. In een nog wat aar
zelend Frans vertelt hij, na een rond
gang door de Galerie, achter een
glas Duits bier in een nabijzijnde
bistro, over zijn leven en zijn werk
Zonder slogans, zonder bombast,
zonder ophef.
„Nee, eerlijk, ik zou het echt niet
weten", antwoordt hij op een vraag,
„van wie onder mijn grote tijdgeno
ten ik invloed heb ondergaan". Hij
heeft bewondering voor Karei Appel,
hij ziet ook wel wat in de richting
Cesar vóór de tijd dat hij autowrak
ken tot ijzerklompen liet samenper
sen. „Maar invloed? Nee, zelf voel
ik die niet". Het is eerder tijd zelf
die op hem inwerkt. Direct en niet
via andere kunstuitingen. Zijn ont
wapende oprechtheid pantsert hem
in elk geval voor iedere verleiding,
de originaliteit alleen ter wille van de
originaliteit na te streven.
Ontzetting
Iedere keer komt het gesprek weer
terug op dat eigen karakter en de
ontzettende spanningen van deze tijd.
Die spanningen heeft hij nodig, en
hij zoekt ze op. Zyn hele kunst con
centreert zich in één (plastische)
kreet van ontzetting. In de museum-
stad Florence met haar renaissan
cistische rust in gele en rose tingen,
kón hij gewoonweg niet langer meer
leven. In het Frankrijk, dat in die
PIERLUCA DEGLI
INNOCENTI
jaren, door de tragiek der Algarijn-
oorlog werd verscheurd, vond hij
i „gunstiger" klimaat, maar nu
begint Parijs hem ook al weer wat
te neutraal en inpassief te worden.
Ik stel hem Vietnam of de Domi-
caacise Republiek als volgend woon
oord voor. Hij antwoordt dat 't niet
beslist noodzakelijk is dat hij zich
met zijn lasapparaten en zijn ijzer
materiaal op het slagveld zelve, te
midden van het wapenveld, instal
leert. Wel gelooft hij, dat Johnson's
Amerika nu als woongebied voor hem
in aanmerking zou kunnen komen,
omdat dit machtige land de „grote
verscheuring" en de „collectieve
misdaad" nu nog wel 't diepst en
aangrijpendst incarneert.
In oktober vertrekt Pierluca dan
ook naar New York, waar zyn eer
ste grote expositie wordt ingericht.
Het lijkt hem niet uitgesloten,
dat hij in die stad dan een paar ja
ren zal blyven hangen. Hy heeft
eigelijk wel iets, zeg ik hem by het
afscheid, van de „grote reporter", die
onweerstaanbaar door het verzengen
de nieuws van revoluties en kolo
niale oorlogen wordt aangetrokken.
Met dat --niet geringe-- verschil
alleen, dat zyn getuigenissen niet
via drukinkt en rotatiepersen, maar
met stalen platen en lasmachi-
nes tot leven komen. En vermoede
lijk ook een wat langer leven bescho
ren zullen zijn, dan een journalistiek
reisverslag
In „Leeuwenhorst"
op 12 september
Op 12 september wordt in het
Seminarie ,,Leeuwenhorst" in
Noordwijkerhout een toneel
demonstratie gegeven, georgani
seerd door het Werkverband
Katholiek Amateurtoneel in de
Provincie Zuid-Holand.
Het provinciaal bestuur heeft hier
voor het initatief genomen. Elke to
neellist cn belangstellende voor het
amateur-toneel te laten zien en be-
wyzen, dat het amateur-toneel nog
lang niet „dood" is zoals velen me
nen, is de bedoeling van deze dag.
Het W.K.A. Zuid-Holland wil daar
door mede nieuwe impulsen geven
aan de byna 70 speelgroepen, die in
Zuid-Holland bij deze organisatie
zijn aangesloten. Zich daardoor kwij
tend van zijn taak en opdracht: om
vormend en stimulerend werkzaam
te zijn voor de aangesloten speel
groepen.
Moge het weliswaar zo zijn, dat
de publieke belangstelling voor het
amateur-toneel, mede door de T.V.
wat teruggelopen is, dat houdt niet
in, dat de beoefening van de edele
toneelspelkunst zijn intrinsieke en
persoonlijkheids-vormende waarde
zou hebben verloren.
Om te laten zien, dat het ama
teur-toneel wel degelijk zijn plaats
waard is. worden de groepen en ver
dere belangstellende in de gelegen
heid gesteld om dit te bewijzen en te
ervaren. Deze toneeldemonstratie is
bedoeld om heel speciaal een indruk
te geven van de zeer uiteenlopende
mogelijkheden om "een toneelspel ten
tonele te voeren". Veelal spelen de
gezelschappen nog in een stevig in
elkaar getimmerde toneelkamer, die
naargelang het stuk eist, aangepast
wordt.
De deelnemrs krijgen op 12 sep
tember vier één-akters te zien, elk
in een andere toneel-uitvoering: a.
in de oude vertrouwde vorm met het
traditionele „kamertje"; b. met als
décor niets anders dan gordijnen
met wat zetstukken; c. in „arena-
vorm" waarbij gespeeld wordt temid
den van het publiek en niet meer
ervóór; d. in hyper-moderne vorm.
ofwel „experimenteel-absurde".
De toneelgroepen die deze dag tot
vier maal toe een bijdrage zullen
leveren zullen kritisch begeleid wor
den door twee provinciale toneelad
viseurs, te weten Mevrouw Froukje
de Waard; en de heer Gelein Moulier.
De dag begint 's-morgens om 10
uur en zal duren tot ongeveer 4 uur
(Van onze Weense correspondent)
In het merkwaardige toneelstuk van O'Neill "A touch of a poet"
(..Bijna een dichter") treedt in de smerige, donkere kroeg van de
mislukte Ierse kolonel Melody opeens een rijke en elegante dame
op. Het is Deborah Harford, die in dit stuk slechts voor een korte
episode verschijnt. Deze vrouw, is een van de drie hoofdpersonen
in het laatste stuk van O'Neill "More stately mansions", een werk
dat uit de nalatenschap van O'Neill werd opgediept en dat zijn
Duitse première nu tijdens het Festival Van Salzburg beleeft. De
schrijver zelf vond dit werk zo zwak. dat hij er uitdrukkelijk op
stond, dat het na zijn dood zou worden vernietigd. Dit is niet ge
beurd, maar het is de vraag of men er goed aan heeft gedaan door
deze wens niet te vervullen.
Gecompliceerde
karakters
Het stuk is eigenlijk een voortzet
ting van het vroegere werk „Bijna
een dichter". Na de dood van de
mislukte, maar opschepperige kolo
nel Melody is zijn dochter Sara met
Simon, de aoon van Deborah Har
ford, getrouwd. Met alle kracht en
jr De beroemde zangeres
Maria Gallas brengt op het
ogenblik haar vakantie door in
de buurt van Monte Carlo. Men
ziet haar hier met een luchtbed
onder arm. aan de Middellandse
Zee.
hartstocht stelt Sara alles in het
werk om haar man voor zich te be
houden, maar Deborah wil haar zoon
voor zich alleen bezitten. Simon van
zijn kant vecht voor zowel het be
houd van zijn vrouw, als van zyn
moeder en speelt daarbij de ene
vrouw tegen de andere uit. Ook hy
is „bijna een dichter" zoals zyn ge
storven schoonvader Melody. Aan
vankelijk wilde hij een groot schrij
ver worden, doch wanneer dit mis
lukt, gaat hy in de handeL Ook
daar mislukt hij en wordt tenslotte
een speculant, die totaal bedorven
en door en door slecht is. Daar zijn
geweten hem tenslotte toch niet meer
met rust laat, wordt hij het slacht
offer van schizofrenie en van groot
heidswaanzin.
De twee vrouwen, «He hem voor
zich opeisen, hebben een even ge
compliceerd karakter. De moeder
van Simon, Deborah, wordt ondanks
haar rijkdom en haar aristocratisch
voorkomen bijna tot een spookachti
ge en krankzinnige heks, die haar
zoon in beslag wil nemen. Haar ri
vale is Sara, de vrouw van Simon,
een gezonde en berekenende Ierse
vrouw van proletarische afkomst. Al
leen sex verbindt haar met Simon.
Zowel zij als haar schoonmoeder zijn
de slaafse onderhorigen van de vol
komen mislukte Simon.
Uit het stuk kan men niet opma
ken of de verhouding tussen moeder
en zoon wel normaal en gezond is,
in elk geval blijken de drie hoofdfi
guren vol van de uitzonderlijkste
complexen en excessen te zijn. Si
mon is de speelbal tussen deze twee
vampiers, die soms voor de schijn
vriendschap sluiten, maar elkaar tot
het diepst van hun ziel haten en
treiteren. De rijke Deborah heeft
haar zaak op haar zoon laten over
schreven om hem zodoende aan zich
te binden, maar zyn vrouw Sara
iweet dit bedrijf stukje voor stukje
I van hem af te troggelen, waarvoor
j dan sexueel verkeer als prijs wordt
aangeboden.
Illlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll^
kunst
^Jlllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllliliili
heeft geschreven, een aanklacht
tevens tegen de kapitalistische maat
schappij, die aan haar egoisme ten
gronde gaat. Herhaaldelijk ontpopt
de schryver zich als een groot men
senkenner, maar zijn stuk is geen
afgesloten geheel worden, doch een
verzameling van wassen episodes, zo
dat de toeschouwer te vergeefs een
uitweg zoekt in het struikgewas van
patologische excessen. Bovendien is
er geen enkel ogenblik waarop de
toeschouwer iets van medelijden of
begrip voelt voor een van de hoofd
figuren, nog het minst voor de mis
lukte Simon.
Toch een evenement
De Duitse première wordt gegeven
in het Europa-Studio van Salzburgx
Daarna zal het stuk ook in Ham
burg en gelijk gemeld in ons
land by de Haagsche Comedie"
worden opgevoerd. De meest indruk
wekkende creatie wordt gegeven doov
Marianne Hoppe uit Duitsland, die
reeds in 1957 als Deborah in „Byna
een dichter" optrad en nu een on
overtroffen vertolking geeft van een
capricieuze, halstarrige moeder, die
haar zoon vertroetelt. Naast haar
treedt de Weense actrice Martha
Wallner op, die enkele dramatische
hoogtepunten bereikt in haar uit
barstingen van woede. De Duitse ac
teur Griem speelt de rol van de
amokmaker Simon. Al heeft men
tegen dit stuk nog zoveel bezwaren,
de opvoering in Salzburg is toch een
evenement, maar alleen door de ver
tolking.
Zonnewijzer voor
Rode Kruis
In het park voor het gebouw van
het Internationale comité van het
Rode Kruis in Genève is een zonne
wijzer geplaatst die door jonge Ne
derlandse kunstenaars en ambachts
lieden is vervaardigd en door het
„Nederlandse comité voor internatio
nale wedstrijden van ambacht-beoe
fenaars" aan het Rode Kruis is aan
geboden.
Diepe perversiteit
Hierin ligt eigenlijk de diepste
perversiteit van dit stuk, met het
gevolg dat het kantoor tenslotte op
een boudoir gaat gelijken, waar lief
de en zakelyke onderhandelingen el
kaar afwisselen. Dit sinistere fami
lie-drama vol jaloersheid, ongerem
de hartstocht en gewetenloosheid
komt tot een einde, wanneer moeder
en zoon alle twee krankzinnig wor-
I den. De keiharde, gezonde Sara.
j zorgt nu voor haar krankzinnige
I man, die in haar nu niet meer de
geliefde, maar zijn eigen moeder
ziet. Ook zijn moeder is het slacht
offer van waanvoorstellingen ge-
J woi den, want zij trekt zich terug en
spookt achter het huis als een schim,
die zij altijd is geweest.
Patologische excessen
Lady Churchill
vraagt dieven ring
c u
van Stalin terug
De weduwe van sir Winston Chur
chill heeft een beroep gedaan op de
dieven, die dinsdag een partij juwe
len ter waarde van 15.000 gulden
uit de woning van haar kleinzoon
hebben gestolen. Zij verzoekt hun een
ring terug te zenden, voorzien van een
diamant, aan de buitenzijde gegra
veerd met twee harten en aan de
binnenzijde met het woord „Moskou".
Lady Churchill zegt dat de ring
een persoonlijke gift van Stalin was
en dat hij „grote gevoels- en histo
rische waarde heeft".
Zij kreeg hem in 1945 toen zy in de
Sow jet-Unie een ziekenhuis bezocht
dat was uitgerust met middelen, ver
kregen van haar fonds voor hulp aan
Rusland. Molotow overhandigde haar
de ring namens de Russische leider.
Hij zei daarbij: „Mogen de betrek
kingen tussen onze landen even hel
der, zuiver en blijvend zijn als deze
steen".
