A
Ons bestel gul jegens de prins-gemaa
pussaaj
BEZOEKT «Ie BRADERIE ©p
«Ie LUIFELBAAN
leerlingen
SLEUTELTJES
Het grote winkelcenfrum van Leiden Zuid-West
VIJF MEiPLEIN - BEVRIJDINGSPLEIN
IJZERHANDEL v. d. KUY
Schilders gevraa
HANDBAL
ZONNEWENDE
verpleeghulp
KLEINE HANDELSYAA
N.V.NELIS-UITGEl
betontimmerliei
betonafwerkers
betonwerkers
LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 28 JUNI
Staatsrechtelijke aspecten
Niet alleen door de romantische associaties, maar ook op
grond van een aantal nuchtere staatsrechtelijke redenen zijn
verlovingen en huwelijken van koningskinderen belangrijke
gebeurtenissen.
Het koningschap blijft in stand door de erfopvolging en
door de band tussen koningshuis en volk. Bij een verloving en
een huwelijk van een kroonprinses zijn beide factoren in het
geding.
Claus von Amsberg kan rekenen
op het Nederlanderschap, de titel
„Prins der Nederlanden" en een
jaarinkomen van 300.00b gulden
(Van onze parlementaire redacteur)
Het is niet overdreven te zeg
gen, dat zonder Oranje de mo
narchie niet zou zijn ontstaan.
De stichting van het koning
schap in 1813 is niet het gevolg
van een abstracte voorkeur,
maar van een zeer concreet ver
langen: de souvereiniteit van
het huis van Oranje-Nassau, dat
weliswaar toen al twee en een
halve eeuw een groot aandeel
had in onze nationale geschiede
nis, maar toch zelden op groter
schaal dan als leider van een be
paalde politieke groep. Dit ver
langen naar het koningschap
overheerst onze grondwet. Het
is ook terug te vinden in de wet
geving. die straks met het hu
welijk van prinses Beatrix ge
paard zal gaan.
Het Nederlandse constitutionele
recht wil het koningschap vrijwaren
tegen vreemde invloeden Daarom is
het de koning de grondwet spreekt
vrüwel voortdurend van koning en
bijna nooit van koningin, hetgeen
juridisch niet van belang is ver
boden een vreemde kroon te dragen.
Dat is anno 1965, met nog maar vijf
andere koninkrijken in Europa (Bel
gië, Denemarken, Griekenland, Noor
wegen, Zweden en het Verenigd
Koninkrijk), één prinsdom (Monaco)
één groothertogdom (Luxemburg) en
één vorstendom (Lichtenstein) een
vrij theoretisch verbod.
Goedkeuring
Heel anders ligt het echter met de
tweede vrijwaring tegen vreemde
en dus ongewenste invloeden: de
parlementaire goedkeuring van huwe
lijken van leden van het koninklijk
huis. De grondwet schrijft voor, dat
niet alleen de koning of koningin die
zonder toestemming van het parle
ment een huwelijk aangaat het recht
op de kroon verliest, maar dat ook
hun kinderen van de erfopvolging
zijn uitgesloten. Hetzelfde geldt voor
huwelijken van prinsen en prinses
sen. Tot de grondwetswijziging van
1962 werd in het betrokken artikel
een merkwaardig verschil gemaakt
tussen de mannelijke en de vrouwe
lijke leden van het koninklijk huis.
Als de mannelijke leden een huwelijk
zonder goedkeuring aangingen ver
speelden zij alleen de rechten van
hun kinderen. De vrouwelijke leden
verloren in een dergelijk geval niet
alleen de rechten van hun kinderen,
maar ook van hun eigen rechten. Hoe
verstandig deze bepaling is, blijkt wel
uit de verwikkelingen met het Car-
lisme, waarin prinses Irene na haar
(niet goedgekeurd) huwelijk terecht
is gekomen.
Stamhuis
Tot 1963 sprak het grondwetsarti
kel, waarin deze materie geregeld is
van het „regerend stamhuis" het
geen formeel juridisch nogal vreem
de gevolgen had. De dochter van een
regerende koningin behoort immers
niet tot het regerende stamhuis, zij
behoort tot het stamhuis van haar
vader. Koningin Wilhelmina was de
laatste telg van het regerend stam
huis Oranje-Nassau, maar met de
troonsbestijging van haar dochter
Juliana trad als regerend stamhuis
het huis Mecklenburg op. Volgens de
letter van de grondwet voor 1963 zou
het huwelijk van prinses Juliana geen
parlementaire goedkeuring behoeven.
Het huwelijk met prins Bernhard
werd echter wel ter goedkeuring
voorgelegd. Zo werd de bedoeling van
de wet boven de letter geplaatst. Bij
de grondwetswijziging van 1963 heeft
men het begrip „regerend stamhuis"
laten vallen, zodat inconsequenties
zijn uitgesloten en er bij het huwelijk
van prinses Beatrix geen twijfel zal
Aanhankelijk
Op een en ander kan men een in
teressante theorie inzake de aanhan
kelijkheid van het Nederlandse volk
aan het huis van Oranje construeren.
Toen de grondwet werd geschreven
kon men zich blijkbaar als regerend
stamhuis alleen het huis van Oranje-
Nassau voorstellen. Van andere stam
huizen werd niet gesproken. Maar
toen in 1948 bij de troonsbestijging
van Koningin Juliana een ander
regerend stamhuis optrad werd het
begrip regerend stamhuis uit de
grondwet geschrapt. Hoewel nu het
stamhuis Mecklenburg regeert en in
de toekomst het stamhuis Van Lippe
Biesterveld zal regeren, blijft men in
het spraakgebruik spreken van het
huis Oranje-Nassau.
Nederlander
Het ligt voor de hand. dat de bui
tenlander, die met een (toekomstige)
koning of koningin trouwt tot Neder
lander wordt genaturaliseerd. Als een
Nederlandse koning met een buiten
landse vrouw trouwt is deze natura
lisatie weinig meer dan een vriende
lijkheid. Maar als een (toekomstige)
koningin met een buitenlander trouwt
zijn er gewichtige redenen om hem
het Nederlanderschap te verlenen en
er goed voor te zorgen, dat hij het
niet meer kan verliezen. Want zou
dit laatste gebeuren, dan zouden ook
de kinderen uit het huwelijk het
Nederlanderschap verliezen. Daarom
kent de Nederlandse wet de „natura
lisatie om redenen van staatsbelang",
die verlies van Nederlanderschap
althans gedurende het huwelijk
onmogelijk maakt.
Het is tot nu toe gewoonte, dat de
aanstaande echtgenoot zo snel moge
lijk Nederlander wordt. Nog voor hun
huwelijken werden daarom prins Hen
drik (in 1901) en prins Bernhard (in
1936) „om redenen van staatsbelang"
tot Nederlander genaturaliseerd. De
lange wachttijd, die voor minder be
langrijke buitenlanders staat voorge
schreven, gold voor hen niet. Dat zou
ook wel vreemd zijn. als men bedenkt
dat aan de prins-gemaal meestal een
aantal belangrijke functies in de Ne
derlandse krijgsmacht wordt opge
dragen. Men mag dus wel aannemen,
dat Claus von Amsberg al heel snel
na de verloving tot Nederlander zal
worden genaturaliseerd.
Gulheid
huwelijk prins Hendrik er me
rijkte en vele jaren later ook haar
schoonzoon by diens huwelijk. Bij
het huwelijk van prinses Beatrix en
Claus von Amsberg zal de traditie
zeker worden voortgezet, al schijnen
er wel enkele bezwaren te bestaan
tegen de nogal grote sprong v
gewone „von" naar het hoogverhevei
„Prins der Nederlanden".
De titel wordt nogal vaak ven
met die van prins van Oranje,
van veel oudere datum is. De tite
prins van Oranje werd al gevoen
door Willem de Zwijger en werd late
in de grondwet voorbehouden
mannelijke troonopvolgers. De laatst
prins van Oranje, volgens de grond
wet de „eerste onderdaan" wa
1884 overleden zoon van Koning Wil1
lem Hl, prins Alexander. Er zal pi
weer een prins van Oranje zijn
uit het huwelijk van prinses Beatn
en Claus von Amsberg een zoon word
geboren. Hij zal overigens de titel pi
kunnen voeren als zijn
i koningin is geworden.
Niet alleen inzake de nationaliteit
is het Nederlandse bestel gul. Ook
financieel tonen wij ons van onze
beste kant. Claus von Amsberg krijgt
na het huwelijk een jaarinkomen van
300.000 uit de schatkist. Volgens de
regeling van voor 1938 zou hij niets
ontvangen hebben, maar zou het in
komen van zijn echtgenote na het
huwelijk verdubbeld zijn. Bij het
huwelijk van prinses Juliana en prins I
Bernhard werd echter met deze regel
gebroken, omdat men er bezwaar in
zag dat de prins-gemaal zijn echt- j
genote om, geld zou moeten vragen. I
Opmerkelijk is, dat aan de inkomens-
regeling van kroonprinsen toen niet I
werd getornd. Voor huwende kroon- I
prinsen geldt nog steeds de regel van
de verdubbeling van het inkomen.
Aan hun echtgenoten verschaft de
grondwet geen inkomen.
De naam
Titel
De verlening van de titel „Prins
der Nederlanden" is een andere
uiting van Nederlandse gulheid en
natuurlijk ook van het streven om de
echtgenoot van buitenlandse her
komst aan ons land te binden. De
verlening van deze titel is min of
meer traditioneel geworden doordat
koningin Wilhelmina bij haar eigen
Er is nog een onderwerp, waarui
de behoefte tot vernederlandsing
de buitenlandse echtgenoten blykt
de aanpassing van de nam
echtgenoot van koningin Wilhelmu
had daar weinig moeite mee.
Duitse Heinrich werd zonder
zwaar veranderd in het Nederland)
Hendrik. De naam Bernhard ko
ongewijzigd blijven. Met de eerstI1
naam van de heer Von Amsberg li
het echter anders. Claus klinkt
onze oren als typisch Duits en I
ook bezwaarlijk tot Klaas vernede J
landst worden. Gelukkig beschi r
Claus von Amsberg over nog me
voornamen: Georg Wilhelm Ot
Friedrich Gerd. Keus genoeg di B
Welke van al deze namen v<
vernederlandsing zal worden uitg
kozen is nog een geheim. Misschii^
is de onthulling van dit geheim
een van de weinige echte verra
gen, die in deze rumoerige verloving [j
tijd voor koningin Juliana overht n
Bij het
TELEFOONDISTRICT 's-GRAVENHAGE
kunnen enige
die de leeftijd van 18 jaar nog niet hebben bereikt worden
geplaatst om te worden opgeleid tot:
Employé 2e klasse technische groep.
Vereist is het diploma Lagere Technische School, afdeling
Elektrotechniek, Instrumentmaken of Fijnbankwerken.
De opleiding, die kosteloos geschiedt, vindt plaats te
's-G rave nh age.
Het aanvangssalaris bedraagt:
op 14-jarige leeftijd f 195,- bruto per maand
op 15-jarige leeftijd f 218,- bruto per maand
op 16-jarige leeftijd f 241,- bruto per maand
op 17-jarige leeftijd f 264,- bruto per maand.
Op dinsdag 29 juni 1965, aanvang 19.45 uur, zal in het
Telefoongebouw Koningstraat 43 te Leiden een uiteen
zetting worden gegeven van de bedrijfsopleiding volgens
de Leerlingstelsels VEV en BEMETEL en van de toekomst
mogelijkheden bij de technische dienst van het Telefoon-
district 's-Gravenhage.
Sollicitaties te richten aan de directeur van het Telefoondistrict 's-Gra
venhage, Jan Hendrikstraat 8 te 's-Gravenhage.
Telefonische inlichtingen (070) 61 40 61, toestel f408.
Gevraagd flinke zelfst. hulp]
de huishouding. Aanmel
den: Plantsoen 45.
maandags
Plantsoen 45.
Gevraagd elektr. lassers, all
round, alsmede koperslagers-
fitters. Aanmelden S. Star.
Graaf P'orislaan 7. Rijnsburg,
Vij zoeken gei
Wij zoeken een
medewerker(ster)
voor onze export
orderafdeling
Shulton N.V. is de Nederlandse vestiging van de fabrikant
van de wereldberoemde Amerikaanse toiletartikelen Old
Spice, Desert Flower en York Town. In Leiden worden
deze producten in licentie vervaardigd, niet alleen voor de
Nederlandse markt maar ook voor geheel West-Europa.
Voor de export afdeling zoeken wij een jonge mede-
werker(ster) die niettemin enige ervaring heeft in de be
handeling van exportorders en de daaraan verbonden
documenten.
Het is er prettig werken in een collegiale sfeer, maar het
belangrijkste is dat Shulton goed betaalt en zorgt voor alle
fociale voorzieningen. Eventuele reiskosten worden van
zelfsprekend vergoed. Omdat Shulton een jong snelgroeiend
bedrijf is, zijn er voor ambitieuze jonge mensen goede toe
komstmogelijkheden.
Als u interesse heeft kunt u schriftelijk solliciteren bij
Shulton N.V., Rooseveltstraat 49, Leiden. U mag ook tele
fonisch een afspraak maken voor een vertrouwelijk gesprek
(Tel. 01710 - 3.46.41),
huishoudelijk-
Haarlemmerstraat 158, Lelden.
Rijnsburgerweg 157, Leiden.
Meubelstoffeerderlj. Enkele
nette jongelui gevraagd die het
len leren. Wij maken bankstel
len en fauteuils. Haagse club-
fauteuilfabriek Veurseweg 178.
Voorschoten. Tel. 01717 - 2435.
A. J. Balk N.Y.. Groothan
del in rijwielen en hulpmotor-
onderdelen vraagt voor direct
magazijnbediende. Sollicitaties:
Nieuwe Rijn 42. Leiden. Van
8.00 v m -17 30 nam.
Typiste tUdelUk
huwd g' H
werk. Uitw. manuscripten,
respondentie, vertaalwerk etc.
Br. bur. v. d. blad no. 1571 k.
H Banketbakker b. z. a. Aan
biedingen: Rembrandtlaan 144
Voorschoten.
touwde grote B.M.
motor, schip 3 jaar oud. Geen
luxe prijs. Te bevragen: Jacht
haven Jonkman. Sassenheim,
tenten bekijken.
groot in alles voor ae vrije
tijd. kleding en sportartikelen.
mooi zeldzaam speldje cadeau
Drogisterij Boerhaave, Haarl.-
straat 68.
Bedden om heerlijk uit te
rusten o.a. Pirelli. Dunlop,
Drakacel Woninginrichting
Van der Horst Vijf Meiplein
steeg. Teïef 26574 Wij halen
Nog enkele plaatsen vrij in
jongenskampen naar Vianden-
Luxemburg. Leeftijd 10 17 j.
Kampprijs f 57.75. Inlichtingen
Haven 11, tel. 31340 of Hof-
laan 79, Leiden.
Acht dagen gezellig uit naar
Vlanden-Luxemburg voor Jon
gens en meisjes vanaf 16 jaar
'-'Hing.
ouder. Deskundige leidir
Van 24-31 Juli. Prijs f64.50.
31340 of Hoflaan 79. Leiden.
schildersbeno-
nleuw In koffer
3 faar garantie.
Dit biedt D Van Stevn. Nieu-
ve Rijn 46 b Tel 24809
olaten en fornuizen Radio en
t.v Van Zijp.
Tentenshow. 7000 m2. ex-
jsltieruimte. Elke zaterdag
Governortenten. Breedeveld.
Haven 11. Leiden, tel. 31340.
Showterrein H. Rijndijk 124.
Lel-
41830 24872. Vraagt
Aangeh. kleine B.M.. blank,
in goede staat. Tevens b.b.-
motor. Evinrude. 3 p.k.
Terweepark 3 (achter Station)
H Wimperolie. Geeft lange
wimpers van opmerkelijke
schoonheid. Import. Per flesje
90 cent. Bij Drog. Boerhaave.
HaarLstraat 68.
Keukentafels, keukenstoelen
keukenkrukken.
pannenrekken strijktafels,
roogrekken. medicijnkastjes
nz. Vraagt prijs. Voordijk's
Houthandel, Lange Mare 106.
Telef 22107 Leiden.
Al brandt bet maagzuur nog
zo fel. een Risp-tablet, Je
blust het wel
Tentenverbuur. Bij ons
huurt D d.d. Hage tenten.
Campinggaz. Semperit lucht
bedden en slaapzakken Voor
17 juli hoge korting. Breede
veld, Haven 11. Leiden Telef
31340.
Aangeh. Framus basgit., 2
mnd. oud, w. omst. f350.
nieuwpr. f 442,
Houtlaan 44.
Zoeterwoude (10
sen vanaf het hartje
toestellen, imperiaals
Firma Troost, Haven
den. Tel. 21664.
Wij zijn erkend Luxaflex-
dealer, aluminium zonwering.
Vraagt vrijblijvend offerte bij
Het Karpettenhuis meubel- en
woninginr. Herensingel 10—12.
Leiden. Tel. 26003.
WU leveren alles op tuln-
gebied: graszoden, grond, mest,
flagstones, rietmatten, tegels
Haarlemmerweg 21, Leiden.
Kerkgracht 49 tel 33078.
Opvouwbare kampeerma-
Herengracht 92.
Flljmo
•'KUSSt...
wip. Grasmachi'
nes v.af f 36. Spaden, schop
pen, graven, rieken en alles
voor uw tuin. Hartwijk's IJzer-
Overhemdenreparatie. Nieu-
boorden 2.95. In nylon 3.75.
Te koop chique trouwjapon.
V AMOK Rijschool ILem-
merswaal lest met Opel Kadett
Lelden .Utr Jaagpad 16 a, tel
21966. Voorschoten Essenlaan
Mercedes, Opel. Taunus. V.W..
school. Frans Goddijn. Leede
straat 8. lest in Opel Rekord
en Kadett. Tel. 34430. b.g.g
25574
RUbew(js. Bondsruscdooi
Hendriks, erk gedipl instr..
Lekstraat 55. tel 33623 geeft G.
les in de nieuwste Slmca's
KATHOLIEKE
LEIDSE HARMONIEKAPEL
10 - 51 - 106 - 119 - 244 - 396
400 - 466 - 476 - 561 - 593 -
596 - 645 - 668 - 713 - 762 -
774 - 846 - 881 - 903 - 962 -
982 - 994 - 1005 - 1046 - 1123
- 1145 - 1148 - 1152 - 1183 -
1203 - 1205 - 1253 - 1323 -
1343 - 1367 - 1460 - 1536 -
1789 - 1828 - 1861 - 1964 -
2019 - 2506 - 2522 - 2824 -
2866 - 2898 - 2986 - 3001 -
3013 - 3016 - 3232 - 3314 -
3354 - 3472 - 3722 - 3866 -
3880 - 3983 - 4153 - 4231 -
4279 - 4421 - 4530 - 4573 -
4592 - 4743 - 4779 - 4978.
Wij danken allen die ons heb.
wegens VAKANTIE GESLOTEN
van 28 juni t.m. 3 juli.
BEESTENMARKT 7 LE
HOOG LOON, bij
W. An AKI HOGE RIJNDIJK 119
LAUAH TELEFOON 31507.
VW-busjes met radio.
All-rlsk verz Werkhoven's
Garagebedrijf. Maredijk 34 a.
Tel 22300-32735
R10 rijlessen voor f 47.50.
sse lessen f 6,50. Fonkel
nieuwe lesauto's. Gediplomeer
de instructeurs. Bondsautorij-
school „De Centrale" Telef
'1710)-24600, b.g.g. 22287.
kmu bU Van ZUp
goede gebruikte bromfiets,
uoor inruil verkregen, door
vakmensen nagezien. Van Zijp.
's Winters in de zaal -
7 - handbal, 's zomers op het
veld - 11 - handbal.
Ga handbal spelen!
Kom naar Eerste klasser
S.V.L. Nadere inlichtingen bij
Mr. Fr. BONTE, Joh. Wage-
naarlaan 10, Leiden, tel. 30730 j
VERPLEEGINRICHTING
Boerhaaveiaan 2, tel. 52821
vraagt
BERICHT VAN'
Vrijdag 2 juli a.s. tjjr]
in het Notarishuis tf
AFSLAG van het
Witte Singel 52 te 1
in bod gezet op f31
vakantie. Elk gewenst
merk. Beti.ling_ eventueel ln
overleg bij fa.
'mgel 91.
elk merk.
f398.— nieuwe Typhoon
bromfiets, volautomatisch, te
lescoop-voorvork, kettingaan
drijving. Firma Dusoswa. Turf
markt 2. tel. 24409, Leiden.
Rijwielen vanaf f 110. Da
mes en hert
sportrijwielen
3 speed en dei
Simplex, B.S.A
wielen vanaf f 55, f 79, f 89.
Fa. Dusoswa, Turfmarkt 1—3,
Leiden. Tel. 24409.
Te koop Lambretti
196'
Leren bekle
ding. VaSte prijs f1150.
Verdistraat 123. bij Churchill-
damessportfiets. Prins Bern-
hardstraat 3. Voorhout. 02532
- 8502
Aangeh. Lambretta 150 LD.
ivjaar '57. Prijs
Te koop D.K.W. motorrij
wiel. i. g. st.. 150 cc. Noordwij-
kerweg 72. Katwijk a d. Rijn.
Tel. 01718 - 2017.
Te koop Opel '55, in goede
staat. T e a.b. Lammenschans-
weg 217, Leiden. Na 7 uur.
Dauphine sept. 1957, type
1958, semi automatisch schuif-
dak. radio, 75.000 km. Vraag
prijs f875.-. Tel. 0"0 - 391961
58333. toestel 2980, tussen
-12 u„ 16-17 u.
Autostalling voor 2 kleine
;o's, maximale breedte 1.55.
ilaredij
o. 17015 k.
D.A.F. de Lt
zuinige
bod. N Oudshoorn,
tophits. Keuze uit
meer aan zO.OOO nummers.
Van Zijp. Haarl.straat 279.
Leiden.
Een goede t.v. te koop aan
geboden, wegens aanschaf van
T.V. defect?
2de
gaauw's Top Service. Hoge-
woerd 130. Lelden.
T.V.-nieuws. f200-f600 ls
uw oude t.v. waard bij aan-
1965* Alle merken t.v.-toestel
len, 59 cm. beeld v.af f595.-.
Tel. 33677 - 23296.
10 m2. Brieven bur. van dit
blad onder no. 1527 k.
Zomerhuisje te Noordwfl-
kerhout, van 7/8 tot 14/8 te
huur gevraagd of van 14/8
21/8. Brieven bur. van dit
blad onder no. 1559 k.
Jong meisje, dat Analisten-
school bezoekt zoekt kamer.
Venker, De Poorterstraat 1.
Den Haag. Tel. 243612.
Rustige eerstejaar
vraagt kamer. Geen
(KUSTVAART)
LICHTMATROZEN I
MATROZEN o/GAGE
min.-opleiding: l.o.
LEERLING-MACHINISTEN
n-opleiding l.o. en l.t.s
KOKS
18 jaar en ouder.
Restaurant DEN BURCHT, Burgsteeq, Ims
ALPHEN a/d RIJN
1 V
blad j
:orpsl
158-1
>84 k.
Diverse goederen en
diensten gevraagd
Te koop gevraagd antiek
meubilair. beschadigd geen
bezwaar, kristal en zilverwerk.
Aanbiedingen bur. van dit
blad onder no. 17006 k of tel.
070 - 336020.
en voorlichtings- en filmavond bij te
gewenste inlichtingen zullen worden gegeven ovjdi
KLEINE HANDELSVAART en de scholen t
KON. ONDERWIJSFONDS VOOR DE SCHEEPfl".
(vooropleiding voor stuurman/kapitein K.H.pe
voor jongens van 1316 jaar.
Vertoond wordt de film: „VRIJE VAART",
Schriftelijk kan men inlichtingen inwinni
HET KON. ZEEMANSCOLLEGE
A-Kerkhof 32a - Groningen
Telefoon 05900—27343—27344
loning terug te bezorgen:
vraagt i.v.m. aanvang groot nieuwbouwproject
25 Jaar. Zacht
Persoonlijk aanmelden van 7 tot 17 uur bouwter
Universiteit. Amstelveenseweg, Amsterdam.
Telefoon 020—734966, na 18 uur 02500—63368.
