Introductie van twee
Nederlandse opera's
!o:
kunst
kaleiöoscgQp
Russische schrijvers
zijn in ons land
alles stkan m
N
Partisanenkoor mag
niet komen zingen
de sigaret
ïV met
temperament
Geest opvoeden naar
een hoger plan
LEIDSCH DAGBLAD DINSDAG 15 JUNI 1965 VIJFDE BLAD
Morgen in Holland Festival
Jean Leveccf en De droom
van Landré en De Leeuw
(Van onze kunstredactie)
Morgen worden in het kader van het Holland-Festival twee in-
teressante opera's van Nederlandse componisten geïntroduceerd,
lei nJ. "Jean Levecq" naar Guy de Maupssants "Le retour" van Guil-
jj laume Landré (60) en ,,De droom" van Ton de Leeuw (38).
De première van beide opera's vindt plaats in de Stadsschouw-
burg in Amsterdam.
S De eerste opera is een vissersdra-
na: een drama, dat zich niet alleen
vroeger tijden heeft afgespeeld,
vooral ook na de eerste en
reede wereldoorlog. De gevoelscon-
>n, die kunnen ontstaan door de
ïverwachte terugkeer van een dood-
ide, voor wie de tijd heeft stil-
en zijn naasten, die in de
lie maatschappij hebben voort-
ïfd en een modus vivendi moes-
q vinden om zich geestelijk staande
je kunnen houden, zijn even diep als
Hier is sprake van een eenvoudig
Issersgezin. De visser is vele jaren
■èuiten zijn schuld van zijn familie
mvijderd geweest en ervaart bij zijn
I rugkomst, dat zijn vrouw hertrouwd
en kinderen heeft van haar twee-
echtgenoot. Guy de Maupassant
li ndigt met een treffen tussen de
II ree rivalen, dat onbeslist blijft. De
tot-dichter van de opera, Gabriel
uit eohter, schreef in overleg met
tai i componist een dramatisch ver-
met als droevig slot, dat de eer-
echtgenoot naar elders verdwijnt.
Guillaume Landré schrijft welhaast
m j voortduring tonaal en daar, waar
e t tonaliteit doorbroken wordt, is rij
fl oit van een schrille, bijtende har-
oniek.
Ton de Leeuw baseerde zijn opera
ai Ie droom" op een klassiek Chinees
rhaal, dat in verschillende varian-
eid ook in Japan en Tibet bekend
Het libretto werd door de com-
zelf samengesteld en enigszins
ngepast aan Westerse dramatische
men.
Hert, is het verhaal van een stu
nt, die zijn geluk wil zoeken in een
positie en macht. In een her-
legt hij zich te slapen op een
fcrkussen dat hem in staat stelt
i leven in die hoge positie in een
i te zien afspelen. Die droom
in het tweede tafereel van de
gestalte op het toneel. Met
ite macht regeert hij als manda-
i, maar hij kan die macht niet
gen en ziet zijn ondergang...
Vanneer de student ontwaakt geeft,
zjjn ambities op, keert terug naar
i stad en leeft verder in medita-
re afzondering.
Iet meditatieve en het irreële spe-
in deze opera een grote rol. Ton
Leeuw voelt zich bijzonder aange
kken tot de Oosterse levensbe-
ouwing en cultuur. Hij stemde zijn
akale conceptie hierop af. Het be-
grjjkste tafereel is de droomscène,
irvan de visuele verbeelding vrij-
uitsluitend in dansvorm als ge
leerde beweging wordt gerealiseerd,
de Leeuws' schrijfwijze betreft:
gaat uit van een combinatie van
etermineerde en niet-gedetermi-
neerde compositie-technieken. De ge
determineerde technieken berusten
op statisch-seriële en geometriscn-
mathematische structuren, terwijl de
toevalsmanipulaties het ongedetermi-
neerde element vertegenwoordigen.
Waarschuwing
tegen oorlog
Op een kunstfestival, dat gis
teren gedurende een dag in
het Witte Huis in Washington
gehouden werd. waarschuwde
de schrijver van het boek „Hi-
rosjima", John Hersey, tegen
het gevaar dat elke gewelddaad
een volgende met zich meesleept.
„De stap van een bepaalde
graad van geweld naar de vol
gende wordt onmerkbaar gedaan
en kan niet gemakkelijk terugge
nomen worden. En het eindpunt
j van al die kleine stappen is af
grijzen en vergetelheid"
Als gevaren van deze tijd noem-
i de Hersey: „misrekening, ver
waandheid, Vergissingen en het
niet vertrouwen op morele maar
op militaire macht. ..Oorlogen
hebben de neiging uit de hand te
lopen."
De tentoonstelling, welke op j
dit Festival te zien was. toonde
honderden stukken eigentijds
werk.
'rof. Coremans - 58 -
in Noorden
overleden
rof. dr. Paul Coremans, directeur
de Rjjkslaboratoria der Belgl-
musea in Brussel, is verleden
in het dorpje Noorden bij de
awkoopse plassen op 58 jarige
lijd overleden.
rof. Coremans heeft vooral be-
toeid gekregen door de zaak van
geren. Door zijn onderzoek van
schilderijen is aan het licht
men, dat deze „Vermeers" ver
waren. Prof. Coremans genoot
ook grote bekendheid als des-
Uge inzake conserveringsmetho
de Brusselse correspondent
t:
België is het bericht van het
lijden van prof. dr. Paul Core-
met leedwezen ontvangen.
Nederland heeft hij zoal:
•oven vermeld vooral bekend-
genoten als deskundige
helpen bewijzen dat de ver-
Vermeers van Van Meegeren
■daad door deze laatste waren
bilderd. Later geraakte hij in
proces met de Brusselse kunst-
lelaar en restaurateur, Decoen,
ikkeld. Deze beweerde dat twee
de vervalste schilderijen, de
Dausgangers" uit Boymans en
laatste avondmaal" uit de ver-
Hing G. van Beuningen, wel van
*r zouden zijn. Na nog weer
Jaren deed de heer Van Beu-
a prof. Coremans een proces
over de echtheid van die beide
Gerijen. Prof. Coremans werd
tój gesteund door de Belgische
ft, die terecht voor haar ambte-
opkwam en een Brusselse
bank heeft toen de grote
ïrdamse collectioneur was in-
els gestorven ondanks een
van de erven om tot een
lelijke schikking te komen toch
veroordeling uitgesproken,
of. Coremans genoot grote faam
internationale museumwereld,
fold als een van de meest voor
taande deskundigen. De Unesco
hem verscheidene malen met
achten belast, zoals een studie
TON DE LEEUW
In deze opera zal men kennis kun
nen nemen van De Leeuws ontwik
kelingsgang, welke reeds zoveel te
overdenken heeft gegeven en onge
twijfeld in deze opera wederom veel
te overdenken zal geven.
De hoofdrollen in „Jean Levecq"
worden gezongen door Guus Hoek
man, Anny Delorie en Simon van
Trirum. Die in „De droom" door Mar
co Bakker-, Sophia van Santé en Mi
mi Aarden.
Beide opera's staan onder directie
van Bruno Maderna.
Beide opera's staan onder direktie
van Maderna.
Slag voor feest in Amstenrade
Bezwaren tegen optreden in
park van graaf De Marchant
(Van onze correspondent)
De Joego-Slavische ambassade heeft een partisanenkoor uit
Ljubljana verboden op te treden in het kasteelpark van graaf M.
V. E. H. J. M. De Marchant et d'Ansembourg, die wegens colla
boratie met de Duitsers tot 15 jaar gevangenisstraf werd veroor
deeld, nadat aanvankelijk He doodstraf tegen hem was geëist. Hij
heeft daarvan tien jaar uitgezeten. De heer De Marchant was
tijdens de bezetting burgemeester van Amstenrade en commissaris
in Limburg.
Amstenrade staat aan de voor
avond van een groot muziekfeest
(van 19 tot 27 juni) ter gelegenheid
van het 125-jarig bestaan van de
plaatselijke harmonie. De organisa
toren hadden van het optreden van
het partisanenkoor, merendeels be
staande uit mensen die in de oorlog
Jaarvergadering Ver. van Letterkundigen
De vereniging van Letterkundigen
hield zaterdag haar jaarvergadering
in ReeuwUk. Op voorstel van een
aantal leden-vertalers nam de ver
gadering een motie aan waarin het
bestuur werd verzocht aan de Kon.
Ned. Uitgeversbond opheldering te
vragen over door zfjn directeur ge-
t Waardevol j
J schilderij niet
j naar vuilnisbelt J
iEen schilderij, dat wellicht
duizenden dollars waard is, f
is vermoedelijk een roemloos J
einde op de vuilnisbelt be-
l spaard, doordat een parkeer- f
J ivacht uit Detroit zo graag f
kunstwerken verzamelt.
J Deze parkeerwacht, de 51-
l jaar oude Earl Trombley,
geeft altijd sigaretten of en-
J kele kwartjes voor de pren-
J ten en lijsten, die de stede-
l lijke vuilnislieden op hun
J ronden vinden,
Nadat het desbetreffende
schilderij op deze manier in
zijn bezit gekomen ivas, ver
nam hij dat de politie zocht i
naar een doek, dat verleden
week door George Simon, in
woner van Detroit, als ver
mist opgegeven was. Hij le
verde het doek onmiddellijk
bij de politie in.
Simon had het werk dit
jaar voor nog geen 400 dollar
in Brazilië gekocht. Toen het
tezamen met andere schilde
rijen die schoongemaakt I
moesten worden bij de voor-
deur stondis het vermoede- I
lijk door de vuilnislieden I
meegenomen. i
T Mevrouw Simon gelooft,
dat het werk van 40x60 cm J
gemaakt is door de 16de
eeuwse schilder Sassoferrato.
Het stelt een Madonna voor J
met de handen gevouwen J
over een gebedenboek.
dane discriminerende uitlatingen ten
aanzien van de literaire vertalers:
de uitgevers zouden weinig belang
stelling hebben voor onderhandelin
gen met literaire vertalers, daaren
tegen wel prijs stellen met contact
met vertalers van technisch weten-
scnappelijke werken.
Met algemene instemming van de
vergadering werd overgenomen een
protest ran een aantal auteurs, le
den der vereniging, over een groot
gebrek aan reverence van de uitge
vers tegenover de auteurs in de af
gelopen boekenweek.
Bij de periodieke bestuursverkie
zing werden de heren H. Fedder, J.
J. Klant, en de voorzitter, prof. dr.
G. Stuiveling, met algemene stem
men herkozen. De heren Jean Dulieu
en Bert Schierbeek stelden zich niet
herkiesbaar. Mevrouw A. Rutgers
voor het conserveren van historische
bouwwerken op Java.
Zü'n grootste verdienste ligt waar
schijnlijk wel in zijn zorg om catalo
gisering en behoud van de Vlaamse
primitieven en van de vele over hon
derden kerken en kloosters versprei
de Belgische kunstvoorwerpen en
schilderijen. De restauratie van „Het
Lam Gods" van de gebr. Van Eyck,
is een van de gloriepunten van zün
werk geweest. Evenals die van
Rubens' altaarstukken uit de Ant
werpse kathedraal.
werden gewond, een hoogtepunt wil
len maken. Zij hadden van de heer
De Marchant toestemming gekregen
zijn grond te gebruiken om er een
grote tent te plaatsen en bovendien
hadden zij „meneer de graaf" ver
zocht de eerste plaats te willen in
nemen op de naamlijst van het
comité van aanbeveling: „Hoogge
boren heer en vrouwe graaf en gra-
M. de Marchant et d'Arsembourg-
baronesse von Fiierstenberg".
beschermheer van de harmonie
burgemeester mr. F. J. baron van
Heuvel tot Westerflier: „Ja, het is op
een wei in het park, niet in het
kasteel zelf, dat zou dan nog wat
anders zijn. Iedereen weet dat hij
fout is geweest, maar dat is hier in
het dorp weer weggeëbd. De Mar
chant geniet hier weer een zeker
aanzien ik wist het niet van
tevoren, maar ik heb er geen be
zwaar tegen".
Ver gezocht
Wethouder van Melik, organisator
van het feest: ,Dit is ver gezocht.
Ik vind dit grote onzin. Het is een
feest van tamelijk hoog cultureel
niveau, we hebben er een jaar
aan gewerkt en om nu ineens hier
mee te komen, dat vind ik „dun"
hoor. Waarom hij bovenaan staat?
Je moet er toch een voor hebben en
hij is voor het verenigingsleven heel
goed geweest, hij heeft veel financiële
en morele steun gegeven. Ik dacht
dat. het allemaal vergeten en ver
geven was, anders hadden we het
misschien toch Anders gedaan
Hoewel, dat geloof ik eigenlijk toch
ook niet".
G. Offermans, secretaris van het
25 stuks 1.25
5?
„Geen decadente boeken en films
(Van onze kunstredactie)
De schurk zit vaak op de plaats van de verstandige, omdat er
geen speciale plaatsen voor schurken gereserveerd zijn". Zo vatte
de Russische satirieke schrijver Sergej Michalkow een beschrijving
van zijn taak in de samenleving samen. Hij bleek van mening, dat
de taak van de schrijver van boeken, toneelstukken, kinderboeken
en filmscenario s een opvoedende en dienende taak ten aanzien van
zijn volk, zijn land en zijn regering heeft.
Althans", zo zei hij„zolang deze piloot", ,De terugkeer" alsmede
„Goud" verschenen in het Neder
lands. Hij is tevens hoofdredacteur
van het jeugdtijdschrift „Joenost"
(Jeugd), dat in anderhalf miljoen
oplaag verschijnt.
Schat van schoonheid
Deze schrijvers en de critica en
vertaalster Valentina Morozowa
vormden samen een delegatie van
hem bevallen". Dan is zijn taak ten
slotte om elementen, die hem in de
samenleving, waartoe hij behoort,
niet bevallen, aan de kaak te stel
len. De elementen, die hem niet be
vallen, zoals domoren, schurken en
bureaucraten, aan kritiek bloot te
stellen. De satrieke schrijver doet dit
met een lach, opdat zijn lezers
lachend leren, wat fout is.
Deze auteur, die zijn werken in
middels in meer dan zestig miljoen
exemplaren zag verschijnen, werd
tijdens een bezoek aan ons land ver
gezeld van de romanschrijver-Jour
nalist Boris Polewol. Dienswerk is
reeds in 40 landen uitgegeven. Drie
van zijn boeken. „De vermiste
Jurv's Prix de Rome
plaats van de heer Dulieu in het be
stuur opgenomen. Op voorstel van Le passeren. Wij ontkennen niet dat
een jury bestaande uit H. Edinga, D. hü verkeerd is geweest, maar
Frenkel Frank en Manuel van persoonlijke vlak heeft hij niemand j derkunst in het jaar 1965 benoemd
Loggem, H. Roduijn en Erik Vos 'eed of nadeel berokkend. Daar is prof. dr. N. R. A. Vroom te Am-
werd gelijk reeds gemeld de „mr. H. ons tenminste niets van bekend. Hij sterdam (voorzitter), prof. O. B. de
De minister van cultuur, recreatie
en maatschappelijk werk heeft in
de jury voor de wedstrijden om de
Prix de Rome voor de vrije schil-
van der Viesprljs" voor toneel
werk uitgereikt aan Marie-Sophie
Nathusius, voor haar stuk „Gedenk
Leo Vroom".
In het jury-rapport werden Lode-
wijk de Boer, M. L. Doudart en
Henk Sparreboom met een aparte
vermelding onderscheiden.
De vergadering werd besloten met
een diner, waarbij als gasten aanwe
zig waren de Russische schrijvers Va
lentina Morosowa, Baris Polewoi en
Segej Michalkow.
Karin Ostar
naar Duitsland
De Voorburgse sopraan Karin Os
tar, echtgenote van de pianist en
dirigent Rudy de Heus, is voor het
komende seizoen geëngageerd aan
het operatheater in Bielefeld.
Karin Ostar was in 1960 bij de
Neder. Opera en werd op het inter
nationale vocalistenconcours te
's-Hertogenbosch tweemaal met een
prijs onderscheiden. Zij is vooral be
kend door haar medewerking aan
radioconcerten. In Bielefeld zal Ka
rin Ostar rollen gaan vervullen in
o.a. „Tiefland" en „Figaros Hoch-
zeit".
heeft zijn straf gehad en wy vinden Kat te Amsterdam isecretaris), A.
dat deze zaak afgesloten moet zijn"
Musea ruilen bezit
De directeur van de musea voor
volkerenkunde in Rotterdam en
Frankfurt, die beide veel voorwer
pen uit Nieuw-Guinea bezitten,
hebben besloten tot een onderlinge
ruil van „doublures".
Beide musea hopen door het af
staan van zaken die zij „te veel"
hebben, maar die het andere mu
seum niet heeft, de eigen collectie te
kunnen verrijken. Het gaat hierbij
om beelden van geesten en goden,
schedels, wapens uit menselijke
beenderen gemaakt, stenen bijlen en
sierpalen bij mannenhuizen.
Kater te Amsterdam, mr. J. Sjolle-
ma in Amsterdam, Prof. S. Schroder
te Wassenaar, H. M. van der Spoel
te Amsterdam en drs. J. N. van Wes-
sem te Oegstgeest.
In de jury voor de wedstrijden om
de Prix de Rome voor de vrije beeld
houwkunst in het jaar 1965 zijn be
noemd: prof. dr. N. R. A. Vroom te
Amsterdam (voorzitter», prof. V. P.
S. Esser te Amsterdam (secretaris)
C. Kneulman te Amsterdam, L. H.
Sondaar te Loenen aan de Vecht en
H. M. Wezelaar te Amsterdam.
Begrafenis van
de bond van Sowjet-schrjjverg naar
de jaarvergadering van de Ver. van
Ned. Letterkundigen. Mevrouw Mo
rozowa zei, dat de Nederlandse li
teratuur een schat van schoonheid
bevat, die alreeds in het Russisch
is vertaald (Multatuli, Erasmus, An
na van Gogh Kaulbach, Theun de
Vries) of nog zal worden vertaald.
Zelf bracht zij tal van Scandinavische
schrijvers tot het Russische lezerspu
bliek.
Zij vindt, evenals haar reisgenoten,
dat de schrijvers op alle belangrijke
vragen moet pogen te antwoorden
om aldus de geest op te voeden en
op een hoger plan te brengen.
Van „1' art pour Tart" en de in
het Westen in zwang zijnde „deca
dente boeken en films" moesten de
ze schrijvers niets weten.
Hun inzichten hebben tot levendi
ge gedachtenwisselingen met Neder
landse auteurs geleid. Deze gesprek
ken werden afgesloten met een ont
vangst in de ambassade van de
USSR in Den Haag door ambassa
deur en mevrouw Toegarinow. Bui
ten deze op vriendschappelijke toon
gevoerde discussies hebben de Rus
sische schrijvers bijzonder genoten
van cultureel en stedeschoon van de
lage landen.
Beppie de Vries
w* n Onder grote belangstelling is gis-
l-vpii QfTIlli KrittPlI 1 termitidag mevrouw Beppie de Vries
J UI 11IC11 de oud-operettester die vorige week
i woensdag op 73-Jarige leeftijd in Den
componist van net jaar
De Engelse componist Benjamin
Britten is door de Britse vereniging
van componisten gekozen tot „com
ponist van het jaar", wegens zijn
„grote bijdrage aan de Britse mu
ziek". Hij ontvangt de naar de eer
ste voorzitter van de vereniging ge
noemde Vaughan Williamsprijs.
De voorzitter Richard Arnell deel
de mee, dat Britten, behalve een
oorkonde, ook een persoonlijk ge
schenk zal ontvangen.
Haag overleed, op de r.k. begraaf
plaats aan de Kerkhoflaan in Den
Haag ten grave gedragen. De stoet
hield op de weg van de rouwkamer
naar het kerkhof een minuut stil
voor de Kon. Schouwburg.
Onder de vele aanwezigen op het
kerkhof merkten wij o.m. op: Harry
Boda, Henriëtte Davids, Julius Susan,
Alex de Haas, de directeur van het
thester Carré, Karei Wunnink, en
een vertegenwoordiger van de AVRO
Eric Krans. De amsoute werd ver
richt door pastoor P. J. Zoutenbier.
-fa Een delegatie van de bond
van Russische schrijvers brengt
thans een bezoek aan ons land.
De foto toont het drietal in Den
Advertentie
Haag. V.l.n.r.: Boris Polwoi.
auteur en hoofdredacteur van
„Joenost", een populair tijd
schrift van en door jongere
schrijvers, de Russische ambas
sadeur J. J. Tuarinow. de dra
maturg en kinderboekenschrij~
ver Serge Michalkow. en de
schrijfster Valentina Morozowa.
die tevens literatuur historica is.
