Mevrouw achter het stuur
toto eens won
ET HUWELIJK IN
ISRAEL
8 1
Oma en opa zijn
pretmakers en
sinterklazen
Bestrijdingsmiddelen
op groenten en fruit
r
l^terdag 12 juni 1965
Pagina 3
Wekelijks bijvoegsel Uw Wereld
DE Amerikaanse sociologe dr. Bernice Neugarte van de
universiteit van Chicago, heeft wetenschappelijk vast-
I gesteld, dat er een nieuw soort grootouders is ontstaan,
namelijk de „pretmakers" en „sinterklazen".
Het feit, dat de mensen tegenwoordig op jongere leeftijd
grootvader of grootmoeder worden is de oorzaak van de ver
andering in het traditionele beeld van grootouders als enigs
zins autoritaire patriarchen en matriarchen die hun gezag
Ij laten gelden over de jongere generaties,
i De „pretmakers" zijn de grootouders wier relatie tot de
kleinkinderen wordt gekenmerkt door informaliteit en speels-
Iheid. Zij maken pret met de kinderen en zien hen als speel
kameraden. De kleinkinderen worden door deze grootouders
meer gezien als een bron van vrije-tijdsbesteding en vermaak.
Dan is er de figuur van de „sinterklaas", ook bekend als
de „figuur op afstand". Dit is de grootouder die in de vakan
tie en op speciale dagen, zoals verjaardagen, Kerstmis en
Sinterklaas, opduikt uit de schaduw. Op andere dagen is het
contact met de kleinkinderen minder. Maar zowel de „pret
makers" als de „sinterklazen" hebben de neiging om het
kalm aan te doen met de gezagsverhouding.
Mevrouw Neugarte heeft een studie gemaakt van de ge
dragingen van 115 grootouders uit de middenstand van beide
geslachten, onder wie 81 beneden de leeftijd van 65 jaar.
(W)ETENS WAARD
Bestrijdingsmiddelen tegen onkruid, tegen on-
gedierte, tegen schimmels, bacterieën en andere
belagers van (groeiende) gewassen zijn uit de
moderne hoog-ontwikkelde maatschappij niet
meer weg te denken. Het zou verkeerd zijn ze
alleen van hun nadelige kant te bekijken.
jen huwelijksvoltrekking in
lel is een religieuze aange-
Jnheid. Een burgerlijk hu-
Ajk bestaat hier niet. Nog
[althans. Want tegen het
dat ook niet-gelovigen,
I tn zij rechtsgeldig trouwen,
bij gebrek aan een andere
gelijkheid aan een gods-
Istige ceremonie moeten on-
Éerpen, wordt steeds meer
let aangetekend,
yfi huwelijksvoltrekking ge-
k op het plaatselijke rabbi-
5 Ithuis of in een gehuurde zaal,
'.«autoriseerde rabbijn meestal.
|eel is er geen standsverschil,
j in de praktijk weerspiegelt
de mate van welstand van de
tijdse families in de bruiloft,
>ms eenvoudig, soms luister-
in. Overigens gaat ook deze
niet altijd op. Families met
lden middelen lenen niet zel-
m van de bruiloft een
festijn te maken met drom-
[enodigden en een overvloed
>ijs en drank.
kledij van bruid en bruide-
arieert van eenvoudig tot „op
terdags". In de stad draagt
ïidegom meestal een zwart,
lans donker, kostuum en de
(rerschijnt in het wit. Op het
and kleden beiden zich vaak
lbboetstrant: witte blouse of
rhemd en een donkere (ge-
c blauwe) rok of broek. Een
tuum of jacquet bezit hier
ld. Het klimaat leent er zich
Een hoge hoed dragen
de opperrabbijn en de chef
et protocol.
8raëli heeft aan trekken zijn
erpand en als het even kan
bruid en bruidegom dan ook
huwelijksreis. Waarheen die
toert, hangt al weer van de
Paycbare middelen af. Wie zui-
aan moet doen, gaat een
naar een badplaats of het
Cyprus. Wie niet op een
enten hoeft te kijken, brengt
n Europa door.
In Israël wordt vroeg getrouwd,
vaak nog onder de twintig. Uitzet
en bruidsschat zijn dingen, die
weer nauw verband houden met
de financiële situatie. Lang niet al
tijd brengt de bruid „wat" mee.
Een geldeisende zaak is de behui
zing. Woningen zyn hier duur. Het
sleutelgeld al jaren in zwang,
maar sinds kort wettelijk erkend
en geregeld is hoog. Nieuwe hui
zen kosten handen vol geld. Wie
echter een aardige duit op tafel
kan leggen, behoeft niet dakloos te
blijven.
Aangezien de huwelijksvoltrek
king hier een zuiver godsdienstig
karakter draagt, bepaalt voor alles
de godsdienstcodex de gang van
zaken. Dat wil niet zeggen, dat op
dit gebied alles uniform te werk
gaat. In Israël leven mensen uit
een zestig landen en iedere ge
meenschap heeft zijn eigen zeden
en gebruiken meegebracht en
handhaaft die. Zo lang mogelijk
althans, want veel huwelijken zijn
gemengd (de bruid uit Europa, de
bruidegom uit Noord-Afrika, om
maar iets te noemen) en voor de
rest oefent onze nuchtere tijd op
de folklore een nivellerende wer
king uit.
Maar altijd weer zijn er het bal
dakijn, waaronder het paar tijdens
de huwelijksvoltrekking staat, het
talit (gebedskleed), dat hun hoofd
bedekt, de voorlezing van de trouw
akte (met eeuwenoude tekst), de
twee getuigen, die de akte samen
met de bruidegom ondertekenen, de
ring, die de bruidegom aan de vin
ger van zijn bruid schuift, de zeven
lofzeggingen, welke door de rabbijn
of een of meerdere gasten worden
uitgesproken, en het breken van
een glas als symbool van de ver
woesting van de tempel. En dan
ook: het even alleen laten van de
pas getrouwden in een afzonderlijk
vertrek als zinnebeeld van hun
echtvereniging.
Wit, grijs en bruin zijn de kleuren van dit jongenstruitje. Het is gemaakt van crylor, heeft dus
alle fijne eigenschappen van de moderne kunstvezel.
De guxwJge kant is belangrijker:
door gebruik van deze middelen is
het mogelijk grote hoeveelheden
produkten van goede kwaliteit op
de markt te brengen; vooral in een
land als het onze, waar slechts een
klein deel van de bevolking (plm.
10 op een klein deel van het
grondoppervlak voldoende moet
kweken om de binnenlandse markt
van land- en tuinbouwproducten te
voorzien en aan de export-vraag te
kunnen voldoen.
De consument van nu is ver
wend: wanneer hij voor wat meer
geld mooie gave appelen kan ko
pen, loopt hij een kist met aange
stoken fruit, zo dat al verkrijgbaar
is, voorbij-
Zou men wel terug willen naar
de onbehandelde groenten en
vruchten van mindere kwaliteit,
met „plekjes"? De moderne mens
wil immers ook niet meer terug
naar een tijd zonder auto's, ook
al was die tijd misschien wel vei
liger.
Zijn bestrijdingsmiddelen
gevaarlijk
Zijn bespoten gewassen
gevaarlijk
Onder de bestrijdingsmiddelen
ztin er Inderdaad veel die matig
of zwaar giftig zijn. Deze midde
len moeten op de verpakking als
Wie kent niet dat door en
door belegen grapje van de me
vrouw die met autopanne zielig
aan de kant van de weg staat,
de .motorkap" van haar nieu
we autootje open? Een hulp
vaardig automobiliste stopt, in
formeert naar het euvel. En na
dat de gestrande auto-bestuur
ster, wijzend op het lege in
wendige van de voorste helft
van haar wagentje, uiteengezet
heeft dat ze haar complete mo
tor verloren schijnt te hebben,
repliceert de ander met een
royaal gebaar: ..Geen nood, ik
heb een reservemotor in mijn
zeggen: geld maakt niet
ikig. maar niemand gelooft
[ant iedereen wil véél geld
tn om er gelukkig mee te
en. Overigens heb ik nooit
ld horen beweren dat ar-
f wel gelukkig maakt.
-leggen: liefde en vriendschap
p niet kopen. Maar waarom
■[rijke mannen dan zoveel
k en vrouwen?
ftggen: stilte en rust kun je
kopen. Nou en of, vooral
■oordig. Geen jukebox, of er
1 wel een plaat in met „drie
tn stilte" voor een dubbeltje.
„ach geen geld
t-kggen: ruimte kun je niet
Kom nou. Hoe meer geld je
meer Ruimte je kunt in-
met huis-tuin-zwembad en
er terrein. Daar mag je
r je miljoenen, bovendien
met Verboden Toegang
i als je heel erg op je
gesteld bent, gooi je er nog
pachter tegen aan, die zon-
i des persoons alle wan-
f uit je Ruimte jaagt.
gezondheid kun je
Alsof alleen rijkaards
Eden worden. In elk geval
I de rijken zich een betere
duurdere medica-
i en mondaine kuuroorden
)ven.
ord je echter rijk, als je
plezeltje zakelijk inzicht
[als je geen bedrijf hebt
\kunt „uitbouwen", als je
el erfenisje te wachten
aar wel drie kinderen om
die dag in dag uit aan
akje staan te rukken?
etbalpooll
f Moederlijke j
In het seizoen gaat geen week
voorbij of enkele wezens worden
gelukkig gemaakt met een kleine
ton of je een sluis open
draait! Lees je zoiets in de krant
dan denk je: hè, dat moet ik toch
ook kunnen, gewoon de juiste
kruisjes in de juiste hokjes zetten
en de ton word je met een buiging
overhandigd.
Toch is het moeilijk. Voor mij
althans. De week draait zo razend
snel voorbij dat ik met de toto-for
mulieren ln de regel een maand
achterloop en éls ik er eens aan
denk het ding op tijd ln te vullen
en weg te brengen, blijkt later dat
tien kruisjes niet in de goeie
hekjes stonden en dan vergeet
ik het weer een paar weken
Maai het blijft spannend en met
grote interesse lees ik in de krant
hoe een huisvrouw-met-twee-kin
deren een ton won. hoe een bouw
vakarbeider van middelbare leef
tijd zomaar tachtigduizend gulden
kreeg toegeworpen, hoe.En
daar vliegt dan een verslaggever op
af en vraagt: „Het gaat me wel
niets aan. maar wat doet u nu met
al dat geld?"
De antwoorden op die onbe
scheiden vraag slaan me altijd
met verbijsteringDe meeste ge-
lukvogels weten het namelijk
niet. Ze glimlachen even, heel
slim en zeggen: „Och, we gaan
geen gekke dingen doen. Het
meeste zullen we maar op de
bank zetten. We nemen een
weekje extra vakantie, we wil
den al zo lang naar Italië, dus
dat doen we nu maar eens. En
mijn vrouw droomt al jaren van
een nieuw keukenfornuis, dat
kan er nu af."
Neen, ik zou beslist geen goede
toto-winnaar zijn want ik zou wèl
gekke dingen doen. Twee weken
naar Italië, kom nou zes
maanden! Een nieuw fornuis in de
keuken? Geen sprake van, mijn
fornuis is prima: twintig nieuwe
langspeelplaten, die zou ik kopen!
Ik zou in Parijs gaan winkelen en
ln Rome gaan boemelen en in Sor-
rente gaan zwemmen. Ik zou een
sportwagen kopen die minstens 220
km kon rijden. Ik zou de zoons
een machtige sportuitrusting geven
en elektrische gitaren en een com
pleet drumstel waarmee ze alle ver
enigingsavonden in het dorp on
veilig konden maken. O. wat zou
ik héérlijk gek doen met een
ton! Binnen anderhalf Jaar zou ik
hem doordraaien, die ton van de
toto, aan reizen en pretjes en aan
driehonderd maal drie minuten
stilte.
Ik zou een jaar lang geen va
ten wassen, geen ramen zemen,
Ik zou de bank het nakijken ge
ven en me kostelijk amuseren.
En dit is de laatste (of Intussen
misschien alweer voorlaatste) mop
in Parijs: mevrouw, die chauf
feert en een drukke viersprong be
reikt, klaagt tegen haar echtge
noot, die naast haar zit: „Ah, die
voetgangers, altijd midden op de
weg, „Meneer's repliek: „Voyons,
chérie, wees een beetje redelijk en
ga van het troittoir af".
Tussen deze beide verhaaltjes
ligt zeker een kwart eeuw grap
jes die, geestig of niet, maar al te
duidelijk demonstreren hoe me
neer over mevrouw's chauffeerkunst
dacht en nog steeds denkt.
En toch de feiten wijzen in
een ander richting. Heel wat
vrouwen bijvoorbeeld halen
haar rijbewijs na een enkele po
ging, terwijl meneer het examen
twee, driemaal overdoet. Waar
om? niemand weet het precies
te verklarenmaar naar alle
waarschijnlijkheid is het om
dat de vrouw - sluw, slim, pien
ter, of misschien onderbewust,
zo niet uit puur geluk zich
meer concentreert op de waar
lijk doorslaggevende punten
van het examen, dan te trach
ten voor alle punten een tien te
halen.
Hoe het ook zij, volgens het
hoofd van de enige Parijse auto
rijschool voor dames, ls de vrouw
de minder gevaarlijke soort in het
autorijdend mensdom.
Henri Dubois een man. zo
als u terecht uit zijn naam op
maakt is de grondlegger van de
autorijschool „Madame au volant"
(mevrouw achter 't stuur». Hij
koos die ondubbelzinnige naam
omdat hij „direct op de verbeel
ding werkt": zodra onze wagens op
de weg verschijnen reageren alle
mannelijke automobilisten. Ze
lachen, sommige sarcastisch, an
deren kennelijk met plezier. En
Dom? Allicht. Zoiets doet een
Hollander niet, die is spaarzaam,
die kweekt appeltjes voor de dorst.
Maar ik heb nu al dorst en die is
met een ton nauwelijks te lessen.
Na veertig jaren spaarzaam en ver
standig leven is de dorst naar ver-
kwieting groot genoeg om een ton
aan te kunnen. Wat zeg ik? Vijl
ton tien ton, ik zou er wel
raad mee weten. Tjonge, tjonge,
wat zou ik gek doen!
Daarom is het maar goed dat
ik meestal die kruisjes vergeet
in te vullen en als ik ze invul,
het niet in de juiste hokjes doe.
Nu vallen de tongen ten minste
in de goede hoek, bij verstandige
mensen die zeggen dat ze niet
gek gaan doen. Maar waarom
doen ze niet gek? 't Lijkt me
juist zo leuk!
THEA BECKMAN
nog weer anderen maken dat ze
vlug en demonstratief uit de weg
komen".
Een van de eerste vereisten, als
je vrouwen rijles geeft, is er voor
te zorgen dat ze hun mond houden,
of althans dat ze geen gesprek
kunnen beginnen. Als vrouwen
eenmaal gaan praten, leren ze
nooit, aldus monsieur Dubois. Al
le vrouwen, bijna zonder uitzon
dering hebben er een hekel aan
rijles te krijgen van hun eigen
echtgenoot („Alles wat hij deed
was me te vertellen hoeveel elk
onderdeel zou kosten als het ver
vangen moest worden" „Hij was
zo zenuwachtig dat ik er zelf ze
nuwachtig van werd" „Als ik
een fout maakte dacht hij alleen
maar aan 't ongeluk of de schram
die we hadden kunnen hebben,
zonder me te vertellen wat de fout
was of hoe het dan wel had ge
moeten") Maar vrouwen geven er
niettemin de voorkeur aan door
een man te worden onderricht, zo
lang de rijleraar maar niet
sclireeuwt. beleefd ls en vooral niet
probeert uiteen te zetten hoe de
motor werkt of in elkaar zit.
Zodra monsieur Dubois' leer-
zitten blijkt dat hun grootste
lingen eenmaal achter het stuur
moeilijkheid zelfbeheersing bij
zijwegen en kruispunten is.
Maar in tegenstelling tot het
sterke geslacht, schreeuwen ze
andere autobestuurders niet toe
(ons verhaal speelt in Parijs,
waar scheldpartijen onder de
autobestuurders tot de regelen
der kunst behoren). En ze
verlenen altijd voorrang. Als ze
het tenminste niet vergeten.
Monsieur Dubois is er van
overtuigd dat de rijwegen heel
wat veiliger zouden zijn als me
neer zijn vrouw naar Madame
au volant" zou sturen en haar,
na het behalen van haar rijbe
wijs, het stuur in handen zou
geven. „Onze opzet is", zo zegt
hij, „vrouwen te leren geen pu
bliek gevaar op de weg te zijn".
Neemt monsieur Dubois ook
mannelijke leerlingen aan? „Elke
man die moed genoeg heeft een
auto met het bord „Madame au
voltant" te besturen, is welkom
maar hoevelen er dat zijn, zegt hij
r.iet.
Zelfs echter al zou het antwoord
nul zijn, dat doet dat er weinig
toe, want monsieur Dubois steekt
niet onder stoelen of banken dat
hij de voorkeur geeft aan zijn
vrouwelijke cliënten: ze hebben ge
middeld meer lessen nodig dan
mannen. En wanneer vrouwen voor
het rijexamen zakken, dan huilen
ze eens goed en grondig uit en
komen terug voor extra lessen.
„Madame au volant" ls een flo
rerende onderneming.
J. V.
Deze vrouw-in- t-verkeer
draagt een kort avondtoilet
van koningsblauwe zijden
chiffon met een boa van
struisveren.
(zwaar) vergif aangeduid zijn; de
zware vergiften mogen niet aan
personen beneden 16 jaar worden
verkocht en niet door personeel be
neden 18 jaar worden gebruikt. De
gen^ die ze bereidt of verwerkt
moet zich afdoende „inkapselen"
om te voorkomen dat hij het ver
gif inademt of er op andere wijze
b.v. met de huid mee in aanra
king komt. De gewassen die met
deze middelen zijn behandeld, zijn
kort na de behandeling ook scha
delijk. Dit wil echter niet zeggen
dat de groenten en vruchten die
wij kopen schadelijk zijn. Tussen
het tijdstip van de laatste bespui
ting en het tijdstip van de oogst
van het gewas moet een, by
de Bestrijd ingsmiddelenbeschik-
king vastgestelde, minimum perio
de (veiligheidstermijn) liggen, die
voor ieder middel afzonderlijk is
vastgesteld. Hoe lang deze periode
is hangt o.m. af van de aard van
het gebruikte middel en van de
kweekmethode (onder glas of ln de
volle grond). Hy moet ln ieder ge
val zo lang zijn, dat de schadelijk
heid verdwenen is. Wat gebeurt er
tijdens deze „afkoelperiode"? Het
bestrijdingsmiddel regent of waait
van de gewassen af, het verdampt
of wordt ..vanzelf' in een onscha-
deiyke verbinding omgezet; het
„groeit" met de groente of de
vrucht mee weg en er blijft maar
zo weinig van over dat het de mens
geen kwaad doet.
Middelen die hun schadelijkheid
behouden, mogen in ons land niet
gebruikt worden op gewassen die
voor consumptie bestemd zijn.
Beslissingen over het al dan
niet toelaten van nieuwe midde
len en richtiynen voor het ge
bruik van bestrijdingsmiddelen
worden in Nederland geadviseerd
door de Commissie voor Fytofar-
macie (fyto is plant), een com
missie die al Jaren bestaat en
waarin deskindigen zowel op het
gebied van land- en tuinbouw
als op het gebied van de volks
gezondheid en de arbeidsinspec
tie zitting hebben.
Aan tuinders en telers wordt
voortdurend voorlichting gegeven
over het Juiste gebruik van deze
middelen, zowel wat tydstlp
als wijze van toepassing betreft.
Op de verpakking van de middelen
moet o.m. de veillgheldstermyn
vermeld zyn.
Onderzoek naar resten van be
strijdingsmiddelen op levensmidde
len wordt steekproefsgewijs uitge
voerd door de Keuringsdiensten
van Waren. Ook omdat het afle
veren van partyen met een te hoog
gehalte aan deze resten strafbaar
ls, wacht men er zich wel voor om
onverschillig met bestrijdingsmid
delen om te gaan. Het komt ln ons
land zelden voor, dat een party
groente of fruit om een teveel aan
bestrijdingsmiddel afgekeurd moet
worden; de kwekers houden zich
ln het algemeen goed aan de voor
schriften.
Maar ook wanneer het rest-ge
halte wat te hoog zou zyn, be
tekent dat niet dat er meteen ge
vaar loert voor de gezondheid.
De toelaatbare hoeveelheid heeft
men zo gekozen dat hy veel en
veel kleiner ls dan de hoeveel
heid, waarvan men aanneemt dat
hy schadelijk kan zyn.
Het onderzoek naar de Invloed
van de diverse middelen duurt
voort. Ook in ons land is men al
lang bezig met zoeken naar an
dere dan chemische bestrydlngs-
middelen om mee te helpen in de
stryd tegen belagers van land
en tuinbouwprod ukten.
Kan men fruit met schil
en al eten
Vooral uit hygiënische (zinde
lijkheids-) overwegingen verdient
het aanbeveling groente en fruit
goed te wassen voor het gebruik.
Dan kan men ze met huid en haar
opeten.
Handschoen voor
dubbel gebruik
Elke hulsvrouw kent de hand
schoen van isolerend materiaal, die
gebruikt wordt om warme schotels
uit de oven te halen. Iedere huis
vrouw kent ook de dunne plastic
handschoen, die bestemd is voor
vleze karweitjes.
Er is thans een combinatie van
beide op de markt: dunne plastic
handschoenen waarvan de vinger
toppen zyn voorzien van isolerend
materiaal zodat men er alle kan
ten mee uit kan. Deze handschoe
nen worden in Amerika per zeven
stuks tegelijk verkocht voor één
dollar.
