HET
WORDT
DAG
AAN HET BEGIN van het
nieuwe seizoen van het
stuntteam Whisky Four van de
Koninklijke Luchtmacht heeft
de luchtvaart journalist Joan
Kloosterman als eerste kennis
gemaakt met het team in zijn
nieuwe bezetting. Hij trok een
dag lang samen met de vier
Luchtmacht-vliegers op, praat
te met hen voor en na de vlucht
en sloeg het precisie-stuntpro-
gramma gade. Het is niet over
dreven te stellen, dat Whisky
Four ook dit jaar weer een van
de hoogtepunten zal vormen
van talrijke nationale en inter
nationale vliegfeesten. De vier
van Woensdrecht besluiten
hun programma met een geheel
nieuwe figuur, de .split up",
spectaculairder nog dan de be
kende ,,bomb burst" figuur.
Speciaal voor deze gelegen
heid, want gewoonlijk ligt
het oefengebied boven Noord
Beveland in Zeeland, voer
de Whisky Four deze stunt uit
boven Woensdrecht.
Het op de vliegbasis Woens
drecht gestationeerde aerobatic-
team Whisky Four is in 1956
opgericht. De initiatiefnemer
van het team was kapitein F.
van West. Zijn opvolger, flight
lieutenant G. R. Wilson (RAF
instructeur bij de vliegopleidin-
gen) gaf het team zijn huidige
naam Whisky Four.
In de eerste jaren van zijn be
staan vloog het team met Glos
ter Meteor MK-8 jachtvliegtui
gen, die werden bestuurd door
vliegers van de Voortgezette
Vliegopleiding (VVO). In de
loop van 1958 schakelde men
over op de Lockheed T-33 A,
die doorgaans T-bird wordt ge
noemd. Het team stond enkele
jaren onder leiding van kapitein
N. de Vrij. In tegenstelling tot
verschillende buitenlandse acro
batic teams, zoals het Italiaanse
Fiat team en de Engelse Red
Pelicans met Jet Provosts, heeft
Whisky Four geen professionele
grondslag. De dagtaak van de
vier vliegers bestaat uit het op
leiden van jonge vliegers. De be
zetting van Whisky Four wisselt
voortdurend, omdat de instruc
teur-vliegers na een periode van
ongeveer anderhalf jaar weer
teruggaan naar de operationele
squadrons van het commando
luchtverdediging zowel als het
commando tactische luchtstrijd
krachten.
worden gehouden, en daar is hard
oefenen voor nodig. De verkeerslei
der onder de groene kap van de
Woensdrechtse verkeerstoren geeft
het consigne: Cleared for take off.
Vier handen bewegen de gash an
dels naar voren. Negentig procent
vermogen de toerentallen lopen
op ,de toestellen rollen sneller en
sneller over de baan. Dan zijn ze
los. Ditmaal gebruikt de leider ka
pitein Van Dommelen die in het
vorige seizoen ook van de partij was
Zaterdag 5 juni 1965 Pagina 1
tenlang uit het gezicht. Whisky
Four blijft binnen een straal van
vyf kilometer.
Daaraan, maar vooral ook aan de
wijze waarop dit Nederlandse team
zijn loopings, rolls, barrel rolls, stei
le bochten en wing overs maakt
strak in formatie heeft Whisky
Four zijn naam te danken. Te
recht geldt voor deze vier vliegers
de slogan van een Amerikaanse op
leidingsschool voor jachtvliegers:
Every man a tiger. Iedere man een
tijger.
Dagelijks
Op de warme dag dat wij Whisky
Four een bezoek brachten, had de
Belgische kapitein A. Helderweirt
de positie van luitenant Peerboom,
die een lichte verkoudheid had, over
genomen. Zoals gezegd: het team
maakt zich, in een geheel nieuwe
bezetting, gereed voor het nieuwe
seizoen. Om kwart voor vier. toen
de luchtweg die dwars over de
vliegbasis Woensdrecht heenloopt,
door Schiphol-tower vrij was gege
ven, startten de vier T-33's van
Whisky Four voor hun dagelijkse
oefentrip. De toorts van de Whis
ky Four-traditie moet brandende
het eigen veld als aanknopings
punt. Meestal koersen de vier jets
naar Noord Beveland, aan de rand
van het Veerse meer, ver uit de
buurt van de luchtweg waarin
KLM en Sabena DC-8's en Caravel-
les op Schiphol of Brussel aan vlie
gen. De boeren op de akkers van
het Zeeuwse land ploegen onver
stoorbaar voort; ze zijn aan de
Woensdrechtse donder en bliksem
gewend.
Successen
Formatie- en stuntvliegen ki
het geval van Whisky Four ge
combineerd aegt kapitein J.
Kegge .commandant van de grond-
school en manager van Whisky
Four, behoort tot het vaste oefen
programma van elke militaire vlie
ger. Iedere straaljagerpiloot moet
zijn vliegtuig in alle situaties leren
beheersen; dat is in oorlogstijd van
levenbelang. Vroeger was het zo,
dat ieder squadron van de Ko
ninklijke Luchtmacht er een repre
senterend stuntteam op na hield.
Tegenwoordig is dat er niet meer
bij. Het operationele vliegen neemt
zoveel tijd in beslag, dat aan for
matiestunten niet voldoende aan
dacht kan worden besteed. Whisky
Four alleen is overgebleven, een
waardige representant van de Ko
ninklijke Luchtmacht op grote na
tionale en internationale vlieg
feesten.
Slot op pag 2
van Uw Wereld
Clëïdsch dagblad
ii ..piepare for split
®jt/PGespannen maar tegelij-
I kertjd vertrouwenwekkend
klinkt de stem van kapitein H.
I tan Dommelen in de kop-
hdefcons van zijn drie wit ge-
hdmce teamleden. Zestig een-
—timettr van elkaar af, vliegend
rjin eer strakke box-formatieja-
cc vier oranje geschilderde
-33 straaltrainers aan op de
storen van de vliegbasis
IWoeisdrecht. Het geluid van
pe «er Allison straalmotoren
migwelt aan tot een hels inferno,
f^yiakvoor de toren zwenken ze
Lc^ n een flauwe rechterbocht
ós>,,Spli up now", klinkt de sono-
^-e van kapitein Van Dom-
me/e; weer. De formatie spat
b(s*üit dkaar. Twee vliegtuigen
ettei een steile rechterbocht
f in, d: andere twee duiken op
io)mn cant in een linkse bocht.
ie staalblauwe Woens-
wdrecltse hemel blijft slechts een
lÈispeend spoor achter als de
)-j>ier ets zich van elkaar verwij-
Onder de perspex kap-
ben trekken de vliegers de
cjtuirknuppels naar zich toe: 5
d vijfmaal hun lichaamsge
richt drukt hen diep in de
boelen. Twee aan twee vlie-
naderen de vier T-birds
\lkaar weer, beide formaties
7i,]u//er. elkaar juist voor de ver
ren kruisen. Kapitein
n kapitein Helderweirt
fjomen van links, de kapiteins
pwan Dommelen en Sommer
vtan rechts. In enkele tienden
seconden zijn ze voorbij, op
\$)ef commando "Smoke now
:etfnge rookslierten achter zich
|cintrekkendPrecies volgens
teijet programma: bewonderend
commentaar op de verkeers-
R|>ren. "Loop now". Verticaal
tekken de T-33's, nog steeds
groepjes van twee, op voor
jjen locping. In het blauw van
He hemel kolken nu gigantische
witte rookspiralen. De gronde
diensten aan de rand van het
Woensdrechtse beton leggen
even het werk neer. De vier
van Woensdrecht, beter be
kend onder de naam Whisky
Four het befaamde stunt
team van de Koninklijke Lucht
macht maakt zich gereed
voor een nieuw seizoen.
HET schijnt een leuke sport
te zijn om enkele diagen
voor één van de „algemeen
erkende christelijke feestdagen"
vragen aan „voorbijgangers" te
stellen over dat feest. Leuk om
de belachelijke antwoorden die
op dergelijke wagen worden ge
geven.
Vaak verbonden met de sug
gestie, dat nog maar een enke
ling iets af weet van de bete
kenis van de feesten, die de
kerk viert. Laat staan, dat deze
dagen werkelijk als een "feest
worden gevierd en ervaren.
Weet u wat het woord Pink
steren betekent? Als Nederlands
woord zegt het niets. Het is dan
ook afgeleid van het Griekse
woord Pentécosté, wat betekent
vijftigste, namelijk vijftigste dag.
Pinksteren is immers 7 weken
na Pasen. Dat was ook bij de
Joden al zo.
Het kan wat op een woorden
spel gelijken, maar het heeft in
derdaad volop zin, Pasen dus de
eerste dag te noemen. Dèt was
nog eens een dag. Al wat de
bijbel ons te vertellen heeft, zou
je kunnen samenvatten als een
spreken over de dag. De dag, de
viotorie van Jezus Christus. Deze
dag daagt op de Paasmorgen.
Nota bene: Jezus dood gewéést,
opgestaan. Dat is een nieuw be
gin. Jezus' hemelvaart is de
voortzetting van deze dag. Een
heerlijke voorzetting. Voor Jezus
de behouden thuiskomst, de ha
ven, het bij Zijn Vader zijn.
Opdat we toch niet zouden
denken: Jezus is doodgebleven
of „weet ik wat er met Hem aan
de hand is", heeft Jezus hardop
gelbeden, zó dat het te horen
was: „Nu kom Ik bij U. Vader.
Dit zeg Ik, nog hier in de wereld,
om ze volkomen in Mijn blijd
schap te doen delen". Daar hebt
u de dag. Deze dag is nog wel
WOORD
VAN
BEZINNING
verborgen. Een wolk nam Hem
weg. De wolk is in de bijbel tel
kens de omhulling van de heer
lijkheid van God en Christus.
Want God is waarachtig niet on
zichtbaar, zoals zo vaak wordt
gedacht. Maar Hij houdt Zich
nog verborgen. Wat nog hele
maal niet betekent, dat er niets
van Hem te bemerken zou zijn.
Voor heel veel mensen te de
hemel, of moet ik zeggen het
heelal, of de kosmische ruimte
leeg. Hiermee correspondeert
dan ook het leven op onze pla
neet. Hoe vol en gevarieerd ook,
ten diepste is dit dan ook leeg
en zinloos.
Je kunt ook buiten het evan
gelie om, geen verstandig woord
spreken over de toekomst van de
wereld.
Dat is het bevrijdende van de
bijbel, de zekerheid, waarmee
ons gezegd wordt: de dag komt.
De dag, waarop Christus' over
winning stralend openbaar zal
Whisky four (W van Woens
drecht in het NAVO alfa-
fabet) heeft zich in de af
gelopen jaren een grote internatio
nale faam verworven. Vier instruc
teur-vliegers, de kapiteins H. J. J.
van Dommelen, (leider), R. A. Liem
(rechtervleugelman)eerste luite
nant H. P. M. Peerboom (linker
vleugelman) en kapitein J. B. Som
mer (staart) op Woensdrecht
gedetacheerd voor de opleiding van
jonge straaljagerpiloten vormen
dit Luchtmacht-stuntteam. De T-
33, doorgaans T-bird genoemd, is
de straaltrainer waarmee ze hun
perfecte formatiestunts uitvoeren.
Een betrouwbaar, wendbaar vlieg
tuig, zeggen ze zelf, en niet zo
ontstellend snel zodat het mogelijk
is onze aerobatics binnen de ge
zichtskring van het publiek uit te
voeren. Dat is voor formatievliegen
essentieel. De Amerikaanse Thun-
derbirds en Skyblazers bijvoorbeeld
twee straaljager stuntteams die
in het verleden een grote faam ver
wierven verdwenen soms minu-
wordien. Een overwinning waarin
God ons wil doen delen. Op die
dag zal er geen greintje, geen
zier duisternis meer te ontdek
ken zijn. Dan is het gedaan met
het leed, het onrecht, het gerod
del, het moorden, de dood, kor
tom: het kwaad.
Maar momenteel, met Viet
nam, de Kongo, Santo Domingo,
NAVO-perikelen, volle zieken
huizen en huwelijksmisère, enz.
enz. is er nog „nacht" genoeg
Zoveel, dat je alle geloof in de
dag kan verliezen.
Daarvoor is het Pinksteren ge
worden. Daar gaat het de Hei
lige Geest van Pinksteren om,
dat we de dag niet vergeten. De
Heilige Geest zorgt er onder an
dere voor, dat met de dag van
Christus in de hemel hier op de
wereld iets correspondeert.
Een volle hemel, een hemel
vol dag, mag ons moed geven in
veel dat donker is. De Heilige
Geest doet ongeveer hetzelfde
wat Radio Oranje in de oorlogs
tijd deed. Opdat wij het V-teken
blijven doorgeven.
En niet wanhopig worden of
ongelovig of boosaardig.
Paulus zegt: laten wij die dag
toebehoren, nuchter zijn, toege
rust met het harnas van geloof
en liefde en met de helm van de
hoop op de zaligheid. De Geest
houdt het geloof, de hoop en de
liefde in stand als de tekenen
van de dag, diie zeker komt. Hij
geeft ons daarin een uitrusting
mee, opdat we er tegen kunnen
en blijven geloven: God redt het.
Dankzij de Heilige Geest wordt
dit geloofd en verwacht, de eeu
wen door, ondanks de soms
monsterachtige afmetingen van
het kwaad. Dat is Pinksteren.
En nog veel meer.
H. Bouter,
herv. predikant in Leiden.
Kapitein H. J. J. van Domme
len (zie foto), 34 jaar, heeft 37000
vlieguren op zijn naam staan,
waarvan 3400 op straalvliegtuigen.
Opgeleid in 1951-'52 in Amerika
op T33 en F80 Shooting Star,
type-ervaring verder op F-84 G
Thunder jet en F-84 F. Thunder-
streak jachtbommenwerpers van
het commando tactische lucht
strijdkrachten. Op hem rust de
verantwoordelijkheid zijn teamle
den door alle stuntfiguren „heen
te trekken".
Kapitein J. B. Sommer, 32 jaar,
wiens plaats aan de staart van de
formatie is, heeft 1850 vlieguren,
waarvan 1700 op jets.
Kapitein R. A. Liem, 28 Jaar,
heeft 1750 vlieguren, de meeste op
jets. Maakte ten tijde van de kwes
tie Nieuw-Guinea met een Hunter-
jager negentig patrouillevluchten
boven dit junglegebied.
Eerste luitenant H P. M. Peer
boom, 30 jaar, heeft 2200 vlieg
uren, waarvan 2100 op straaljagers
van de tactische luchtstrijdkrach
ten. Opgeleid in 1955 In Canada
op Harvard en T-bird. Vliegt in
Whisky Four de moeilijkste posi
tie, de linkervleugel, dit seizoen voor
de tweede maal.
Kapitein A. Helderweirt, reserve-
lid van Whisky Four, maakt als
instructeur-vlieger deel uit van de
geïntegreerde Nederlands-Belgische
vliegopleiding op Woensdrecht. De
33-jarige kapitein is in 1953 in
België opgeleid op Spitfires en heeft
3200 vlieguren, waarvan 2000 op
jets. Hij is de beste all-round vlie
ger van het team; hij kan op elke
plaats invallen. In juli gaat hij
terug naar de Belgische vliegbasis
Whisky Four in de top van een looping boven het Veerse meer.
