Veroverend
Gershwin
musiceren 111
en Bernstein
blijf jong, blijf fit: fiets i
Groots eerbetoon
aan lielite muze"
Albert Verwey 100
jaar geleden geboren
camera natura
kunst
kadeióoscoQP
OVER,
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 12 MEI 1965
GLOIUEUS LUSTRUMCONCERT K. EN O.
„De Zauberflöte,
oorsprong en betekenis"
Verlucht met enkele fraaie illu
straties verscheen by Lemniscaat in
Rotterdam onder de titel „De Zau
berflöte, oorsprong en betekenis van
Mozarts opera" en met een voor
woord van prof. dr. Eduard Reeser
een vertaling door M. J. Le Nobel
van Alfons Rosenbergs „Die Zauber
flöte, Geschichte und Deutung von
Mozarts Oper."
Rosenberg zegt dat het in deze
opera in de grond van de zaak gaat
om de vraag: „hoe wordt men mens?"
Zijn studie geeft zowel een analyse
van de muziek, alsmede de achter
gronden van het werk, waarin over
leveringen uit 4000 jaren geestesge
schiedenis der mensheid, mythen
van Azië, sagen en sprookje van
Europa, het ware van het heiden-
het onvergankelijke van het
christelijk geloof en het verlangen
een ommekeer in de 18e eeuw,
een hoogst merkwaardig geheel
verenigd zijn. Alfons Rosenberg is
een kenner van de mythen en sym
bolen van het oude Egypte en Hel
las en blijkt een betrouwbare gids
te zijn op een terrein, dat nog gro
tendeels onontgonnen is. Motieven,
itleend aa de Egyptische mytholo
gie. verbonden met symboliek die
leefde en nog leeft in kringen van
vrijmetselaars en rozenkruisers, ma
ken een belangrijk deel van het boek
uit. Naar bekend waren zowel Mozart
als Schikeneder, de schrijver van het
Libretto, vrijmetselaren.
Prof. Reeser schrijft in zijn voor
woord „Uit dit van zoveel eruditie
getuigende boek kan men niet al
leen leren hoezeer het veelgesmade
tekstboek van Schikaneder doortrok
ken is van wijsgerige en politieke
ideeën, die in hoge mate het gezicht
van de 18de eeuw hebben bepaald,
maar evenzeer hoe onverbrekelijk de
muziek van Mozart met dit libretto
verbonden is".
Zin en bedoeling van deze opera
werden in dit boek diepgaand be
handeld.
Orkanen van applaus, uitbundige toejuichingen
en een bloemenhulde besloten het feestelijk ge
tinte en enthousiast gestemde Lustrumconcert van
K. en O., gewijd aan de lichte muze op hoog niveau.
Een veelzijdig programma, met composities van
twee geniale „gangmakers" daarvan: George Ger
shwin en Leonard Bernstein.
Medewerkenden waren het de nogerzarug raak te typeren.
al verhelen wij ons niet, dat de échte
Porgy met metalen kracht indertijd
vanzelfsprekend nog wel iets anders
te horen gaf.
Alweer: als ge deze „songs" hoort
van een Gershwin, die in deze opera
zocht naar een „eigen" expressie,
Rott. Philh. Orkest onder leiding
van Franz-Paul Decker, van de
klassieke muziek fantastisch ge
transformeerd tot een orkest, dat
zich ook in dit totaal andere gen
re volkomen thuis voelde en, zij
het na maandenlange voorberei
ding wonderbaarlijk goed geluk
te realisaties deed horen, het
Rott. Conservatoriumkoor. een
goep jeugdige vrouwelijke en
mannelijke studerenden, onder
directie van Kees Stolwijk voor
hun taak perfect berekend en het
sympathieke solistenkwartet
Carmen Priëtto (sopraan), Hen-
riëtte Klautz (alt), George Hü-
mer (tenor) en Ger Smit (bas).
Zij allen schonken een onver
getelijke avond, die klonk als een
klok, een avond van hartverove-
rend melodieus musiceren!
Als Inzet: Gershwins impressie
„An American in Paris", méér „Ame
rikaans" dan „Parijs" van sfeer. Een
van de vele wei-ken van deze op 11
juli 1937 op 39-jarige leeftijd beslist
veel te vroeg overleden componist.
Want hoe oneindig veel had men
nog van hem kunnen verwachten!
Zijn „American in Paris" beleefde in
1928 in Carnegie Hall onder Walter
Damrosch de eerste uitvoering en
g.etuigt, gelijk zijn van 1924 dateren
de „Rhapsody in Blue", van inven
tieve kracht. Vondsten, opgedaan in
het daverend stadsgewoel, waarin de
claxons domineren. Deze iets te lang
ademige compositie, waarvoor Gersh
win zijn notities maakte tijdens zijn
verblijf in Wenen in een hotel
kamer zonder piano! is een uit
gelaten, lichtelijk ironisch, effectvol
werk geworden. Het heeft de wereld
veroverd, zowel op het concert- als
balletpodium, voor de revue „Show
Girl". De zeer zwaar bezette instru
mentatie véél koper maakt de
vertolking ervan buitengewoon moei
lijk. Het kin doorzichtiger en pétil-
lanter klinken dan op deze avond,
hoewel in vele passages toch een
ideale vertolking dicht benaderd
Uit de rijke schat aan melodieën,
welke Gershwins aangrijpende opera
„Porgy and Bess", waaraan wij in
dertijd een uitvoerige beschouwing
wijdden naar aanleiding van de
schitterende vertolking door een
Amerikaanse negergroep in het
Haagse Gebouw v. K. en W„ kreeg
men hierna enkele geïnspireerde
hoogtepunten te horen: de ouverture,
het innige, tedere wiegelied „Sum
mertime", het droeve „My man *s
gone now", het sarcastische „ït ain't
necessarily so" en tenslotte de
Finale.
De Mexicaanse, thans in Bazel
wonende sopraan Carmen Priëtto
bleek met haar opgaven volkomen
vertrouwd en triomfeerde speciaal in
de hogere liggingen. Ook Ger Smit
daarin reeds veelszins slaagde en
voorts een doeltreffende gooi deed
naar de „grotere" vorm, denkt een
ieder: „Wie de Goden liefhebben,
nemen zij vroeg tot zich".
Het was een ware verrukking en
een verademing deze sublieme frag
menten weer eens te horen.
Na de pauze zette de stroom aan
emotievolle indrukken zich voort
tijdens de syncopisch-ritmisch ge
compliceerde, markante fragmenten-
stroom uit Bernsteins wereldberoem
de „Westside story", waarmee wel
haast een ieder door de film kennis
heeft gemaakt. Bernstein, die o.a.
met zjjn „Age of anxiety" bewezen
heeft, ook in het ernstige genre eon
ware meester te zijn, toont zich hier
een al even opzienbarend meester in
opgaven, waarin, gelijk ook bij
Gershwin het geval is, het jazz
element een belangrijke rol vervult.
Wie denken mocht, dat het een
voudig is, deze „semi-klassieke"
muziek uit te voeren, heeft het
radicaal mis. Wij kunnen dan ook
Herdenking in Concertgebouw
Op 15 mei is het 100 jaar ge
leden dat de dichter Albert Ver
wey werd geboren. De geboor
tedag van deze jongste der
„tachtigers" wordt vanavond
herdacht in de kleine zaal van
het Concertgebouw in Amster
dam met een muzikaal-literair
programma Een wolk van
lachen en geween". Deze titel
is ontleend aan een regel uit
Verwey's gedicht „Nieuwjaars
morgen".
Het programma zal bestaan uit
vooidracht van brieven, gedichten,
liederen en toneelfragmenten, het ge
heel geiliustreerd met dia's. Het zal
een beeld trachten te geven van ver
wey's leven, toegespitst op de meest
dynamische periode „De jeugd van
een dichter". Het programma wordt
De samensteller en regisseur
Pons Eickholt, hoopt de dichter, zijn
vrienden en tijdgenoten (onder wie
Willem Kloos en Prederik van Eeden)
zijn critici, en de dichters die hU
bewonderde (zoals Shakespeare,
Michel Angelo, en Shelley) tot leven
te brengen door de mond van studen.
ten van de faculteitsvereniging voor
Nederlandse letteren Helios, aan de
Universiteit van Amsterdam.
De sopraan Magdo Luanagy en de
bariton Frans Schouten zullen met
pianobegeleiding van Erna de
Bruijn, verzen zingen van Verwey,
Shakespeare en Michel Angelo, op
muziek van Piet Ketting, Herman
Mulder. Hugo Kauder, Hugo Wolf,
Geza Prid, en Maurice Ravel. Voor
de instrumentale intermezzi zjjn
composities van Elig Satie en Albe
nis gekozen.
geschenk van de week van de fotografie
boekje vol tips en trips en fotowenken
Mooi eo praktisch boekje: „CAMERA
reCREATIE". Tot 15 mei bij uw fotohandel.
Meenemen en meer kans maken in de
Nationale Foto- en Filmwedstrijd.
Minister Fayat verklaart:
Meer culturele samenwerkiri
Belaië - Nederland
„Het moet mogelijk zijn, dat
Nederlands-België afzonderlijk
met Nederland en Franstalig
België afzonderlijk met Frank
rijk aan culturele samenwerking
en integratie doet. België heeft
culturele akkoorden met Neder
land en met Frankrijk, maar er
kan méér worden gedaan".
Dit heeft de Belgische vice-minis-
ter van Buitenlandse Zaken, de heer
H. Fayat, in een interview met het
Vlaamse blad „De Standaard" ver
klaard.
Hij voegde hier aan toe, dat een
dergelijke afzonderlijke samenwer
king via daartoe geschikte organen
beslist geen afbreuk behoeft te doen
aan bet unitaire karakter van de
Belgische staatsstructuur.
„Het komt mjj voor, dat er op het
gebied van radio en televisie een
echte gemeenschap tussen de
Franstalige landen bestaat, die
mogelijk is doordat ook de officiële
instanties hun medewerking verle
nen. Waarom zouden wij ook voor
gewenst
het Nederlandse taalgebied nieti
die richting denken en ijveren?|
„Tussen Nederland en Ylaandj
moet er evenwel een vaster conj
komen", aldus minister Fayat. „1
onze Franstalige landgenoten is
vanzelfsprekend, dat zij zich cul
reel op Frankrijk afstemmen.
Vlamingen aanvaarden niet zo
makkelijk, dat onze noorderbuur
toon moet aangeven in het hele
deriandse taalgebied. Beiderzijds
den wjj nog aan zelfoverschttinj
eigenwaan".
Hierboven een overzicht
van orkest en koor tijdens het
schitterende Lustrumconcert van
K. en O. Op de voorgrond de
solisten Ger Smit en Carmen
Priëtto.
niet anders dan onze grote bewon
dering uitspreken voor de wijze,
waarop het Rott. Philh. Orkest hei
wezen van deze muziek onderkend,
„geproefd" en schitterend gerepro
duceerd heeft. Onder de meeslepende
leiding van Franz-Paul Decker, die
ook in dit genre een welhaast onge
dachte, bezielende inspirator was,
elk détail feilloos en met een heilig
vuur belichtend.
Perfecte solisten voor Bernsteins
razend moeilijke opgaven met alle
uiteenlopende karakeristieken, moe
ten met een lantaarn gezocht wor
den Maar naast Carmen Priëtto en
Ger Smit was men zo gelukkig ge
weest ook in de voor het juiste
idioom voorbeschikte alt Henriêtte
Klautz en de soms te weke tenor
Georg Hümer krachten van gunstige
kwaliteit voor deze aaneenschakeling
van sublieme fragmenten te vinden.
Wie herinnert zich niet het ontroe
rende „Maria", de tedere „Balcony
scene", het oergeestige „Cool", het
„To night" (quintet) of het „I feel
pretty", waarin de intens gevoelige
Carmen Priëtto zich ook als ras
actrice openbaarde?
Telkens en telkens klaterde het
opgetogen applaus op voor deze serie
unieke prestaties, waarbij ook die
van de voortreffelijk gedisciplineerde
jeugdige koorleden, voor wie deze
muziek „als op het lijf" geschreven
leek, met eer genoemd mogen.
De climax op deze avond kon
eigenlijk onmogelijk hoger opgevoerd
worden. Wie nu nog geringschattend
beweren wil, dat er in het lichte
genre geen briljante dingen tot
stand kunnen komen, moet in den
vervolge maar liever zjjn mond hou
den!
Het is een probleemloze „bevrij
ding" geweest, naar al deze parels
in volledige overgave te mogen
luisteren.
K. en O., heeft ons werkelijk bij
dit 20-jarig bestaan iets uitzonder
lijks geboden, dat bii de tallozen, die
er oorgetuige van zjjn geweest, een
nimmer te verdringen indruk heeft
achtergelaten.
Het was een grandioze avond!
H.
Geschenk van
2300 gulden
Internationaal Aanwinsten voor
Het opwindende, in elk op
zicht verrassend-b oeiende
Lustrumconcert van K. en O.
is met een onverwachte ver
rassing ingezet: namens de
Groene kaarthouders" heelt
de voorzitter van het actie
comité, de heer J. A. van
Haaren, K. en O. voorzitter
prof. dr. Brouwer een gelds
bedrag van niet minder dan
2300 gulden aangeboden, ten
einde een blijvende herinne
ring te plaatsen in het Cul
tureel Centrum", dat K. en
O. mettertijd hoopt te bou
wen. De heer Van Haaren
heeft daarbij tevens met die
pe erkentelijkheid gememo
reerd, hoe ontzettend veel K.
en O. gedaan heeft voor de
verheffing van het muzikale
peil in onze stad.
Met een geestig woord heeft
prof. Brouwer dank gebracht
voor de gelukwensen en dit
grootse geschenk.
orselconcours
L
Aan het 15de internationaal orgel-
improvisatieconcours dat dinsdag 6
juli in de grote kerk in Haarlem
wordt gehouden nemen deel Arie
Keijzer (Middelharnis) (winnaar van
vorig jaar), Anders Bondeman (Ek-
sjö, Zweden), Lionel Rogg (Genève)
en Daniel Roth (Parys).
Maandag 5 juli concerteren de le
den der jury de heren Ralph Dow-
nes (Londen), Piet Kee (Heemstede)
en Hans Klotz (Keulen).
Voor vrijdag 9 Juli staat op het
programma een concert waaraan de
organist Albert de Klerk, het Groot
Omroepkoor onder leiding van Henk
Spruit en het Windsbacher Knaben-
chor onder leiding van HansThamm
zullen meewerken. Op het program
ma staat o.m. de mis in e-moll van
Bruckner.
De zomeracademie voor organisten
wordt voor de elfde keer gehouden
van 11 tot 30 juli.
Bronzen Chinese
klok: f280.000
Eer- bronzen klok van een ruim
20 eeuwen oud Chinees klokkenspel
is gisteren in Londen op een vei
ling verkocht voor 28.000 pond.
(f280.000). De klok met een diame
ter van 52.5 cm was afkomstig uit
de Brusselse collectie van Adolphe
Stooclet.
Van de overige klokken van het
klokkenspel zijn er twee in het
Fogg-museum in Cambridge in Mas
sachusetts en één in het Amster
damse museum van Aziatische kunst.
Nederlandse kunst
in Djakarta
In Djakarta is gisteren een door
de Nederlandse ambassade georga
niseerde tentoonstelling van grati-
sche kunst, reproducties van schil
derijen en foto's geopend, die de
naam draag „Veelzijdig Nederland".
Dit is de eerste Nederlandse ten
toonstelling in Indonesië na het her
stel, nu ongeveer twee jaar geleden,
van de Nederlands-Indonesische be
trekkingen.
Relief van dichter
Leopold onthuld
In het Rosarium achter de tuin
van het museum Boymans- Van
Beuningen in Rotterdam heeft de
wethouder voor kunstzaken mej. mr.
J. Zeelenberg gistermiddag een
bronzen relief van de dichter J. H.
Leoi>old onthuld. Het relief werd in
opdracht van de gemeente Rotter
dam door de Amsterdamse beeld
houwster Charlotte van Palland ver
vaardigd, ter gelegenheid van de 100
ste geboortedag van de dichter.
J. H. Leopold vestigde zich in 1891
als jong dichter in Rotterdam en
bleef daar tot zijn dood in 1925 wo
nen.
„Het Nijenhuis"
De stichting „Hannema - De
Stuers Fundatie" in het kasteel „Het
Nijenhuis" bij Heino (O) heeft een
schilderij van Abraham van Beye-
ren ten geschenke ontvangen. Het
werk is omstreeks 1655 geschilderd.
Het is een stilleven van zeevissen
met een doorkijk naar een storm
achtige zee. Het schilderstuk werd
in 1882 door de verzamelaar Victor
de Stuers in Parijs verworven.
Voor de afdeling hedendaagse
kunst werden geschonken een kop
in brons, door de Franse beeldhou
wer Dodeigne in 1964 vervaardigd,
benevens het schilderij „Liggend
beest" van de Rotterdamse schilder
Matthieu Ficheroux uit hetzelfde
jaar.
Int. volksdansweek
in Alkmaar
lan vrijdag- 9 juli tot zondag
avond 11 juli houdt de Ned. Volks
dansvereniging in Alkmaar een in
ternationale volksdansweek, waar
aan ongeveer 600 volksdansers zul
len meewerken uit Zweden, Engeland,
Frankrijk, Israël, Schotland, Bulga
rije, Joego-Slavië, Griekenland en uit
ons eigen land. Op het programma
voor de deelnemers staat o.m. een
bezoek aan de Alkmaarse kaasmarkt,
een orgelconcert in de St.-Laurens-
kerk, een kaasmaaltijd op het Waag-
plein en een ontvangst door het ge
meentebestuur in het stadhuis.
Zaterdag 10 juli zullen de dans-
leiders les geven aan de Nederland
se volksdansers, die uit het hele land
naar Alkmaar komen, 's Avonds tre
den alle dansgroepen met eigen mu
zikale begeleiding op in de grote vei
linghui voor genodigden, onder wie
de gastoudérs van de buitenlandse
dansers.
Zondag 11 juli zal de veilinghal het
toneel zyn van een volksdansbal,
dat tot zes uur duurt en waarbij
de 600 deelnemers de Europese ge
dachte tot uiting zullen brengen.
'c Avonds vertrekken de buiten
landse dansers naar Nederlandse
volksdansgroepen, die hun tot 19 ju
li gastvrijheid zullen verlenen.
Israël-museum
feestelijk geopend
Het pas gebouwde „Israël Museum"
dat op een top van een heuvel
ten westen van Jeruzalem staat is
gisteren officieel geopend door pre
sident Sjazar en mevrouw Rachel
Sjazar.
Tweeduizend gasten, o.w. Israëli
sche ministers, vele diplomaten en
meer dan 600 personen uit het bui
tenland woonden de plechtigheid
bU-
Premier Levi Esjkol noemde het
museum „een centrum van studie
van de schatten van de geest".
Er kwamen honderden gelukwen
sen uit de gehele wereld binnen
waaronder ook een van de Ameri
kaanse president Johnson.
Dichter Jewtoesjenli
gaat naar Italië
De Sowjetrussische dichter Jew
sjt-nko zal volgende week een be
aan Italië brengen, zo heeft
Italiaanse culturele groep me
deeld. Dit duidt erop dat Jewtoes
ko niet langer in ongenade is.
Hij zou twee jaar geleden i
een bezoek aan Italië gebracht
ben, maar toen arriveerde kort
zijn komst een telegram van
vrouw van Jewtoesjenko, we
meegedeeld werd dat hij ziek
en niet kon komen. Kort tev
hadden de toenmalige pre
Chroesjtsjow en de Russische sc
versvereniging de dichter aangi
len.
Enkele dagen geleden arrii
de in Italië een telegram van
toesjenko waarin deze meedeelde
geduldig te wachten op zijn be
aan Italië. De Russische dichte:
op verscheidene bijeenkomsten
dichten voorlezen en vragen be
wooiden. De eerste vindt 21
plaats in Turijn.
Dit wordt het eerste bezoek
Jewtoesjenko aan het buiter
sinds 1963.
Aflvertentle
I schakelen op
AARDGAS?
een NAAM in GAS!
GAShaarden - GASfornuizen
GASkookplaten en -comforer
Twents Jeugdfestivs
gaat niet door
(Van onze correspondent)
Het Twents Jeugdfestival
werkende jongens en meisjes i
leeftyd van 17 tot 21 jaar, dat
26 t.m. 29 mei in Enschede zou
den gehouden, gaat wegens g<
aan belangstelling niet door.
Stichting Twents Jeugdfestival 1
twee keer ongeveer 700 bedryve
Twente en de Gelderse Achter
aangeschreven maar totnutoe
ben zich slechts 26 personen op|
ven
De geringe belangstelling wij
Stichting aan de maand mei
doordat er in deze maand al
vrije dagen zijn, ongeschikt, is
de fabrieken om nog meer vr
geven. In Apeldoorn waar
maand eenzelfde Jeugdfestival
in Enschede wordt gehouden, 1
men dezelfde moeilijkheden,
zyn maar 56 aanmeldingen bin
gekomen. Hiermee is het Tv
Jeugdfestival echter niet defir
van de baan. Organisatoren h
in het najaar of anders volgend
jaar het Festival alsnog te hou
(Advertentie)
Oude fietsen zijn vaak niet veilig meer.
Koop op tijd zo'n soepel rijdende nieuwe fiets!
