In dertiende eeuw deed men
bijna 3 jaar over pauskeuze
IN ROME BEZINT MEN ZICH OP
KIEZEN VAN „DE ZWARTE PAUS"
Kerkelijk Leven
ROME EN DE
TOLERANTIE
Rijksweg 4A wordt verbeterd
Brand in Laakkerk:
nu -ll2 jaar geëist
Libanese president
bij Paus Paulus
Oostduitser in
West-Berlijn
gearresteerd
Bonn moet streven
naar betrekkingen
met Oost-Europa
FRANSE STEUN
AAN LIBANON?
DAMES TEGEN
DUITSLAND
NKS-j eu gd toernooi
Italiaanse titels j
Bueno en
Mulligan
winnen
LEIDSCH DAGBLAD WOENSDAG 12 MEI 1965
(Van
correspondent)
JEZUÏETENORDE
MACHTIGE ORDE
Dat het geen overbodige maatre-
ij was, bleek een halve eeuw later,
en na de dood van Clemens IV
kardinalen in het pauselijke
litis te Viterbo bijeen kwamen. Na-
it zij zeventien maanden hadden
rjaderd, ging men er, op raad
de later heilig verklaarde Bona
ura, toe over hen op te sluiten,
i ze nog niet opschoten kregen zy
eeds minder te eten en tenslotte
>t men het dak van het paleis
breken, zodat zij aan weer en
waren blootgesteld. Na twee
negen maanden en twee dagen
wg de kerk een nieuw hoofd: Paus
regorius X (1271-'76).
Niet veel verschillend is de keuze
n de generaal-overste der Jezuiten
4e. Deze week wordt zoals wij reeds
het kort hebben gemeld, te Rome
>r de keuze van een
Een paus, dat weet tegenwoordig ieder wel, wordt gekozen door
Je kardinalen in een conclaaf, dat laatste woord betekent ,,met
jeutels" afgesloten ruimte. Het is een gebruik, dat dateert uit het
aar 1218, toen de kardinalen in Perugia bijeen waren gekomen
„neen nieuwe paus te kiezen en daarbij zoveel tijd verspilden, dat
|e ongeduldig geworden bewoners van Perugia de kerkvorsten
waarop vrij snel Honorius Savelli tot hoofd der kerk
l'ekozen werd.
nieuwe generaal der machtige orde
gehouden. Op 5 oktober jl. stierf Jean
Baptiste Janssens, die gedurende bij
na dertig jaren aan het hoofd
van de orde stond. De Belgische
„zwarte paus" (dit is de naam, waar
mee de volksmond de generaal der
Jezuïeten pleegt aan te duiden) is
75 jaar oud geworden.
De stemgerechtigde paters, 234 in
totaal begonnen hun algemene con
gregatie op 7 mei in het grote, som
bere gebouw in de onmiddellijke na
bijheid van de St. Pieterskerk, waar
zij sedert enkele tientallen jaren hun
hoofdkwartier hebben. Een der be
langrijkste punten is de vraag of
de generaal ook in de toekomst, zoals
tot nu toe steeds gebruikelijk was
benoemd moet worden voor het le
ven dan wel voor een periode van
bijvoorbeeld twaalf of vijftien jaar.
Een deel der paters is van oordeel,
dat wanneer de generaal te oud
wordt hij niet langer in staat is de
ontwikkeling der maatschappij vol
doende te begrijpen en te volgen en
dat hij dan nalaat net werk van
de orde aan te passen aan de tijds
omstandigheden, voor zover natuur
lijk als zulks gewenst is. Tegen die
opvattingen bestaat echter een ster
ke oppositie.
Leven op water en brood
De keuze van de generaal gaat
nog steeds volgens de oude voor
schriften, zoals die zijn vervat in de
regel der orde, opgesteld door de
stichter Ignatius van Loyola.
Op de grote dag krijgen de pa
ters, nadat zij allen hun dagelijkse
mis hebben opgedragen, een wat uit
gebreider ontbijt en verenigen zich
daarna in de zaal, die met sleutels
wordt afgesloten en die zij niet meer
zullen verlaten voor zij de nieuwe
generaal hebben gekozen. Als levens-
nr.ddelen staan hun alleen water en
brood ter beschikking. De stemmin
gen worden herhaald, tot één der
paters de absolute meerderheid heeft
verworven, in dit geval dus 118. de
helft van 234 plus 1 De gekozene mag
niet weigeren het amot te aanvaar
den. Zijn macht is onbeperkt als die
van een absolute koning en alle Je-
zuieten, waar ook ter wereld, zijn
aan hem gehoorzaamheid verplicht
al zou dit hun leven kosten.
Keurtroepen der kerk
De macht van de orde, waarover
in het verleden nogal eens vreemde
fabeltjes werden verteld, berustte en
berust grotendeels ook heden nog op
hun werkzaamheid als opvoeders. De
geloften, die zij afleggen (kuisheid,
gehoorzaamheid, enz.) omvatten niet,
zoals dat bij de bedelorden het ge-
Nü
•'•al meer dan
300 000
enthousiaste
VW-rijders in
Nederland!
ZeLhem vak.
NED. HERV. KERK.
Beroepen te Vllsslngen, 1
buitengew. werkz., J.
«ganger van J- J
jz. Herv., al<
Hakkesteegt) (toez.) B. Ktopman
Ikwerum; te Vin/keveen J. Smit te
erkendamte Nunspeet (4e pred. pl.)
den Besten te Hulzen (N.-H.); te
«hoven, tot pred. v. bijz. werkz.)
Inilenstonderw. op scholen voor
ez. onderw.) J. D. v. d. Bank.
slijk pred. te Beek.
genomen naar Appelscha (toez.)
- - - oot te Haric
6Wvern,l
buitengew.
1 de generale synode.
(legerpred.) S.
»ten) H. W. Ooistee te Zuidlaren.
GEREF. KERKEN
kroepen te Aduard en te Boorn-
fpun-Kortehemmen C. v. Ommen,
(Weiyk vrij gem. pred. te Hattem,
BEREF. KERKEN VRIJGEMAAKT
Beroepen te Rozenburg, P. Deddens
CHR. GEREF. KERKEN
Aangenomen naar Leerdam P. Sneep,
1 te Vlaardingen. die bedankte
Kïundert. Oosterbeek. Urk en voor
'erkendam.
Dr. J. Wijtzes hoogleraar
in Kampen
De generale synode der Ger. Ker
ken, die gisteren te Middelburg haar
zittingen is begotnnen heeft in 't mo-
deramen gekozen tot praeses ds. P.
van Strien te Delft en tot assessor
dr. P. G. Kunst te Amsterdam, tot
eerste en tweede scriba ds. N. E. van
Loo te Sneek en ds. J. R. Hommes
te Groningen.
In besloten zitting werden enkele
zaken behandeld over de Theologi
sche Hogeschool te Kampen.
De synode heeft benoemd tot bui
tengewoon hoogleraar voor het on
derwijs in het Latijn en Grieks en
tevens als hoofd van de tweejarige
opleidingscursus dr. J. Wytzes, rec
tor van het Marnix-gymnasium te
Rotterdam. Voorts heeft zij benoemd
tot lector van het onderwijs in het
Hebreeuws drs. J. C. de Moor te
Kampen. De synode heeft besloten
'voor de moeilijkheden die gerezen
zyn inzake de deputaten van de
geestelijke verzorging van zeemacht
en luchtmacht en het contact in
overheidszaken-militair een kleine
commissie te benoemen van vijf le
den, die zal pogen de gerezen con
troversen op te lossen. De synode
zal in de tweede helft van juni bij
eenkomen om deze zaak nader te
bespreken.
val is, de armoede. De Jezuieten
houden zich bezig met studie en hun
regel leert, dat stoffelijke zorgen een
belemmering vormen voor de studie.
Het is allerminst eenvoudig Jezuiet
te worden. De eisen, die aan deze
keurtroepen der kerk worden gesteld,
zijn razend hoog. Uit hun colleges
zijn door de eeuwen heen de op
voeders voortgekomen, die aan de
zonen van regerende vorstenhuizen,
aan de hoge adel en in het alge
meen aan de jongelui, die voorbe
stemd zijn 'n leidende rol te spelen in
de maatschappij, onderricht te geven
Dit verklaart hun ongehoord grote
invloed op de geschiedenis in de
R. Katholieke landen. De orde heeft
machtige vijanden gehad en werd
in de tweede helft der achttiende
eeuw vervolgd en door Paus Cle
mens opgeheven. De toenmalige
generaal, een Italiaan, pater Ricci,
is in gevangenschap te Rome ge
storven. De enige plaats, waar de
Jezuieten in die periode nog werden
geduld was het Rusland van Cathe-
rina II. In 1814 heeft Paus Pius VII
de orde opnieuw erkend en thans is
zij bloeiender en machtiger dan ooit.
OECUMENISCHE
PROBLEMATIEK
In de gisteren te Amsterdam ge
houden vergadering van de synode
van de Evangelisch-Lutherse Kerk
kwam o.m. aan de orde de bespreking
van het door de synodale commissie
het dagelijks bestuur van de
kerk gevoerde beleid. Er werd
uitgebreid aandacht besteed aan de
oecumenische problematiek. De Lu
therse kerk blijft zich stellen achter
het plan, dat de synode van 1962
opgesteld had om te komen tot een
intenser contact met de leiding van
de verschillende kerken in Neder
land. Met vreugde werd kennis ge
nomen van de plannen in de Oecume
nische Raad om te komen tot een
nationaal beraad van kerken. De sy
node achtte dit een betere weg dan
dat men incidenteel in de plaatse
lijke gemeente tot oecumenische een
wording zou komen. Men uitte zijn
reserve over plannen, die met be
trekking hiertoe reeds werden toege
zonden aan de plaatselijke oecumeni
sche raden.
In de middagvergadering werden
de verslagen van verschillende raden
besproken. Curatoren van het Lu
thers seminarium deelden mee dat
10 studenten zich cp het predikant
schap voorbereiden.
In de avondvergadering werden
enkele wijzigingen besproken in de
ordening betreffende de proponenten.
bij pij'M
„Het maken van
verwijten is goedkoop"
Het maken van verwijten aan
„Rome" met betrekking tot de tole
rantie terwijl men blind is voor eigen
intolerantie zoals het protestan
tisme vaak heeft gedaan is goed
koop, aldus dr N. J. Hommes, gere
formeerd predikant te Rotterdam, op
de algemene vergadering van de
evangelische maatschappij in Utrecht
waar hij sprak over „Rome en de
tolerantie".
De Rijksweg 4A is op ver
scheidene plaatsen aan het ver
zakken. Daartegen moeten maat
regelen worden genomen. Aan
de noordelijke kant van de over
gang van de spoorlijn Leiden
Utrecht wordt één van de rijba
nen onder handen genomen. Het
verkeer zal daarom over de an
dere rijbaan moeten rijden. Op
de foto is men bezig, de midden
berm te bestratenzodat het ver
keer hier over heen kan. Er is
een maximumsnelheid van onbe
perkt via 90 en 70 kilometer tot
50 kilometer. De werkzaam
heden zullen enkele maanden in
beslag nemen. Er zal rekening
moeten worden gehouden met
het ontstaan van files.
(Foto Leldsch Dagblad)
(Van onze Haagse correspondent)
De officier van Justitie bij de
Haagse rechtbank heeft gisteren zijn
tegen de achttienjarige Haagse
machinebankwerker, die in februari
het vorige jaar de gereformeer
de Laakkerk aan de Isingstraat in
brand heeft gestoken en deel heeft
genomen aan een roofoverval, ver
laagd tot viereneenhalf jaar met af
trek en ter beschikkingstelling. Aan
vankelijk was de eis zes jaar met af
trek en ter beschikkingstelling.
Ook herzag de officier van Justi
tie zijn eis tegen een 24-jarige mon
teur, die eveneens zou hebben deel
genomen aan de roofoverval op .een
63-jarige beheerster van een drogis
terij aan de Hugo de Grootstraat.
Hier verlaagde de officier zijn eis
zes tot vijf jaar met aftrek, als
mede ter beschikkingstelling.
Deze laatste verdachte heeft steeds
ontkend iets met deze roofoverval
uitstaande te hebben gehad. Zijn
•dediger drong bij de behandeling
Zij besloot voorts dat zij haar zit
tingen zal voortzetten op 31 augustus
in de "Blije Werelt" te Lunteren.
Zij zal dan vier weken zitting hou-
voor de rechtbank aan op een con
frontatie van deze verdachte met de
beheerster van de drogisterij, die niet
had plaatsgehad vanwege de zwakke
gezondheid van de vrouw. Ten einde
deze confrontatie alsnog te laten
plaatsvinden heropende de recht
bank het vooronderzoek.
Bij de voortgezette behandeling,
die gisteren plaatshad, bleek, dat de
vrouw de monteur met zekerheid
heeft herkend als een van de roof
overvallers tijdens de confrontatie
voor de rechtercommissaris.
In zijn requisitoir zei de officier
van Justitie, dat hij na een nader
contact met de psychiaters, die de
verdachten hebben onderzocht de
door hem geëiste straffen enigerma
te wilde herzien. Hij zei, dat rtaar
zijn overtuiging de monteur de ini
tiatiefnemer is geweest bij de roof
overval, waarbij de vrouw met een
strijkijzer ernstig werd gewond.
Uitspraak op 25 mei.
Ter gelegenheid van de Britse
week in Amsterdam is gistermid
dag deze Engelse luchtkussen
boot in zes uur de Noordzee
overgestoken om de festiviteiten
[uister bij te zetten. Bij IJ muiden
werd de kust bereikt.
De Libanese president Helou is
gisteren door Paus Paulus in parti
culiere audiëntie ontvangen. Aange
nomen wordt, dat daarbij is gespro
ken over de oppositie in het Midden-
Oosten tegen de verklaring van het
Vaticaans concilie over joden.
Uit Beiroet wordt vernomen dat
in de Arabische pers berichten zijn
verschenen, dat Helou de Paus zou
vragen een Vaticaanse verklaring,
waarmee de joden worden vrij he -
sproken van godsmoord uit te stel
len.
Het document van de verklaring
wordt thans opnieuw bestudeerd
door het Vaticaanse secretariaat
voor eenheid onder de Christenen,
waarna het in september voor de
tweede maal aan het concilie zal
worden voorgelegd.
Mohammedaanse en Christelijke
bladen in de Arabische wereld heb
ben de audiëntie van Helou bij de
Paus gesteund en daarbij gewezen
op het belang van steun van het Va-
ticaan in het Arabisch-Israëlisch
conflict.
De Westberlijnse politie heeft gis
teren de 36-jarige Oostduitse inge
nieur Horst Stein gearresteerd, die
met zijn vlucht uit Oost Berlijn de
arrestatie van twee Westberlijners
daar heeft veroorzaakt. Hij zal zich
op 28 mei voor de rechtbank moeten
verantwoorden wegens ernstige vrij
heidsberoving. Stein vluchtte vorige
maand uit het oostelijk stadsdeel met
behulp van een dagpasje, dat hij had
ontfutseld aan de 26-jarige West-
berlijner Dieter Mahrhold. Deze
werd samen met zijn 21-jarige vriend
Jurgen Rehbein op Goede Vrijdag
door de Oostduitse politie gearre
steerd, toen ze het verlies van Mahr-
holds bezoekerspasje aangaven.
Stein had eerder aangeboden, naar
Oost-Berlijn terug te keren in ruil
voor de vrijlating van de twee West
berlijners, maar de Oostduitse auto
riteiten hebben dit aanbod genegeerd
en zijn Steins uitlevering blijven
eisen. Hij werd in West-Berlijn niet
eerder gearresteerd, omdat men
hem de kans wilde geven uit eigen
beweging naar Oost-Berlijn terug te
keren.
voordat zij de gestalte
de Roomse Kerk, voor
wat tolerantie en intolerantie betreft
de verkeerde weg op is gegaan. In
„dwing ze om in te gaan" uit het
Lucas-evangelie een noodlottige exe-
dit verband dacht hij o.m. aan
Augustinus, die volgens de Duitse
geleerde Reuter met recht de eerste
grootinquisiteur van de kerk kan
worden genoemd, omdat hij aan het
gese heeft gegeven. Dr. Hommes
meent, dat hierin het begin ligt van
de tragiek van alle intolerantie in de
geschiedenis van de kerk. Naar zijn
oordeel zijn hieraan zowel bet pro
testantisme als het rooms-katholi-
cisme schuldig.
Gelukkig, aldus dr. Hommes, komt
men nu zowel binnen de protestantse
als binnen de R.-K. Kerk steeds meer
tot het besef, dat elke hulp van de
staat vrijwillig moet worden losge
laten als men de vrijheid van het
evangelie waarlijk wil beschermen.
Volgens hem gaat het bij het to
lerantieprobleem in wezen om de
functie van de staat in de worste
ling tussen waarheid en dwaling.
Elke gedachte alsof hier enige dwang
van de zijde van een kerkgemeen
schap of van de staat heilzaam zou
kunnen zijn, noemde hij een nood
lottige dwaling. Geloof, aldus dr
Hommes, is een geschenk Gods en
daaruit volgt, dat elke uiterlijke
dwang een aanval is op de soeverei
niteit van God, die de enige mees
ter van het geweten is.
De voorzitter van de Amerikaanse
senaatscommissie voor buitenlandse
betrekkingen, Fulbright, heeft giste
ren tydens een voordracht in Wenen
verklaard, dat West Duitsland krach
tig moet streven naar uitbreiding van
zyn economische en culturele betrek
kingen met de Oosteuropese landen.
Van bijzonder belang zou zijn een
„praktische verzoening" met Polen,
tegen de prijs van erkenning van de
Oder-Nelse-grens. Alleen wanneer
het de Oosteuropese landen duidelijk
wordt, dat ze van het Westen, en
speciaal van Duitsland, niets te duch
ten hebben kan men van hen toe
stemming tot hereniging van Duits
land verwachten, aldus de Ameri
kaanse senator.
Advertentie
Twee Libanese dagbladen meldden
gisteren, dat Frankrijk heeft beslo
ten steun te geven aan het Ara
bisch plan het Jordaanwater om te
leiden en het aan Israël te onthou
den Voorts zou Frankrijk stappen
hebben ondernomen voor de verkoop
van Mirage-straaljagers aan Liba
non. Het Franse ministerie van I
tenlandse Zaken heeft geweigerd
commentaar te geven op deze berich
ten. Het heeft verwezen naar h>
Frans-Libanese communiqué dat
uitgegeven aan het eind van het r
cente officiële bezoek van president
Helou aan Frankrijk.
Het Nederlands dameshockey-
elftal komt zaterdag 15 mei
in Zwolle in de volgende opstelling
in het veld tegen de Duitse dames:
doel: José Stoots (Racing), achter:
Marije Alsbach (Laren) en Len Nol-
te (EMHC), midden: Fuus Verloop
(SCHC), Jeanne Brommer (BHC)
en Danke Dienske (Deventer), voor:
Wien van der Oord (Quick), Geleen
van Rooy (Voordaan), Liesbeth Lieve
(BDHC), Trix Lemmens (EMHC) en
Rietje Kuper Cs Hertogenbosch).
Reserves: Betty Sybema (FIT) en
Emilie Hoogeveen (BDHC).
Vredeshoers
De Tsjech Ladislaw Heller heeft
de vierde etappe van de Vredeskoers,
een rit over 134 km van Zittau naar
Dresden, in de eindsprint uit een
groepje van zeven renners gewonnen.
Hierbij bevond zich ook de Neder
lander Piet Deenen, die zich zesde
plaatste. De uitslag luidt: 1. Heller
(Tsjech.) 3 uur 25 min. 24 sec; 2.
Kudra (Polen); 3. Michiels (België);
4. Dochliakow (Rusland)5. Benet
(Fr.); 6. Deenen (Ned.); 7. Mickein
(O.-Dld) allen dezelfde tijd als Hel
ler; 8. Swerts (Belg.) 3.25,55; 9.
Schejbal (Tsjech.) z.t.10. Ampler
(O.-Dld) z.t.; 32. Den Hartog (Ned.)
z.t.; 33 Fransen (Ned.) z.t.
Het algemeen klassement luidt na
de vierde etappe: 1. Petrow (Rus
land), 10. uur 26 min. 14 sec; 2.
Swerts (Belg.) 10.28,30; 3. Van
Springel (Belg.) 10.29,00; 4. Peschel
(O.-Dld) 10.29,21: 5. Lebedjew (Rus
land) 10.29,25; 6. Heller (Tsjech.)
10.29.35, 7. Schejbal (Tsjech.) 10.30,37,
8. Hava (Tsjech.) z.t.; 9. Butzke (O.-
Dld) z.t.; 10. Rtrer (Denem.) z.t.;
31. Schouten (Ned.) 10.32,44; 32.
Fransen (Ned.) 10.32,56; 45. Van
Middelkoop (Ned.) 10.38,10; 61. Lute
(Ned.) 10.48,18; 65. Den Hartog
(Ned.) 10.52,49; 80. Deenen (Ned.)
11.21,39.
Algemeen ploegenklassement: 1.
Rusland, 33.41,06 2. Oost-Duitsland
33.43,17; 3. België 33.46,14; 10. Neder
land 34.11,50.
De Afdeling Leiden van de Ne
derlandse Katholieke Sportbond
houdt op 30 mei het jaarlijks jeugd-
toernooi om de Rector Vesterbekers.
Het toernooi voor de A-junioren
(16 en 17 jaar) vindt plaats op de
sportcomplexen van DOCOS (Lei
den) en Foreholte (Voorhout). De
winnaars van beide toernooien zul
len op een nog nader te bepalen
plaats en datum de finale spelen.
Beide winnaars zullen overigens
worden afgevaardigd naar het toer
nooi om de Bisschopbeker, dat op
20 juni wordt gehouden in Den
Haag.
De C-junioren (12 en 13 jaar) ko
men op het sportcomplex van SVLV
en Rouwkoop in Voorschoten bin
nen de lijnen.
De Braziliaanse Wimbledon-kam-
pioene, Maria Esther Bueno, heeft
voor de derde maal de Italiaanse
tennistitel in het dames-enkelspel op
haar naam gebracht. Zij volbracht
deze prestatie eerder in 1958, toen
zij voor de eerste maal aan de Ita
liaanse tenniskampioenschappen
deelnam en drie jaar later in 1961.
De in Rome populaire Bueno, ala
eerste geplaatst, ontmoette in de fi
nale de als tweede geplaatste Ame
rikaanse tennister nummer één, do
22-jarige Nancy Richey uit Dallas.
In drie sets (6—1, 1—6, 6—3) maak
te Bueno aan elke illusie van de
Amerikaanse op de titel een einde.
Martin Mulligan bracht voor de
tweede maal de Italiaanse titel in
het heren- enkelspel op zijn naam.
In de finale versloeg hij in vier sets
de als eerste geplaatste Spanjaard
Manuel Santana met 1—6, 6—4
6—3, 6—1.
Uniek
In de strijd om de titel in het
heren-dubbelspel deed zich het unie
ke feit voor dat deze titel ditmaal
niet toegekend kon worden. Reden
hiervan was dat bij de stand 3—3
in de vijfde en laatste set het duel
moest worden gestaakt wegens in
vallende duisternis. Op dat moment
was de strijd tussen de Australiërs
Tony Roche/John Newcombe en de
Brazilianen Ronald Barnes/Thomas
Koch gelijk opgegaan: 61, 4—6,
6—2, 10—12, 3—3.
Aangezien de Australiërs gister
avond nog naar Parijs moesten om
deel te nemen aan de internationale
Franse kampioenschappen en de
Brazilianen hun vertrek naar Mi
laan, waar zij voor hun land uit
komen in de tweede ronde van het
Davis Cup-toernooi tegen Italië, niet
langer konden uitstellen, besloot de
wedstrijdleiding om de finale niet te
laten uitspelen.
DUIVENSPORT.
L.P.V. „De Rijnklievers" Wed
vlucht St. Ghislain H. (197 km.). In
concours 294 duiven. Gelost 11.30 uur.
Eerste duif 14.08.41 uur. Uitslag: 1.
en 10. J. Wassenburg, 2. J. Zeven
hoven, 3. A. v. d. Dop en Zn., 4. M.
Jongeleen, 5. N. v. d. Linden, 6. H.
Bonneur, 7. Chr. v. d. Pluijm, 8. en
9. A. G. Holland.
De Haagse eredivisieclub ADO
heeft gisteren in het Zuiderpark met
5—1 gewonnen van Norwich City. By
de rust stonden de Hagenaars al met
2—1 voor.
