eilen i
ópel
Boot hoeft niet
duur te zijn
FASCINEREND
HET
ke het van hef strand vertrekken
en aankomen op een andere plaats
dan het verenigingstrand verbie
den.
Maar ondanks deze beperking
neemt het aantal boten jaarlijks
toe. De drang naar avontuur, het
verlangen naar het open water en
de wens om de overbevolkte plassen
en meren te ontvluchten wordt
steeds sterker
Het zeezeilen vanaf het
strand behoeft geen al te
dure sport te zijn. Natuur
lijk kan men het duur
maken, maar indien men
geen twee linkse handen
heeft, hoeft dat beslist
niet.
Van de ruim tachtig
schepen, die deze zomer
weer vanaf het Katwijkse
en Noordwijkse vereni-
gingsstrand zee kiezen, is
een aanzienlijk gedeelte
zelf gebouwd of herbouwd.
Deels naar eigen ontwer
pen, deels naar aangepas
te en originele tekeningen.
De kosten van een zelf
gebouwde moderne boot
(b.v. de Engelse Fireballs
zijn in vergelijking met de
„winkelprijs" natuurlijk
bijzonder laag. Voor de
romp is ongeveer driehon
derd gulden aan hout no
dig, terwijl daar nog de
kosten van tuig, dek etc.
bijkomen. Wel gaat er bij
zonder veel tijd in het
bouwen zitten.
De kosten van het on
derhoud zijn, in vergelij
king met het zeilen op
binnenwater, laag, omdat
de boten niet de gehele
zomer in het water liggen
waardoor het wegrotten
bij de waterlijn wordt ver
meden.
Zon, wind en een wat onrustige zee. Met
verlangen kijken zo'n driehonderd zeilers
naar deze ideale omstandigheden uit.
Want, is het eenmaal zover, dan komt er
weer bedrijvigheid op de nu nog stille
stranden van Katwijk en Noordwijk. Dan
heerst er op het mulle zand een koorts
achtige activiteit. Op tweewielige karren
worden de vreemdste en meest uiteen
lopende hoten naar het strand gesjord. De
laatste kale plekjes krijgen nog vlug een
verfbeurt. De stagen worden gespannen de
vallen nagekeken. Het spel kan weer be
ginnen. Het opwindende, enerverende en
vaak ook harde duel van mens en boot
tegen branding, tij en golven.
is het bij niet al te zware boten
een koud kunstje de boot weer
recht te trekken. Natuurlijk is één
van de dringendste voorschriften
dat men de zwemkunst machtig
moet zijn.
De techniek van het zeilen op
zee is niet gemakkelijk en wijkt
ook sterk af van het varen op
plassen en meren. Een binnenvaar
der loopt wanneer hij zonder enige
aanwijzing of ervaring zee kiest,
grote kans om te slaan.
Men moet vanaf het strand kun
nen schatten wat er gebeurt wan
neer men de branding bereikt. De
zeiler moet de zee en haar grillen
goed kennen. En deze kennis ver
krijgt men alleen door ervaring op
te doen, te lezen en te luisteren
naar mensen, die weten wat en hoe
de zee is.
Moeilijk
De moeilijkste ogenblikken van
het kustzeden zijn de werking
van het ty daargelaten het door
de branding gaan en het terugke
ren naar het strand. Vooral wan
neer de omstandigheden van wind
en water niet onverdeeld gunstig
zijn, is het geen eenvoudige taak.
Voor het eerste zee kiezen
geldt: de branding moet in de
kortst mogelijke tijd en via de korst
mogelijke weg worden genomen.
Alleen wanneer dit lukt, is er een
kans om niet al te nat door de
branding te komen. Aan het lan
den is de nog grotere moei
lijkheid van het stuurloos zijn ver
bonden, wanneer men boven op een
golf naar de kant raast. En het is
juist dit stuurloos zijn, dat geva
ren met zich meebrengt. Niet voor
de bemanning van de boot. Die
weet waar hij zich aan heeft te
houden. Het zijn juist de argeloze
baders en zwemmers, die gevaar lo-
Magneten
Ondanks de waarschuwingsbor
den, welke er aan het begin van
het verenigingsstrand zijn geplaatst
werken de boten als magneten. In
drommen stroomt men naar de
scheepjes toe, die met grote snel
heid aankomen. Het is dan ook om
dit gevaar tot een minimum te
beperken, dat er in Katwijk en
Noordwijk verorderingen zijn, wel-
Naast het zeilen op de binnen
wateren heeft zich de laatste ja
ren een nieuwe vorm van recreatie
aangediend. Het zeezeilen met als
afvaar- en aankomstplaats het
strand.
Het zeezeilen wordt in Nederland
reeds lang beoefend. Er zijn ech
ter verschillende manieren. De
meest verbreide is het zeilen van
uit de kusthavens met schepen, die
speciaal zijn gebouwd en ingericht
voor het varen in volle zee en het
maken van lange reizen. Een twee
de. minder bekende vorm van het
zeezeilen is vanaf het strand met
een daarvoor geschikte open boot
door de branding heen, de zee te
kiezen.
Driehonderd
Hoewel deze vorm veel minder
bekend is en ook een klein aantal
beoefenaren telt naar schatting
zo'n driehonderd), kan zij de ver
gelijking met het varen op meren
en plassen ruimschoots doorstaan.
'Het grootste verschil tussen het
varen op binnenwater en op zee
is gelegen in het stilstaande (bin
nen)- en stromende (zee) water.
By de Zeilvereniging Noordwijk
piekert men er hard over om de
„vreemdelingen", die in Noordwijk
komen zeilen, instructies te geven.
„We kunnen wel gaan staan kijken
hoe hy omslaat in de branding of
op een andere manier zijn mate
riaal verknoeit of brokken maakt,
maar daar bereiken we niets mee.
We lopen zelfs kans om aan nog
meer beperkende maatregelen te
worden onderworpen. Het zal daar
om wel beter zijn, wanneer we hen
een papiertje met enkele belang
rijke aanwijzingen overhandigen."
Het stromende water stelt de zei
ler voor grote problemen en vooral
bij minder gunstige weersomstan
digheden is het bijzonder moeilijk
om weer op de plaats van vertrek
te landen.
Gevecht
Het zeilen op zee is een sport
van pure individualisten. Het is
soms een hard gevecht van man
tegen wilde Noordzee-golven met
een boot, die voor volwassen zee-
zeilsport eigenlijk niet geschikt is.
Toch wordt in de vaak kleine open
boot een flinke Noordwester getrot
seerd. En terwijl de boot dan golf
na golf pareert, de bemanning het
zoute water van het gezicht veegt,
beseft men pas goed. dat boot en
bemanning één moeten zijn.
Wat drijft de zeiler naar de zee?
Het kan zijn zoals bij de zeeman,
die de onweerstaanbare drang in
zich voelt komen de zee te ont
dekken. Het kan zijn zoals bij de
strandjutter, die koortsachtig het
strand afzoekt. Maar ook, wanneer
men eenmaal gegrepen is door het
vontuur, dat kustzeden heet, zoekt
en beleeft men het steeds opnieuw.
Helemaal nieuw is dit spel met
wind, tij. branding en golven niet.
Het is zelfs een oude .sport", die
teruggaat tot vóór de laatste we
reldoorlog. Toen reeds lagen er op
het strand van Noordwijk vier of
vijf bootjes. Meestal omgebouwde
zeilsloepen. Het bleef echter tot een
tiental jaren geleden beperkt tot
wat individuele gevallen.
Wakker
De laatste jaren is de ingeslui
merde oude vissersgeest weer wak-
1
Deze foto-serie geeft een
duidelijk beeld van het „zee-
kiezen" van een boot. Met ver
eende krachten wordt de boot
op een tweewielig onderstel
over het strand naar de zee ge
reden.
Daar eenmaal aangekomen,
wordt de kar onder de boot
De plassenmeren en binnenwateren raken in Nederland zo langzamerhand
overvolleder jaar opnieuw verschijnen er steeds meer botenf scheepjes en jach
ten van de meest uiteenlopende types op het water. En vooral op de echte
zomerse dagen is er van rust op en om het water nauwelijks meer iets te bespeu
ren. De plassen en meren lijken dan wel pierepotjes vol door elkaar krioelende
witte zeilen. Het gijpen en overstag gaan is dan troef
De watersport zal in Nederland mede door het stijgen van
de welvaart, het korter worden van de arbeidstijden en de toe
neming van de motorisering een tijdperk van ingrijpende ver
anderingen en uitbreiding ondergaan. Het beeld van trailers
achter auto's met allerlei vaartuigen raakt steeds meer vertrouwd.
En het einde van deze ontwikkeling lijkt nog niet in zicht.
Reportage:
PETER ONVLEE
4
aan het voorschip klimt ook het
overgebleven bemanningslid in
de boot. De fokkeschoot. die in
de eerste fasen nog zoveel mo
gelijk los was. wordt nu aange
haald. De branding wacht
(foto 4).
ker geworden in Noordwijk en Kat
wijk. Het (jonge) bloed kroop waar
het niet gaan kon. De vloot breid
de zich langzaam uit. „Import"
werd, tot voor enkele jaren, niet ge
duld. Nu is de ontwikkeling storm
achtig.
De individualisten verenigden zich
in een tweetal verenigingen (ZVN,
Noordwijk en Skuytevaer, (Katwijk,)
Er werden regels opgesteld en zo
wel in Noordwijk als in Katwijk be
schikt de vereniging over een stuk
strand, waar het bij goed zeilweer
gonst van bedrijvigheid. Overdag,
ook bij minder goed weer. is er op
de de verenigingsstranden een be
waker te vinden, die daarnaast nog
de functie van „walschipper" ver
vult,
De gezamenlijke Katwijkse en
Noordwijkse vloot telt ongeveer
tachtig boten. Slechts enkele zijn
gelijk. De stukken strand lijken
dan ook een complete uitdragerij.
Zeilen langs de kust. Een ener
verend spel met wind en zee.
Maar ook. met tegenlicht, een
prachtig schouwspel.
Van de nieuwste modellen (zoals
de Fireball, waarvan er in Noord
wijk twee zijn gebouwd) tot de
vreemdsoortigste bouwsels (opge
lapte sloepen van loggers en oude
aangepaste binnenwaterboten) kan
men er vinden. Eén ding hebben
zij echter allemaal gemeen: het
zyn zwaardboten. Immers een vas
te kiel of vast roer (dat onder de
romp uitsteekt) breekt bij de lan
ding op het strand onherroepelijk.
Opmerkelijk
Naast de platte romp is er nog
een tweede punt. dat bij deze bo
ten bijzonder opmerkelijk is. Het
grote drijfvermogen (waterver
plaatsing), vooral van het voor
schip. Dit moet er voor zorgen dat
het schip zich verheft, zodra het
voorschip door een golf wordt om
spoeld. Zou dit niet het geval zijn,
dan steekt de boot zijn neus in de
golven en baant het zich er een
weg doorheen, met alle nadelige ge
volgen vandien.
Gevaar
Wie aan zeezeilen (dus ook kustzei-
len) denkt, denkt onmiddellijk aan
gevaar. Maar hoe gevaarlijk dit
spectaculaire zeilen ook lijkt, in
dien aan alle verenigings
voorschriften is voldaan, hoeft het
beslist niet gevaarlijker te zijn dan
het varen op binnenwater.
Natuurlijk kan de boot ook op
zee omslaan. Dat gebeurt zelfs vrij
regelmatig. Vooral wanneer men
door de branding probeert te gaan.
Men wordt echter met schip en al
naar de kust teruggegooid. Slaat
men achter de branding om, dan
2
vandaan gehaald en is men ge
reed om weg te varen, (foto's
1 en 2). Het is de kunst om in
de kortst mogelijk tijd en via de
kortst mogelijke weg de bran
ding te passeren, dus moet de
boot snelheid krijgen. Dit ge
beurt door het grootschoot
3
dicht te nemen en de boot weg
te duwen en te trekken. Een
gedeelte van de bemanning
klimt tijdens deze fase van het
afvaren reeds in de boot om
naast de schoten en het roer
ook het zwaard te bedienen,
(foto 3). Na een laatste ruk
