Spreiding anders chaos
is
ONDERHOUDSMONTEUR
eleklro-technisch bureau
u
jongste assistente
voor de typekamer
HOEKHUIS
INSCHRIJVING VAN LEERLINGEN
Synthese N.V.
steno-typiste
(leerl.)-laboranten
WINKELMEISJE
Baalbergen
TEKENAAR-KONSTRUKTEURS
KONSTRUKTEURS
HERSTELLINGEN EN ONDERHOUD
VAN HUIZEN EN VERBOUWINGEN
Fa. Th. G. Barthen
amanuensis
Randstad Holland dreigt groot
karakterloos gewest te worden
LEIDSCH DAGBLAD ZATERDAG l MEI 1965
MORGEN IS
TE LAAT.
(Van een medewerker)
Het is beangstigend te beseffen dat zoals de ontwikkelingen
zich nu laten aanzien, de kans bestaat, dat ook in Nederland
mammoet- of reuzensteden zullen ontstaan.
Amsterdam bijvoorbeeld heeft zich de laatste jaren sterk in
westelijke en zuidelijke richting uitgebreid. In de komende jaren
zal de Bijlmermeerpolder met stedelijke bebouwing worden bedekt.
En als de Bijlmermeer vol is, wat dan?
Dezelfde vraag geldt voor Den Haag, Rotterdam en andere
grote steden.
Wat te doen als ook de randgemeenten zijn volgebouwd?
kingsspreiding, het politieke realis
me heeft de neiging de weg van de
minste weerstand te kiezen en het
onvermijdelijke van een groeiende
bevolkingsconcentratie te stipuleren.
Men zal hooguit op het vermijden
van het ergste willen aansturen.
Meer dan 40%
Het is nu langzamerhand wel be
kend, dat Nederland zeer dichtbe
volkt is. Meer dan 40 procent van
onze bevolking woont in steden. We
liswaar zijn deze in vergelijking met
de buitenlandse mammoetsteden als
Londen, Parijs, New York, of Tokio
nog betrekkelijk klein van omvang.
Maar de groei van onze steden en
het inwonertal in het westen is zo
verontrustend, dat rond de komen
de eeuwwisseling de gehele Rand
stad Holland zal zijn volgebouwd.
Wij kunnen ons allen van de enor
me drukte overtuigen bij een bezoek
aan bijvoorbeeld het Zandvoortse of
Scheveningse strand op een warme
zondag.
B Teveel mensen. Te weinig recrea
tieruimte. Overvolle wegen. Veel on
gelukken. En nu telt het westen nog
maar 5,7 miljoen inwoners. Wat
*1" moet dit worden in het jaar 2000
-j met 8 a 9 miljoen, wanneer boven
af dien bijna alle gezinnen een auto
zullen bezitten? Onderneemt de re-
gering dan geen poging deze groei
af te remmen? Jawel, maar in onvol-
Ifl doende mate.
Niet afgewent!
Door het nemen van halve maat
regelen wendt de overheid het kwa
de euvel van de overbevolking in
het westen van ons land niet af. De
tot nu toe ondernomen pogingen om
de groei van de grote steden af te-
remmen, zijn in vergelijking met de
verbluffende krachten van de huidi
ge ontwikkeling een hulpeloos gesta
mel. Voor een modern land geeft het
geen pas, dat de bestuurderen van
grote en kleine gemeenten bijna
voortdurend ruzie met elkaar hebben
over de gemeenschappelijke proble
men, voortvloeiende uit de over be
volking en de verstedelijking.
'Hierdoor worden deze vraagstuk
ken dikwijls in een emotionele en
persoonlijke sfeer getrokken, waarin
ze helemaal niet thuis horen.
Al in 1924
herhaaldelijk door planologen, socio
logen, stedebouwkundigen, economen,
geografen en juristen gewezen op de
gevaren van het teveel uitdijen van
steden. Reeds in 1924 meer dan
veertig jaar geleden dus werd de
op een stedebouwkundig congres de
onbeperkte groei van de grote ste
den veroordeeld, de stichting van de
satellietsteden bepleit, groengordels
rondom de grote steden als eis ge
steld en vooral de zorg voor het ver
keer als belangrijkste punt genoemd.
Sindsdien hebben de problemen, on
danks de vele ingevoerde verbete
ringen inzake de wetgeving op het
gebied van de ruimtelijke ordening,
zich alleen maar verder toegespitst.
Men hoeft de pre-adviezen, uitge
bracht aan het Nederlands instituut
voor volkshuisvesting en stedebouw
in 1957 en aan de Nederlandse maat
schappij voor nijverheid en handel
in 1964, en de publikaties en jaar
verslagen van de Rijksdienst voor het
nationale plan er maar op na te le
zen. De betogen over watervervuiling,
luchtverontreiniging, de toenemende
behoefte aan wegen en recreatiege
bieden zijn te bekend om hier te
herhalen. Ook het proces van de
toenemende verstedelijking is duide
lijk waar te nemen en voor de toe
komst te voorspellen.
Centra
De grote steden nemen velden, bos
sen en weilanden in zich op en drin
gen de dorpen binnen. Zij groeien
uit tot z.g. stadsgewesten, een geheel
van een of meer grote centra met
omringende kleinere kernen. De plat
telandsstadjes en- dorpen en foren
sengemeenten rond de grote stads
centra worden steeds meer geïnfil
treerd met stedelijke bébouwingen.
Overal zelfs in kleine landelijke ge
meenten en villadorpen ziet men
flats verschijnen. Een bouwvorm ove
rigens, die minder grond bespaart
dan men veelal denkt. De steeds gro
ter worden de stadsgewesten en het
verstedelijkte aanzicht van de plat
telandsgemeenten zullen in de toe
komst leiden tot het schrikbeeld van
een grote uitgestrekte stad, waar men
vergeefs zoekt naar een plekje groen
voor ontspanning. Deze ongewenste
verstedelijking wordt door de plano
logen aangegeven met de term „su-
purbarbanisatie".
Bij dit verdergaande verste-
delijkingsproces dreigt hei westen en
vooral de Randstad Holland een
groot krakterloos en chaotisch stads
gewest te worden, zonder een dui
delijke stedebouwkundige structuur.
Het Gooi en de Utrechtse heuvel
rug hebben nu reeds een groot deel
van de vroegere aantrekkelijkheid
verloren. Veel eerder had men er
voor moeten zorgen, dat door het
aanwijzen van aantrekkelijke woon
gebieden elders de ongewenste ver
dichting van deze gebieden beperkt
bleef. Hilversum bijvoorbeeld is nog
steeds niet „gesloten" verklaard voor
verdere stadsuitbreiding.
Mogelijkheden
Ja, iedereen ook de regering
is het er over eens, dat een onbe
perkte groei van de stadgewesten
voorkomen moet worden. Maar hoe?
De problematiek van de verstede
lijking schuilt voor een groot deel
in de ongelijke bevolkingsspreiding
over ons land en de traagheid, waar
mee verschuivingen in deze geogra
fische spreiding zich voltrekken, on
danks de pogingen die ondernomen
worden om hierin wijziging te bren
gen zoals het regionale industriali
satiebeleid.
Slechts een grootscheepse „over
loop" naar minder dicntbevolkte ge
bieden kunnen tot een evenwichtiger
verdeling van de bevolking leiden.
Is dit mogelijk?
In het huidige politieke bestel van
ons land zijn ruime mogelijkheden
aanwezig om een actief en direct
ruimtelijk beleid te voeren, maar
deze worden niet voldoende benut.
De nieuwe wet op de ruimtelijke or
dening (in 1962 door de Kamers aan
genomen, maar nog niet in werking
getreden) maakt in principle een soe
pel algemeen planologisch beleid mo
gelijk, maar in de praktijk wordt
dit niet doorgevoerd omdat een „ste
debouwkundige visie"
ontbreekt
Afwachtend
De regering weet nog niet hoe het
urbanisatie vraagstuk moet worden
aangepakt. Zij neemt een afwach
tende houding aan. Ondertussen zet
het proces van de bevolkingsverdich
ting in het westen zich in alle hevig
heid voort. Ondanks de relatieve be
volkingsafneming in het westen en
de Randstad Holland, is de absolute
toeneming van de bevolking nog zeer
aanzienlijk. Van de 150.000 mensen
:een stad zo groot als Groningen)
die ens inwonertal jaarlijks komen
versterken behoren er rond 40.000
tot de Randstad Holland.
Het grootste deel van de 20 miljoen
inwoners in het jaar 2000 en van
de 40 miljoen in het jaar 2050 zal
in een stedelijke omgeving moeten
worden gehuisvest, omdat er geen
ruimte genoeg is voor allemaal los
staande huizen met tuinen eromheen.
Het ruimtegebrek kan men illu
streren met de volgende cijfers. In
de V.S. is slechts 1 procent van het
landoppervlak in gebruik voor ste
delijke en verkeersdoeleinden, tegen
over 9 procent in Nederland. Voor
het westen van ons land bedraagt
dit percentage 15 en voor de Rand
stad Holland liefst 34 procent.
In dit dichtsbevolkste stukje Ne
derland wordt ruim een derde deel
van de bodem in beslag genomen
door woningen, straten, fabrieken,
pleinen, plantsoenen, verkeerswegen,
openbare gebouwen e.d.
Volgepropt
Het vergt weinig fantasie zich voor
te stellen, hoe het er uit zal zien,
wanneer, rekening houdend met sa
nering van binnensteden, en een toe
nemende gezinsverdunning, nog eens
Joop Zoetemelk
vijfde in Ronde
van Feijenoord
Joop Zoetemelk, heeft gistermor
gen in de Ronde van Feijenoord bij
de nieuwelingen naast de bloemen ge
grepen. De 18-jarige Rjjpweteringse
renner maakte wel deel uit van een
klein kopgroepje, dat twee ronden
voor het einde uit het peloton ont
snapte, maar zag geen kans het in
de onregelmatige sprint verder te
brengen dan de vijfde plaats. Evert-
sen ging als eerste over de streep.
Het tempo is in de 60 km lange
wedstrijd bijzonder hoog geweest. Op
de Rotterdamse keien hielden de kop
stukken Duijndam en Zoetemelk de
vaart erin en de zwakke broeders
aan de staart van het langgerekte
peloton moesten spoedig capituleren
en afhaken. Veel ontsnappingspo
gingen zijn er niet geweest. De Bra
bander Versluis mocht wel de lei-
dersprijs veilig stellen haar toen de
eindstreep in zicht kwam, werd hij
resoluut tot de orde geroepen. Twee
ronden voor de finish viel de slag.
Zeven renners slaagden er in aan de
aandacht van de grote groep te ont
snappen. Evertsen was in de onregel
matige eindsprint de slimste. Duijn
dam eindigde als tweede vóór Brou
wer, Van Hasselt en Zoetemelk.
De uitslag: 1. L. Evertsen (Zierik-
zee) de 60 km in 1 uur 27 minuten en
54 seconden; 2. L. Duijndam (Honse-
laersdijk)3. Brouwer (Rotterdam)
4. Van Hasselt (Roozendaal)5. J.
Zoetemelk (Rijpwetering)6. Frijters
(Zegge); 7. Van der Enden (Rotter
dam); 8. Van der Berg (Rotterdam);
14. L. van Velzen (Leiden).
Ronde van België
Harry van Pierre
verliest leiding
aan Rosiers (B.)
De Nederlander Harry van Pierre
heeft gisteren in de zesde etappe van
de Ronde van België voor amateurs
zijn leiderspositie in het algemeen
klassement moeten afstaan aan de
Belg Roger Rosiers, die in deze
tappe naar de 2de plaats reed achter
zijn landgenoot Van Elsuwe, terwijl
Van Pierre slechts 21ste werd met
een achterstand van bijna ander
halve minuut op de winnaar. De
best geplaatste Nederlander was dit
maal Dies Kosten, namelijk vijfde.
Het algemeen klassement na de
zesde etappe luidt: 1. Roger Rosiers
(Belg.) 21 uur 54 min. 22 sec.; 2.
Harry van Pierre (Ned.) 21.54.38; 3.
In 't Ven (Belg.) 21.54.40; 4. Dies
Kosten (Ned.) 21.54.48; 5. Van Elsu
we (Belg.) 21.54.55; 6. Hoyben (Belg.)
21.55.02; 14. Harry Steevens (Ned.)
21.56.09; 15. Piet Braspenninckx
(Ned.) z.t.; 23. Eddy Beugels (Ned.)
21.56.37.
De Australische meisjes Fay Toy-
ne en Gail Sheriff hebben zich ge
plaatst voor de finale in het dames
enkelspel van de internationale ten
niskampioenschappen van Parijs. De
titel in het heren-dubbelspel zal wor
den betwist door de Australiërs Flet
cher en Hewitt.
In de tweede divisie A heeft FC
Zaanstreek met 40 gewonnen van
Heerenveen.
1,5 miljoen woningen in de Rand
stad worden gepropt om de bevol
kingsaanwas tot de komende eeuw
wisseling te kunnen opvangen. De
hiervoor benodigde ruimte beslaat
ongeveer de helft van de oppervlakte
van de provincie Utrecht.
De grondprijzen zijn de laatste ja
ren al sterk gestegen. Deze zullen
sterker stijgen, naarmate de be
volking toeneemt. Vooral in het wes
ten liggen de prijzen van bouwrijpe
grond reeds op een veel hoger niveau
Moet men uit alles wat het ver
leden te zien heeft gegeven aflei
den, dat deze ontwikkeling onaf
wendbaar is? Misschien wel. Zolang
de regering nog niet spreekt van
een wantoestand, zal de huidige ont
wikkeling zich voortzetten. Maar
iedereen kan begrijpen, dat als in
grijpende maatregelen op de korte
termijn uitblijven, een noodsituatie
over 10 a 20 jaar zal ontstaan. Maar
IMMERLIEDEN
verbouw- en
onderhoudswerken,
.•r ij Aannemersbedrijf
f DE WAGT JR.
j pstraat 94 - Oegstgeest
3dz| Telefoon 51728
TENTENSHOW
VEURSESTRAATWEG 137 - LEIDSCHENDAM
Ook 's zondags geopend.
Wij verkopen nu onze demonstratiemodellen.
ZEER HOGE KORTING.
Dealer Cabanon, Governor, Safari, Rinco.
B. G. VAN GENT
Paul Krugerlaan 153 Den Haag - Telefoon 320078
Enige wollen Smyrna
vloerkleden
Grote maten. Niet van nieuw
te onderscheiden. Evt. thuis
te bezichtigen. Br. bur. v. d.
jdflRAAGD:
ui, by
:sso Service Slation „DOLF MARTINOT"
Winkelcentrum - HAZERSWOUDE - Rijndijk.
JK Bekend met reparatiewerkzaamheden. Goed loon.
mi helden: bovengenoemd adres of telefonisch: 01714704.
lor zo spoedig mogelijke indiensttreding vragen
EERSTE TYPISTE
Leeftijd ten minste 23 jaar;
m.u.l.o.-opleiding.
-ï-4 Haar taak zal o.m. bestaan uit het leiding geven
aan enige typistes.
Zij zal de verantwoordelijkheid hebben over een
juiste werkverdeling en toezicht dienen te hou
den op de kwaliteit van het typewerk.
feboden wordt een zelfstandige werkkring in een
Irettige sfeer met een behoorlijk salaris.
I.) ERVAREN TYPISTE
Leeftijd 1822 jaar met ten minste u.!.o.-op-
leiding.
ichriftelijke sollicitaties te richten aan de Chef van
la Afdeling Personeelszaken.
Mondelinge sollicitaties uitsluitend na telefonische
tfspraak: 01710—25444—toestel 15.
tfERNINK'S BETON- EN AANNEMINGS MIJ. N.V.
loge Morsweg 148 - Leiden.
Op het kantoor van DE TOMBE DEMENINT, ACCOUN
TANTS, Rapenburg 27 in Leiden, is plaats voor een
Sollicitaties te richten aan bovenstaand adres.
TE KOOP IN LEIDERDORP
met GARAGE en C.V. (olie)
Itrekkelijk gelegen (blijvend vrij uitlicht). Ind.: woon-
mooie Bruynzeel keuken; Ie verd.: 3 slaapk., douche;
lerverd.: ruime slaapk., vaste wastafel en veel berg-
ite. Voor- en achtertuin. Bouwjaar '57.
fcanv.: Herfst a.s. Vrije vestiging, f. 67.500. k.k.
if. 0171031306 of brieven aan het bureau van dit
I onder no. 33726.
Hogere Technische School
voor Bouw- en Waterbouwkunde
PRINSESSEGRACHT 4 - 's-GRAVENHAGE
voor de avondschool voor bouwkunde
Opleiding: BOUWKUNDIG OPZICHTER (B.N.A.)
BOUWKUNDIG OPZICHTER TEKENAAR
Eisen van toelating:
A.: zonder toelatingsexamen:
diploma u.t.s. afd. bouwkunde.
B.: met toelatingsexamen:
Zij, die een opleiding hebben genoten welke over
eenkomt of gelijkwaardig is aan dag- of avond-u.t.s.
KUNSTHARSFABRIEK
KATWIJK AAN ZEE
vraagt
voor de verkoopafdeling.
Vanuit deze afdeling zijn er contacten met de
agenten, die de Synthese kunstharsen aan verf
industrieën over de gehele wereld verkopen.
Kandidaten voor deze functie dienen dan ook
steno in tenminste één, maar liefst enige
moderne talen te beheersen en vlot te kunnen
typen.
Enige ervaring is gewenst.
voor verschillende laboratoria.
Gedacht wordt aan jongelui die het Ie deel van
hun analistenopleiding voltooid ot bijna voltooid
hebben. Jongens of meisjes, die in het bezit zijn
van een m.u.l.o.-diploma (bij voorkeur B), kunnen
echter ook kennis maken met chemisch-anali-
tisch of researchwerk. Bovendien bestaat de
mogelijkheid via door het bedrijf gesubsidieerde
opgeleid te worden tot analist.
Mondelinge of schriftelijke sollicitaties te richten aan:
KUNSTHARSFABRIEK SYNTHESE N.V., Industrieweg 6,
Katwijk aan Zee, afdeling Personeelszaken.
Wij vragen een
Drogisterij Parfumerie
Hoofdstraat 51,
Noordwijk aan Zee, tel. 2634
geboorte
verloving
ondertrouw
overlijden
zijn gebeurtenissen die
het noodzakelijk maken
kennisgevingen aaD
familie, vrienden en
bekenden te verzenden
Schakelt o, om zekerheid
te hebben dat o niemand
vergeet het LE1DSCH
DAGBLAD in. Met zijn
ruim 26.000 abonnees is
het verreweg de meest
gelezen courant In Leiden
en omstreken en dus bet
aangewezen advertentie-
medium voor
familie
berichten
New York
h London
Newark
mlw Parl8
Montreal
In verband met de uitbreiding van de kapaciteit van onze tekenkamers zoeken wij voor de sektle
Structural
De funktie van tekenaar-konsfukteur en konstrukteur In de sektle Structural (etaalkonstruktie)
omvat het tekenen, berekenen en ontwerpen van diverse staalkonstruukties, zoals pomp- en kom-
pressorgebouwen met kranen; pljpbruggen; hoge stellingen ter ondersteuning van zwara appara
ten, e.d.
Veor deze funktie Ie H.T.S. (WJ-eplelding vereist
De funktie van tekenaar-konstrukteur en konstrukteur In de sektle Structural (betonkonstruktte)
omvat het tekenen, berekenen en ontwerpen van betonkonstruktles zoals fundaties voor pompen
en kompressoren, fundaties voof zware chemische apparaten e.d.
Voor deze funktie is H.T.S.(W W)-opleiding vereist.
Geboden wordt een goed gehonoreerde positie in een internationaal georiënteerde onderneming.
Gegadigden wordt verzocht telefonisch kontakt op te nemen (tel. 070-61 48 91, toestel 271) dan
wel hun sollicitatiebrieven te richten aan de Afdeling Personeelszaken van
'LUMMUS NEDERLAND N.V.
Ingenieursbureau voor de Petroleum- en Chemische Industrie, Kalvermarkt 9, Den Haag.
TIMMER- EN METSELBEDRIJF
LELIESTRAAT 53 - LEIDEN - TELEF. 21249
TER OVERNAME AANGEBODEN:
annex WINKEL IN ELEKTRISCHE APPARATEN.
Brieven aan het bureau van dit blad onder no. 33819.
Flathouw - Leiderdorp
Aan de zeer brede Laan van Ouderzorg bouwt Euro
woningen N.V., 53 luxe, zonnig gelegen 2-3-4- en 5-
KAMERFLATS. Goede verbinding met de Rijkswegen
Amsterdam, Den Haag, Utrecht
Koopprijzen vanaf f. 35.000.k.k.
Rotterdam.
MAKELAARS KANTOOR
I G. J. HOOGKAMER.
HOEK TU...
TEL. 36.16.00' I
VERKOPEN MET DE WIND MEE
VERTEGENWOORDIGERS
voor het bezoeken van garages, motor- en brom
fietszaken, ambachtsscholen enz.
Bezit eigen auto vereist. Het betreft een bestaand
rayon, dat uitgebreid moet worden.
Alleen zij, die vasthoudend zijn zonder de afnemer
te irriteren en bij tegenslagen optimistisch blijven
gelieven te solliciteren. Gelet zal worden op ruime
ervaring en onbesproken gedrag.
Eigenhandig geschreven brieven met volledige
Bü het Rijksinstituut voor Geneesmiddelenonder
zoek in Leiden is plaats voor een
I die dit diploma
Salaris: afhankelijk van opleiding en ervaring, max.
f. 640.— per maand, exclusief eventuele huurcompen-
satie. A.O.W.-premie voor Rijksrekening.
Schriftelijke sollicitaties onder no. 5-1064/1063 (in lin
kerbovenhoek env. en brief) aan Bureau Personeels
voorziening van de Rijksoverheid, Prins Mauritslaan 1,
PAKKEN OUDE COURANTEN
f 0.75 PER 5 KG.
Afgehaald aan ons bureau Witte Singel 1
