van Zijp
Grote belangstelling in
Oostenrijk voor miniatuur
VERDOVENDE MIDDELEN:
groeiend probleem in New York
NEO KOELING
DE KLEINE WINSI
CHEF
D=D
CTD
Overduin
MAAK UW THUIS
NOG GEZELLIGER
METEEN MOOI KARPET
GEEN DWEPEN MEER MET BAROIC
Biedermeierkunst
is weer in trek
\v
OPEL
KADETT
6EÏ0NTIMMERLIEDEN
H. J. Paddenburg
bedrijfsruimte
flinke werkster
aank. bromfielsmonfeur
KAPSALON IRENE
Iverteert in het Leidsch Dagblad
GASFORNUIZEN, KOMFOREN, GEISERS, KACHELS, etc.
LETDSCH DAGBLAD VRIJDAG 30 APRIL I960
t
(Van onze Weense correspondent)
ER zijn natuurlijk ook in Oostenrijk vooruitstrevende artistieke
kringen, maar wie het culturele peil van de doorsnee-intel
lectueel wil metenbelandt bij de kunst van het Biedermeier. Men
beweert wel eens dat de Oostenrijkers ook nu nog met barok zou
den dwepen, doch dit gaat niet meer op. Hun eigenlijke voorliefde
gaat ook nu nog veel meer uit naar de eenvoudige kunst en naar de
gladde burgerlijke inrichting en meubels uit de tijd na Napoleon.
Simpel en onopvallend I Jj,na van Wenen "ren kenn'n'dus
terwerken van de Europese minia
tuurschilderkunst" een tentoonstel
ling werd geopend. Hier blijkt dui
delijk dat in dit opzicht slecht vier
landen een leidende rol hebben ge
speeld: Frankrijk, Engeland, Zwitser
land en Oostenrijk. Ons land is er
wel vertengewoordigd, doch slechts
door twee miniatuurschilders, name
lijk Cliristiaan van Pol, die in Ber
kenrode werd geboren, dich in Pa
rijs werkte en stierf, en vervolgens
Cornelis van Spaendock uit Tilburg
die eveneens in Parijs werkte. Zij
verschillen vooral daardoor van de
andere ministuurschilders omdat zij
geen portretjes vervaardigden, dich
kleine sierlijke bloemstukjes op de
deksels van kleine doosjes.
Het tentoongestelde materiaal komt
voor verreweg het grootste gedeelte
uit Oostenrijk zelf, ofschoon het land
op dit gebied de vierde plaats in
neemt. Men volgde hier het voor
beeld vooral van Frankrijk en En
geland, maar daarna kwam deze
kleinkunst zo sterk in de mode dat
men bij vrijwel iedere oudere fami
lie de prachtigste miniaturen en
niet alleen van Oostenrijkse schil
ders vindt. Het behoorde tot de
goede toon om een collectie van de
ze kleine kunstwerkjes aan te leg
gen en nu blijkt dat het een goede
geldbelegging is geweest. Voor zulke
portretjes, die in de meeste gevallen
niet veel groter zijn dan een flinke
postzegel, betaalt men onwaarschijn
lijk hoge bedragen. Maar afgezien
daarvan is het een genot zich daarin
te verdiepen: werkelijk kleine kunst-
wer jesdie met behulp van een grote
loep werden geschilderd, meestal op
i doorzichtig albast of
De bekendste Franse miniatuur
schilder was ongetwijfeld Isabey,
wiens Invloed op Oostenrijk onmis
kenbaar is. Hij was aanvankelijk hof
schilder, niet alleen van Marie An
toinette die op het schavot stierf,
maar ook van de andere Oostenrijk
se prinses, Marie Louise, de echtgeno
te van Napoleon. In 1812 begeleide
Isabey de moeder van het Arends
jong naar Wenen, waar hij de gehe
le keizerlijke familie portretteerde,
o.a. ook de reeds door de tering gete
kende Aiglon. Een van de vermaard -
ste Engelse miniaturisten was lawre
ce. die eveneens grot invloed op de
stijl van de Oostenrijkse miniatuur
heeft uitgeoefend. Het sterkst van
allen deed dit echter de Zwitser Lio-
tard die reeds in 1743 aan het hof
van Maria Theresia in Wenen kwam.
Tijdens zijn tweede bezoek in 176
schilderde hij de keizer en Keizerin
alsmede twaalf van hun kinderen.
Onder deze pastel-portretjes bevindt
zich ook de allerliefste afbeelding
van de zo tragisch geindigde Marie
Antoinette als meisje van zes jaar
met een weefspoel in de hand.
De belangstelling van het Weense
publiek voor deze tentoonstelling is
zo groot ook onder de jongeren
dat over de populariteit van deze
fijne, bescheiden en ongecompliceer
de kunst in Oostenrijk geen twijfel
kan bestaan.
MARIE ANTOINETTE
als meisje van zes jaar. geschil
derd door Liotard.
Earok is een keizerlijke, triomfan
telijke, wild gesticulerende en pa
thetische kunt. en levensvorm, die
echter na het verzet tegen Napole
on ten einde kwam. Staat en volk
waren totaal uitgeput, zodat de bur
gers hun toevlucht namen tot een
simpele, onopvallende stijl.
Ondanks alle mogelijke kunstin
richtingen die na het Oostenrijkse
Beidermeier zijn gekomen. be
schouwt men ook nu nog deze be
scheiden, maar smaakvolle inteieurs
met lage vertrekken als ideaal. Gou
den barokstoelen met bonte gobelin-
bespanning en met behansel van
rood damast horen thuis in paleizen.
Tegenwoordig bewoont men liever
kleine appartementen waar de Bei-
dermeier-meubels uit mahonie met
hun simpel patroon van gladde stre
pen op kleine bloemen, 't best pas
sen. Een Beidermeierp ameublement
kost dan ook bijna even duur als
een barok.
Ook zijn de grote barokke schil
derstukken met de afbeelding van
veldslagen niet in trek, omdat men
er geen plaats voor heeft en voor
al omdat ze niet „gezellig" zyn.
Daarvoor in de plaats zoekt men
naar kleine Biedermeier-s hilderijen,
genre-stukjes en vooral naar de klei
ne portret-miniaturen die toen in
trek waren en die de onmiddellijke
voorlopers waren van het Daguerreo
type en de moderne foto.
Niet groter dan
flinke postzegel
Een nieuw soort beklaagden kan men tegenwoordig dagelijks
zien in de rechtbankgebouwen van New York: uitgemergelde, on
gewassen jonge mensen, meestal gehuld in armoedige kleren, de
mannen vaak met baard, de meisjes met lang uitgekamd haar.
Meestal zij zijn in de twintig, een enkele keer iets ouder, soms
ook jonger, zoals het echtpaar dat ik kort geleden in de rechtbank
zag: zij niet ouder dan 16. bleek en onverzorgd, hij net 18. uitge
mergeld dun en lang. met een verpieterd blond baardje en holle
wangen.
Zij zijn de voortbrengselen van die duistere wereld van ver
dovende middelen, die zich in New York sinds enige tijd steeds
uitbreidt en die vooral te vinden is in de „kunstenaarswijk" Green
wich Village, de Lower East Side. Harlem en nog een paar buurten
aan de buitenkant van de stad. Tegen de 100.000 mensen telt deze
wereld al. nog afgezien van de gebruikers van het betrekkelijk
onschuldige, maar ook illegale marihuana. Dit aantal vertegenwoor
digt volgens schattingen de helft van alle verslaafden aan verdo
vende middelen, die Amerika telt.
Voor de rechtbank komen zjj te
recht als zjj betrapt worden op be
zit, gebruik of verhandelen van pre
paraten, die bij de wet tot verboden
narcotische middelen verklaard zijn.
Heroïne is het meest voorkomende,
meest gevraagde en door zijn ver
slavende werking ook gevaarlijkste
middel op dit lijstje.
Daarnaast zijn verschillende soor
ten pillen, die vaak door dokters
aan patiënten worden voorgeschre
ven. zeer populair op .NewyorKs
zwarte verslavingsmarkt: zogenaam
de barbiturates en amphetamines,
resp. kalmerende en opwekkende
middelen. Zij worden veel geslikt en
zijn door hun verslavende werking
van een lange toekomst verzekerd.
Minder populairiteit genieten cocaïne
en morfine in Amerika.
Daarentegen staat dat marhua-
eer in trek is en een grote „sta-
tuswaarde' heeft. Onder teenagers
het op het ogenblik „hip" of llijn"
n „pot" (marhuana» te roken
Vooral onder kinderen uit welgestel
de milieus doet zich het walgelijke
verschijnsel voor iemand voor half
zacht te houden als hij of zij daar
aan niet mee wil doen Velen wor
den dan het slachtoffer van de ter
reur van hun ziekelijke omgeving.
Nu heeft marhuana zelf nog niet
zo veel gevaren, ook al staat het
op het lystje van verboden midde
len. Griezeliger is, dat gebruik van
marhuana vaak leidt tot verslaving
aan sterkere preparaten, zoals herol-
De handelaars, bij wie men het
één betrekt, doen nl. meestal ook in
de meer gevaarlijke middelen, zo
dat een overstapje naar „h"
(heroïne, „goof balls" (kalmerende
pillen» of „helpers" (pep-pillen) hee
gemakkelijk is. En is die stap een
maal gedaan, dan is er meestal geen
weg meer terug en wordt het leven
van dag tot dag alleen nog beheerst
door de behoefte aan de kleine, wit
te korreltjes of de pillen, die zoge
naamd de hemel openen.
De Newyorkse politie heeft bewij
zen dat de jonge mensen, die het
slachtoffer worden van een derge
lijke verslaving, hun dure liefhebbe
rij voor het grootste deel bekosti
gen uit de opbrengst van diefstallen.
Helemaal in het begin hoeft dat vaak
nog niet, omdat de beginnende he
roïnegebruiker de ijle roes, waarom 't
hem gaat, dan al krijgt na het in
nemen van één, twee of drie kor
reltjes (melksuiker met heroïne»,
waarvan de kosten niet meer dan
vijf dollar bedragen.
Maar al gauw wordt het nodig
grotere doses te nemen en stijgt het
dagelijks verbruik tot dertig, veer
tig, soms vijftig dollar, bedragen die
op een eerlijke manier niet bij el
kaar te krijgen zjjn. Diesftallen, pros
titutie, kleine overvallen of groot
scheepse handel in de verboden
middelen zijn voor de werkelijk ver
slaafde de meest voor de hand
liggende mogelijkheden om aan geld
te komen. Zo'n vorm hebben dage
lijkse strooptochten aangenomen, dat
er een hele nieuwe markt ontstaan
is, waarop voor een fractie van de
nieuwwaarde de fraaiste spullen te
koop zijn: van bontjassen tot juwe
len, van schitterende handtassen
tot tafelzilver.
Heroïne en de daarvan afgeleide
preparaten komen over het algemeen
Amerika binnen via de haven en de
vliegvelden van New York. Afkomstig
is het peperdure goedje grotendeels
uit Turkije en de landen van het
Midden-Oosten. Voor de boer, die
daar illegaal op zijn land verbouwt,
werpt opium rond 1800 gulden per
kilogram af.
Als het via Frankrijk, waar het
bewerkt wordt tot heroïne, de Ver
enigde Staten bereikt, is het bedrag
per kilo gestegen tot rond 60.000 gul
den. En als de heroïnekorrels. keu
rig verpakt, tenslotte bij de verbrui
ker komen via een heel net van
tussen- en kleinhandelaren kosten
zij zoveel dat de prijs van het kilo
gram heroïne tot tegen de ander
half miljoen gulden gestegen is!
Tw
ee vragen
Twee vragen wellen na al deze fei
ten natuurlijk op: waarom geven
steeds meer jonge mensen zich over
aan verdovende middelen en wat
doet men er in Amerika tegen?
Antwoord op de eerste vraag ge
ven psychiaters, psychologen en so
ciologen in opmerkelijke harmonie:
vele jongeren, vooral uit welgestel
de kringen, waaruit een hoog per
centage der verslaafden komt. heb
ben het te gemakkelijk gehad in
hun kinderjaren. Zy zoeken na al
het gestroomlijnde welbehagen uit
hun jeugd naar opwinding, naar iets
dat de gryze behaaglijk kabbelende
zeer der verveling even doet verge
ten, zo zeggen zij.
Daarom beginnen zij vaak met ma
rhuana. vooral in kringen, waar sek
sualiteit al als oude koek wordt be
schouwd. waar weinig opwinding
meer mee te beleven valt. Met wer
kelijk verslavende verdovende mid
delen zoals heroïne beginnen de
meesten pas later. Dan is het vaak
ook een vlucht uit een volwassen
wereld, die plotseling eisen stelt, die
niet langer gemakkelijk is en waar
op men totaal niet voorbereid is.
De Newyorkse politie probeert na
tuurlijk zoveel mogelyk te doen te
gen de snel toenemende rage ver
dovende middelen te gebruiken.
Maar veel meer doen dan overtre
ders van de wet arresteren kan
men ook niet en ook al werden er het
vorig jaar tegen de 14.000 arres-
staties geboekt, het ziet er naar uit
dat daartoe gebruik en verhandelen
van heroïne en aanverwante zaken
zullen teruglopen. Temeer niet, daar
de rechtbanken vaak uiterst mild
zjjn tegenover verslaafden, instem
men met eindeloos uitstellen van een
zaak en meestal voorwaardelijke
straffen uitdelen.
Aan de andere kant is mijn nog
niet zover men dat gebruikers van
heroïne als patiënten wil beschou
wen, die eerder genezen dan bestraft
moetei worden. Wel beschikt de stad
over 300 bedden, speciaal voor men
sen, die genezen willen worden van
een verslaafdheid, maar ik de prak
tijk worden patiënten na 21 dagen
weer op straat gezet, maar half be
vrijd van de behoefte aan verdoven
de middelen.
Noch door psychiatrische hulp
noch door andere vormen van socia
le zorg wordt er ook maar iets ge
daan om de patiënt op gang te hel
pen na zyn verblijf ln het ziekenhuis
en in de praktijk betekent dit dan
ook dat de meesten zich onmiddel
lijk weer overgeven aan de quasi-
bevrijdende dromen van heroïne en
andere middelen.
MORRIS
Glider
1964
SIMCA
1000
1963
OPEL
Caravan
1962
Telefoon 2(58(19
Opel - Chevrolet - Bulck
Morssingel 1B - Leiden
Telefoon 26869
hvhetmötö'rhuis
Opel - Chevrolet - Bulck
Morssingel 1B - Leiden
Telefoon 26869
Telefoon 26869
v.w.
1200
1962
Opel - Chevrolet - Buick
Morssingel 1B - Leiden
Telefoon 26869
OPEL
Kadett Coupe
1964
Opel - Chevrolet - Buick
Morssingel 1B Leiden
Telefoon 26869
FIAT
2300
1962
OPEL
Rekord
1962
Opel - Chevrolet - Buick
Morssingel IB - Leiden
Telefoon 26869
Telefoon 26869
Voor inlichtingen over occasions TELEFOON 26869 ook zaterdag 96 uur.
OPEL
Kadert Combi
1964
Opel - Chevrolet - Bulck
Morssingel 1B - Leiden
Telefoon 26869
TEL. 32648
b.g.g. 21563
HERENSTR.
20—31
WAND-
BETIMMERING
JAPANS RIET
ALUMINIUM-
ZONWERING
SCHOORSTEEN
PLATEN
Van particulier te koop GEVRAAGD vakbekwa
1963
Aanmelden by
Hooigracht - Leiden
Hugo de Vriesstraat 23
5x18 m. voor vele doeleinden
geschikt.
Brieven aan het bureau van
Tel. 01710—24481 1 dit blad onder no. 5971a.
GEVRAAGD.
2 ochtenden in de week. Totaal 6 uur.
GOED LOON
GRONHEID
Botermarkt 18
voor onze Rijwiel-bromfiets werkplaats.
Moet volledig vakkundig zijn, opgeruimd van
karakter en niet opzien tegen de moeilijkhe-
By gebleken geschiktheid volgt een aanstelling
als chef van onze werkplaats als opvolger van
onze huidige chef, die en andere functie in
ons bedrijf gaat vervullen.
vries-en Koeicenen service.ireparatie.
diepvriesmeubelen en
gekoelde toonbanken
LEIDEN - UITERSTEGRACHT 86 - TEE. (01110)33077
(na 6 uur 31726)
DAMESBLOUSES
aparte dessins zonder
mouw, korte mouw,
en lange mouw. Ook in
zéér grote maten.
Laddervrije NYLONS
met en zonder naad
2.95, 2.25
Crêpe mousse NYLONS
beige, taupe, zwart
4.95, 3.95, 3,10
Op onze kousen ka art
ontvangt U het 11e paar
GRATIS!
Buiten de kousenkaart
Animozegels!
SINDS 1913
Hooigracht 62, Leiden
Telefoon 25650
TENTENSHOW
VEURSESTRAATWEG 137 - LEIDSCHENDAM
Ook 's zondags geopend.
Wij verkopen nu onze demonstratiemodellen.
ZEER HOGE KORTING.
Dealer Cabanon, Governor, Safari, Rinco.
B. G. VAN GENT
Paul Krugerlaan 153 - Den Haag - Telefoon 320078
Centrale Verwarming
In onze toonkamer BESCHUITSTEEG 12 in LEIDEN
is een door de Gasstichting goedgekeurde installatie in
werking te zien.
Fa. J. DE VRIND ZN
Katwijk aan Zee, vraagt
le« Se en aankomend
KAPSTER
Princestraat 31 Telefoon 3878
Ook op het gebied van GAS-ARTIKELEN hebben wij een uitgebreide collectie o.a. in
IEMCO kan U nu reeds alle gaspaparaten leveren ook geschikt voor aardgas, dus later
geen kosten van ombouwen.
Wjj verzorgen ook complete DOUCHE-INSTALLATIES.
Komt eens vrijblijvend 'n kijkje nemen ln onze speciale showroom.
NIEUWE RIJN 30-32 LLIDEN - TEE. 24244
KROON KARPETTEN
DESSO GRIPPER KARPETTEN
Modern VERZET BOUCLÉ KARPET
HAARVELOURS KARPETTEN
Haarlemmerstraat 5153
