manil
jaat geen koude motor
draaien in de vrijloop
Inhalen
iln Zivitserland is
elfs „raasverbocl
PRODUKTIE VAN
FORD IN KEULEN
IETS GESTEGEN
Alweer nieuw
type Porsche
Nieuw idee!
Voortaan volmaakte handbescherming
waar het hoort:
in de keuken naast was en afwas.
Nieuwe uitgaven
WIJZIGING IN
BUSDIENSTEN
Campagne Leger des Heils
„TRAGEDIES VAN
DE RIJKDOM
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 15 APRIL 1965 TIENDE BLAD
\an wegen, wagenswielen en wat - er - zo - bij - hmnt
CHEVROLET stelt op de
internationale autoshow in
Neiv York deze nieuwe spe
ciaal voor rally's ontworpen
convertible voor.
De „Concours", een experi
mentele wagen, onderscheidt
zich door zijn spits toelopen-
i MmÊ
de lijn en wegklapbare kop
lampen, maar vooral door
nieuwigheden in de controle-
apparatuur. Door 18 verklik
kerlampjes wordt de toestand
van verschillende onderdelen
aangegeven, zoals tempera
tuur van de remschijven,
oliepeil in de transmissie,
temperatuur van de brand
stof en zelfs of de motorkap
en kofferdeksel veilig gegren
deld zijn.
Een reeks meters geeft ver
dere aanduidingen, b.v. over
de brandstof druk- en toe
voer.
De co-equipier beschikt
over een rally-klok met com-
putor.
In plaats van de gebruike
lijke gas- en rempedalen zijn
er brede, gelijk met de vloer
gemonteerde drukkussens.
Direct wegrijden verdient verre de voorkeur
w.ê.i m nifi vwriifiii
moet de motor eerst verwarmen door hem een tijdje bij
m ande wagen met verhoogd toerental in de vrijloop, te laten
n, of is het beter direct met koude motor weg te rijden"
jer was dit een probleem, waarover de autotechnici het lang niet
■fens waren. Tegenwoodig echter kan men in het algemeen rustig
dat het direct wegrijden met koude motor vrijwel unaniem wordt
reerd als de methode om de motor het spoedigst op temperatuur
)en.
R-itserland bestaat zelfs een
rung, die het laten „razen"
motor in de vrijloop verbiedt,
de geluidshinder en de rij-
produktie van het kool-
3e.
imodig voorverwarmen van de
net stilstaande voertuigen is
witserse bondstaat dan ook
ir gesteld en uit de betreffen-
ling blijkt duidelijk, dat vrij-
vorm van voorverwarming
rbodig wordt beschouwd.
I Smeerprobleem
et op gang brengen van een
met koude motor speelt het
obleem de belangrijkste rol.
nelier de oliecirculatie be
te beter het is. De olie moet
fijne boringen in de krukas
lagers worden getranspor-
moet de cilinderwanden met
(Advertentie)
geniet ervan!
een oliefilm bedekken, de nokkenas
smeren en op nog tal van andere
plaatsen aanwezig zijn, waar anders
door beweging van metaal op metaal
slijtage zou ontstaan.
Bij het starten van de koude motor
worden al deze delen maar zeer sum
mier gesmeerd, aanvankelijk alleen
door de restanten van de oüe, die op
de oilinderwanden e.d. zijn achterge
bleven van de vorige rit.
Deze nog aanwezige voorraden zijn
echter snel verbruikt, waar nog bij
komt, dat de achtergebleven oliefilm
op de oilinderwanden snel verdunt
door benzine, die in de cilinder van
de koude motor neerslaat.
Daardoor is het noodzakelijk, dat
er door de druk van de oliepomp zo
snel mogelijk nieuwe olie naar de
smeeiplaatsen wordt toegevoerd, daar
anders droog lopen en door de
wrijving van metaal op metaal een
sterk versneld slijtageproces onder
gaan.
Veel sneller
Tengevolge van de in de loop der
jaren aanzienlijk verbeterde oliekwa
liteiten begint deze smering veel
sneller dan vroeger het geval was.
Ook bij lagere temperaturen als
men ervoor heeft gezorgd de taaiere
zomerolie door een vloeibaardere
winterolie of multigrade olie (een
olie waarvan de vloeibaarheid wisselt
met de temperatuur) te vervangen.
Het eerst warm laten draaien van
de motor in zyn vrijloop, alvorens
men de wagen blootstelde aan extra
belasting van het wegreden en op-
In een van onze vorige autorubrie
ken schreven wij, dat Ford in Keulen
op de derde plaats staat in West-
Duitsland wat het aantal geprodu
ceerde wagens betreft. Volgens onze
gegevens was de produktie terugge
lopen tot 307.000 stuks tegen 358.000
in 1963. Deze cijfers zijn ontleend aan
de officiële Duitse statistiek. Ford
wijst ons er echter op, dat deze aan
tallen een verkeerde indruk kunnen
vestigen. Hoewel het gewoonte is, dat
de in het buitenland geassembleerde
modellen zoals by Ford Amster
dam in zulke officiële statistieken
worden opgenomen, kan in dit geval
wel eens geen rekening zijn gehouden
met de nieuwe fabriek, die Ford in
het Belgische plaatsje Genk heeft ge
opend. Wellicht omdat daar geen
auto's worden geassembleerd, maar
geheel gefabriceerd. Iets, dat in de
officiële statistiek niet is terug te
vinden. In 1964 ging de 12M-produk-
tie in Genk op volle toeren draaien
(thans 700 auto's per dag), zodat het
begrijpelijk is, dat de 12 M-produktie
in Keulen wat terugliep. Wanneer
men echtei de cijfers van Genk mee
rekent ligt het totale produktie-cijfer
van Ford Keulen (367.000 auto's) iets
hoger dan in 1963. En daar mag men
dan niet bij vergeten, dat vorig jaar
de introductie plaats had van de
nieuwe Taunus 17 M en 20 M mo
dellen.
trekken, dateert dan ook uit de tijd,
dat men nog geen oliën met een
grotere viscositeit kende.
De autofabrikanten hebben in sa
menwerking met de chemici de ge
varen van de koude start goeddeels
onder de knie gekregen. Dit is be
halve aan de olie mede te danken
aan krachtiger werkende oliepompen
en aan verbeterde carburateurs, die
het voor een koude start benodigde
rijke benzine-luchtmengsel beter do-
seren en in vele gevallen zelfs auto
matisch regelen.
Met uitzondering van hoogopge-
voerde sportmotoren met waterkoe
ling reageren alle voor normale doel
einden geconstrueerde krachtbronnen
gunstig op het direct wegrijden na
de koude start.
Zonder horten
Voor gewone gebruikwagens geldt
dus, dat men de motor rnet uitgetrok
ken choke niet zonder belasting in de
vrijloop moet laten draaien. Hier
door wordt de motor te langzaam
verwarmd en wordt de nog op de
cilinderwanden aanwezige oliefilm
weggespoeld.
By het direct wegrijden moet men
de motor in de lagere versnellingen
niet op hoge toerentallen brengen,
daar anders de smering van de lagers
onvoldoende is.
Ook moet men de auto niet ter
stond in de hogere versnellingen met
vol gas laten werken, daar hierdoor
een te hoge druk op de lagers wordt
uitgeoefend.
Men kieze de versnelling zo, dat de
motor met een betrekkelijk lichte
druk op het gaspedaal zonder horten
loopt.
Dan is hij het snelst op bedryfs-
temperatuur en worden de nadelen
een koude start tot een mini
mum beperkt. Dat bereiken van de
bedrijfstemperatuur duurt bij de ene
wagen wat langer dan bij de andere,
maar in het algemeen kan gezegd
worden, dat de motor deze toestand
na 2 3 km heeft bereikt.
Dan moet ook de choke worden in
gedrukt, liefst al eerder wanneer de
motor dit zonder protesten toelaat.
Geleidelijk aan kan men dan ook
weer hogere prestaties van de motor
verlangen.
Binnen het jaar is Porsche nu al
voor de derde keer met een nieuw
type uitgekomen. Na de Carréra GTS
904 en de 911 komt Porsche thans met.
het type 912, een wagen die wat
koetswerk en onderstel betreft grote
overeenkomst met de 911 vertoont,
maar in plaats van de pieuwe zes
cilinder motor de vertrouwde vier-
cilinder motor van de 356 serie heeft
gekregen.
Men zou het nieuwe model dus kun
nen betitelen als een getemde 911,
want niet iedereen heeft behoefte aan
130 pk en een topsnelheid van 210
km/u. Trouwens met de 912 kan men
ook nog aardig uit de voeten, want
de 1600 cc krachtbron levert 90 pk by
een toerental van 5800 per minuut en
dat blijkt voldoende voor een maxi
mumsnelheid van 195 km/u.
De 912 is niet zoals de 911 in stan
daarduitvoering uitgerust met een
vyfversnellingsbak, doch met een
vierbak. Wie de vijfbak prefereert
moet 340 DM meer betalen.
De 912 is een coupé-model met twee
normale zitplaatsen en twee nood-
zetels of kinderzitplaatsen. Hij heeft
schijfremmen op alle vier wielen. Met
de introducering van dit type heeft
Porsche al zijn geheimen voor de
autotentoonstelling in Frankfurt
reeds prijsgegeven.
GEVAARLIJKSTE
RIJMANO
Van de ex-coureur Stirling Moss is de uitspraak, dat inhalen op
twee- of drie-baanswegen de gevaarlijkste rijmanoeuvre is en hij
voegde er aan toe: „elke keer ben ik er weer een beetje bang voor".
En deze uitspraak van Moss is des te merkwaardiger, omdat de
Engelsman vroeger zeer vertrouwd was met het rijden op hoge snel
heden, maar kennelijk vindt hy snel rijden dus minder gevaarlijk
dan inhalen.
Uit een buitenlandse statistiek blijkt dan ook, dat het grootste
deel van de auto-ongelukken, waarbij twee of meer doden vielen te
betreuren, veroorzaakt worden door foutieve inhaalmanoeuvres.
Altijd gevaar
Het inhalende voertuig verlaat de veilige rechter weghelft en rydt
met hogere snelheid op het tegenverkeer in tot hij de ingehaalde
voorbij is en weer rechts kan invoegen. Gedurende deze manoeuvre
bestaat er altijd latent gevaar voor een frontale botsing.
Er zijn twee mogelijkheden om dit gevaar te reduceren. Ten eerste
om nooit aan een inhaalmanoeuvre te beginnen als er ook maar de
geringste twijfel aanwezig is of het zal lukken en in de tweede
plaats, als men tot inhalen heeft besloten een dergelyke manoeuvre
zo snel mogelijk uit te voeren.
Goed uitzicht
Er zijn heel mooie tabellen waaruit blykt, hoe lang de inhaalweg
is als de ingehaalde met een bepaalde snelheid rijdt, en de inhaler
met een gegeven hogere snelheid, maar aan dergelyke gegevens
heeft men in de praktijk weinig.
Nuttiger voor de inhalende automobilist zijn een goed uitzicht,
een grote dosis geduld en een goed reactievermogen voor onver
wacht optredende verkeerssituaties.
Houd vooral tydens het inhalen het linkervoorwiel van de in te
halen auto in de gaten. Aan de beweging daarvan kan men onmid
dellijk zien of de bestuurder mogelijke plannen heeft om ook te
gaan inhalen.
Vooral met de te verwachten drukte op de komende paasdagen kan
men niet voorzichtig genoeg zyn met het inhalen en vooral op zulke
dagen heeft dit trouwens zo weinig zin, omdat men toch van de
ene file in de andere valt en men met alle risico's van het inhalen
toch maar weinig terrein wint.
(Advertentie)
Manil herstek uw handen van de in- die iedere keer door water en afwas-
werking van water en afwasmiddel. Geeft middel wordt weggewassen. Plastic
ze de natuurlijke beschermlaag terug, hangtube 1.60.
DE NIEUWE MANIL ALLEEN Bij LEVENSMIDDELENWINKELS
verkrijgbaar in Leiden en Haarlem
VERKOOP VOOR NEDERLAND: DE KLOK - HEERDE.
in de tube met het oogje
De grote zaal, door J. van Velde.
Myn kleine oorlog, door L. P. Bon.
Vuurvlindertje, door H. Heijermans.
Klein avontuur, door Top Naeff.
De felle gloed, door John Steinbeck.
Salamanders. Uitg.Querido, Amster
dam.
„Een paar minuten is het stil" door
Pierre Janssen. Uitgave van n.v.
Samsom, Alphen aan den Ryn.
Dit werkje, bedoeld voor kinderen
van de hoogste l.o. en de laagste
klassen van het voortgezet onder
wijs, is uitgegeven ter gelegenheid
van het vierde lustrum van de be
vrijding. Aan de hand van de oor-
-en en verzetsmonumenten in
ons land het enige tastbare aan
knopingspunt voor het hedendaagse
kind met de bezettingstijd geeft de
auteur een beeld van strijd, verzet
en verdriet in de jaren '40'45. Een
oorspronkelijke benadering, die de
jeugd stellig meer zal pakken dan
'n historisch relaas zonder meer. Het
is kunstkenner Pierre Janssen op het
lijf geschreven om weer te geven wat
de inhoud, de zeggingskracht is van
een beeld of gedenkteken. Hij doet
dat met zijn bekende nauwelijks te
evenaren gevoeligheid èn helderheid.
Zo trekt hy langs het beeld van Zad-
kine, langs de Dokwerker, hêt Monu
ment op de Dam, de Erebegraaf
plaats in Bloemendaal enz.
Hoe knap het boekje ook is ont
worpen, er valt toch wel iets op aan
te merken. Soms is wat al te duide
lijk merkbaar, dat hier een volwas
sene zich richt tot kinderen. In zyn
poging toch maar vooral heel duide
lijk te zyn, is Janssen wel eens iets
te simpel van weergave, waardoor de
verschrikking van die jaren soms
niet geheel tot haar recht komt. Zo
had hy wel iets indringender kun
nen zijn over de jodenvervolgingen
en hy is beslist tekort geschoten in
het hoofdstukje „Hier knalden de
schoten", waar hij enige verzetshel
den (Post, tfan der Veen, Van Hall,
Bransma en Hannie Schaft) opsomt.
Hier had Janssen wat uitvoeriger
moeten zijn om te doen uitkomen
hoezeer er door het verzet is gestre
den en geleden. Van de op 24-jarige
leeftijd doodgeschoten Hannie Schaft
staat vermeld: „Ze was studente die
direct ging meedoen aan het verzet.
Zij bracht op haar fiets bonkaar
ten, kranten, geheime berichten en
wapens door het land". Dat zegt een
kind van veertien, vijftien jaar ab
soluut niets.
Ondanks te grote beknoptheid op
enkele essentiele punten is het toch
een zeer lezenswaardig boekje voor
de jeugd. Het verzet, zoals dat heet,
in een grote behoefte, want het is
de rampzaligheid van ons naoorlog
se onderwijs dat het de bezettings
jaren met een niet te vergeven non
chalance en achteloosheid heeft be
handeld.
V In vers. De bezetting en het ver
zet in verzen, door A. Donker. Met
medewerking van E. G. Groeneveld.
Uitg.: A. W. Sijthoff, Leiden.
Het liefdeleven van Madame du
Barry. Naar de oorspronkelijke uit
gave uit het Frans vertaald met me
dewerking van di-. F. H. Fischer.
Een afgehouwen hoofd, door Iris
Murdoch. Uitg.: Contact, Amsterdam.
Bomen herkennen, door J. M. Guil-
cher en R. H. Noailles. Uitg.: Con
tact, Amsterdam.
De eerste negen maanden van ons
leven, door G. Lux Flanagan. Ver
taald door >Ph. H. Fiedeldij Dop, kin
derarts. Uitg.: Contact, Amsterdam.
Robin Hood, door J. Termos.
Sir Lancelot, door L. Benedikt.
Helm-pockets. Uitg.: Helmond, Hel
mond.
Advertentie
SCHAKEL VAN 00Y IN
voor die leuke fraai gekleurde
LAKENS EN SLOPEN
JORZOLINO kwaliteit
1- en 2-persoons maten
Theedoeken
Tafellakens - Baddoeken
en badlakens
ADR. VAN 00Y JR.
Breestraat 39 - Leiden
Op dinsdag 20 april zal door de
Rijkswaterstaat een begin worden
gemaakt met het vernieuwen van
het brugdek van de Gouwebrug in
Rijksweg 12 in Waddinxveen. Dit zal
tot gevolg hebben dat de brug voor
de helft voor het verkeer wordt af
gesloten en dat het verkeer door
middel van verkeerslichten zal wor
den geregeld. De oprit van Gouda
en Waddinxveen in de richting Den
Haag en Rotterdam wordt ook af
gesloten.
Hierdoor kan lijn 3 van de auto-
busdienstonderneming „Citosa" NV,
die de verbinding onderhoudt tussen
Gouda en Zoetermeer, niet meer de
normale route rijden, doch zal gedu
rende ongeveer 3 weken moeten wor
den omgelegd via Moordrecht.
Passagiers tussen de halte Verheul
en het station Gouda met verdere
bestemming op lyn 3 kunnen tot
Gouda Station reizen met lijn 4 en
daar overstappen op lijn 3. Dit geldt
uiteraard ook in omgekeerde rich
ting.
Deze omlegging heeft het ook no
dig gemaakt een nooddienstregeling
te ontwerpen, omdat de tijden van
aankomst in Gouda ongeveer 6 mi
nuten later worden en het tijdstip
van vertrek uit Gouda 8 minuten
vroeger moet zijn, dan in de thans
geldende dienstregeling is aangege
ven. De nooddienstregeling is bij het
personeel van lijn 3 te verkrijgen.
NI
Het Britse Leger des Heils heeft
zijn 100-jarig bestaan herdacht met
een campagne in het gehele land die
tot doel heeft de sociale verschop
pelingen in het rijke Engeland te
helpen.
Het heeft een geïllustreerd boekje
genaamd „Tragedies van de rijkdom"
aan elk parlementslid en elke peer
uit het Hogerhuis gezonden. Het Le
ger heeft het publiek verzocht 30
miljoen gulden bijeen te brengen, om,
zoals de leider van het Leger, gene
raal Frederick Coutts, het noemt,
„ontzettende vraagstukken" het hoofd
te bieden.
Coutts gaf tijdens een persconfe
rentie antwoord op de opmerking, dat
het Leger des Heils geen rol meer te
vervullen heeft in de welvaartsstaat
en zei:
„Er zyn duizenden kinderen en vol
wassenen die hun rechtmatig deel
niet krfjgen De feiten die in dit
opzicht worden gegeven zullen vele
mensen verrassen en schokken. Als ik
zo alle cijfers bij elkaar bekijk moet
ik toegeven, dat ook ik geschokt ben,
hoewel ik mijn hele leven aan dit
werk heb gewijd".
Het overzicht toont aan dat er in
Engeland op het ogenblik 800.000
misdeelde kinderen zijn „van wie ver
moedelijk de helft gebrek lydt".
Er zyn 675.000 bejaarden, die in
huis moeten blyven, „van wie nie
mand enige notitie neemt". Er zyn
ongeveer 400.000 zogenaamde sociale
verschoppelingen, die een betere so
ciale zorg nodig hebben.
Het overzicht houdt zich ook bezig
met de tieners en de daklozen. Onder
de aanbevelingen voor een nieuwe
wet zyn: Een koninklijke commissie
om een onderzoek in te stellen naar
vaderloze gezinnen en veranderingen
in de wet om aan hun behoeften te
gemoet te komen. Speciale huwelijks
rechtbanken geheel los van die welke
zich bezig houden met misdaad. Ad
viesbureaus voor gezinnen. Een rege
ringsbureau voor het opsporen van
vermiste ouders en om vraagstukken
te behandelen als prostitutie en ho
moseksualiteit. Speciale maatregelen
om ongehuwde moeders beneden de
leerplichtige leeftyd bij te staan (deze
leeftyd is nu 15 jaar). Speciale moe-
der- en kindertehuizen voor jonge
ongehuwde moeders die hun baby's
bij zich willen houden.
Verder zyn er naar schatting in
Engeland meer dan 400.000 alcoholici
en hun aantal neemt toe. Deze
kosten het land per jaar 300 tot 400
miljoen gulden. Aangedrongen wordt
op een nationaal onderzoek naar het
vraagstuk.
