Voormalige soldaten genieten
vele voordelen in Australië
DUET
blijf jong, blijf fit:
Bestemming Engeland
ligt in EUROPA
¥Érf? Piasticolorl
1 Plasticolor haleüT
GIFCONCENTRATIE
VOOR IJMUIDEN
Lente...PlasticolöiT
Mode naar zijn maal
LEIDSCH DAGBLAD VRIJDAG 9 APRIL 1965 ACHTSTE BLAD
HERDENKING OORLOGSSLACHTOFFERS OP 25 APRIL
(Van onze correspondent in Sydney)
De 25ste april is voor Australië wat de 4e mei in Nederland is:
de dag, waarop de gevallenen in de oorlog worden herdacht. Op
Anzac-dag worden niet alleen de doden uit de tweede wereldoorlog
geëerd, maar in de eerste plaats de slachtoffers van de strijd in
Gallipoli, waar op die dag in 1915 de geallieerden een invasie be
gonnen om de Dardanellen en Constantinopel te veroveren en Tur-
kije, toenmaals bondgenoot van Duitsland, lam te leggen. Onder
de troepen, die aan land werden gezet, bevond zich het „Australia
and New Zeeland Army Corps" (Anzac).
De landing in Gallipoli mislukte.
Er vielen meer dan tienduizend do
den onder de Anzacs, onder wie ze
venduizend Australiërs. Bijna twin
tigduizend anderen werden gewond.
Door een list gelukte het de rest
(40.000) later door geallieerde sche
pen te worden opgepikt. Zij werden
weggevoerd zonder verliezen en zon
der dat de Turken er iets gewaar
van werden. Zo werd de nederlaag
in Gallipoli een heroïsche gebeurte
nis, zoals in de tweede wereldoorlog
de terugtocht van Duinkerken een
bijna legendarisch heldenfeit werd.
De gevechten in Gallipoli, waar
thans nog de graven der tienduizen
den gevallenen worden onderhouden,
hadden zo'n grote indruk nagela
ten, dat de bond van oud-strijders
in Nieuw Zuid Wales in 1922 besloot
jaarlijks een herdenkingsdag te hou
den (25 april), die geleidelijk ook in
andere staten is aanvaard en later
tot „nationaal" is verklaard.
Marsen
Op deze dag worden zowel in de
miljoenensteden, zoals Sydney en
Melbourne, als in de kleinere plaat
sen elders in Australië z.g. Anzac-
marsen gehouden. In Sydney trokken
vorig jaar meer dan dertigduizend
oud-strijders, met hun onderschei
dingen op de borst, in rijen van
achttien langs het graf van de on
bekende soldaat. De optocht duurde
drie uur. Er waren meer dan een
kwart miljoen toeschouwers op de
been.
in Nederland waren en
i nog de meningen ver-
m „dodenherdenking" en
(der teruggekeerden) op
een en dezelfde dag kunnen worden
gehouden. In de verschillende Au
stralische staten zijn dan ook ver
schillende regelingen getroffen,
waarvan die in Queensland het meest
het plechtige karakter van de gehele
dag hebben bewaard. In Nieuw Zuid
Wales echter wordt na de herden
kingsmars en reünie in een park met
officiële toespraken, de dag na het
middaguur als een officiële vrije dag
gevierd, met bioscopen en café's ge
opend. wordt veel bier gedronken en
worden reünies gehouden, dde meer
weg hebben van een feest van Breu-
gel dan van een solemnele dis.
Dit neemt niet weg dat Anzac-dag
een nationale instelling is geble
ven, waarvan de ernst door iedereen
wordt aangevoeld. De massale deel
neming aan de betoging is daarvan
Lvenals
ïijn ook n
deeld of e
Jongeren
Maar is de geest van Anzac ook
levend bjj de jongeren? Deze vraag
Is diepgaand in een toneelstuk van
de bekende toneelschrijver Alan Sey
mour behandeld. In zijn „De ene
dag van het jaar" 's sprake van
een scherpe tegenstelling tussen de
jonge generatie en de oudere. Om de
leegheid van de Anzac-herdenking
te illustreren, laat de auteur de va
der van de hoofdpersoon in het stuk
zeggen: „Ik ben een oer-echte Au
straliër en juist daarom zuip ik op
deze dag".
spaar plezierïgmet
ÜVYLOIVS
met gratis
waardezegels
van. 15 en 25 ct.
vraag vooral om de
T>UKT-spaarkaart
Maar wij geloven toch dat de 25
ste aprü voor de meeste Australiërs
betekenis heeft. Reeds om ze-
uur op de avond tevoren zoe
ken vele mensen een plaats tegenover
het graf van de onbekende soldaat
er de nacht door te brengen
getuige te zijn van de Anzac-
Een beeld van het oorlogs
museum in Canberra, waar men
urenlang in kan ronddwalen.
dienst bij het gloren van de dage
raad. Ook het feit, dat geen enkel
schoolkind het antwoord schuldig zal
blijven op de vraag wat op deze
dag wordt herdacht, maar de bete
kenis van Australië's werkelijke na
tionale feestdag, 26 januari, Handing
van gouverneur Arthur Phüip
1788) niet dadelijk begrijpt, bewijst
dat Anzac-dag een „levend" bezit
van de Australische bevolking.
Elke stad, elk dorp,in Australië
heeft z'n oorlogsgedenkteken, w
op de namen vermeld staan van hen,
die in de oorlog(en) zijn gevallen.
In vele gebouwen vindt men in de
hal een bord aan de muur met de
van de personeelsleden, die de
soldatenuniform hebben gedragen,
met speciale vermelding van hen, die
het hoogste offer, hun leven, hebben
gegeven, of gewond zijn teruggekeerd
Op Anzac-dag, wanneer het graf van
de onbekende soldaat in Sydney on
der honderden kransen en meer dan
tienduizend bloemstukken wordt be-
;n, leggen in de dorpen en ge
huchten van het platteland liefderrij-
ke handen bloemen op en rondom
de sobere oorlogsgedenktekens, die
ïar eveneens het centrum vormen
m de herdenkingsplechtigheden.
Hoewel Australië geen militaire
dienstplicht kent in vredestijd, heeft
de bevolking een sterk gevoel voor
militaire plichten en neemt de oud-
strijder een bijzondere plaats in door-
daat hij, met erkenning van zijn positie
allerlei voordelen geniet. Reeds
1867 werd aan elke vrijwilliger met
vijf dienstjaren een stuk grond
20 hectaren ter beschikking gesteld,
en nog heden ten dage genieten oud-
strijders voorkeur bij de uitgifte
grond tegen lage huur en bij
sterking van kredieten tegen geringe
rente voor de aankoop van ve<
werktuigen, bij de vervulling
vacatures bij de overheid, aankoop
van huizen (lage aanbetaling er
ge af betalingspremies), en bij zieken-
huisverpleging.
Leger, vloot en luchtmacht zjjn
dan ook niet alleen in de Anzac-men-
sen, maar ook in andere optochten
vrijwel altijd vertegenwoordigd en
oogsten warm applaus van de toe
schouwers. Militair vertoon heeft in
Australië een rol te vervullen gehad
om een natie te vormen, die zich
bewust ging worden van haar eigen
bestaan.
Kleine winst voor
premier Lemass
verwacht
De uitslag van de in de Ierse re
publiek gehouden algemene verkie
zingen is thans voor 131 van de
147 zetels bekend. Het eindresultaat
is niet voor zaterdag te verwachten,
want in het district Dublin noord
oost, waar de minister van Land
bouw. Haughey (schoonzoon van
premier Lemass), al nas gekozen,
erd de uitslag betwist, waardoor
u zal moeten worden overgegaan
)t een uiterst tijdrovende hertelling.
Toen het tellen der stemmen van
nacht werd gestaakt had de rege
ringspartij, de Fianna Faü 65 zetels
verworven tegen de voornaamste op
positie partij, de Fine Gael, 41 ze
tels. De arbeiderspartij kreeg er tot
dusver 18 en de onafhankelijken 3.
Premier Lemass heeft de verkie
zingen uitgeschreven om de positie
van zijn partij in de volksvertegen
woordiging, waar zij zeventig van de
143 zetels bezette, te verbeteren.
Sommige politieke deskundigen in
Dublin menen dat de tot nu toe be
kend geworden resultaten wijzen op
een verkiezingsuitslag, waarbij de
regerende Fianna Fail een meerder
heid van één stem boven de andere
partijen gezamenlijk zou verwerven.
In dat geval zou Lemass in dezelfde
positie komen te verkeren als vóór
de verkiezingen, namelijk die van
afhankelijkheid van de steun van
een of twee onafhankelijke afge
vaardigden, om nederlagen te voor
komen.
Ongeveer 75% der kiesgerechtig
den heeft zijn stem uitgebracht.
"Hoe gaat het er mee
"Best, ik fiets immers weer
Groep Engelse conservatieven
Een groep invloedrijke Engelse con
servatieve parlementsleden heeft ver
klaard, dat Engeland moet beslissen
dat zijn bestemming in Europa ligt
deze bestemming moet voortzet
ten met alle kracht die het tot zijn
beschikking heeft".
De betrokken conservatieven heb-
m een brochure van 30 bladzijden
uitgegeven, waarin zij opmerken dat
de tijd van voorzichtigheid, van voor
zichtigheid, van voorwaarden, van als
indiens al lang voor bij is".
Zij zeggen, dat door zich aan te
sluiten bij West-Europa op econo
misch-, politiek- en defensief gebied
Engeland de enige weg kan vinden
onze levensstandaard even snel
omhoog te brengen als onze buren.
Alleen op die wijze kunnen wij onze
defensie en die van Europa waarbor
gen voor de komende generaties, en
alleen op deze wijze kunnen wij onze
volledige rol spelen in de raden van
de wereld en in de bouw van „een
Europa".
De publikatie, uitgegeven door het
conservatieve politieke centrum, is
het werk van 18 conservatieven. Vijf
deze achttien zijn leden van het
„schaduw kabinet".
De vijf zijn: Heath, Joseph, Mac-
leod, Maudling en Powell, allen voor
malige topministers in de conserva
tieve regering.
In de brochure wordt in herinne
ring gebracht dat begin 1963 de be
sprekingen met de EEG mislukten en
dat Frankrijk de aanvrage van Enge
land om lidmaatschap verwierp.
„Hoewel de onderhandelingen mis
lukten geloven wij dat de mensen
werden wakker geschud en attent zijn
gemaakt op het gevaar buitengeslo
ten te worden.
Verloren slaa
Consumentenbond
tegen de nieuwe
j bankvoorwaarden
De Nederlandse Consumenten
bond heeft bekend gemaakt, dat bij
I de minister van Economische Zaken
I een klacht is ingediend op grond
van de wet economisch mededinging
over de per 1 januari ingegane nieu
we algemene bankvoorwaarden, op
gesteld door de Nederlandse
bankiersvereniging. De bond zegt
hierbij op te treden als vertegen
woordiger van de consumenten en
als cliënt van enige banken.
Tevens heeft de concumentenbond
aan de Nederlandse bankiersvereni
ging te kennen gegeven, ingeval van
een voorgenomen herziening der
bankvoorwaarden, bereid te zijn
daaraan medewerking te verlenen om
te komen tot een billijke formu
lering van de rechten van de bank-
cliënten.
Het verlees van de slag laat ons echter
achter in een gevaarlijke positie. Elke
nieuwe overeenkomst heeft een nau
were aaneensluiting van de Zes tot
gevolg, waardoor het voor Engeland
steeds moeilijker wordt zich aan te
passen".
Zij voegen eraan toe, dat geen en-
kei land tegenwoordig een econo
misch eiland kan zijn: „Wij hangen
Europa af om de kracht van ons
pond sterling als wereldvaluta te
waarborgen. Wij kunnen niet alleen
handelen".
Over de defensie werd gezegd:
„Het is niet noodzakelijk zich aan
te sluiten bij alle plannen van De
Gaulle maar een van de sleutels op
de Europese deur blijft, en is dat al-
tijd geweest, onze kernmacht op de
een of andere wijze te gebruiken om
voor Europa een defensie op te bou
wen die levensvatbaar is. De voorde
len, die hier behaald kunnen worden
zijn enorm de straf voor falen
schijnt inderdaad verschrikkelijk".
De conservatieven besluiten met te
zeggen, „dat het moeilijk voor Enge
land zal zijn dichter bij Europa te ko
men, terwijl de sooialisten aan het
bewind zijn".
Advertentie
Minister Luns kwam gisteren
ijlings op bezoek bij kabinetsfor
mateur Cals, nadat hij uit Brus
sel was teruggekomen van Euro
pese besprekingen.
Tweede slachtoffer
na brand overleden
In het St. Andreasziekenhuis in
Tiel is gisteravond de negenjarige
Henk van Leusden uit Kesteren over
leden. Het kind liep op zondag 28
maart ernstige brandwonden op,
toen het met zijn broertje in Och-
ten een vuurtje had gestookt. De
beide kinderen hadden het vuurtje
namelijk aangelegd op een leeg ben-
zinevat, waar vermoedelijk nog wat
olie heeft ingezeten. De beide
broertjes liepen zeer ernstige brand
wonden op. Drie dagen na het onge
val is het ene broertje aan zijn ver
wondingen bezweken.
Baptisten op Cuba
in ongenade
Radio-Havanna heeft gisteren be
kendgemaakt, dat de veiligheidspoli-
ran Fideb Castro 53 leden „van
spionagebende voor de V.S."
heeft gearresteerd. Later bleek dat
het hier ging om 40 predikanten en
13 leken van de baptistengemeente.
„Onder de dekmantel van hun
godsdienst hebben deze geestelijken
een contro-revolutionaire groep ge
vormd, die spionage- en ondermij-
ningstaken uitvoerde", aldus Radio
Havanna.
Het hoofdbestuurslid Caudill
zamelde veel müitaire, economische
en politieke informatie, die doorge
geven werd aan spionagebureaus in
de Verenigde Staten.
In Washington heeft de baptisten
gemeente verklaard, dat het be
lachelijk is om ds. Caudill van spio
nage te beschuldigen. Van de 72 bap-
tistische predikanten, die in westelijk
Cuba werken zitten er thans 48 ach
ter slot en grendel.
Tien jaar geëist
wegen poging
tot doodslag
Utrechter probeerde
kind te wurgen aan
Loosterweg in Lisse
Wegens poging tot doodslag op
een tienjarig meisje uit Zandvoort
heeft de officier van Justitie bij de
Haarlemse rechtbank legen een 44-
jarige bedrijfsleider uit Utrecht een
gevangenisstraf van tien jaar gevor
derd, alsmede terbeschikkingstelling
van de regering. Aanvankelijk had
het in de bedoeling van de Haar
lemse rechtbank gelegen de zaak met
gesloten deuren te behandelen, maar
door het gebeuren nabij Eindhoven,
waarbij een zesjarig jongetje om het
leven is gekomen, besloot zij de zaak
in het openbaar te behandelen.
Op 17 juni van het vorig jaar was
de Utrechter per gehuurde auto naar
Zandvoort gereden, waar hfj twee
meisjes van tien jaar uit Zandvoort
zijn auto had gelokt. Hij ging met
de meisjes rijden, maar wilde toch
met één meisje zijn tocht voortzet
ten. Hij verzocht een van beiden uit
te stappen om chocolade te kopen.
Toen zij dit deed reed hij met het
andere kind, het tienjarige meisje
Sonja, verder. Aanvankelijk had het
zijn voornemen gelegen naar
Utrecht te gaan. In Aardenhout was
echter een verkeersopstopping, waar
door hij de koers via Vogelenzang
Lisse koos. Het meisje vroeg
de Loosterweg in Lisse om te
stoppen, zij wilde in een bosje haar
behoefte doen. De man volgde het
meisje en kreeg neigingen haar te
doden. Hij trachtte het kind te wur
gen, waardoor het bewusteloos raak-
Ook gaf hij het kind enige schop
pen.
Daarna is de man, in de mening
verkerend, het kind te hebben ge
dood, met zijn auto weggereden. Het
meisje kwam echter bij en dank zij
een passerende dame is de politie
gewaarschuwd. Over het gebeuren
zijn destijds geen mededelingen
de pers gedaan, om het onderzoek
niet te bemoeilijken en dat heeft uit
eindelijk succes gehad. De politie
vermoedde namelijk, dat de
nog wel eens in Zandvoort zoi
rugkeren. Regelmatig werd daar
controle uitgeoefend. Tenslotte
politie er toe overgegaan de Utrechtse
bedrijfsleider aan to houden, die de
feiten bekende.
Mr K. Heimig, die als raadsman
optrad, besprak de moeilijkheden
waarmee de man in zijn jeugd te
maken heeft gehad en herinnerde
aan het psychiatrisch rapport, i
uit bleek dat de man niet toereke
ningsvatbaar is. Hij pleitte clemen
tie. De rechtbank zal op 22 aprü
uitspraak doen.
Polyester/wollen kostuums, lichtgewicht
ideaal voor de a.s. zomer! Veder
licht en kreukherstellend.
Dessins: -fijne haarstreep in het mooie
pescatorblauw.
Rapport over vissterfte naar minister
(Van onze IJmuidense
correspondent»
Het Rijksinstituut voor Visserij-
onderzoek in IJmuiden heeft gister
middag een uitvoerig rapport ge
stuurd naar de minister van Land
bouw en Visserij, over de vissterfte
aan de Noordzeekust. Het onderzoek
is verricht door de chemische afde
ling van het RIVO onder leiding van
drs. R. T. Roskam. Drs. Roskam is
tot de conclusie gekomen dat de ver
giftiging is veroorzaakt door een zeer
sterke concentratie van koper-sul
faat.
De sterfte heeft zich voornamelijk
voorgedaan tussen Scheveningen en
IJmuiden, waar naai- schatting
100 000 vissen van allerlei soorten
en groottes zfjn omgekomen. Maar
het zijn voornamelijk, bot, schol,
schar en wijting, die het slachtoffer
zijn geworden. De sterfte zet zich
voort in noordélijke richting. Opme
tingen voor IJmuiden hebben uit
gewezen, dat de concentratie van hek
gif zich thans voor IJmuiden bevindt
Maar het gif heeft ook reeds ver
voorbij IJmuiden slachtoffers ge
maakt.
Er bestaat volgens het rapport
grote vrees, dat de gif concentratie
de Waddenzee zal bereiken, met nog
ernstiger konsekwenties dan tot dus
ver al zijn waargenomen. De Wad
denzee, is nl. de kinderkamer van de
Noordzee. De nog zeer jonge visjes
aldaar zijn uiteraard bijzonder ge
voelig voor het gif cn zodoende
dreigt daar een massale vernietiging
Het onderzoek door het RIVO in
IJmuiden heeft voorts uitgewezen,
dat garnalen, althans tot dusver
niet te lijden hebben gehad van het
gif. Volgens het rapport wordt thans
met man en macht gewerkt om een
middel te vinden, teneinde de zeer
sterke concentraties gif. die in muien
etc. achterblijven, te verwijderen.
Hierin is men tot dusver helaas niet
geslaagd.
Schelpen, plankton enz., die door
vissen worden geconsumeerd wor
den door het gif aangetast, zodat
ook een middel dient te worden ge
vonden hiertegen iets te doen.
Intussen hoopt het RIVO, dat ook
de natuur een handje zal meehelpen,
I in de vorm van harde wind of liefst
storm, welke het vergiftigde water
en de vergiftigde plankton en
schelpjes zal verspreiden, zodat het
dodelijk gif voor de vissen zwaar zal
I v/orden verdund.
Het door de politie in Noordwjjk
I ingesteld onderzoek naar de schul
dige, die het koper-sulfaat op
nonchalante wjjze op het Noord-
uijkse strand zou hebben ge
deponeerd, wordt nog voortgezet.
