JAPANSE MEISJES
WINNEN „DROOMREIS
1
r
DIT OPSTEL WAS EEN
fa Even rust voor een kiekje
onder de Amsterdamse Wes
ter toren. Links op de achter
grond staat het Anne Frank
huis. waar de vier Japanse
meisjes werden ontvangen.
Wat gaat er om in een Ja
pans schoolmeisje als zij
voor het eerst in haar le
ven kennis maakt met
Europa? Vier jeugdige
dochters van het land van
de rijzende zon deden dat
dezer dagen en op hun ge
zichtjes was geen spoor
van emotie te hespeuren.
Beleefd glimlachend
schudden zij de handen
van alle officiële en min
der officiële mensen, die
zij tijdens hun tweedaags
bezoek aan Nederland
moeten verwerken. Maar
in een onbewaakt ogen
blik alleen, even weg
van de flitsende fotogra
fen en vriendelijk, maar
drukke mensen stoten
zij elkaar kirrend aan,
wijzen, babbelen rap en
hun wangen krijgen opge
wonden blosjes: dan blijkt
hoe deze meisjes genieten
van de duizenden nieuwe
indrukken, die als een
stortvloed over hen heen
komen; hoe deze meisjes
achter hun oosters on
doorgrondelijke masker
tjes wel degelijk diep on
der indruk zijn van de
voor hen geheel nieuwe
wereld, van Amsterdam,
van de vliegreis, en vooral
van de grandioze ont
vangst en het uitgebreide
programma, dat hen
wordt aangeboden.
Michiki Nakago, Mikaho
Jazaki, Fumiko Tomizawu
en Kazinko Ito heten ze.
Tussen de 15 en de 17
jaar: winnaressen van de
door de grootste uitge
versmaatschappij in Ja
pan uitgeschreven opstel
wedstrijd.
Onderwerp, waarover ge
schreven moest worden:
„Welke indruk heeft het
dagboek van Anne Frank
op mij gemaakt?"
V
SCHIPHOL. Een Hollandse regenochtend. Vier tengere in het wit geklede
Japanse meisjes stappen uit het 1 ijntoestel, dat hen in enkele uren van
Tokio naar Amsterdam vloog. Huiverend slaan ze hun kragen op: hun
:erste kennismaking met Nederland is een koele, kille en vooral natte aan-
|elegenheid. Drieëntwintig maart wijst de kalender, maar zoals gebrui-
elijk is van de lente in de praktijk niet veel te merken. „Cold, very cold"
:ijn dan ook de eerste woorden van donkergebrilde Itaro Abe, de man, die
ie vier gelukkige opstelwedstrijdwinnaressen begeleidt op de reis-van-hun-
even.
ecord
Itaro Abe Is een hoge functiona-
Japans grootste uitgevers-
laatschappij „Bungei Shunju Li-
die zich naast boeken ook
oelegt op het uitgeven van tyd-
1 thriften. Grote dag in het be-
itaan van de maatschappij was de
iltgave van de honderdste druk
ran „Het dagboek van Anne
'rank" in de Japanse taal. Dat
racht het aantal verkochte exem-
laren in Japan op 780.000, reden
„Bungei Shunju" om groot
eest te vieren en een opstelwed-
trijd voor middelbare scholen uit
schrijven. Die leerlingen die het
i-pt hun indrukken over het dag-
ek van Anne Frank zouden ge-
ii, kregen de kans om een bezoek
brengen aan het geboorteland
"'an Anne Frank en aan de omge-
..aarin zij haar beroemde
I lagboek schreef. Een fraaie belo-
ïaar zeker niet de directe
inleiding voor de Japanse scho-
zijn impressies over het
boek te gaan mee pennen, zo ver-
El ekerde men ons. Want de belang-
telling voor het leven van Anne
Frank is bijzonder groot en vooral
mi b(j de jeugd spreekt het verhaal
an. Dat blijkt dan ook wel
'norme oplagecijfers, die het
boek in Japan heeft weten te be
reiken.
na Municipal Middle School in Na
gano en baseert haar korte verhaal
hoofdzakelijk op de zo belangrijke
moeder-kind verhouding in het
„Dagboek van Anne Frank". Het
andere 15-jarige meisje dat in de
prijzen viel is Mikaho Jazaki,
schuchter meisje en drie jaar lang
leerling van de Middle-school Sec
tion of the Yamanshi-Einx-School.
Zy beschrijft de gebeurtenissen in
het leven van Anne Frank en gaat
na hoe zij zelf zou hebben gerea
geerd in dergelijke omstandig
heden. Vader van Anne Frank,
Otto Frank ijverig in de weer
om het zijn Japanse gasten in het
Anne Frankhuis zo veel mogelijk
naar de zin te maken vindt zelf
het derde opstel van meisje Tomi
zawu het beste. Het 17-jarige leer-
lingetje van de Kisarazo High-
school in Chiba Prefecture vertelt
hoe de geestelijke groei van Anne
Frank haar geboeid heeft en wat
Anne Frank haar geleerd heeft.
Prestatie
Michiko Nakagon is 15 jaar en zij
everde naar het oordeel van de uit
geverij de beste prestatie. Zij is
Vierdejaars leerling aan de Sucoha-
Zij doet dit op een volgens Otto
Frank zeer persoonlijke en zeer
aangrijpende wijze. Het vierde
meisje heet Kazinko Ito en zij is
leerlinge van de Miyagi-Sakuin
High-school.
Oplage
De Nederlandse uitgever van
Anne Franks' dagboek G. P. de
Neve (van uitgeverij „Contact" in
Amsterdam) vertelt: „In Amerika,
Duitsland en Japan is het „Dag
boek van Anne Frnak" het meest
verkocht. In Nederland zijn we op
het ogenblik aan de 36ste druk be
zig en het totaal aantal verkochte
exemplaren bedraagt ongeveer
365.000". De heer De Neve is naar
het Anna Frankhuis aan de Prin
segracht gekomen om namens zijn
uitgeversmaatschappij de vier Ja
panse meisjes een boekwerkje over
Amsterdam aan te bieden.
Ongeveer elk jaar blijkt het no
dig een nieuwe druk van „Het dag
boek van Anne Frank uit te ge
ven in Nederland. Dat bewijst dus
wel hoe groot de belangstelling
voor haar lotgevallen nog is. Die
belangstelling is er al direct na de
eerste druk geweest, vertelt de
heer De Neve, hoewel de gangbare
mening is, dat de zaak pas de laat
ste jaren in de aandacht is. Dat
is dus niet waar.
Drukke dag
De vier Jeugdige schrijfstertjes
hebben drukke dagen doorgebracht
in Nederland. Met begeleider Itaro
Abe stapten zij de ochtend van
aankomst in de Amsterdamse rond
vaartboot. Japanse camera's vol
schietend met Amsterdamse kiek
jes lieten de meisjes het grachten-
Onder het toeziend oog
het gastenboek
reisleider tekenen de meisjes
het Anne Frank-huis.
Tekst:
Marias van Rijn
Foto's
Holvast
in het Achterhuis
schoon op zich inwerken. Taxi's
stonden klaar om hen naar het
Anne Frankhuis te brengen, waar
zij door Otto Frank werden
rondgeleid door het achterhuis,
waar alles nog in de toestand uit
de oorlogsdagen is gelaten. Itaro
Abe bleek maar zeer gebrekkig
Engels te spreken, zodat de uitleg
van Otto Frank wel niet helemaal
tot de meisjes zal zijn doorgedron
gen, maar kenners als zij zijn van
het dagboek, zullen zij weinig moei
te hebben gehad de typische plek
jes in het achterhuis terug te vin
den.
Datzelfde Anne Frankhuis zou
haar Japanse bezoeksters nog een
keer terug zien: de avond vooraf
gaande aan het vertrek naar Zwit
serland (ook onderdeel van de ge
wonnen prys) stond in het teken
van de folklore. Het werd een fees
telijke avond met volksdansen en
muziek.
Fumiko Tomizawa heet ze en ze is tweedejaars leerling aan de
Kisarazu High School in the Chiba prefectur. Jouw wereld" koos
haar opstel voor exclusieve publikatie, omdat dit waarschijnlijk
het meest de gedachtenwereld van het oosterse jonge meisje
weergeeft, dat niets kan beseffen van de werkelijke omstandig
heden waaronder Anne Frank haar belevenissen op schrift stelde.
Maar juist in dit opstel blijkt, dat de taal van Anne Frank zo hel
der en zo direct is, dat dit 17-jarige Japanse meisje er jaren later
diep van onder de indruk raakte. Dit is ook het opstel dat naar de
mening van Otto Frank het beste is. Het woord is aan Fumiko
Tomizawa.
Wat moet het mooi zijn, als
je in staat bent om zonder
enige beperking je gevoe
lens van liefde, haat, angst en je
gedachten en meningen over be
paalde zaken te uiten, zonder
zelfbedrog of overdrijving. Dat
moet wel haast de enige werke
lijke vrijheid zijn, die je kunt
bezitten. Zonder steun en voort
durend vervolgd omdat zij joods
was, ging Anne Frank door met
schrijven, zonder haar gevoelens
en vooruitzichten te laten aan
tasten. Terwijl ik aan het lezen
was in de oprechte beschrijving
van haar gevoelens in het dag
boek. herinnerde ik mij opeens
een gebeurtenis uit mijn middel
bare schooltijd.
Het was in het derde semester
van myn eerste jaar op de
middelbare school. We moes
ten allemaal elke dag ons dag
boek inleveren bij de leraar. Hij
gaf on dat terug met zijn op
merkingen in de marge geschre
ven. In de praktijk kwam dat
zo langzamerhand neer op een
soort dialoog tussen leraar en
leerling. Wij gebruikten het als
een soort uitlaatklep voor onze
gevoelens over bepaalde klasge
noten of over de leraren zelf. Op
een keer schreef ik op nogal hef
tige wijze over iets, dat verband
hield met een gebeurtenis, waar
van iedereen wist, dat ik mij
daar nogal over opwond. Ik ver
wachtte een even heftige opmer
king van mijn leraar bij dat
stukje. Maar de volgende dag
ontving ik een achteloos com
mentaartje, geschreven in rode
Inkt in de marge van een van
de bladzijden van mijn dagboek,
waarin eenvoudig en op diplo
matieke wijze stond: „Ik was
haast tot tranen toe geroerd toen
ik je stukje van vandaag las,
want het was zo fijn om te den
ken, dat alle leerlingen in de
derde klas zo over bepaalde za
ken dachten als jij, of liever, dat
alle leerlingen zo goed waren als
jij: wat zou onze school dan
groot zijn. Het is meer dan ik op
dit moment had durven hopen.
Maar ik hoop, dat jouw goedheid
„besmettelijk" is, dat jy je goed
heid zult uitdragen.
Deze fijne opmerking van mijn
leraar vervulde mij met een
eigenaardige droefheid, die ik
niet kon verklaren. Het was een
gevoel, volkomen tegenovergesteld
aan dat bij het inleveren van
mijn dagboek. Ik kreeg het ge
voel, dat mijn leraar mij las als
een boek zonder iets achter te
laten, dat ik „van-mij-zelf" zou
kunnen noemen. Na deze erva
ring leverde ik mijn dagboek
niet meer in, en begon ik mi)
terug te trekken in een soort
harde schaal. Tegen de tijd dat
ik mij daarvan bewust werd, was
ik bezig binnen die schaal een
uiterst gevoelige trots te ontwik
kelen. Maar is dit intense gevoel
van hoogmoed zo eigenaardig
voor mij alleen? Ik moet je dit
vragen, Anne: was het je angst
om jezelf tegenover de buiten
wereld bloot te geven, die je er
toe dreef je diepste gevoelens en
geheimen toe te vertrouwen aan
een stukje papier, dat het voor
zich kan houden? Maar Anne is
niet meer op deze wereld en kan
mijn vraag niet beantwoorden.
Toch geloof ik, dat Anne dacht
als ik, dat mijn gevoelens dezelf
de zijn als die van Anne. In de
gevoelens voeren by ons beide
droefheid en eenzaamheid de bo
ventoon. Dat komt omdat we ons
realiseren hoe moeilijk het is om
openlijk voor de gevoelens uit te
komen, en zelfs als je je ware
gevoelens blootgeeft, zijn er
maar heel weinig anderen die je
begrijpen. Dat is in alle mense
lijke betrekkingen zo, denk ik,
hoe nauw die ook mogen zijn. Ik
ben eigenlijk te laf geworden om
mijn hart te laten spreken en
om die reden wordt ik wel eens
uitgemaakt voor egoïste. En ik
heb het idee, dat het Anne net
zo vergaan is als my.
Dat klinkt misschien wat zelf
zuchtig, maar toch voel ik,
dat dit dagboek werd ge
schreven door het meisje Anne
namens my, of liever, namens
allen die zo voelen als ik.
Lieve Anne, denk je, dat ik zelf
voldaan ben door dit te denken?
Ik voel dat we veel gemeen heb
ben onze aard en onze ma
nier van denken. Dat was de
grootste vreugde die ik beleefde
by het lezen van jouw dagboek.
Maar myn verdriet is groter,
dan myn vreugde want je bent
er niet meer en ik kan niet écht
met je praten, hoe dichtby en
hoe verwant ik me aan je voel.
Myn wens om echt je vriendin
te worden zal slechts een
eeuwige wens blyven van myn
hart, net als in een droom. Maar
je hebt me toch iets gegeven, dat
mooier is dan alles wat ik totnu-
toe kende. Je zette me weer aan
tot schryven! Na het lezen van
je dagboek keerde by my de be
hoefte terug om waardevolle ge
dachten weer vast te leggen op
papier. En nu z&l ik schryven,
alleenwat ik schryf zal niet
onder ogen komen van anderen
zoals vroeger. Anne, jouw dag
boek is een bron van kracht
voor my, wat de tyden ook zul
len brengen!
OTTO FRANK
- mooi werk
