OEILI JK WERK DIEP ONDER WATER
UIKEN
=DOOR=
EWOUT
JANSE
m,
:fpl!T in ziin helm het geraas van toegevoerde lucht verricht de duiker, diep onder water, zijn werk. In het
-kier. Vertrouwend op zijn oriëntatievermogen. En op zijn handen, enig lichaamsdeel dat niet door het
*°r Ikg waterwerend omhulsel van rubber, canvas, staal en lood wordt bedekt. Tastend verricht hij zijn waar-
^Smngen. Waar zit de
'n' iel om de scheepsschroef
jraaid? Waar is de sluis-
Ir beschadigd? Waar 1
lór het verloren anker? JH.
Jde gouden sigaretten- j*
27 b* een telefoonlijn is hij met
|en" verbonden. Voor het ge-
1 "^ran aanwijzingen. Een goede
fer, gehandicapt als hij is in be
logen en mogelijkheden, laat
perk als het even kan aan de
*:en over. Hij verkent, vertaalt
kTnJzijn hao<ien z'en in beelden, di
stuur een kabel, laat een
zakken, halen maar, iets meer
►ren^links, naar rechts krakend
de mededelingen op uit de
jnraige duikers verrichten hun
zwijgzaam als het even kan.
er ook, die in dat diepe
r behoefte voelen aan een
als het werk lekker loopt.
Iklinkt opeens een versluierd
A Marais op de wal of het dek
O Rechts: Helmdui-
kerspak: zeventig tot
tachtig kilo waterwe
rend omhulsel van
lood, staal, rubber,
canvas. Alleen de
handen zijn onbedekt.
En links: Het oor-
logspak, bestemd voor
werkzaamheden in on
diep water, is voor
zien van een zuurstof
cilinder. Het is lich
ter dan het helmdui-
toerspak, maar nauw-
sJuitender.
ZIEN MET JE HANDEN EN HANDIG ZIJN
word je duiker? Geen mens
duiker, dAt en niets anders
c worden. Iemand groeit naar
toe. Omdat bij geva-
Of omdat hij, met een
ambachtsschoolopleiding ach-
rug, toch al werkt bij een
of een waterbouw
firma. Of omdat hij in mi-
dienst een training als dui-
Bij de marine in Den
bij de Vaar- en Duikers-
de landmacht in Go-
maanden duurt daar de eer-
Dan is de
nog niet in staat de vele
karweien te ver
die de goed geschoolde dui-
dat diepe pikkedonker moet
verrichten. Maar wel weet
onder water in leven te
zijn de angsten van het
overwonnen. Zowel in het ge-
hel mduikerspak als m nauw-
oorlogsuitrusting, op de
zuurstof-stikstofcilinder,
hij door het water gaat
verraderlijke baan van
achterlaat,
vijfentwintig duikers
al Gorinohem jaarlijks
Schippersjongens en
lassers en timmerlie-
maar ook slagers en bakkers
allemaal vrijwilligers, klaar-
aan ge trokken door deze
wereld,
duiken moed? De eerste
ieder geval wel. Majoor J.
Roo, commandant van de
duikersschool: ,,In 't be-
ze 'm allemaal. De eer
ste dag gaan zij het water
meter diep, in het nauw-
oorlogspak. Meteen maar
dan vallen de kneuzen
mogelijk af".
er af, die eerste veer-
en het is geen schande
te zijn. Klassiek is het
Gorinchem van die hele
tgse zwemmer en water
die zich in het pak zo
voelde, dat hij na de
rillend verzocht de
te laten stopzetten.
leeste vrijwilligers voltooien
ttien maanden opleiding, om-
ioor alle veiligheidsmaatre-
die een leger maar kan op-
Er is een strenge keuring
(vooral longen, oren, hart,
Zorgvuldig houdt men de
an decompressietabellen. De-
:ste geven aan hoe duikers,
zekere diepte (meer dan 15
bben gewerkt, in fasen naar
te halen. Brengt men deze
ineens *iaar de
dan zouden zich door
stikstofbellen in
Een van de duikers van Gorm-
chem wordt in zijn uitrusting ge
holpen menselijke trekken ven
dwijnen achter een robotachtige
aankleding.
het bloed vormen wat de
ziekte" tot gevolg heeft. Tegenwoor
dig zijn ook cabines in gebruik,
waarin de duikers na hun onderwa
terverblijf worden geplaatst en de
luchtdruk geleidelijk wordt gewij
zigd. Het ophalen in fasen is dan
niet nodig. In Gorinchem heeft men
zo'n cabine en ook bergingsbedrij
ven als Van den Tak en De Wit
werken ermee.
En na de militaire dienst? De
meesten geloven het wel na zo
veel maanden onder water zijn zij
duikensmoe en keren terug in het
oude vak. Maar er zijn er die te
recht komen bij bergings- en ande
re bedrijven. Niet dat zij met hun
specifiek-militaire opleiding nu da
delijk zo waardevol zijn. Maar ze
weten zich onder water te bewegen
en in het Gorinchemse aquarium
hebben ze in ieder geval het een en
ander geleerd van onder water las
sen, branden, zagen dat is al een
heel ding.
Aan goede duikers, mensen die
sterdam, de IJmuidense havenwer
ken, het leggen van zinkstukken in
Brabantse kanalen voor de Gas
unie. Werk genoeg. Er komen nog
tunnels bij Vlaardingen en op den
duur ook een nieuwe in Rotterdam
tér vervanging van de Willemsbrug
gen.
Duiken wordt goed betaald. Per
„torn" van drie uur ontvangt een
duiker 18 boven het basisloon.
Een goed vakman duikt een jaarsa-
Vaar- en duikersschool in Gorin
chem: twintig tot vijfentwintig
duikers per jaar. in opleiding.
laris van tussen de 15.000 en
18.000 bij elkaar. Tot op vrij ho
ge leeftijd. Er werken duikers in
Nederland, die de zestig al zijn ge
passeerd.
Een familieblad deed kort geleden
onzinnige onthullingen over felle
concurrentie tussen duikers, die er
niet voor terugdeinzen eikaars lij
nen door te snijden of zware an
kers bij elkaar te laten neerplof-
schip
onder al
le omstandigheden het hoofd koel
houden, is in Nederland wel behoef
te. Het korps duikers telt nu een
kleine 200 man, in dienst bij onder
nemingen of eigen baas in kleine
duikbedrijven. Niet allen zijn dit
geschoolde duikers. „D'r zijn een
boel onderwaterkruipers bij", zegt
Gerrit Spruit, ex-duiker bij Van den
Tak, „een beetje krabbelen met
vinnen kan iedereen".
Goede duikers tasten naar zoek
geraakte voorwerpen, zoals ankers
en kettingen, stellen rapporten op
over beschadigingen, verrichten re
paraties aan schepen, hellingen,
dukdalven.
Ze zijn ingeschakeld bij de
metrobouw, de tunnelbouw in Ara-
nr
Maar doorgaans is het aantal on
gelukken gering. Kleiner ongerief,
waardoor de (minder ervaren) dui
ker wordt bedreigd, is dat „de hicht
in de broek schiet". Normaal blijft
de toevoer van lucht beperkt tot de
helm. Door verkeerd manoeuvreren
kan het gebeuren, dat de lucht zich
aan de onderkant ophoopt Gevolg:
de duiker komt op zijn kop te staan
een nogal smadelijke houding.
Het duikbedrijf in Nederland is.
anders dan b.v. in Duitsland, En ge-
geland en België, nog niet met
uitvoerige wettelijke voorschriften
omringd. Doordat steeds meer dui
kers in Nederland worden inge
schakeld bij steeds veelsoortiger
bezigheid, komt daarin verandering.
Een ontwerp is in studie voor een
Wet op het duikbedrijf. Daarin zui
len zeker stringente eisen worden
opgesteld. Een periodieke medische
keuring, voorschriften voor het ma
teriaal, de verplichting om een
drukt ank beschikbaar te hebben in
alle gevallen, dat er dieper wordt
gedoken dan 15 A 20 meter. Een
duikersbrevet zal vermoedelijk ver
plicht worden gesteld en naar men
verwacht wordt de maximum-leef
tijd voor het duikbedrijf 45 jaar.
Het is een wonderlijke zaafc,
dat in ons goed gereglemen
teerd en waterrijk vaderiand
voor deze kleurige, met ro
mantiek omgeven onderwaÉe®*
werkers nauwkeurige bepalin
gen en voorschriften zo lang
achterwege rijn gebleven. Be#
ziet er naar uit, dat
spoedig wanJeóoe
men.
fen wat de betrokkene onder water
een zware klap geeft.
Stellig is er strijd tussen de
onderwatermannen, maar zo
fel als vroeger, vooral in de cri
sisjaren, is het zeker niet meer.
Gerrit Spruit: „Dan hield je me
kaar in het oog of de één niet meer
toms kreeg dan de ander. Je was
in staat een ander uit zijn duikers-
pak te trekken. En als je met dui
kers van twee, drie bergingsbedrij
ven naar één anker zocht, dan
werd er wel eens geknokt. Dat is
nu wel veranderd, met dat vele
werk".
Beroepsvereisfen zijn en blijven,
naast zekere vechtlust: improvisa
tievermogen, mentale hardheid,
richtinggevoel, persoonlijke moed.
Voor iemand, die zijn vak verstaat
en geen overbodige risico's neemt
is het duiken niet ongewoon gevaar
lijk. Natuurlijk, risico's dreigen ook
in dit vak. Evert de Vries, 47-jari-
ge hogeschoolduiker van De Wit in
Rotterdam, werd twee jaar geleden
voor Scheveningen aangevaren door.
een logger, die wel gewaarschuwd
was, maar niet tijdig achteruit kon.
Gevolg: diepe deuk in de helm
(gelukkig niet in het hoofd), ont
zetting van enkele rugwervels.
„Met wat minder geluk was ik dood
geweest".
Ook kan het gebeuren, dat een
duiker bedolven raakt onder het
zand rondom een kuil, die hij zelf
gegraven heeft. Dat is voorgeko
men en dank zij het feit, dat de
luchttoevoer doorging en hij één
hand nog vrij kon bewegen, heeft
hij zich bevrijd. Dat geluk werd
onthouden aan een andere duiker,
die met zijn luchtslang beklemd
kwam te zitten en deze toen m pa
niek doorsneed. Hij kwam niet tij
dig meer boven.
