oor name uitbeelding van
3rama „Oldenbarnevelt
Steeds meer mannen roken:
HUISCONCERT IN LAKENHAL
MET GROOTSE PRESTATIES
NIEUW STUK VAN HANS KEULS
SCHILDERSWERK
Jaarbeurs
nieuws!
LEIDSCH DAGBLAD MAANDAG 8 MAART 19G5
Leonid Sobolew als
voorzitter herkozen
De romanschrijver, Leonid
Sobolew is herkozen als voorzit
ter van de schrijversbond, het
geen een duidelijke overwinning
betekent van de conservatieven
op de jonge liberale schrijvers.
Dit werd meegedeeld aan het
einde van het congres van vijf
dagen van de schrijversbond van
de Russische Federatie, der
Sow jet Unie.
Triomf voor Ko van Dijk
in „Voerman Henschel"
In de nieuwe Tilburgse schouwburg
bracht „Ensemble" dit weekeinde een
opvoering van Hauptmanns' „Voer
man Henschel", onder regie van de
jeugdige Duitser Hans Bauer. Dit uit
1898 daterende stuk boeide nog bui
tengewoon, ook door het voortreffe
lijke spel van Ko van Dijk in de titel
rol. Naast hem blonken in de twee
vrouwenrollen Caro van Eyck en Ina
van Faassen uit. De aankleding was
verzorgd door Lou Steenbergen. Het
geheel groeide uit tot een triomf, in
de eerste plaats voor Ko van Dijk,
die aan zijn rol groot relief verleende
door sterk spel.
Somerset Maugham
gaat goed vooruit
Dr. Georges Rosa now, die de lei
ding heeft van een groep artsen die
de 91-jarige schrijver Somerset
Maugham behandelen, heeft ver
klaard dat de zieke „het heel goed
maakt".
Hij heeft een normaal middagmaal
genuttigd en een kleine wandeling
mogen maken in de gangen van het
ziekenhuis,
Dr. Rosanow verwachtte gisteren
dat zijn patiënt vandaag uit het
ziekenhuis zal worden ontslagen en
naar zijn villa te Cap Ferrat terug
keren.
Een publiek huisconcert zouden we de jongste muzikale soiree in
de volledig bezette Harteveltzaal van de Lakenhal willen noemen.
Daaraan werkten mee de sopraan Leny Stevens en de pianist Henk
Briër, die ook in basso continuopartijen het klavecimbel hanteerde,
en de drie fluitisten Pieter van Veen, alt-blokfluit, en Peter Die-
leman en Rien de Reede als duo op dwarsfluit. Verder streek ook
Betteke Groot haar cello in een generale baspartij. Voor de pauze
omlijstte Telemann Vader Bach en zoon Friedemann. Daarna
werd het modern met Hindemith, Bartök en Jan van Dijk.
auteur Hans Keuls moet hevig gerepen geweest zijn door
nfthe leven van Johan van Oldenbarnevelt, dat hij, met de
fantasie, heeft beschreven in zijn zo juist met de Visser-
l-^ndiaprijs bekroond toneelstuk „Johan van Oldenbarnevelt",
J||an, nadat het onlanks als pocketboek was verschenen, nu
emière is ingegaan bij „De Haagse Comedie" in de Kon.
■pkvburg in Den Haag.
Gier geen fraaie bladzijde in onze vaderlandse geschiedenis:
rijd tussen Prins Maurits en de stichter van de Unie van
Hit, die zo oneindig veel voor Prins Willem van Oranje en
%or hem zelf had gedaan, gevolgd door de gevangenneming
13 mei 1619 de dood op het schavot op het
imposante climax
heeft aan de figuur van Van
arneveltde grote strijder
Keuiet recht magistraal ver-
- tfoor Paid Steenbergen op
"Amende en ontroerendetevens
3 gestalte weten te
roldie voor Steenbergen
e voor Van Oldenbamevelts
Maria van Utrecht Ida
man als op het lijf ge-
>tuk voert
indruk-
climax: Prins Maurits, ge-
ider de invloed van de con-
Ijonstranten, weet van geen
houdt vast aan de veroor-
de rechtbank bestaande
itgesproken tegenstanders
Dk de Raadpensionaris zelf
|let: hij wil geen gratie, alleen
rechtsherstel". Gratie kan
vangen, doch dit impliceert
[„schuld bekennen" en Van
ïevelt voelt zich terecht
ïuldig. Ook zijn vrouw en
u deze reden geen gra-
;dejt gaat hier om hogere belan-
volgt deze schets van een
karakter met kleine fouten"
roet zonder dat gelijk op-
absoluut historische
igheid is betracht. Want er
de toelichting het zegt, „een
:he waarheid, die uitgaat bo-
;orische nauwkeurigheid",
leeft getracht deze zoveel mo-
benaderen.
iij krfjgt men een sterke in-
in datgene, waarmee de ver-
Van Oldenbarnevelt had
telen en waarbij dikwijls on-
en benepen gods-
'isten zulk een belangrijk
hadden.
ziet de man, die reeds door
gewaarschuwd was. dat hij
Idelpraatjes zoveel vijanden
■egen, zich staande houden
ivelerlei beschuldigingen, de
die zijn vrienden, ziende
hem gebeuren gaat, één voor
[liest. Tot hü in zijn cel in het
lof waar hij acht maanden
jft opgesloten, in zijn dienst -
Jan de enige vindt, die hem
bittere einde trouw is.
saam toneel, voornaam spel,
de regie van Joris Diels. Paul
Pgen „op zijn grootst" „is" Van
[arnevelt; de man met het
rechtsgevoel, die de dood recht
in de ogen ziet,
gHzijn geweten zuiver is. Hy
daarvoor alles.
Wasserman „is" zijn toegewy-
jm-liefhebbendc vrouw, die aan
k wanneer het vonnis is ge-
Prins Maurits stil-verwijtend
opdat hij zijn schuld te die-
Men zal.
I van der Plas maakte van zijn
zafs-uitbeelding eveneens een
erende creatie, ook tijdens de
bten van twijijfel, waarmee hij
Je kampen. Rond hen de „af
vallige" baron Asperen van Lange-
rak (Bas ten Batenburg) en de in
trigerende oud-gezant te Parijs Van
Aerssen (Frans van der Lingen), een
der voornaamste medeschuldigen aan
Van Oldenbamevelts dood.
Wiebe Brandsma (ds. Uyttenboo-
gaard) en Jan Grefe (ds. Rosaeus),
de elkaar in de haren zittende theo
logen spreken in de aanvang met in
dringende kracht hun lange monolo
gen uit, doch deze zijn tot goed be
grip van zaken toch wel nodig. O!
die onverkwikkelijke godsdiensttwis
ten toch van eertijds
De sluwe fiscaal (Eric van In-
gen) en de voorzitter van de recht
bank (Eduard Palmers) dragen het
hunne bij tot een boeiend verloop
van de rechtbankscène, waarin Van
Oldenbarnevelt zich tegen zijn
kwaadwillende vijanden superieur,
man- en hoogmoedig, maar bovenal
eerlijk en waardig verdedigt.
Van de kleinere rollen noemen wij
een minder bevredigende Annie
Leenders als Prins Maurits' moeder
Louise de Coligny, terwijl Joris Diels
als „vertroosting" brengende ds. Wa-
laeus en Gijsbert Tersteeg, die als de
ambassadeur van Frankrijk Du Mau-
rier nog een vurig, doch nutteloos
pleidooi voor Van Oldenbarnevelt bij
Prins Maurits komt voeren.
Ereschuld ingelost
Wij zouden een ieder, die zich voor
onze historie interesseert, willen aan
raden deze gecompliceerde episode
eigenlfjk een „schandvlek daaruit
te gaan zien, mede tot verheldering
van inzicht
Het „volledig rechtsherstel", waar
om Van Oldenbarnevelt gevraagd
heeft, nee, dat hy eiste, wordt hem
door middel van deze nobele voor
stelling gegeven en dat is een góed
Anton van der Horst, groot
Bacil-vertolker overleden
In zijn woning in Hilversum is gistermiddag op 65-jarige leeftijd
overleden de bekende Bachvertolker, de dirigent dr. Anton van der
Horst. Hij was reeds ziek sinds vorig jaar mei. Dr. Anton van der
Horst is 20 juni 1899 in Amsterdam geboren. Hij was dirigent der
Ned. Bachveeniging en als zodanig ook vooral bekend van de
jaarlijkse uitvoering der Matthaeus Passion in Naarden. Voorts
was hij oud-leraar-organist aan het Conservatorium in Amsterdam.
Geruime tijd voor zijn ziekte luisterde hij vele ochtendwijdingen
van de V.P.R.O. op.
Reeds op vierjarige leeftijd kreeg
Van der Horst muziekonderricht
van zijn vader, die organist was en
tal van zangverenigingen onder de
rook van Amsterdam aanvoerde. Na
de "Mulo doorlopen te hebben, ging
hij naar het conservatorium, waar
J. B. C. de Paauw en Bernard Zweers
zijn leermeesters waren. Vervolgens
was hij organist aan de Waalsche en
daarna aan de Engelse kerk in
Amsterdam en leraar aan verschei
dene muziekscholen en dirigent van
ringen leiden, o.a, In de kerk van
Naarden.
Naar hy zelf verklaarde, verplaat
ste zyn belangstelling zich in de
loop van de jaren min of meer van
orgelmuziek naar orkest- en koor
muziek. De Hagenaars kennen hem
als dirigent van de zangvereniging
„Excelsior". Ook als componist deed
dr. Van der Horst van zich spreken.
Hü componeerde liederen, een hoog
lied voor vrouwenkoor, fluit-, hoorn
en verscheidene koorwerken.
In 1942 werd hij benoemd tot
tweede dirigent van het Utrechts
Stedelijk Orkest. In 1948 werd hij
aan de Groningse universiteit bevor
derd tot doctor honoris causa in de
theologie. In 1953 werd op initiatief
van di*. Van der Horst in Naarden
een Schola Centorum opgericht,
waar kinderen worden opgeleid tot
volwaardige koorleden. Het was de
bedoeling van dr. Van der Horst dat
op den duur in het gehele land der
gelijke scholen zouden worden op
gericht, zodat de belangrijkste koren
van het land op een geregelde toe
vloed van nieuw© stemmen kunnen
rekenen.
Wü hebben dr. Van der Horst
leren kennen als een erudiete
musicus met veelzüdige gaven, die
gewetensvol Bach interpreteerde,
I zonder romantiserende tendensen,
in vergeestelijkste opvattingen als
x' o.a. In de
ge
worden.
Hij is vele jaren als zodanig een
groot „voorganger" geweest, wiens
uitvoeringen van de Matthaeus Pas-
Na Schoonderbeek en Evert Cor- j sion in Naarden van heide en verre
nelis geassisteerd te hebben bij de I belangstellenden trokken,
voorbereidingen van hun Bachuit- Een waarlijk „groot" man op zijn
voeringen ging hü zelf deze uitvoe- gebied is met hem heengegaan. I
Paul Steenbergen als Van Ol
denbarnevelt (l.) met zijn vrouw
Maria van Utrecht (Ida Was
serman).
ding: een ereschuld wordt ingelost.
Te indrukwekkender is zü door de
stülvolle décors en verbluffend fraaie
kostuums van Harry Wich: een
visueel genot, waarnaar men con
stant geboeid kükt. Vooral de diep
tot achterin het toneel doorlopende
grandioze ontvangzaal van Prins
Maurits in het Binnenhof met de
koperen lichtkronen, draagt daartoe
in hoge mate bij.
Verscheidene open doekjes en een
ovationeel applaus maakten duide
lijk hoe intens men met deze sug
gestieve voorstelling had meegeleefd.
Van Oldenbarnevelt is dan ook
diep-menselijk en zonder overdreven
pathos naar voren gebracht.
Hulde aan de schrüver zelf aan
wezig die inhoud aan zün werk
wist te geven.
Het duo DieLernanDe Reede is
alleen maar in die gezongen Dorfs-
zenen van Bartok rust gegund ge
weest. Het werd dan ook hun „ere-
avond". Rien de Reede hebben we
voortdurend „in de pen" en Diele-
man niet voor de eerste maal. Zij
hebben het vak gekozen en aanvaar
den de consequenties: hard werken
en zich verantwoorden voor eigen
geweten.
Het kleine ensemble, zoals meege
maakt in die aria „Schafe können
sicher weiden" uit een jachtkant-ate
van Bach senior (sopr., 2 altbl.fluiten,
cello en cembaal) en in een Kwartet
in D van Telemann (3 fluiten en
klavecimbel), heeft het voordeel
tegemoet te komen aan een modern
streven. Het individueel solistische
treedt steeds meer terug in de
kamermuziekbeoefening.
Als dus zonder meer hebben we de
twee dwarsfluiten gehoord in een
Kanonische Sonate in A van Tele
mann en in een Duo in F van Frie
demann Bach, de meest aanverwan
te van de vier componerende zonen
van Johann Sebastian.
Verder in een bondige, montere en
capricieuse Sonatine van Hindemith
en in een fantastisch door Briër be
geleide Suite van de conservatorium
leraar Jan van Dijk. die in zijn
levendige opzet agressiviteit, on
schuldige probleemloosheid, frappe
rende unisono's en brutale grilligheid
dooreenmengt, met tot besluit een
studentikoos-geestige fuga, die aan
bisseren niet ontsnapte. De bijvals
betuigingen van het goeddeels muzi-
kaal-deskundige publiek werden tot
welsprekende getuigenissen van
dankbaarheid en gewekte geestdrift.
Deze leerlingen van Koos Verheul
verbinden een reeds hoogwaardige
techniek en toon-noblesse aan een
reine eenheid van vorm en geest.
Ondertussen dreigen we de altblok-
fluitist in de schaduw te laten, maar
ook diens plaats hoort in het volle
licht.
In Telemann's Kwartet waarin
een aantrekkelijk slot-allegro
blies Van Veen met overgegeven lieve
lust en soms met het malle hulp
middel van vibrerende wangen, een
techniek wellicht van zijn leermees
ter Frans Briiggen afkomstig. Pieter
van Veen musiceerde met zo'n glij
dend gemak en dynamische soepel
heid, dat het leek of hij er fysiek
nauwelijks bij betrokken was. De
vier heren bijeen hadden een puike
samenwerking.
Leny Stevens triomfeerde, onweer
staanbaar gesecondeerd door Briër,
in Bartök's liederencyclus, echte
volkssubstantie met een bijwijlen
felle, buiten adem sniellerude ritmiek
en accentuering en een voor westerse
oren schrale harmoniek in de soms
25-jarig bestaan
van „De Pauwhof"
Morgen zal het 25 jaar geleden
zijn, dat in Wassenaar het werk- en
recreatie-oord voor beoefenaars van
kunsten en wetenschappen „De Pauw
hof" werd geopend.
Kort nadat wijlen mevrouw J.
Overvoorde-Gordon in 1940 haar
landgoed deze bestemming had gege
ven, werd het tehuis een wükplaats
voor verscheidene landgenoten die
door de Duitse bezetters werden ver
volgd. Toen tegen het einde van de
oorlog het huis werd gevorderd, kon
voor de gasten elders een veilig on
derdak worden gevonden.
Na de oorlog, nadat de schade
aan huis en inrichting was hersteld,
werd „De Pauwhof" heropend. Sinds
dien hebben vele honderden kunste
naars en wetenschapsbeoefenaars uit
binnen- en buitenland in Wassenaar
gelogeerd om ln een rustige omgeving
te werken of zich op nieuwe arbeid
voor te bereiden. Talrijke kunstui
tingen en wetenschappelijke geschrif
ten zyn geheel of gedeeltelük in „De
Pauwhof" tot stand gekomen. Ook
zür. er in de loop der jaren enige
internationale conferenties gehou
den.
bezeten begeleiding. De sopraan is
in de eerste plaats een vocale actrice
en had dan ook raak gekozen met
deze hier en daar aan Moessorgski
en Orff grenzende, van verstilling tot
opzweping gaande contrasten, die een
suggestieve vertolking deelachtig
werden, waaraan als onvermijdelijke
toegift een herhaling van de ,3ur-
schentanz" kleefde.
Een Bach-aria vraagt een instru
mentaal gebruik van de stem, waarin
dit type stem nog niet compleet
tegemoet komt, maar door de colora
tuurachtige schrijfwijze leek deze
wereldlijke aria desondanks toch een
verdedigbare keuze.
Expositie werken
van „wonderkind"
Gerrit van Houten
Een collectie aquarellen en oliever
ven van het „wonderkind" Gerrit
van Houten uit de jaren 18801888
zal van 4 tot 24 april in het Panora
ma Mesdag in Den Haag en van 8
mei tot 27 juni in het Singermuseum
in Laren (N-H) worden tentoonge
steld.
Van de vele landschappen, stads
gezichten, stillevens en interieurs, die
Gerrit van Houten naliet en die tot
dusver een paar keren zün geëxpo
seerd, zullen er thans 64 in Den Haag
en Laren te zien zün.
Van Houten werd in 1866 geboren.
Als jongen van 14 jaar maakte hü
schilderstukken van een grote zuiver
heid en technische volmaaktheid. Na
geschilderd te hebben in de roman-
tisch-naturalistische trant zocht hü
naar meer expressionistische uitdruk -
kingsmogelijkheden, die soms ver
wantschap vertonen met het werk
van Vincent van Gogh, van wie Van
Houten nimmer een schilderij kan
hebben gezien. OpmerkeRjk is voorts,
dat uit verschillende van zün wer
ken een modern-zakelijke benadering
van het motief spreekt, terwül zün
laatste werk ofschoon van de vo
rige eeuw past in de sfeer van
onze tyd.
Gerrit van Houten werd op 20-Ja
rige leeftüd geestesziek. Een paar
jaar later laaide de vlam van zyn
beeldende vitaliteit nog eenmaal op.
Na zyn 22ste jaar heeft hü niet
meer geschilderd. Hü overleed op
68-jarige leeftüd.
RADIO OF T.V. HERSTELLEN
G2E22» BELLEN
De Leidse Lascenfrale
plaatst complete verwar
mingsinstallaties en air-con
ditie-installaties, bouwt ook
kolenstook om voor olie en
aardgas, voert reperaties uit
aan c.v.-installaties, maakt
ook ontwerp voor c.v. instal
laties en verleent adviezen.
De Genestetstraat 110a,
Leiden - Telef. 01710—30283
Schilder vraagt
Bü vonnis van de Arrondis-
sements Rechtbank in 's-Gra-
venhage van 9-2-1965 is ver
klaard, dat er sedert 29-6-1962
rechtsvermoeden van overlij
den bestaat ten aanzien van
CORNELIA MARIA NIERS
MAN en MARCUS WILHEL
MUS DAVID VERBURG.
laatstelijk gewoond hebbend-
te Merauke «voormalig Nw.
Guinea).
Mr. H. F. A. Donders,
procureur.
voor binnen en buiten.
Billyke prijzen.
Brieven onder no. 27521 aan
het bureau van dit blad.
La Scala gashaard van
Hoenson steelt de show.
UTRECHT. - Met zijn prü3
toch de meest gevraagde.
Dan moet do La Scala gas
haard van Hoenson wel lets
bijzonders zijn. Welnu, be
kijk eerst alle andere gas
haarden die op de Jaarbeurs
geëxposeerd staan. En be
zoek dan de Hoenson Stand
3093, Croeselaan. Juliana-
verdieping. Daar ziet U de
La Scala branden, de enige
gashaard met een grote
televisiedeur en de grootste
en duurste keramische
blokken die ln de handel
Het kan
t zeggen
Scala steelt de Jaarbeurs-
showt" Het
dan geen gashaard van goed
kope kwaliteit, met do kans
i. Daar staan do v
vol van. Koop de duurste,
de La Scala van f fifln - n»
enige gashaard
randeerd een mensenleef
tijd mee gaat. Dat zegt
alles! Voor het verwarmen
■fi middelgrote vertrek-
n is Hoenson's Scalino
•erbaar met een capaci
teit van 8000 Kcal. per uur.
breide brochure8..Aües over
aardgas!" wordt U gratis
toegezonden als U even een
briefkaartje stuurt aan
Hoenson Amsterdam.
