Te langdurige monologen
in Bredero's „Moortje"
WASCANA
Strijd op Russisch
schrijvers - congres
kunst
kalei öoscqqp
MOZART'S KERKMUZIEK BIJ
HET CONCERTEER.-ORKEST
Desondanks toch een
gezellige ontspanning
BOODSCHAP TEGEN OPSTANDIGEN
MAAR TOCH NAAR TOENADERING?
Thans in Londen:
Expositie moderne
Nederl. architectuur
OPENING door DR. J. H. VAN ROYEN
omwenteling
op
rookgebied
de naamWascana
de uitvindingmelange-dekblad
de sensatiede prijs
extra licht, extra geurig
LILIAN KALL1R - CLAUDE FRANK
ONBEVREDIGEND PIANISTENPAAR
IÉ?
BENDER
PROPAGANDA IN
EGYPTE STERK
TEGEN AMERIKA
Opgericht 1 maart 1860
Donderdag 4 maart 1965
Vierde blad no. 31507
Advertentie
ACHT jaar geleden is men geconfronteerd met Bredero's (1585
-1618) bekend blijspel „Moortje".
Dat was een voorstelling in het kader van het Holland-Festival,
als Nederlandse „toneel-manifestatie" van waarlijk superieure al
lure.
Nu bracht „De Nederlandse Comedie" een schilderachtige her
haling van dit overigens niet sterke stuk zeer vrij naar een
klucht van Terentius met zijn magere intrige, waarmee de
Haagse première het publiek in de Kon. Schouwburg toch wel
enige prettige uren bezorgd heeft.
In het Amsterdam van 1615 de
première van het stuk ging: in dat
jaar ih de Oude Amstelredamsche
Kamer, omdat er toe nog geen
Schouwburg bestond, was zo het een
en ander aan de hand, waar Breero
een dankbaar gebruik van gemaakt
heeft. En de regisseur Ton Lutz, haalt
er dikwijls uit, wat er In zat. Waarbij
dan de prachtige, kleurige en smaak
volle kostuums en het schilderachtige
décor van Nicolaas Wijnberg voor een
visuele verrassing zorg dragen.
Daar zijn bovendien heel wat merk
waardige en uiteenlopende personages
uit diverse milieus, die hun veelszins
ondeugende taal duchtig weten te
roeren, zij het meermalen in veel te
langdurige dialogen, die een vlot ver
loop van de handeling nadelig beïn
vloeden.
Een der bekendste daarvan wordt
gehouden door de komische, dikbui
kige Panlicker Kackerlack en wel in
super-beeldende vorm.
Intussen blijft het een pittoresk
schouwspel in Amsterdams centrum,
dat Breero zo goed kende en waarvan
Nicolaas Wijnberg iets zeer bijzonders
heeft gemaakt. Het lèèft daar rond
de Zuider-, Wester- en Munttoren,
met de ranke spitsein het décor
afgebeeld bij het besneeuwde
bruggetje over de bevroren gracht,
waarop men zich met moeite staande
Voortbestaan
Taptoe Delft
in gevaar.
De Delftse gemeenteraad heeft
een nieuwe verordening vastge
steld voor de heffing van verma
kelijkheidsbelasting, waarin een
bepaling is opgenomen dat voor
elke voorstelling of uitvoering
20% belasting moet worden be
taald.
Als gevolg daarvan heeft de
stichting Delfesta laten weten,
dat zij door deze zwaardere fi
nanciële lasten f 40.000,-
niet langer bepaalde evenemen
ten in Delft financieel kan bij
staan. Treft men geen vergelijk,
dan zullen met ingang van vol
gend jaar de voorstelling van het
militaire muziekfestival Taptoe
Delft op de Markt niet meer
plaatsvinden, terwijl dat moge
lijk ook het geval zal zijn met de
uitvoeringen van de Mattheus
Passion in de Nieuwe Kerk en
van Elckerly door de Neder
landse Comedie, in het kader
van het Holland Festival op de
binnenplaats van het museum
Het Prinsenhof.
Paul Cammermans en Wim
van den Brink in Breero's
..Moortje".
kan houden en het bordeel „Het
Suyckeren Hart" van de levendige
Moy-Aal.
Men amuseert zich by de wat ge
zochte gebeurtenissen, ook al zijn er
ditmaal niet uitsluitend „top-arties-
ten" aan het woord. Maar met een
suggestief spelende Wim van den
Brink als Kackerlack, een charmante
en vleiënde Kitty Janssen als Moy-
Aal, een opschepperige, pralende en
ijdele Paul Cammermans in de rol
van hopman Roemert een uitste
kende creatie een mal spelende
Allard van der Scheer als Frederyck
blijft men toch wel glimlachend kij
ken naar de zotternijen, waarin Bree
ro met grille hand zijn leutige verzin
sels om zich heen strooit.
Voorts zijn er nog o.a. Cor Witschge
als de Vrijer Reynier, Mimi Boesnach
als de Minne-moer Geertruy, Willem
Nijholt als Writsart en vele anderen
om in een gekruide opvoering, waar
in schilderijtjes van oude meesters
lyken op te duiken en alle compli
caties van het klassieke blijspel wor
den voorgetoverd, tot stand te bren
gen.
Als men dan kennis neemt van de
onverbloemd-hartige, ook rauwe en
grove, soms moeilijk verstaanbare
oud-nederlandse volkstaal van Bree
ro, die ook al de nodige schutting
woorden" kende, zoals die klonken
rond de bordelen van weleer en die
voor dronkelappen gemeengoed wa
ren. is er zélfs voor de modern inge
stelde toehoorder veel, dat hem bezig
kan houden en doet concluderen, dat
het geen „verloren" avond is geweest,
al zijn er dan ook opmerkelijke in
zinkingen, als gevolg van een zekere
breedsprakigheid. Breero laat bij dit
alles zijn fantasie, die ook dichter
lijke vormen kan aannemen, deksels
hoogtij vieren.
Vooral het oog krijgt zijn deel
in deze speciaal visueel aantrek
kelijke voorstelling met haar rea
listisch en humoristisch getypeer
de figuren, die niet méér wil ge
ven dan ontspanning en dit in
derdaad ook meermalen geeft.
Dat men er intensief in geïnteres
seerd is geweest, bewees het har
telijke applaus na afloop.
Het was plezierig weer eens met
Bredero's borrelende creativiteit
kennis te mogen maken.
Eerst héél laat stond men weer
in de barre kou
Het tweede congres van de Bond van Russische schrijvers is
gisteren geopend met een beroep op de zeer verdeelde liberale en
conservatieve groeperingen om ..af te zien van alle platvloerse mis
verstanden".
De bijeenkomst van gedelegeerden uit alle delen van de Rus
sische federale republiek opende onder het wakend oog van de
hoogste leden van de Russische communistische partij. Eerste
secretaris Leonid Breznjew zat op het podium in het grote Krem-
lin-paleis.
Michail Sjolochow. schrijver van ..De stille Don" opende de ver
gadering met een korte toespraak.
Waarnemers verwachten een heftige woordenstrijd tussen
liberale machten en de neo-Stalinisten en de dogmatici van de oude
Op de achterste rij in de zaal van
het Kremlin Paleis zaten Jewgeny
Jewtoesjenko, een van de meest po
pulaire jonge dichters in de Sowjet-
Unie, en Wassily Aksjonow, een voor
aanstaand jong romanschrijver.
Men meent dat zij de leiders zijn
de liberale fractie. Op beiden is
(Van onze Londense correspondent)
In het prachtige, marmeren. Britse architectenpaleis in Portland-
place in Londen prijkt een compacte en overzichtelijke tentoon
stelling van moderne Nederlandse architectuur, bestaande uit grote
gemonteerde foto's en enkele maquettes. Dit is de eerste etappe
van deze reizende expositie, welke in april Southampton bezoekt,
in mei naar Nottingham gaat. om in juni in Glasgow te eindigen.
De tentoonstelling, door de Ne
derlandse regering in samenwerking
met de Bond van Nederlandse ar
chitecten georganiseerd, werd gis
teravond door de Nederlandse am
bassadeur in Londen, dr. J. H. van
Royen, officieel geopend.
De heer Van Royen zei, dat het
in onze moderne en materialistische
wereld bijna onmogelijk schijnt te
zijn, om een gebouw op te richten,
dat extra schoonheid bezit terwille
van de schoonheid. Tn hoge mate
wordt de nieuwe estetiek gedicteerd
door zakelijke behoeften, welke min
der ruimte laten aan de verbeel
dingskracht. Gelukkig gaat de in
ternationale uniformiteit niet zo ver,
dat wij niet meer van elkaar zou
den kunnen leren. Hij sprak dan
ook de hoop uit dat sommige Ne
derlandse objecten een inspirerende
invloed zullen uitoefenen.
De expositie toont in foto's o.a.
winkelcentra met inbegrip van de
Lijnbaan, Rotterdamse flatgebouwen,
onze machtige bruggen, moderne
kerken, kantoorgebouwen, stations,
hotels en Tuindorpslotermeer in een
poëtisch nachtelijk waas, samen
vloeiend met wolken en water, de
Irene-hal in Utrecht en het nieuwe,
aantrekkelijke Emmen. Verder zijn
er maquettes van het nieuwe Con
grescentrum in Den Eaag en van
de Technische Hogeschool in En
schede.
Voor de Engelsen is deze tentoon
stelling vooral belangwekkend, om
dat het slanke, wijde Nederlandse
landschap en ook de van Engeland
nogal verschillend sociale structuur
van ons volk, die vaak tot specifiek
Nederlandse oplossingen heeft geleid.
De individualistische Engelsen staan
bijv. nog altijd huiverig tegenover
etage-woningen, omdat voor hen het
axioma is „My home Is my castle",
hoe klein dan ook, maar als het
maar even kan met een grote tuin
en Hefts ook nog een voortuintje!
De B.R.T. verbiedt
„De plaatsbekleder"
De Nederlandstalige uitzendingen
van de Belgische televisie heeft giste
ren de uitzending van een film over
„De plaatsbekleder" verboden.
Het Humanistisch Verbond in Bel
gië zou op 11 maart in zijn zendtijd
een film uitzenden, die drie passages
over het toneelstuk zou bevatten.
De passages worden echter door de
leiding van de B.R.T. in strijd geacht
met het voorschrift, dat geen pro
gramma's mogen worden uitgezonden
die beschuldigingen inhouden aan
een persoon of kwetsend zijn voor
een volksgroep.
De socialistische party heeft aan
gekondigd de minister van Opvoe
ding en Cultuur in de Kamer van
Volksvertegenwoordigers over het
verbod te zullen interpelleren.
Geen ,bourgeois-
mentaliteit
Het lid van het presidium van de
Russische communistische party An
drei Kirilenko heeft een boodschap
voorgelezen van het centrale comité
van de party voor de Russische Re
publiek. In de boodschap werd her
haaldelijk de waarschuwing uitge
sproken dat de party geen manifes
taties van bourgeois-mentaliteit zou
tolereren in de Russische letterkun
de. In de boodschap werd de nadruk
gelegd op het denkbeeld dat de kunst
en de letterkunde dienstbaar moeten
worden gemaakt aan de zaak van
het communisme.
Aan de toon van de booschap te
oordelen scheen deze bedoeld te zijn
als een waarschuwing aan de op
standige liberalen om hun kritiek op
het gezag van de partij niet te ver
te dryven.
In partijverklaringen. die kort voor
't congres werden gepubliceerd, ston
den sterke aanwyzingen dat de par
ty bereid zou zijn het drastische
party-toezicht op de kunst te ver
minderen, in ruil voor trouwe na
leving van de voornaamste punten
van de ideologische doctrine.
Deze verzoenende toenadering
wordt ook opgevat als een aanwy-
zing dat de neo-Stalitistische con
servatieven niet langer kunnen reke
nen op steun van de party.
Deze blykbare afwyking van het
hoogst dogmatische standpunt van
de conservatieven heeft de oude
garde blootgesteld aan openly ke aan
vallen van de liberalen.
Wie
aanwezig zijn
Het congres betreft schrijvers uit
de Russische federatie, de grootste
Sowjet-republiek. Er werd een
nieuw presidium gekozen van 78 le
den. Volgens waarnemers zyn de
„oude garde" en de meer liberale
schryvers er gelykelijk in vertegen
woordigd. Onder de leden bevinden
zich de minister van defensie, Mali-
nowski, het hoofd van de politieke
afdeling van het Rode Leger, gene
raal Episjew, de schryvers Ilja Eh-
renburg, Michaeil Sjikolow, Kon-
stantin Paustowsky en Alexander
Tawrosky de hoofdredacteur van
het letterkundige maandblad Novy
Mir en de componist Sjostako-
witsj. Omstreden jonge auteurs als
Jewtoesjenko, Axionow en Bella Ach-
madiolina waren wel op het congres
aanwezig doch werden niet in het
presidium gekozen. Wel gekozen werd
de 76-jarige dichteres Anne Achma-
towa, die eens onder Stalin van be
vordering van de „bourgeois
cultuur" werd beticht.
Neem 's werelds fijnste tabaksoorten. Haal melangeur het dekblad samenstellen. Het
alle harde stelen en nerven eruit, zodat alleen resultaat? Melange-dekblad. Mooier en ega-
het beste van de tabak overblijft. Selecteer Ier dan elk ander dekblad. Extra lichte, extra
op smaak en geur. En laat dan een meester- geurige trek. Intens rookgenot.
De prijs? Door de uitvinding van het melange-dekblad fs volledig
machinale vervaardiging mogelijk. Dit maakt de prijs van een Wascana
ongelooflijk laag. Wascana senoritas in doosje van 10 stuks f 1.-, In
doosje van 20 stuks f2.-, in kistje van 50 stuks f5.-. Wascana cigarillos
in doosje van 20 stuks f 1.30.
met melange-dekblad
Onder directie van Jochum:
(Bijzondere medewerking)
Van de ruim 600 composities, welke Mozart schreef, tellen we
circa 60 werken voor kerkelijke liturgische doeleinden. Ze worden
betrekkelijk weinig uitgevoerd, behoudens dan in Oostenrijk,
maar trekken in den vreemde toch ook veler aandacht. Het was
geheel naar de aard van Eugen fochum. dat hij gisteravond met
het Concertgebouworkest de Mozartavonden opende met een
viertal werken uit dit kerkelijke oeuvre van Mozart en wel het
Venite Populi en Sancta Maria en een Kyrie, het laatste dat hij
in Salzburger dienstverband bij de aartsbisschop aldaar schreef.
Tenslotte het Ave Verum Corpus,
overbekend en niet slechts om de
byzondere muzikale schoonheid,
maar ook omdat het met het Re
quiem en de Zauberflöte tot de wer
ken van zijn laatste levensjaar be
hoort.
De eerstgenoemde drie werken zyn
mvoudig van aard, zich weinig on
derscheidend van andere soortgelyke
composities uit die tijd, behoudens
dan de ernst en wy'ding, die Mozart
muzikaal aan het kerkeiyk woord
bond. En mede dankzy de su
blieme uitvoering door het Klein Om-
oepkoor en het Concertgebouwor
kest. Maar het Ave Verum Corpus
maakte de diepste indruk, door een
doortrokken menseiykheid, in een
palet van wondere melodieën en
klankkleuren. Men ontvangt het als
geinspireerd werk, vooral na de
drie voorafgaande koorcomposities.
Wy konden ons daarby niet onttrek
ken aan de gedachte, dat deze zyn
gecomponeerd als opdrachtwerk.
Prachtig van toon en gaaf van com
positie, maar dan bezien in de zin
van een voor Mozart verplichte dag
taak
Na de diepe indruk van het Ave
Verum Corpus uit Mozarts Weense
tijd, vierden we weer naar zijn ge
boortestad Salzburg teruggevoerd
om nu te luisteren naar het con
cert voor twee piano's er. orkest in
Es gr. C k.v. 365, dat hy met zyn
in Wenen opnieuw gebruikte voor
een leerlinge, Josephine von Auer-
hammer, die even begaafd in haar
VIJFDE MEI:
„MAAK ER EEN
FEEST VAN
Het Nationaal comité viering be
vrijdingsdag 5 mei 1965 heeft docu
mentatiemateriaal het licht doen
zien voor een goede 5-meiviering.
Hiertoe behoort o.m. een ideeëngids
met wenken voor allerlei aspecten
het
het
mer van het blad „handenarbeid",
waarin informatie wordt gegeven
over het versieren van straat en
huis en over spelen met kinderen
„Maak ^r een feest van, ook voor
anderen' -s een uitgaaf van de Ne
derlandse organisatie voor interna
tionale bystand Novib. Deze brochu
re begeleidt een aantal acties, die
men in de weken voorafgaande aan
de vyfde mei onder de school- en
bedryfsjeugd wil voeren. Het natio
naal 5-meicomité, waarvan burge
meester mr. H. A. M. T. Kolfscho
ten van Den Haag voorzitter is, ziet
in deze actie een poging om aan
de 5 meiviering een extra-demensie
te geven. Ook deze brochure is aan
het documentatiemateriaal van het
Nannerl speelde, maar later nationaal comité toegevoegd.
Advertentie
Een piano is een prachtig bezit voor heel het
gezin. Ook voor u is dit ideaal beslist bereikbaar.
Kom gerust eens bij ons kijken naar de vele merken
en praten over de talrijke mogelijkheden. Wij
geven u graag alle gewenste inlichtingen.
Bel of schrijf om onze foto-brochure nr. 60A
Leiden, Hoogewoerd 90, teL 20097 Amsterdam
deskundig in klank
Amh«m Breda Rotterdam
pUnospel was, als dweepziek voor
Mozart en dienst muziek. Van dit
laatste was Mozart weinig gediend
en dat gaf hem slechts aanleiding
tot venynige opmerkingen.
Inmiddels Is deze compositie een
geliefd object geworden van piano-
duos. En zo ook by het gisteravond
optredende pianistenechtpaar Lilian
Kallir en Claude Frank, Amerikanen
van domicilie, maar ïesp geboortig
uit Praag en Neurenberg. Jammer
dat zy dit briljante, speelse concert
niet konden realiseren naar de gul
den aard van deze compositie. In
hun pianospel misten zy daartoe zo
wel de verfyning van nuancering als
die van de toucher. Het zo mooie
lyrische andante bleef zonder poëzie
en dat de finale ten dele een rondo-
festyn werd. danken we voorname-
ïyk aan Jochum's voortvarende lei
ding.
In dit opzicht was Jochum trou
wen? de gehele avond op zyn best!
Hy dirigeerde aan het einde van dit
Mozartprogramma de Jupitersymfo-
nle, met een overtuigend succes.
De Egyptische regering gaat, zo is
gisteren gebleken, een nieuwe anti-
Amerikaanse campagne voeren in
verband met de mogelykheid dat de
Verenigde Staten wapens aan Israël
zullen leveren. De door de regering
beheerste pers en radio in Cairo
richtten nu hun aanvallen niet meer
op Bonn, het doelwit van hun kri
tiek in de laatste paar weken, maar
op Washington.
„Amerika belooft Israël te be
schermen". „Amerika biedt Israël
rechtstreeks militaire hulp aan",
„een overeenkomst in het donker",
zo luidden grote koppen in de Egyp
tische kranten.
De Amerikaanse presidentiële af
gezant Averell Hamman, die kort
geleden vyf dagen van besprekingen
in Jeruzalem heeft afgebroken,
wordt in hoofdartikelen en commen
taren sterk aangevallen.
„Harriman is een zionistische
agent die de Aw-'kaanse regering
bewerkt. Hy was een van de weinige
Amerikaanse functionarissen die
nooit hebben eepmbeerd hun en
thousiasme jegens Israël te verber
gen", aldus het blad El Goemhoeria.
