„Klap van bestedingsbeperking
komt voor Z.-Holland hard aan"
Kwajongens werk j
Veel belangstelling op
receptie rector Geurts
ACTUELE PROBLEMEN IN GEMEENTEPOLITIEK
Gedeputeerde Van der Kwaak
sprak in Leiden
Uitvoering tal van werken in gedrang
INDRUKKEN
UIT GHANA
Wees voorzichtig bij
liet kopen van huizen
Maandag 22 februari 1965
Tweede blad no. 31498
voelbaar meer warmte
♦merkbaar meer service
PAMvoor
zorgeloos warm wonen
INLICHTINGEN Bil: PAM DISTRICTSKANTOOR 'S-GRAVENHAGE
3e VAN DER KUNSTRAAT 20 - DEN HAAG - TEL. 070 -117471
i Usquert. Aangenomen 1
1 tL. Gulmans, kand. te
Noordber-
'Or Uitwijk.
len) J. de Jongh te Nes (W.D.
Vijfhulzen TJ. Kuipers, kand.
BIJZONDERE VOORGEVELROOILIJN
VOOR IIET NOORDELIJKE GEDEELTE
VAN DE MARESINGEL.
Burgemeester en Wethouders van
Leiden brengen ter openbare kennis,
dat gedurende drie maanden op de ge- i
meentesecretarie, afdeling Openbare
Werken, kamer 112. Stadhuis, voor een
ieder ter lezing is nedergelegd
bijzondere voorgevel-
het noordelijke gedeelte
van de Mareslngel. gelegen tussen de
Haarlemmerweg en de Pasteurstraat.
LEIDEN. 19 februari 1965.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd.
de Secretaris, J. v. d. POEL.
de Burgemeester, S. MENKEN,
Weth. loco-Burgemeester.
BURGERLIJKE STAND
VAN LEIDEN
GEBOREN
Monique, dr van J. C. Hooijmans en
fl. W. van Schie; Maria Phema, dr van
T. A Lamboo en T. E. Gijsberts; Mu
riel Johanna Josephina. dr van S. R.
Dongen en F. T. van Egmond.
GETROUWD
J. H. Bal en W. E. Guljt.
OVERLEDEN
W. M. Greefkes. 65 jr. man; B. Zwie-
nink. 68 Jr.
77 Jr,
°'egtei
M. Korpershoek,
Slegtenhorst; D. Trouwee. 74 jr.
Paus begroet mgr. Beran
Bij zijn ontmoeting met de Paus
schonk mgr. Beran de Paus een
kristallen vaas uit Bohemen welke
versierd was met afbeeldingen van
heiligen.
De Paus gaf de nieuwe kardinaal
een gouden borstkruis. Na de
audiëntie zei de ontroerde prelaat:
„Ik kan niet praten" Hij noemde
de audiëntie zelf „een grote gave".
Na de audiëntie ging mgr. Beran
vergezeld van mgr. Agostino Cas-
roli, de Vaticaanse diplomaat wins
geheime reizen naar Praag de weg
voor de vrijlating van mgr. Beran
en het akkoord tussen het Vaticaan
en Praag geëffend hadden, naar de
kardinaal-staatssecretaris mgr. Am-
leto Cicignani.
Vervolgens daalde hij af in de
crypte van de St. Pieter waar hij bad I
bij het graf. waar aangenomen wordt j
dat St. Petrus begraven ligt.
Officiële publikaties
t P
..De klap van de bestedingsbeperking (leningsplafond) komt
juist voor Zuid-Holland hard aan. Hierdoor zal de uitvoering van
tal van werken in het gedrang komen". Tot déze conclusie kwam
het lid van Ged. Staten, de heer D .van der Kwaak, die zaterdag
op uitnodiging van de Kamerkring Leiden van de C.H.U. in
restaurant Van der Heijden tal van actuele problemen in de ge
meente-politiek besprak.
BEWEGINGSVRIJHEID
BEKNOT
IDe heer Van der Kwaak begon
met een duidelijke en concrete
uiteenzetting te geven over het
waarom en hoe van het gemeen
telijk leningsplafond en de mede
daarmee in verband staande be-
grotingspositie der gemeenten.
Geconstateerd moet worden,
aldus sprekerdat de bewegings-
ênt| vrijheid der gemeenten in de na
oorlogse jaren steeds verder
wordt beknot.
De gemeenten zijn zeer nauw be
trokken en afhankelijk van de con-
juncturele ontwikkeling van het
land. Nu deze ontwikkeling aanlei
ding geeft tot de derde bestedings
beperking sedert 1945 is er nog nau
welijks sprake van een eigen finan
cieel beleid der gemeenten. De uit
keringen uit het gemeentefonds en
u^de hoogte van het vastgesteld le
ningsplafond bepalen de mogelij k-
heden van de gemeenten.
De scheef-getrokken verhouding
tussen export en import nopen de
regering tot grote voorzichtigheid.
Daarbij komt, dat onze export kwets-
^baarder wordt: tot 1958 voerden wij
landen in West-
Europa, nu bedraagt dit percentage
reeds op een kleiner afzetgebied,
wordt de kans op repercussies daar
door groter. Het negatief-saldo tus-
export en import, dat in 1962
nog 2.8 miljard bedroeg, is in 1964
gestegen tot 4.5 miljard gulden. De
regering acht ingrijpen nodig bij
een saldo van ongeveer 3 miljard
gulden. De maatregelen, die dan ge
nomen worden, op grond van artikel
4 van de Wet op de kapitaalsuitgaven
der publiekrechtelijke lichamen, be
ogen een over besteding te vermin
deren.
Uitvoerig stond spreker stil by de
gevolgen, die daaruit voortvloeien
met name de Zuidhollandse ge
meenten. Voor deze gezamenlijke ge
meenten is een plafond vastgesteld
574 miljoen gulden, voor lenin-
.Majgen en garanties. Vergeleken met de
I investeringen der Zuidhollandse ge-
M meenten in de jaren 1961, 1962 en
J1963 betekent dit een quotum
89%. Dit percentage ligt in het bij
zonder voor Zuid-Holland laag
id« juist de provincie, waar zeer grote
werken in uitvoering zijn of moeten
r "f komen. Aan de hand van cijfers
toonde gedeputeerde Van der Kwaak
aan, dat de klap van de bestedings
beperking juist in Zuid-Holland hard
aankomt.
In 1958 bedroegen de investerin
gen der gemeenten in ons land 978
.miljoen, in 1963 reeds 2016 miljoen:
een stijging van meer dan 100%.
Een snelle ontwikkeling is op gang
gekomen, een ontwikkeling die maar
nauwelijks kon worden bijgehouden.
En nu moet er worden bezuinigd.
Daarbij zullen, aldus spreker, wegen-
bouw. stratenaanleg, bruggenbouw
enz. in het gedrang komen.
bevolking met 70.000
jaar toeneemt.
Ter correctie van hetgeen spreker
op een vergadering in Noordwy-
kerhout in de mond was gelegd, ver
duidelijkte hij, wat hjj hierover had
gezegd. De stedelijke agglomeratie
van Dordrecht, Rotterdam, Delft,
Den Haag, Leiden, Haarlem tot de
Utrechtse heuvelrug omvat 37 van
de Nederlandse bevolking. Tot 1980
zal in dit gebied de bevolking met
1.200.000 inwoners toenemen, op een
grondgebied, dat slechts 5 van de
oppervlakte van ons land omvat. In
de komende 10 jaren zal hier een
bevolkingsaanwas plaats vinden, gro
ter dan het huidig inwonertal van de
provincies Friesland, Groningen en
Drente te samen.
Gunstig jaar voor
woningbouw
Voor de woningbouw is het jaar
1964 een gunstig jaar geweest. Meer
dan 100.000 woningen kwamen ge
reed. In Zuid-Holland, waar in de
afgelopen jaren de woningbouw on
geveer 18.000 woningen per jaar le
verde, kwamen in het jaar 1964
20.590 woningen gereed.
Mede door de instelling van de
bouwdistricten gaan wij. aldus spre
ker, de goede kant op. Op 1 januari
1965 waren er in onze provincie
38.998 woningen in aanbouw. Het
blijkt evenwel, dat de bouwtijd van
verschillende objecten te lang is.
Vooral de fabrieksmatige bouw kan
in de komende jaren soulaas bren
gen. Er is echter voor de toekomsti
ge woningbouw in zoverre een som
ber vooruitzicht, dat de bestedings
beperking van nu, in de woningbouw
van de toekomst pas tot uitdrukking
komt. Wanneer de gemeenten, door
leningsplafond en begrotingssituatie
daartoe gedwongen, geen of minder
bouwterreinen kunnen aankopen of
niet tot bouwrijpmaking kunnen ko
men, zal over enkele jaren de terug
slag daarvan pas in de woningbouw
worden gevoeld.
Het is dan ook daarom, dat er bij
de regering met grote klem op wordt
aangedrongen: le. de aftrekpost
voor de eigen gemeentelijke finan
ciering, die te hoog is aangemerkt,
te verlagen; 2e. de gemeenten toe te
staan.de aankoop van bouwterrei
nen en het bouwrljpmaken daarvan
met kort geld te financieren; 3e. de
Tijdens de hierop volgende discus
sie werden vele vragen aan de heer
Van der Kwaak gesteld. Vragen over
de 100 miljoen Breedbandgeld. De
uitkeringen uit het gemeentefonds,
die de gemeenten pas achteraf ont
vangen, nadat in voorgaande jaren
grote uitgaven moesten worden ge
daan. De curveprijs der woningwet
woningen, waar geen enkele gemeen
tebestuurder iets van begrijpt. De
Estec-vestiging op de grens van Kat-
wijk/Noordwijk en het behoud van
hoogwaardige cultuurgrond.
Uitvoerig beantwoordde spreker de
vragenstellers, waarbij duidelijk tot
uiting kwam, dat de bestedingsbe
perking niet alleen voor de gemeen
ten, maai* ook voor provincie en Ryk
geldt. Het autopark zal in de ko
mende 7 jaren worden verdubbeld.
Deze ontwikkeling gaat zó snel. dat
de kapitaalverstrekking in de knoei
R. Kramer sprak voor
NIVON
Van een bezoek aan de jonge
staat Ghana, waar hij belast was
niet de opleiding van jonge Ghane-
zen. gaf onze oud-stad genoot, de
heer R. Kramer voor de afdeling Lei
den van het Ned. Inst, v Volksont
wikkeling in „Ons Centrum" zijn
indrukken weer
Dr. Kwama Nkrumah is president
van de republiek; zijn landgenoten
voegen aan zijn naam nog een
woord toe, ongeveer te vertalen met
„vrijheidsstrijder". Ten ofirechte
wordt, aldus spreker, wel beweerd
dat Nkrumah een communistische
politiek zou weren.
Ghana is viermaal zo groot als ons
land en heeft 7 miljoen inwoners
met Accra als hoofdstad. Toen het
land nog onder beheer van de En
gelsen was, heette het Asjanti. Het
maakt nu deel uit van het Britse
Gemenebest.
De bevolking toont in de kleding
veel begrip voor kleur. Niemand kan
zeggen, hoe oud hij is, men weet al
leen te zeggen, welke dag men ge
boren is. „Kwama Nkrumah" wil
bijv. zeggen dat de president op za
terdag (kwama) geboren is.
De woning is opgetrokken uit leem,
soms afgewerkt met cement. Typisch
is dat de handel vrijwel geheel in
handen van de Libanezen is, terwijl
op de markten voornamelijk vrou
wen haar waren aanprijzen, vrou
wen, die een panische angst voor fo
totoestellen hebben.
dreigt te geraken. Als wij allen tege
lijk willen investeren, aldus spreker,
leidt dit natuurlijk tot prijsstijgin
gen. De eerstkomende jaren zullen
alle zeilen bijgezet moeten worden
om op deze ontwikkeling niet al te
zeer achter te raken.
Gedeputeerde Van der Kwaak
wees er verder op. dat juist in de
provinciale streekplannen alle aan
dacht wordt geschonken aan de
hoogwaardige cultuurgrond. Het is
echt niet waar, dat door de wegen
aanleg, de uitbreidingsplannen e.d.
de cultuurgrond wordt opgesoupeerd.
Op landelijk niveau blijkt het tegen
deel. Industrie-spreiding is in dit
verband geboden. In Zuid-Holland,
waar veel van onze bollengrond ligt,
is land- en tuinbouw echter zeer
kwetsbaar.
De Estec-vestiging op de grens
van Katwijk en Noordwijk ontmoet
te bij het provinciaal bestuur bezwa
ren. De regering is echter van me
ning, dat dit de enig juiste plaats is
voor deze vestiging.
Fatale datum
Over de curve-prijs sprekend,
meende gedeputeerde Van der
Kwaak, dat dit een zeer ondoorzich
tig criterium is. Meestal ontstaat er
een zekere touwtrekkerij. Bovendien
houdt het onderhandelen over deze
prijs het werk ten zeerste op.
Over de fatale datum (5 decem
ber 1964), de dag waarop de minis
ter een zekere bouwstop invoerde en
waarvan noch de gemeenten, noch
de provinciën op de hoogte waren,
kon spreker geen goed woord vinden.
Veel woningcontingenten gingen
door deze onverwachte maatregel,
voor de gemeenten verloren. Ge
meentebestuurders, die volkomen te
goeder trouw op contingentbehoud
mochten rekenen, kwamen hierdoor
ten onrechte bedrogen uit.
Tot de produkten van Ghana be
horen cacao, goud, diamant en
bauxiet. Tot de talrijke religies be
hoort ook de r.-katholieke godsdienst.
Het was de tegenwoordige Paus, die
in Accra de rooms-katholieke kerk
heeft ingewijs.
In Accra rijden meer dan 6000
taxi's dag en nacht rond met hels
claxonlawaai. Het verkeer tussen vele
dorpen wordt onderhouden door z.g.
lorries, dat zijn vrachtauto's, tot
autobus omgebouwd en veelal ge
tooid met religieuze opschriften.
Aan de bouw van het land wordt
intensief gewerkt; zo wordt er in
de Volta-rivier een stuwdam ge
bouwd door Italianen en Nederland
se technici. De waterkracht-centra
le zal niet alleen het gehele land van
energie voorzien, doch ook in de toe
komst aan Togo en Nigeria stroom
leveren. Bovendien zal het stuwmeer
dienstbaar gemaakt worden aan
de bevloeiing van het land en aan
het transportwezen en de verbete
ring van de visstand. Op deze wijze
hoopt men de levensstandaard der
bevolking te verbeteren.
De heer Kramer verduidelijkte zijn
interessante lezing met fraaie dia's
en toonde tevens een uitgebreide col
lectie gebruiksvoorwerpen en siera
den van dit merkwaardige land.
Enorme problemen
Deze bestedingsbeperking plaatst
de gemeenten voor enorme proble
men, nu als gevolg van de ontwik
keling in de Randstad Holland de
Voor de KRO had zaterdag
avond in de rubriek „Man en
paard" een vraaggesprek plaats
tussen verslaggever De Vreede
en drie leden van het dezer da
gen opgerichte Leidse comité ter
bestrijding van de uitwassen in
de huizenhandel.
De heer Th. J. van der Heijden her
innerde eraan, dat enkele Leidenaars,
die dageljjks met de woning-ellende
in aanraking komen, tot het oprich
ten van een voorlopige commissie be.-
sloten. Als voorbeeld van een exces
noemde hij een transactie over een
woning in een oude Leidse volksbuurt.
Deze woning kwam leeg in veiling.
De algemene verwachting was dat de
Gemeente het huis zou kopen, omdat
het in een saneringswijk lag. Hoewel
de reële waarde van de woning hoog
stens f 3.000 bedroeg, werd ter veiling
by opbod geboden tot f 4.700,De
makelaar van de gemeente vond dit
blijkbaar te gortig en liet de koop
lopen, zodat de hoogste bieder aan
zyn bod bleef hangen.
Deze speculant wist vervolgens het
huisje voor f 6500,te verkopen. Het
slachtoffer werd een gehuwd man
met drie kinderen, die In een kleine
woonboot woonde. De verkoper ver
leende f 5000,hypotheek en het
ontbrekende geld werd verkregen
door verkoop van de woonboot. De
gemeente moet echter binnen afzien
bare tyd de woning afbreken. Zij
heeft thans aan de ongelukkige koper
ter voorkoming van een onteigenings
proces f 3500,aangeboden.
Excessen
De verslaggever vroeg de heer G. J.
Philipse, chef van het gemeentelijk
huisvestingsbureau te Leiden, waarom
hij in het comité zitting nam. Deze
antwoorde dat hij dagelijks met de
woningnood te maken krygt. Hij stond
dan ook zeer sympathiek tegenover
pogingen van particuliere zyde om
excessen bij de verkoop van huizen te
voorkomen.
Op de vraag of het gemeente-be
stuur op het laatste terrein niet te
weinig had gedaan, antwoordde de
heer Philipse, dat het gemeentebe-
zich in het algemeen tot het Huisves-
stuur niet stil zit en voorlichting geeft
maar hij meende dat het particulier
initiatief duidelijker en meer zou
aanspreken.
Op een vraag aan de heer H. D. van
Weizen hoe het comité zich voorstel
de te werk te gaan, wees deze erop,
dat de commissie nog in oprichting is.
Hij stelde zich voor, dat het comité
door bijvoorbeeld excessen in de han
del in lege huizen te publiceren zeer
nuttig preventief werk zou kunnen
doen. De bedoeling is voorts te komen
tot het oprichten van een secreta
riaat, waar het publiek inlichtingen
kan Inwinnen.
Preventief
De heer Philipse was van oordeel
dat het comité vooral preventief zal
moeten werken. Hij betoogde, dat bij
woningzoekenden vaak de indruk be
staat, dat wanneer men een woning,
bewoond of niet bewoond, koopt, men
haar over drie jaren mag betrekken.
Dit is geenszins het geval. Het is be
slist niet zo. dat een koper van een
woning altijd na drie jaren de woning
mag betrekken.
De heer Philipse gaf nog een al
gemeen advies. Laten degenen, die
een woning willen kopen, zich tot het
gemeentelijk bureau voor huisvesting
wenden. Zij kunnen daar voldoende
service, binnen de wettelijke moge
lijkheden en voorlichting krijgen. Niet
iedereen is daar Jammer genoeg vol
doende van doordrongen. Het publiek
moet vlugger naar het huisvestings
bureau lopen, wanneer het gaat om
het kopen van een woning voor eigen
gebruik. Door tijdig inlichtingen te
vragen voorkomt men het kopen van
een kat in de zak".
De verslaggever vroeg nog of het
inschakelen van een bona fide make
laar ook geen schade zou kunnen
voorkomen. Hierop werd geantwoord,
.dat zulks inderdaad aanbeveling
verdient, ook omdat de makelaars
tingsbureau plegen te wenden om te
horen of een gegadigde voor een be
paalde woning in aanmerking kan
komen.
Het publiek dient te voren te in
formeren of men rechten tot het be
wonen van een bepaalde woning kan
verkrijgen.
Toen de heer M. den Hartog zater
dag middag op het volkstuincomplex
van „Ons Buiten" in Leiden Noord
kwam, herkende hfj zyn eigen broei
kas niet meer. De broeikas, waarin de
volkstuinder bloemen en planten
kweekte, was namelijk voor meer dan
de helft vernield. Behalve een ontel
bare hoeveelheid glasscherven trof de
heer Den Hartog in zijn broeikas en
kele stenen en stukken Ijzer aan. De
ravage moet in de laatste dagen van
de afgelopen week zijn aangericht.
Volgens de heer Den Hartog hebben
kwajongens zioh aan dit vandalisme
schuldig gemaakt. Zfj lieten over het
gehele volkstuincomplex een spoor
van vernieling achter. Ook andere
volkstuinders hebben dus schade ge
leden door het wangedrag van waar
schijnlijk een groep belhamels. De
foto laat zien wat er van de broeikas
van de heer Den Hartog is overge
bleven.
In Loilewijkskerk
Baden Powell
herdacht
ben gisteravond met een wijdings-
dienst in de St.-Lodewijkskerk te
Leiden de geboortedag van hun gro
te leider Lord Baden Powell her-
Een onafgebroken stroom mensen bewees zondagmiddag tij
dens de receptie van de rector van het St.-Bonaventura-lyceum in
Leiden, dr. P. A. M. Geurts o.f.m., welk een bijzondere plaats
deze jubilerende priester in het Leidse onderwijs en het openbare
leven inneemt. De aula van het St.-Bonaventura-lyceum is ge
durende de hele, bijna drie uur durende receptie, gevuld geweest.
Dr. Geurts recipieerde in verband met zijn 25-jarig priesterfeest.
Het ministerie van Onderwys, K.
en W. werd vertegenwoordigd door
staatssecretaris drs. L. J. M. van
der Laar. Maar drs. Van der Laar
had ook nog een andere reden om
naar de receptie te komen: dr.
Geurts is een oud-studiegenoot van
hem. „Pater-rector" Geurts ontving
op de receptie de persoonlijke ge
lukwensen van loco burgemeester
wethouder S. Menken, terwijl ook de
oud-wethouder van onderwys de
heer J. C. Van Schaik van zyn be
langstelling blijk gaf. Alle collega's
van de jubilerende rector uit Leiden
en omgeving waren op de receptie
aanwezig. Afvaardigingen van de
Vereniging Oud-Leiden en „K. en O."
toonden hoe men in die kringen het
van dr. Geurts waardeert, van K. er
Dr. P. A. M. Geurts wordt
namens K. en O. gelukgewenst
door de heren Herman Stenz en
M. B. de Jong.
(Foto L.D./Holvast)
O. was bijvoorbeeld het voltallige be
stuur aanwezig. Ook de 3 October
Vereeniging kwam haar gelukwen
sen aanbieden.
De grote stroom van receptiegan-
gers bestond echter uit leerlingen,
oud-leerlingen en tientallen ouders.
Verder waren vertegenwoordigd alle
schoolverenigingsbesturen van mid
delbare scholen uit Leiden terwijl
ook van universitaire zijde belang
stelling voor dit jubileum bestond.
Kapelaan F. Wust, districts-aal-
moezenier van de Nederlandse Gid-
senbeweging, en oubaas J. Vink,
hoofdkwartier-commissaris voor de
Voortrekkers van het NPV, leidden
deze dienst, waarbij het orgelspel
werd verzorgd door dr. G. Bots. oud-
ADC van de Katholieke Verkenners.
Een vlaggenparade en samenzang
openden de dienst. Kapelaan Wust
en oubaas Vink hielden toespraken.
Zy wezen naar aanleiding van een
schriftlezing uit de Handelingen op
de taak van de wereldbroederschap.
„Zoals een Petrus en een Paulus en
een Baden Powell in dienst stonden
van de ander, zo moeten ook wy be
reid zfjn ons in dienst te stellen van
de ander".
De wydingsdienst werd besloten
met een gebed voor de eenheid in
het Christendom en een massaal
danklied.