Vliegbasis
2000 km per uur
met de Starfighter
r
Dodelijker dan een
compleet luchtleger
in de 2e wereldoorlog
TWENTHE
De Nederlandse Starfighter is uiter
lijk niet zwaarder bewapend dan
welke andere straaljager ter wereld.
Vanuit de verte is Het een „clean"
gevechtsvliegtuig, zonder een groot
aantal zwart berookte openingen in
de neus, die duiden op zeker meer
dan twee 30 mm. kanonnen. De F-
104 heeft slechts een 20 mm. ka
non, maar het heeft zes lopen, die
snel roterend een stroom van zes
duizend granaten per minuut kun
nen spuiten. Op de onderschep
pingsversie van de Starfighter is het
boordkanon slechts bijzaak.
Belangrijker zijn de twee of vier
Sidewinder infrarood geleide pro
jectielen. Het zijn manshoge, wit ge
schilderde raketten, die op enkele
mijlen afstand van het vijandelijke
vliegtuig worden gelanceerd en
daarop toeschieten met snelheden
van 2700 km. per uur. De Sidewin
der jaagt op de hitte van de uitlaat
gassen.
Men vertelt het je alsof het de ge
woonste zaken van de wereld zijn.
Ze zijn het ook, althans voor hen die
met onze verdediging zijn belast.
Mach 2 of 2000 km. per uur blijkt
slechts uit een wijzer op één van de
vele meters in de cockpit. Het zes
loops kanon bestaat pas als een
hamerend onding als de wijsvinger
van de vlieger zich spant om de
guntrigger aan de stuurknuppel. De
Sidewinder ontbrandt pas als hij
een kleine handle overhaalt. Zij
vinden het gewoon. Omdat ze er
iedere dag bij zijn betrokken. De
F-104 is geen pleziervliegtuig. Hef is
een wapen-systeem. Efficiënter dan
een compleet luchtleger bombarde
mentsvliegtuigen uit de tweede we
reldoorlog, doelmatiger dan tien ja-
gerwings uit de luchtoorlog boven
Korea. Ja, omdat de F-104 atoom
wapens kan vervoeren
ZIJN LICHAAM is grijsblauw
als van een haai. Als des duivels
tanden zijn de zes lopen van het
Vulcan-kanon en de Sidewin
ders aan de kleine, zeisscherpe
vinnen. Op duizend meter
hoogte is het een kruis van alu
minium en titanium, dat een
hoge fluittoon over de aarde
trekt; op honderd meter een flit
sende schim. Hij reageert sneller
dan de bliksem; zijn prooi is in
99 van de 100 gevallen een kind
des doods
Zó is de F-104 Starfighter van
de Koninklijke Luchtmacht. Een
onwezenlijk brullend brok ver
nuft aan de ene kant: aan de
andere kant een koel gecon
strueerd, technisch volmaakt
jachtvliegtuig voor de verdedi
ging van het NAVO-luchtruim.
De F-104 is een onwezenlijk sil
houet boven Nederland voor
hen die zich hoogstens kunnen
voortspoeden met honderd kilo
meter per uur. Doch het is tege
lijkertijd een bruikbaar stuk ge
reedschap voor hen, die er in
vijf minuten mee naar 17.000
meter jagen omdat het moét.
NATUURLIJK, op de vlieg
basis Twenthe is men er
langzamerhand mee ver
trouwd geraakt. Het apoca
lyptische huilen en fluiten
van straalmotoren op de
uitgestrekte betonnen banen
van Nederlands grootste
luchtmachtbasis is er het
bijna dagelijkse decor, als F-104's in tweeën of drieën naast
elkaar als rashonden rukkend aan hun remmen uit de
bossen naar de startbaan taxiën. Hun kerosine-adem stinkt.
Onder de perspex kap wuiven jonge vliegers naar je, met
hun heen en weer bewegende helm, waaraan een zuurstof
masker bungelt. De verkeersleider neuzelt in hun kop
telefoons: „cleared to take off En dan sprinten ze weg
naar een hardblauwe hemel.
mentaal geharde knaap.
MET DE LOCKHEED F-104 Star
fighter heeft de Koninklijke Lucht
macht zijn intrede gedaan in het
Mach-2 tijdperk. Op de vliegbasis
Twenthe, even boven Enschede, ge
legen tussen prachtige herfstbossen,
heeft men sedert enige maanden de
eersten van de honderdtwintig Neder
landse Sterrevechters bijna dagelijks
in gebruik. De slanke tweepersoons
TF-104 G. waarmee ex-Hunter-, Sabre-
en Thunderstreak-vliegers van het
commando luchtverdediging zowel
als het commando luchtstrijdkrachten
worden omgelest, en de gewone één
persoons F-104 G, een machien van
rond zes miljoen gulden, die daarvoor
in ruil gelijkwaardigheid garandeert
met de snelste communistische straal
jagers, tweeduizend vierhonderd kilo
meter per uur vliegt en zo is volge
propt met elektronische systemen dat
één F-104 reeds effectiever is dan een
heel squadron Hawker Hunters. Op
Twenthe verzekert men je: De F-One-
O-Four is het beste jachtvliegtuig ter
wereld. Het is een gevoelig apparaat,
slechts bestemd voor de besten onder
de vliegers, omdat het geen fouten
toestaat.
Op de flight van de vliegbasis Twenthe
hebben we de mannen van de 104's
een dag bezig gezien. Gewone Neder-
de dertig, met G-suits voor grote
de dertig, met g-suits voor grote
hoogten, glimmende witte en metaal-
kleurige helmen, waarin ze zich in
de cockpit van de 104 afsluiten van
de buitenwereld. Eenvoudige kerels
van wie je op aan kunt. Als je met
hen praat is het alsof ze beseffen, dat
ieder ogenblik van blasé-zijn, van
snobisme in de lucht, kan worden
afgestraft. Ze zijn bijzonder voor
komend en geduldig; rancuneuze ge
voelens hebben bij hen geen bestaans
grond, want het enige waarmee ze
dag in dag uit hebben te rekenen is
de technologische en karakterologi
sche complexiteit van de F-104, een
raspaard dat goed gemend moet
worden.
Enkele tientallen vliegers van 306
squadron zijn reeds ettelijke maanden
operationeel op de zogenaamde recce-
F-104, de foto-verkenningsversie, die
we groen-bruin geschilderd op de
platforms tussen de bossen hebben
zien staan. Anderen, betrekkelijk vers
van de vliegbases Leeuwarden en
Soesterberg, Eindhoven en Volk el,
gespen zich op onze doordeweekse
dag voor de vijfde maal vast op de
schietstoel van de TF-104 trainer.
Achterin zit de instructeur, voorin
de „leerling", klaar voor een tripje
over Nederland dat een kwestie van
luttele minuten is geworden.
DE ONGELOFELIJKE SNELHEID
van de Twentse Sterrevechter is een
groot probleem. De orders zijn bijzon
der streng: boven Nederland mag niet
sneller dan het geluid worden ge
vlogen, wegens het veroorzaken van
de „sonic boom" de bekende geluids
barrière-knallen. die voor heel wat
mensen bijzonder hinderlijk zijn.
Majoor Smitshuysen van de LUVO
uit Den Haag: Als je weet hoe ge
makkelijk de F-104 sneller dan het
geluid vliegt, dan begrijp je ook dat
die „sonic boom" in een bepaalde
vliegmanoeuvre onvermijdelijk is of
een ongelukje betekent. Vijf seconden
na de start kan de Starfighter al
sneller dan 1000 kilometer per uur
vliegen. Vijf centimeter op de schaal
van de gasmanette betekent reeds een
verschil van meer dan 1000 km.
Bovendien, de F-104 is niet gebouwd
op snelheden onder die van het geluid,
dan hangt ie als een lamme eend in
de lucht, wat natuurlijk ook niet
anders kan. gezien de kleine opper
vlakte van de vleugeltjes. Logisch dat
je dan weinig controle op je roeren
hebt Bij 1800 kilometer per uur gaat
het ding zich pas op z'n gemak
voelen, dan vliegt-ie ook het meest
stabiel. Maar dat mag alleen boven
OP TWENTHE is het gehele personeel
ingespeeld op de nieuwe jet Regel
matig komen Soesterberg- of Leeuwar-
den-jockey's, geselecteerde straal
jagerpiloten, de poort van deze Over
ijsselse luchtmachtbasis binnen. Een
paar minuten later vertrekken ze met
hun nieuwe F-104, nog warm van
Fokkers montage-band, naar hun
operatieterrein. Alleen zij die de
meeste ervaring hebben komen in
aanmerking om het nieuwe jacht
vliegtuig te mogen vliegen. De eerste
paar uur brengen ze „droogvliegend"
door in de F-104 flight simulator.
De vliegers noemen het apparaat „de
kwelduivel" omdat er menig zweet
druppeltje in wordt gelaten. Zoals de
naam zegt; de flight simulator is
eigenlijk een getrouwe kopie van de
F-104 cockpit „op het droge", ge
plaatst recht tegenover een groot wit
scherm, waarop een televisiebeeld
van de start- of landingsbaan, naviga
tie, interceptie, en gronddoelen kan
worden geprojecteerd. In de cockpit
van de simulator leert de aanstaande
F-104 vlieger zijn toekomstige om
geving kennen. Hij leert starten en
landen, leert radarinterceptie's maken.
Hij leert ook wat hij moet doen als
zijn toestel in brand vliegt en hij moet
springen, vóórdat hij eigenlijk aan het
echte vliegen toe is. Het spaart geld,
maar ook mensenlevens.
Kapitein X, ex-Thunderstreak-vlieger
van de vliegbasis Eindhoven, maakt
vandaag met de simulator een tochtje
naar Rome, morgen zit hij op 17.000
meter een vijandelijke kist achterna,
wordt getroffen en moet bij 1500 km.
per uur springen. Overmorgen maakt
kapitein X een fout tijdens een nacht
vlucht naar Den Helder die hem het
leven kost; hij reageerde niet snel
genoeg bij een flame out (motor
stopt). Enkele minuten later stapt hij
zwetend, maar toch lachend uit de
cockpit in dat kleine gebouwtje,
waarin het zes miljoen kostende appa
raat is opgesteld. Een zoemend, naar
duffe elektronika stinkende machine,
die in alles gelijk is aan de F-104, met
dat verschil dat de vlieger op de
grond blijft. Kapitein X kan het nog
eens overdoen. En nu beter
HET STAALT DE MANNEN van de
F-104. Zij moeten mentaal bijzonder
hard zijn, meester van hun zenuwen.
Na de simulator komt het echte
vliegen met de TF-104. Heeft hij die
eenmaal onder de knie dan maakt
hij een paar tripjes met de éénzitter,
bijvoorbeeld naar Middelburg en de
Vliehors. De Sterrevechter is een all
round jager; men gaat er mee schieten
en bombarderen op een uitgestrekt
zandgebied van de Waddeneilanden,
laagvliegen in Duitsland en Mach 2
tippen boven de Noordzee. Boven
Duitsland ontmoet men een aantal
F-104's van de nieuwe Luftwaffe
met grote zwarte kruisen beschilderd
boven België die van Koning Bou-
dewijn. Kapitein Meulenbroek, com
mandant van de conversievlucht op
Twenthe, levert zijn mannen af al»
kerels die hun vak verstaan.
Op Twenthe siddert de lucht
van General Electric straal
motoren van 7.000 kg stuwdruk
met naverbranding. Altijd weer
klinkt het onheilspellend, puur
militair en zo onpersoonlijk, dat
je je niet kunt voorstellen dat
een mens deze vurige mastodont
bestuurt. De F-104 is een mee
dogenloos wapen, geleid door
elektronische hersenen waar
voor geen radio-, radar- of navi-
gatieproblemen best n, gecon
troleerd door een jonge kerel die
deze kist van zes miljoen gulden
heel moet houden. In vredestijd
zowel als in oorlogstijd. Als
striemende zweepslagen zakten
twee F-104's, wielen uit, over
goudbruine herfstbossen neer op
het beton van de basis, toen we
de soldaat aan de poort ons pasje
teruggaven
Een leerling Starfighter-vlieger
voert met zijn flight-simulator
als het ware een landing uit
op het televisiescherm, waarop
een landingsbaan wordt ge
projecteerd. In werkelijkheid
blijft hij uiteraard waar hij is,
het apparaat benadert de
realiteit op een bijzonder sug
gestieve wijze
