remiere Ned. Dans Theater: Harkarvy's „I GELOSI" Luisterrijke voorstelling van „Op blote voeten in het park" Bont - decoratief en blij - geestig Monumentenzorg wil niet alles behouden Geestrijke humor originele vondsten LE1DSCH DAGBLAD DINSDAG 19 JANUARI 1965 Met K. en O. naar Den Haag iT Ned. Dans Theater bracht gisteravond in de Kon. jwburg in Den Haag de première van Benjamin Harkarvy's losi" (..De spelers"), waarin de Italiaanse „Commedia dell' met al haar bekendë figuren als Arlecchino, Pierrot, Colom- t II Capitano en vele anderen tot nieuw leven wordt gewekt. ballet is gebaseerd op de "Pulcinella-suite" van Strawinsky, ir beurt weer geïnspireerd door de muziek van de Italiaanse list Pergolesi, waarvan voor de choreograaf blijkbaar een [der suggestieve werking is uitgegaan, werd tot een alleszins bont-decoratief, blijgeestig, kleurig :ls geheel in alle onderdelen, zoals Serenade, Harlequinade, [te aux byoux, II capitano, "Stormy Weather" en "Blue libretto is ontleend aan een dat de meermalen aan Strawinsky's manuscript. „I gelosi" kan Petroesjka herinnerende partituur, als de beroemdste afgezien van enkele zwakke mon „Commedia dell 'Arte-spe lt de 16e eeuw. Harkarvy heeft hun geest, humor, acrobatisch raffinement [llist Anner Bijlsma tijdens Recital voor cello en 8 dan- pjn choreografie maakt men cennis met de slapende acteur hino, die door het lichit wak- trdt gemaakt. Naast hem spelen tige Colombina, de bejaarde, urend blauwtjes lopende, ko- Pantalone en de opsoheppe- rtfgsman II Capitano hun ge- rte rallen. Hoogtepunt vormt ohiedenis van de Capitano: hij in de „Gavotte aux byoux" |n gouden versierselen, die hem door twee courtisanes ontsto orden. Het loopt tenslotte ge- toch op een „happy ending" ant de versierselen komen te- de Capitano kan weer even trots zijn als eerst. De hemel eklaard, vandaar dat de coda, treurnis in het „Stormy Wea- dan ook „Blue skies" heet. dit ballet van hoge orde, waar blijheid van de dans volledig recht kwam heeft het Ned. Theater met vele coryfeeën als Szarny (Pierrot), Colombina Sarstadt), Arlecchino (Gé- maitre)Pantalone (Marten I e.a. een ontstuimig succes stroom van bloemen werd aan le vertolkers en vertolksters ndigd. Ook gold het grote ap- de kleurige kostuums en het le décor van Herman Gordijn, ffijfeld ook het Residentie-Or- directie van Louis Stotijn, unstmaandorkest in de knel lirecteur van het Kunstmaand- de heer J. Huokriede heeft aanleiding van de door de secretaris van O. K. en VV. ondigde maatregelen op opera- ;t name de mededeling dat orkest zal worden gevormd sleiding van balletten en la, zich in een brief tot de secretaris gewend. Daarin zegt Huckriede dat de oprichting een orkest betekent, dat een rijk stuk werk van het Kunst- lorkest wordt afgenomen. Hij de Staatssecretaris te zorgen ompensatie voor zijn orkest als tonen inderdaad doorgaan. iterair-historische drachten, o.a. aan L dr. C. A. Zaalberg staatssecretaris van O K en W, J. M. van de Laar, heeft aan iteratuur-historici opdrachten hd. P. J. Buynsters te Nijmegen de opdracht en uitgave van het in de kunst van Rhynvis Feith aar te maken. Mej. dr. J. Daan sterdam zal een uitgave met in- aantekeningen verzorgen Iredero's „Klucht van de r. dr. J H. J. Will eins te Was- gaat een monografie ard ter Haar schrijven en prof. A. Zaalberg te Leiden is belast tgave met inleiding en noten iredero's „Lucelle" te verzorgen, ten k Voor de pauze is de stampvolle Schouwburg geconfronteerd met en kele balletten, die al eerder zijn ge geven. In de eerste plaats het .Re cital voor cello en acht dansers", eveneens in de choreografie van Har karvy en gecomponeerd op de ziek van Joh. Seb. Bach t.w. diens zesde solosuite voor violoncel, perfect voorgedragen door Anner Bijlsma. Bach zélf zou er wel niets van grepen hebben, dat zijn zeven-delige suite voor ballet gebruikt werd. Enfin, dat is dan nu toch gebeurd. Maar naar ons gevoel niet met veel succes. Dit ballet is niet dan een eindeloos durende „veredel de en vrij zinloze ochtendgymnas tiek", waarvoor wij hóe knap ook gedaan! slechts weinig begrip kon den opbrengen. De joyeuze, snelle de len intussen troffen door soepelheid, lenigheid, puntigheid en uiterste curatesse, met Willy de la Bye haar echtgenoot Jaap Flier in de voorhoede. Hendrik Andriessens prachtige Kuhnau-variaties waren gekozen als ondersteuning voor Hans van Manens luchtige ballet .Repetitie", een mendalletje, illustratie van twee dan seressen, die tijdens de oefeningen niet op elkaar gebrand zijn en in velerlei variaties jaloers rond de in structeur dwarrelen, totdat een der danseressen er schoon genoeg van krijgt en boos weg loopt, met de in structeur op haar hielen. Een nogal flauw grapje, waar de muziek van Andriessen toch wérkelijk te goed voor is. Milly Gramberg, Anne Hyde (de twee rivalen) en Han Ebbelaar (de instructeur) vormden met veel élan het trio. Een bijzonder genot vóór alles ging uit van de geniale muziek van Béla Bartök, diens .Divertimento voor strijkorkest", waarop Hans van Ma nens somber ballet „Opus twaalf" stoelt: een soort van noodlottige ver drijving uit het Paradijs (zo kan men het tenminste opvatten), een ballet, dat speciaal trof door het per fect gedemonstreerde, enorm gespan nen ensemblewerk. Er waren hier op merkelijke vondsten, m Ontslagvergunning opera-personeel De directeur van het Gewestelijk Arbeidsbureau Amsterdam, dr. G. F. Fortanier, heeft aan de Stichting de Nederlandse Opera te Amsterdam de door deze gevraagde ontslagver gunning voor de 205 werknemers verleend. Uiterlijk op 31 maart be hoort de arbeidsverhouding te zijn opgezegd. De directeur van het GAB heeft bij de verlening overwogen dat ont binding en liquidatie door de Stichting van haar operabedrijf aanleiding daartoe geeft. En voorts dat de tot stand gekomen wacht geldregeling voor de ontslagen werk nemers z.i. op redelijke wijze tege moet komt aan de sociale gevolgen van het ontslag. Dr. Fortanier schrijft aan de Stichting dat hij vertrouwt op overneming door de nieuwe Stichting, die het operabe drijf gaat voortzetten, van waarde volle elementen, die thans deel uit maken va de stichting de Ned. Opera. uw kind goed beschermd tegen winterkou wonen dubbel- ribsteek kleuter- ondergoed warmte-isolerend, ijzersterk, naadloos. Ook verkrijgbaar in katoen. Indrukwekkende rouwdienst voor Jeannette Macdonald „Groot was haar naastenliefde De elite van Hollywood heeft gis teren zwijgend de laatste eer bewezen aan Jeannette Macdonald. Tijdens de rouwdienst hoorden deze 300 de overleden sopraan op de plaat het in liquidatie zijn- I „Ave Maria" en „Ah, sweet mystery I of life" zingen. Een scène uit het ballet "I gelosi" heren zich in zulke onestetische han soppen moesten presenteren, is on! een raadsel. Ook hier voor de muzikaal-gevoe- lige hetzelfde grote bezwaar als in „Repetitie": de grandioze muziek correspondeerde slechts zeer ten dele met de verwarrende inhoud. Het Residentie-Orkest was echter gelukkig volkomen paraat om Bartök alles te geven, wat hem toekomt. De velen, die hierin hun beste kunnen demonstreerden vormden een opmer kelijke homogeniteit, met een sugges tief Westerik-décor op de achter grond. Een autobus met geïnteresseerde K. en O. leden heeft hen naar de Schouwburg gebracht om deze voor stelling, die stellig van de activiteit yan het Ned. Dans Theater getuig de, bij te wonen. Half twaalf weer in de Sleutelstad terug. H. kunst laleiöoscQop „Geen dode stads- en dorpskernen" Vaststelling eerste lijst binnenkort te verivachten „Monumentenzorg mag en zal niet betekenen, dat rigoureus wordt nagestreefd alles te behouden, wat wij uit sentimentsoverwegingen graag zouden willen behouden. Het is onmogelijk alles te bewaren. Dode stads- en dorpskernen wil ik niet. Trouwens, ik kijk wel heel goed uit om een eigenaar van een „monument" een verbouwings- of sloopvergunning te weigeren. Als ik dat doe en hij lijdt er scha de door. die hem redelijkerwijs niet ten laste behoort te blijven, moet ik hem een schadevergoeding toekennen". Dit zegt de staats secretaris van O. K. en W.. drs. L. J. M. van de Laar, die binnen kort de eerste monumentenlijst gaat vaststellen, sedert de monu mentenwet op 9 augustus 1961 in werking is getreden. Inventarisatie De inventarisatie is in volle gang. De Monumentenraad ontwerpt voor elke gemeente een uitputtende lijst, zodat iets waardevols haast niet over het hoofd kan worden gezien. „Er is nog nimmer tevoren zo'n mooie en volledige inventarisatie geweest. Ik wil weten wat ik ga beschermen", zegt de heer Van die Laar. „Ik zal SCHOT IN DE ROOS De vierde abonnementsvoorstelling van de Schouwburg bracht ons gisteravond Op blote voeten in het park", in een luisterrijke opvoering door het Nieuw Rotterdams Toneel. De tot nu toe onbekende auteur heeft met dit blijspel wèl in de roos geschoten! De inhoud is eenvoudig maar logisch, geheel vrij van opzettelijke of geforceerde situaties, zodat we zelfs zonder bedenking de aandrang van Paul aanvaarden van op blote voeten in het park te gaan wandelen. Huwelijksbootje voor schipbreuk te behoeden. Ongeëvenaard echtpaar Van dit voortreffelijk geschreven en met verschillende originele vondsten gelardeerde blijspel heeft het Nieuwe Rotterdams Toneel onder regie van Jan Teulings een charman te opvoering gegeven. Het vijftal artiesten had kennelijk plezier in het werk en hun samenspel sloot als bus. Warm menselijk Het jeugdige echtpaar Bratter, zij m romantische, dolgelukkige op- timiste, hij een doodnuchtere en praktische jurist die nog naam moet maken, komen van de huwelijksreis die zij in een luxueus hotel hebben doorgebracht in hun gehuurde woning. Dit is een gedeelte van een zolder op de zesde verdieping van oud huis, voorlopig nog onge- meubeld maar voor het overige voor zien van alle ongemakken. Er is geen lift, maar wèl een gebroken dakraam en een lekkend dak. Het mag geen verbazing wekken dat in zo'n omge ving de wittebroodsweken geen vol doende voorbehoedmiddel bieden om conflicten tussen twee zó uiteen lopende karakters te voorkomen. Het gaat er zelfs ernstig uitzien als Victor Velasco, hun bovenbuurman die de vliering bewoont, uit hetzelfde hout gesneden blijkt te zijn als Corie. Hij is weliswaar reeds achter in de vijftig en zo arm als een kerkrat, maar zijn voorkomen en levenskunst maken indruk op haar. Na een door hem gearrangeerd maar door Paul gefinancierd etentje in een Albanees restaurant, dat met uitzonderlijk koppige drankjes rijke lijk werd besproeid en waarbij Corie's moeder óók van de partij was, komt het jeugdige echtpaar in vergevor derde staat van ongeremdheid thuis. In deze toestand ontwikkelt zich een gesprek waarbij het verschil van karakter overdreven proporties aan neemt. Het steeds oplopend menings verschil ontaardt in een catastrofaal conflict waarbij dreigementen met scheiding over een weer vliegen: De kater, die de volgende dag optreedt brengt geenszins verzoening, alleen een zekere verstarring. Maar de schrijver, wars van psychologische problemen, weet tenslotte met wa menselijkheid en vaardige hand het aren echtpaar die de droge humor tintelend van geest over het voetlicht brachten. Zij werden uit nemend terzijde gestaan door Enny Meunier als Corie's moeder, die hiermee haar omvangrijk repertoire met een nieuwe succesvolle rol uit breidde. Jan Teulings, de vindingrijke en strak leidende regisseur brengen wij gaarne hulde, óók voor de sterke uitbeelding van Victor Velasco, die hij kruidde met een allervermake- lijkst dialect, en Sacco van der Made droeg het zijne bij met een waarde volle weergave van de telefoonmon teur. Alfred Pleiter leverde een vlotte vertaling en Kees Romer ontwierp het décor dat zich, na het eerste bedrijf, met weinig maar doeltref fende middelen uitstekend leende voor het omtoveren van een kale zolderkamer in een gezellig interieur. Ovaties Het meeleven van het publiek demonstreerde zich in talloze vreug de-uitbarstingen tijdens het spel; het bereikte na afloop zijn hoogte punt in een ovationele huldiging, die het Schouwburgbestuur met bloemen voor Annet Nieuwenhuyzen en Enny Meunier onderstreepte! Vanavond volgt een reprise. B. H. SNEL VERLICHTING VAN VERKOUDHEID EN GRIEP Dank zij Togal. Helpt snel-afdoende bij griep, verkoudheid, hoofdpijn, migraine, spit, reumatiek. Met Togal in huis kunt u gelukkiger leven. Zonder zorg voor gezondheid. Bij apoth./drog. TOGAL 0.95; 2.40; 8.88. Nat. orgelconcours voor amateurs Het tweede nationaal orgelconcours voor amateurs zal op 26, 27 en 28 augustus in de Goede Vrydagkerk in Den Haag worden gehouden. Aan het concours kunnen amateurs-organis ten deelnemen, die niet ouder zijn dan 35 jaar. Het concours wordt voor afgegaan door een orgelconcert op 25 augustus. Bij de stichting „Pro Orga- no" in Den Haag, die het concours or- ganiseert, denkt men voor het con cert aan een optreden van de win naars van de nationale en internatio nale orgelconcoursen, die dit jaar in Bolsward en in Haarlem worden ge houden. Aan het concours in Den Haag gaat een selectie vooraf op 16 en 17 juli. De jury staat onder voorzitterschap van drs. A. B. M. Brans. Daarin hebben voorts zitting: Gerard Akkerhuis uit Wassenaar, Nico van den Hooven uit Den Haag, Bert Matter uit Zutphen, Jan Schmitz uit Den Haag, André Verwoerd uit Rotterdam en Charles de Wolff uit Enschede. Voor de afde ling interpretatie zijn voor de halve- finale een romantisch of modern werk voorgescheven en voor de finale een groter werk, van J. S. Bach, Bux- tehude of een andere barokcomponist. Voor de afdeling improvisatie wordt een thema opgegeven voor een ko raal-partita. Chaplin weigei*t de toestemming huwelijk van zijn zoon Door het Britse consulaat in Bar celona is bekendgemaakt, dat van de advocaten van Charly Chaplin een brief is ontvangen, waarin ver klaard wordt dat hjj zijn oudste zoon Michael geen toestemming heeft ge geven voor een huwelijk met de actrice Patricia Johns. De 25 jaar oude Patricia en Michael zullen volgens de bestaande plannen op 22 januari in Barcelona in het consulaat in de echt worden verbonden, maar een consulaire ambtenaar zei te betwijfelen of dit zou doorgaan. Uit de brief blijkt namelijk, dat Michael op 6 maart 1946 is geboren en derhalve nog maar 18 jaar oud is. Volgens de Britse wet moet iemand die nog geen 21 jaar oud is voor een huwelijk toestemming van zijn ouders hebben. Patricia en Michael verblijven op het ogenblik in Cadaques, een bad plaats ten noorden van Barcelona. streven naar een harmonie tussen vroeger en nu, in het volledige besef van de grote en in menig opzicht on vervangbare schoonheid van wat in vroeger tijden tot stand werd ge bracht. Maar ik herhaal: het is on mogelijk alles te bewaren. Het is ker ook niet de bedoeling elk i nument in de bestaande toestand te handhaven. Dat gaat nu eenmaal niet, zowel op grond van algemene beleidsoverwegingen als van de fi- nanoiële mogelijkheden." Nieuwe opzet De staatssecretaris zet voorts uit voerig uiteen, dat de Monumenten wet de bescherming van monumenten van geschiedenis en kunst beoogt. Voor augustus 1961 gold de tijde lijke wet Monumentenzorg. Drs. Van de Laar legt er de nadruk op, dat deze wet onvoldoende w borgen bood voor de belangen de eigenaren van panden, die op de voorlopige monumentenlijst zyn ver meld. De inventarisatie is geheel nieuw opgezet en geschiedt door de Monumentenraad. Deze raad ont werpt ook de Monumentenlijst. De definitieve lijst stelt de Staatssecre taris vast, nadat gemeentelijke en provinciale overheden en de eigena ren van „monumenten" hun mening hebben kunnen geven over de lijst, terwijl hun tevens de gelegenheid wordt geboden om voor te stellen monumenten aan de lijst toe te voe gen of daarvan af te voeren. Vergunning aanvragen Als het ontwerp voor een monu mentenlijst gereed is. krijgen de eigenaren van de „monumenten" daarvan bericht. Willen zy het pand afbreken of verbouwen, dan moet daarvoor vergunning worden ge vraagd van de staatssecretaris. Drs. Van de Laar wijst op de aanzienlijke verbetering van de rechtspositie van de belanghebbenden. Een beslissing of er al dan niet een vergunning wordt gegeven, moet binnen korte termijn worden genomen. Naast de mogelijkheid van schadevergoeding is er een mogelijkheid van beroep. De ervaring heeft volgens de staatsse cretaris geleerd, dat het veelal mo gelijk is de belangen van de eige naar, als hy zyn pand wil veran deren, en die van de Monumenten zorg met elkaar in overeenstemming te brengen. Bewaren voor nageslacht „De wet beoogt monumenten te be waren voor het nageslacht. Een ont- werp-monumentenlijst heeft zeker niet de bedoeling, dat steden en pen economisch achterblijven. Is monument van zoveel belang, dat het in stand blijft, maar staat het op een verkeerde plaats, dan behoort zelfs verplaatsing tot de mogelijk heden", aldus de staatssecretaris. Buiten de kerk stonden 2.500 men- n met gebogen hoofd te luisteren. De acteur Lloyd Nolan, een oude vriend, zei in een rede: „Waarom zul- vy ons haar stem en gezicht al tijd herinneren?Het was haar grote naastenliefde. Liefde voor haar toegewijde echtgenoot. Liefde voor haar familie en vrienden. Maar het nog meer haar liefde voor de gehele wereld, die Jeannette's stem verrukking gaf aan degenen, die in vervoering gebracht werden wanneer zij haar boodschap van naastenliefde bracht". Tot de vele aanwezige filmsterren behoorden Shirley Jones, Irene Dun- Mary Pickford. Buddy Rogers, Greer Garson, Jane Powell, Buddy Ebsen, Ralph Edwards, Lew Ayres l Lauritz Melchior. Nelson Eddy, Jeannette's manne- |lyke tegenspeler in tal van films, woonde de dienst by met zijn vrouw. Tijdens de dienst speelde een or ganise een potpourri van liederen, die Jeannette Macdonald populair heeft helpen maken. De dienst werd geleid door dr. Ge- Emmett Clark van het Instituut >or godsdienstwetenshcap in Bever ley Hills. waren zoveel bloemstukken, dat 25 wegens ruimtegebrek buiten de kerk moesten blijven staan. Bij de kist stond een groot kruis van witte rozen met een kaartje „Ike en Mamie". Oud-president Dwight D. Eisenhower en zyn vrouw, oude vrienden van Jeannette, kon den de dienst niet bijwonen. Tot de slippendragers behoorde Barry Goldwater, wiens campagne voor het presidentschap de steun van Jeannette Macdonald genoot. Een andere slippendrager was lucht macht-generaal Lauris Norstad, oud Navo-commandant. Gratie voor Belgische kunstschilder Servaes De beroemde Vlaamse kunstschil der Albert Servaes, na de oorlog bü verstek wegens collaboratie tijdens de Duitse bezetting ter dood veroordeeld, mag naar België terugkeren. De te gen hem uitgesproken straf, die in 1961 al tot 5 jaar werd teruggebracht, is opgeschort tot de datum waarop de verjaring kan worden toegepast. Servaes week voor de bevrijding uit naar Zwitserland. De in april 82 Jaar wordende schilder verkreeg vooral bekendheid door zyn godsdienstige werken. Het eerste van de twee .Kruiswegen", die hij tussen de twee wereldoorlogen schilderde, werd door het Vaticaan uit de kerk verbannen omdat het rauwe expressionisme vele gelovigen aanstoot gaf. Enige tijd geleden werd in Vlaan deren nog een tentoonstelling van zijn werken gehouden, die aanipriHing gaf tot protesten van het verzet. Expositie schilderkunst in Australië In het cultureel centrum Beyerd" in Breda wordt van januari tot 14 februari met steun van de Australische regering tentoonstelling van Australische schilderkunst gehouden. Het meer om een collectie van werken van hedendaagse Australische kun stenaars die door kenners als de meest representatieve wordt be schouwd die ooit is bijeen gebracht. De bedoeling van de expositie is de Europeanen op de hoogte te brengen met de stand van de schilderkunst in Australië. De expositie is reeds te zien ge weest in België en Frankrijk en gaat na Breda nog naar Duitsland. Denemarken, Zweden, Zwitserland en Italië. Spanning aan de grens van Israël met Jordanië Premier Esjkol van Israël heeft gis teren de voornaamste ministers van zyn kabinet bijeengeroepen ter be spreking van de steeds slechter wor dende toestand in het grensgebied met Jordanië. Zondagavond besprak de premier met generaal Rabin, de chef van de generale staf, het inci dent dat zich eerder op de dag had voorgedaan in het gebied van Jeruza lem en waarbij een Israëlische poli tieman ernstig gewond was geraakt. Na afloop van het onderhoud ver klaarde generaal Rabin, dat de toe stand „duidelijk heel ernstig is". Zondagavond deelde premier Esjkol de Amerikaanse ambassadeur in Is raël, Walworth Barbour mee dat Is raël „niet met de armen over elkaar kan blijven zitten onder een derge lijke reeks agressie-daden". In rege ringskringen wordt gezegd, dat het groeiende aantal incidenten met Jor danië „en gevaarlijke spanning heeft veroorzaakt". AMERIKA WIJST EEN POOL UIT De regering van de Ver. Staten heeft de regering van Polen verzocht Kazimir Mizior, een lid van het per soneel van de Poolse ambassade in Washington, terug te roepen „omdat zijn gedrag niet in overeenstemming was met de algemeen aanvaarde nor men voor het gedrag van functiona rissen". Mizior. die werkzaam is op het bureau van de Poolse militaire attaché, behoort niet tot het diplo matieke korps. Hij zal Amerika bin nen twee weken moeten verlaten. Men had reeds sinds 13 januari verwacht, dat de Amerikaanse re gering een Poolse diplomaat zou uitwijzen als vergeldingsmaatregel tegen de uitwijzing van kolonel Ge orge Carey, de Amerikaanse luchU vaartattaché in Polen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1965 | | pagina 7