Ipera
Comique lost ereschuld
jegens Serge Prokovjew in
Overschot van jeugdige
Anne Mowbray ontdekt
kunst
kalei öoscqqp
ppraan heeft zware
kak in „Vuurengel^
Jeannette Macdonald
- 57 - overleden
BE J ARTS WAGNERBALLETTEN
OP SUITE UIT T ANNH AUSER
5?
TIEN JAAR NA ZIJN DOOD:
Eenmaal Rose Marie
Beroemd uit talrijke films
EEN PIJNLIJK HOOFDSTUK
Bruid van vermoorde
Prins in de Towe
Icht 1 maart 1860
Vrijdag 15 januari 1965
Vierde blad no. 31466
(Van nri7(> Pariisp- rnrrpsnrmdpnt 1
(Van onze Parijse correspondent)
4jc Prokovjew wiens ballet Cendrillon in een „uper- de-
iproduktie in het Theatre des Champs Elyseés maanden-
Jng en oud heeft weten te begeesteren, is nu tien jaar na
od, eindelijk ook die eer te beurt gevallen dat een zijner
,,L' Ange de feu" (De vuurengel) in een officieel
ejheater wordt opgevoerd.
jkrijk, waar hij als jong componist en later als half-emigrant
heeft geleefd, beschouwde hij zelf als zijn tweede va-
l(id. De directie van de Parijse Opera-Comique heeft hem nu
-jlijke munt terugbetaald door grote zorgen en vele kosten
l|eden aan de opvoering van dit jeugdwerk dat men sedert
jjerloren waande.
deze opera is aan een
legende ontleend, en de
God en duivel die
u" verbeeldt, paste kwa-
het cultuur-politieke schema
j Stalinistische machthebbers
pstnaars hadden voorgeschre-
Idat 30 jaar geleden, door Bru-
Iter, de wereldpremière in de
Be Opera was afgelast, heeft
p lange tijd niets meer van
(ik gehoord, en was men het
[bijster geworden. Tot in '53
kituur op de zolder van het
(rde doch blijkbaar wel wat
llante Londense uitgevershuis
and Hawkes werd terugge-
t, en twee jaar later „1 Ange
I" op het Festival van Vene-
n toch eindelijk zijn verlate
te beleefde.
Als een visioen
'libretto, naar een novelle van
nboliitische Russische dichter
pw, verhaalt de stormachtige
iren die in de 16e eeuw, de
Wouw Renata ervoer, die haar
lang een visioen najoeg, dat ze
ir achtste jaar meende te heb-
jezien. Een visioen van een
agel dat ze, ouder geworden, in
lillende personen, Ridder Ru-
1, graaf Henri, herkende en die
li op haar beurt wist te be
ll of te beheksen,
jolgd door de inquisitie, ver-
ze zich in een klooster waar
al spoedig on-
medezustertjes een collectieve
nn ontketent. Maar de sterke
fler middeleeuwse gerechtigheid
ook in die schuilplaats on
eigen auspiciën terug te
En zo eindigt ze dan haar
bestaan, gelijk Jeanne d'Arc,
vlammen van de brandstapel,
Ie gloed waarvan zo ook haar
kinderdroom voor eeuwig zal
Bij Verdi en
Wagner
r speelse en ironische Prokov-
Les trois oranges," de de-
itoria voor kinderen, als „Pe
il de Wolf" of „De reis naar
ou", van de klassieke symfonie
De vuurengel (Floriana Ca-
valli) wordt door Ridder Ru-
precht (Julien Hass), die ze
eerst behekst, nu zelf belaagd.
of de pianoconcerten, zal men in
deze opera nauwelijks terug herken
nen. Veel dichter dan bij Poulenc of
Ravel, met wie hy zich in Frank
rijk vooral verwant gevoelde, staat
Prokovjew, die 8 jaar aan deze opera
erkte, hier bij Verdi en zelfs bij
Wagner. Zijn orkest dat meeslepende
momenten kent, bezit hier nochthans
niet die briljante en fonkelende door
zichtigheid die zijn latere werken
kenmerkte, terwijl hij de twee voor
naamste zangsolisten, Renata en
Ridder Ruprecht, bovendien nog van
Wagneriaanse leitmotiven voorziet.
En Wageneriaans doen bovenal wel
verschillende scènes aan, als het ta
fereel waarin Mephistoles een
knaapje verorbert en de slotapotheo
se met het nonnenballet, dat een
apotheose van collectief- sensuele
hysterie wordt.
De beroemde regisseuse van de
Milansese Scala, Margherita Wall-
mann, had die expressionistische
kanten van het werk overigens wel
wat héél zwaar aangezet, om zo de
Latijnse inslag die Prokovjew, toch
altijd ook nog vertoont, bijna volle
dig uit de vlakken.
Floriana Cavalli
in de titelrol
Niettemin zou bij een iets impres-
sionistischer aanpak van de verto
ning, het bezwaar van de totale on
verstaanbaarheid van het Frans
waarvan de Italiaanse titelheldin
Floriana Cavalli zich moest bedie
nen vermoedelijk minder zwaar ge
wogen hebben. Eender redenen waar
om Bruno Walter indertijd van de
verantwoordelijkheid xan de pre
miere had afgezien lag in het feit
dat hij geen geschikte figuur voor
de hoofdrol kon vinden. En de ver
tolking van ,,L' Ange de feu" is dan
misschien ook wel de allerzwaarste
taak die een sopraan op de schou
ders kan nemen. Gedurende ander
half uur van de acht kwartier dat
de opera duurt, is zij bijna ononder
broken aan het woord en aan d(
noot. Zo concentreert ook de hele
dramatische handeling zich uitslui
tend op haar persoon. Men moet
wel een Callas of nog liever,
Pilarczik zijn, om die titanenbeproe
ving heelhuids te doorstaan, en met
Cavalli, hoe respectabel haar presta
ties ook waren, is de vuurengel toch
niet gans en al aan haar trekken
gekomen. De voornaamste verdien
sten en de hoogste troeven moesten
zo eerder geschreven worden op de
rekening van het orkest en zijn be
wonderenswaardige dirigent, de Hon
gaarse Fransman Georges Sebastian,
die indertijd de partituur nog met
Prokovjew zelf had ingestudeerd.
En wanneer alle wensen voor de
volle 100 dus misschien niet bevre
digend konden worden, dan blijft
PROKOVJEW
men de Opera-Comque niettemin op
rechte dank verschuldigd voor deze
kennismaking met een jeugdwerk,
■aarniee jegens Serge Prokovjew als
gezegd, tevens een ereschuld werd
ingelost.
Expositie „Tekeningen
van het Concilie"
In het Utrechts Centraal Museum
gistermiddag een tentoonstelling
geopend van tekeningen der drie zit
tingen van het Vaticaans Concilie.
De tekeningen zjjn vervaardigd door
Frederick Franck, een Nederlander
van origine (hjj werd in Maastricht
geboren), die het Amerikaanse
staatsburgerschap bezit.
De tentoonstelling is uit meer dan
100 tekeningen samengesteld. Franck
is in het dagelijks leven arts. Behalve
tekenaar is hij schilder en schrijver.
Hij was geruime tijd medewerker
van Albert Schweitzer in Lambarene.
Hij toog geestdriftig naar Rome toen
hij in oktober '62 Paus Johannes'
openingsrede had beluisterd. Later
keerde hij naar Rome terug om de
begrafenis van Paus Johannes bij
te wonen. Ook van deze gebeurtenis
maakte hij tekeningen die op de
positie in Utrecht te zien zijn evenals
enkele tekeningen van het conclaaf.
De tentoonstelling „tekeningen van
het Concilie" heeft de ronde gedaan
langs een serie Amerikaanse musea
en was ook in Rome te zien.
Prof. dr. P. J. Maan, pastoor
de oud-katholieke parochie van St
Gertrudis in Utrecht, verrichtte de
opening in tegenwoordigheid van
kardinaal Alfrink, mgr. Rinkel, de
aartsbisschop van Utrecht van de
oud-katholieke kerk en de Franse
ambassadeur in ons land, Le comte
de Crouy-chanel.
De tentoonstelling duurt tot en
met 14 februari.
De bekende actrice Jeanette Macdonald is yisteren in Houston
in een ziekenhuis overleden.
Zij was al enige tijd ziek en werd dinsdag opgenomen. Haar
echtgenoot Gene Raymond zat aan het sterfbed.
Paar van vijf
en vier en een half jaar
Anne was net vijf jaar toen zij
met de Prins trouwde en hij was
slechts vier en een half jaar oud.
ADEMBEKLEMMENDE LENIGHEID
(Van onze Brusselse correspondent)
Twee jaar geleden heeft Maurice Béjart leider van het ballet
der XXste eeuw, ondergebracht bij de Belgische Nationale Opera
in de Brusselse Muntschouwburg, een ballet gemaakt op een suite
uit de muziek van Richard Wagners Tannhauser.
In de jongste tijd heeft hij het met nog twee anderen tot een trits
verenigd, die gisteravond in Brussel zijn première heeft beleefd.
m met Chaplin
li Sophia Loren
^an onze correspondent)
Italiaanse producer Carlo
over wie vorige week ge
iten circuleerden dat hij
iman wilde worden, heeft
:en in Parijs verklaard, in
handeling met Charlie
ilin te zijn getreden over de
lijkheid van een nieuwe
Ponti's echtgenote, de be-
)nde filmactrice Sophia Loren
Chaplins eventuele tegen-
ilster genoemd. Carlo Ponti
echter nog niet gezegd of
'plin behalve als acteur in dat
il ook als regisseur of reali
zal optreden. En ook over
lijd dat en de plaats waar de
zal worden opgenomen
ft de producer voorlopig een
ietisch stilzwijgen willen
'en bewaren.
In de Siegfried-Idyll en in de We-
sendonck-lieder heeft hij de inspira
tie voor de andere balletten gevonden
en toen kon hij haast vanzelf het ge
heel gaan beschouwen als een soort
choreografische hulde aan of zo men
wil: beeld van de drie vrouwen in
Wagners leven: Minna Planer, zijn
eerste vrouw, Mathilde de echtgenote
van de Züricher koopman Wesen-
donck, die hem jaren heeft gesteund
en Cosima von Bülow die de moeder
van zijn zoon Siegfried en van zijn
beide dochters Eva en Isolde is ge
worden.
Venusberg, Siegfried-Idyll en Ma
thilde zijn de titels van de drie ballet
ten. Het laatste is wellicht het meest
problematisch en in de realisatie het
minst ver gekomen, maar van de serie
toch eigenlijk het belangrijkste werk.
Maryse Patris heeft de liederen
ooi gezongen en voor zover nodig
rustig geacteerd. Germinal Cassado,
van Béjart's geprefereerde dan
sers heeft de Wagner-figuur gespeeld
en de „vijfpas" werd gedanst door
Tania Bari, Laura Proenca (Cedille),
Marie-Claire Carrié, Paolo Bortoluzzi
en Patrick Belda. Zoals meer manne
lijke leden van het ballet der XXste
eeuw hebben de laatsten zich ook het
Beatlekapsel aangemeten ter vervan
ging van de Romeinse haarsnit die
tot nu toe in het ballet altijd mode
scheen. Het barokke en overladen
décor was een schepping van Thierry
Bosquet, die eens temeer het ballet
heeft bevestigd
Daaraan vooraf was de Siegfried-
Idyll gegaan. De choreografie van dat
ballet is, zij het uiteraard onder aus
piciën van Béjart, gemaakt door
Milko Sparemblek. Het is een wat
somber maar toch boeiend ballet ge
worden, dat de kringloop van het le
ven wil voorstellen. De Pas de deux
van het jonge paar, gedanst dooi- Da
niel Lambo en Michele Rimbold was
van een sierrlijke bekoorlijkheid, die
afstak tegen de wat rigoureuse ernst
van het geheel.
De avond was begonnen met een
wat gewijzigde versie van Béjarts Ve
nusberg-ballet. Door het corps de bal
let werd een welhaast adembeklem
mende lenigheid opgeroepen.
Het orkest van de Munt-Schouw
burg werd gedirigeerd door Hendrik
Diels, die niet alleen een uitmun
tende Belgische muziekcriticus is,
maar die als Wagner-dirigent een
grote faam bezit. Volkomen terecht
zoals men heeft kunnen constateren.
Hij deelde in de ovaties!
Scène uit de Béjartballetten
Een doodkist die bij toeval is opgegraven in een met puin bedekt
bouwterrein in Londen was, zo is gisteren bekendgemaakt, die van
de zeer jonge bruid van een van de vermoorde „Prinsen in de
Tower".
De vondst roept een van de meest pijnlijke hoofdstukken uit de
Engelse geschiedenis in de herinnering terug.
In de kleine loden doodkist lagen de beenderen van Anne Mow
bray, Hertogin van York die bij een grootse middeleeuwse plech
tigheid, gisteren 487 jaar geleden, trouwde met Richard, de jongste
zoon van Koning Edward IV.
Anne stierf in 1481 toen zij acht Jaar
en elf maanden oud was.
De geschiedenis wil dat de Prins
later samen met zijn broer Edward
in de grimmige Tower van Londen
vermoord. Men zegt dat de beide
Prinsen zijn verstikt met kussens die
op hun gezichten werden gedrukt
toen zij in eikaars armen lagen te
slapen. Het jaartal van deze moord
niet bekend, het kan 1483 of
1435 zijn geweest.
Het Londens museum heeft de
vondst gisteren bekendgemaakt. Ge
meld werd dat de kist de vorige
maand is opgegraven door een oud
heidkundige die werkzaam was op
een bouwterrein in Stepney, in het
Londense East End waar eens een
middeleeuwse abdij heeft gestaan.
Sinds de vondst zjjn de beenderen
door archeologen en andere weten
schapsmensen onderzocht. Zij hebben
bevestigd dat zij van Anne zijn ge
weest.
De directie van het museum heeft
meegedeeld dat als de wetenschap
pelijke studies zijn voltooid, Anne op
nieuw zal worden begraven, dicht bij
de plaats waar de tragisch aan hun
einde gekomen Prinsen in de West
minster Abbey liggen.
'n de doodkist vonden de deskun
digen een schedel, kastanjebruin van
kleur en bedekt met haar. De ge
leerden nemen aan dat Anne een
blond meisje moet zijn geweest. De
borstbeenderen waren verdwenen
maar de beenderen van het onder
ste deel van het lichaam waren aan
wezig. Vastgesteld is dat Anne in
een linnen kleed is begraven.
Op de loden doodkist stond de vol
gende inscriptie:
„Hier ligt Anne, Hertogin van York,
dochter en erfgename van John,
voormalig Hertog van Norfolk, opper-
ceremoniemeester, Graaf van Not
tingham, Graaf van Warenne, Maar
schalk van Engeland en Lord van
Mowbray, Segrave en Gower, echt
genote van Richard, Hertog van York,
de tweede Prins van Edward IV, Ko
ning van Engeland, Frankrijk en
Lord van Ierland, die op de 19de dag
van novermber in het jaar onzes
Heren 1481 is gestorven in het 21ste
jaar van de regering van de Lord-
Koning".
Oogverblindend
schouwspel
Er gaan verhalen over het oogver
blindende schouwspel van het hu
welijk van Anne en haar Prinsje.
Aan beide zijden geescorteerd door
Lords en Ladies, werd de kind-bruid
naar de St. Stephen's kapel in West-
minster geleid waar de muren waren
bedekt mat azuurblauwe tapijten
waarop gouden heraldische lelies.
Haar bruidegom wachtte haar op
onder een baldakijn van met goud
bestikt laken.
De Koning, Edward IV, en zijn
Koningin waren aanwezig evenals
de broer van Richard, de jonge Ed
ward. Als prins van Wales, was Ed
ward erfgenaam van de troon. In
1483, op 13-jarige leeftijd, besteeg
Edward bij de dood van zijn vader
de troon. Hij was de zesde Koning
Edward.
Zijn regeringsperiode duurde ech
ter maar kort door machinaties, sa
menzwering en de jaloezie van
andere edelen die macht wilden.
Een van de troonpretendenten was
de oom van de Prins, Richard, Hertog
van Gloucester. Hij werd „de ge
bochelde Richard" genoemd vanwege
zijn misvormde rug.
Richard beweerde dat de jonge
Edward geen recht op het koning
schap had. Hij vond een willig gehoor
De datum van de inwijding van de
jonge Edward werd keer op keer
uitgesteld.
Toen Edward tenslotte voor de in
wijding naar Londen ging, werd hü
in de Tower ondergebracht. Zijn moe
der had zich met haar andere kinde
ren in Westminster teruggetrokken.
Gloucester zond de Koningin een
verzoek dat Edwards jongere broer
Richard naar de Tower zou komen
om de jonge Koning gezelschap te
houden. Deze Richard was met Anne
getrouwd.
Jeannete Macdonald werd beroemd
door haar spel in de film „,Ros«
Marie". Zij begon haar loopbaan als
koristje in New York. Haar eerste
grote rol speelde zij in het Green
Village Theatre in de show Fantastic
Fricasse.
Naderhand maakte zij een aantal
buitenlandse concerttournee's. De
andere films waarin zij een rol ge
speeld heeft zijn „The love parade",
„Vagebond King", „One hour with
you", „Love me tonight", „The cat
and the fiddle", „the merry widow",
„Naughty Marietta", Broadway se
renade", New moon", „Smilin'
through" en „Three daring daugh
ters".
Jeannete Macdonald werd in 't zie
kenhuis behandeld door dr. Michael
Debakey, de internationaal bekende
hartchirurg, die onlangs de Hertog
van Windsor geopereerd heeft.
Jeannette Macdonald is B7 Jaar oud
geworden. Zü was een van de eerste
zangsterren uit het tijdperk van de
sprekende füm.
De laatste jaren is zij niet meer in
het opgenbaar verschenen. Verder is
zij een van de eerste zangeressen
geweest, die voor alle media opge
treden is toneel, film, opera, con
cert, radio, grammofoon en televisie.
Tezamen met de zanger Nelson
Eddy is zij in negen M.G.M.-fllms
opgetreden van „Naughty Mariet
ta", in 1935 tot „I married an angel-
in 1941.
Een drama
Daarna zijn de beide jongens niet
meer levend buiten de Tower gezien.
De Hertog van Gloucester besteeg
de troon en werd Richard III, toen
verbreidde zich het verhaal dat de
Prins was vermoord maar er is nooit
verteld hoe zij aan hun eind zijn
gekomen tot de verschijning in 1513
van „Richard III" van Sir Thomas
More.
More vertelde hoe op bevel van
Richard III twee moordenaars in de
Tower werden toegelaten en de sla
pende jongens in de nacht met kus
sens verstikten.
Maar latere historici hebben de
schuld van Richard in twijfel ge
trokken en een van de meest bran
dende vragen van de Engelse geschie
denis wie vermoordde de Prinsen
zal wellicht nooit worden beantwoord.
Paul Steenbergen:
Oldenbarnevelt
Op 6 maart zal „De Haagse
Comedie" in de Kon. Schouw
burg in Den Haag de première
geven van „Van Oldenbarne
velt", een historisch stuk van
Hans Keuls, waarin ook aan de
fantasie vrij spel gegeven is.
Paul Steenbergen speelt de rol van
Raadpensionaris Van Oldenbarne
velt, Joris Diels voert de regie en
Harry Wich ontwerpt de decors.
Ook zal „De Haagsche Comedie'
binnenkort „Candida" van Shaw ten
tonele voeren.
Het „Nieuw Rotterdams Toneel"
geeft op 12 februari de Europese pre
mière van Arthur Millers „Incident
in Vichy", waarover onze Ameri
kaanse correspondent onlangs een
beschouwing schreef. De auteur heeft
voorgeschreven, dat dit 90 minuten
durende stuk zonder pauze gespeeld
moet worden.
Alarm-apparaat
in Uffizi-museum
Het Italiaanse ministerie van On
derwijs heeft vergunning gegeven
voor het aanleggen van een modern
alarm-apparaat in het Uffizi-mu
seum in Florence waar talrijke schil
derijen zijn beschadigd. Er wordt ver
der beraadslaagd over de aanstelling
van meer zaalwachters.
Herdenking 100 ste
geboortedag van
DE UNAMUNO
Prins Bernhard zal op 27 jan.
in Utrecht een herdenkingsbij
eenkomst presideren ter gele
genheid van de 100ste geboorte
dag van de Spaanse roman
schrijver, novellist, essayist en
dichter Miguel de Unamuno. De
bijeenkomst is georganiseerd
door het Spaans, Portugees en
Ibero-Amerikaans instituut en
het filosofisch instituut van de
Rijksuniversiteit in Utrecht.
Prins Bernhard is voorzitter
van de Stichting „Het Spaans,
Portugees en Ibero-Amerikaans
instituut.
De Unamuno, die op 29 september
1864 in Bilbao werd geboren en op
oudejaarsdag 1936 overleed Is een van
de zeer Invloedrijke figuren van het
zogenaamde „geslacht van 1899". HU
heeft een verjonging in de Spaanse
lettea-en en in heel het nationale den
ken en voelen gebracht. Naast zijn
hoogleraarschap Grieks In Salaman
ca, ontwikkelde hij een enorme acti
viteit als publicist. De Unamuno hield
zich intensief bezig met Spaanse pro
blemen. die hij scherp analyseerde.
Spanje en het landschap kende hij
als geen ander.
In zijn publikaties ontzag hij nie
mand, waardoor hij steeds in conflict
was met de autoriteiten. Primo de
Rivera verbande hem in 1924 naar
het eiland Fuerteventura, waar De
Unamuno tot 1930 bleef. Zijn verlan
gen naar onsterfelijkheid bracht hem
daarna tot het godsbegrip. Een hoogst
origineel filosofisch-religieus denken
werd door hem gelanceerd. De Spaan
se Republiek, die eerst warm door De
Unamuno werd begroet, werd later
fel door hem aangevallen. In de bur
geroorlog koos De Unamuno de zijde
van Franco.
Joodse betoging
in Washington
Honderden joden hebben gisteren
voor de Westduitse ambassade in
Washington gedemonstreerd tegen
het besluit van Bonn de nazi-mis
daden na 20 jaar als verjaard te be
schouwen. Een delegatie van vijf
kreeg toegang tot de ambassadeur,
Knappstein. Zij sprak ook haar be
zorgdheid uit over het werk van
Westduitse raketdeskundigen in
Egypte.
