Vaska Hij eva brengt
Macedonische zangen
Dansend en zingend
op weg naar roem
n
Een goed uiteinde...
en een goed begin!
Zwanen naar winterverblijf
Sowjet-Unie weigert
betaling royalties
LEIDSCH DAGBLAD DONDERDAG 31 DECEMBER 1964
Van zwarte bergen en blauwe kusten
kunst
(Van onze correspondent)
Vol hartstocht zingt haar stem de liederen van Macedonië en
Servië, van de zwarte bergen en de blauwe kustenVaska Ilijeva,
de voornaamste vertegenwoordigster van het Macedonisch lied,
heeft haar stijl niet veranderd sinds zij op haar veertiende jaar
voor het eerst haar landgenoten betoverde in een radio-uitzending.
Zij heeft haar zang niet gepolijst, ma ar is het pure volkslied trouw
gebleven.
Samen met Dorde Masalovic zingt zij duetten op een meeslepen
de manier. Soms hapert er wat, soms moeten ze het voorspel nog
eens laten herhalen voor zij de inzet trefzeker weten te plaatsen.
Maar tegenover dit feilen staat de bewogenheid, waarmee zij zingt,
de musiceervreugde van de beroepsmusicus, die altijd amateur ge
bleven is.
Dat de duetten nog wel eens ha
peren spreekt eigenlijk vanzelf, want
Vaska en Dorde zingen pas heel kort
samen. Vaska reisde voordien de hele
wereld door, Dorde deed het zelfde,
maar samen waren zij vrijwel nooit.
Dorde kennen we hier in Nederland
i eigenlijk beter. Hij was de blonde
jongeman, die bij het optreden van
„Kolo" voor de zang-intermezzo's
zorgde. Maar nu heeft hij Kolo Kolo
gelaten en is hij samen met Vaska
deel gaan uitmaken van Branko Mi-
lenovic's Quintet. Het eerste Joego
slavische beroepsgezelschap op het
gebied der volksmuziek, dat in ons
land optreedt, namelijk in het Am
sterdamse Joegoslaviëhuis.
Quintet Melenovic
Het quintet bestaat uit de violist
Es Ko Kurtic, de gitarist Svetozar
Milovanovic, leider Milenovic en de
zangeres en zanger, van wie Dorde
Masalovic de bongo's pleegt te bespe
len.
De leden zijn uit alle richtingen
gekomen. Branko maakte tournees
met een zeven man sterk populaire
muziek spelend orkest, Esko was de
soloviolist van Radio-Nisj. Drie
man komen uit Belgrado, Esko Kur
tic komt uit Nisj, Vaska Ilijeva uit
Skopje.
Zij heeft de aardbevingsramp zelf
niet meegemaakt, want zij was toen
voor opnamen in Mostar. Maar de
gevolgen heeft zij toch ondervonden,
want het huis veranderde in een
puinhoop. Evenals de meeste andere
gezinnen hebben Vaska en haar man
nu een klein huisje aan de rand van
de stad. Over een paar jaar, als de
stad herbouwd is, zullen zij weer
een echt groot hüis kunnen bewo
nen. Tot zolang blijft het behelpen,
zo goed voor haar en haar man als
voor haar drie zusters en haar broer.
Vaska is temidden van muziek op
gegroeid. Haar vader speelde vol
overgave de taraboek, het doedelzak
achtige instrument, dat in de Balkan
de strijd tegen de moderne instru
menten nog steeds niet heeft opge
geven. Ook de kinderen beoefenden
al vroeg de volksmuziek en toen
Vaska 14 was zong ze voor het eerst
voor Radio-Skopje.
Ze is graag op tournee, maar ze is
ook altijd blij als ze weer thuis is
bij haar man, die bij het dagblad
„Nova Makedonia en Trudbenik"
werkt. Dan werkt zij graag in haar
huishouden, knapt alle kleine kar
weitjes op, die zijn blijven liggen en
geniet van het huiselijk samenzijn.
Maar na korte tijd wordt ze onge
durig. En dan duurt het niet lang
voor ze weer ergens op een
podium de liederen van de Wojwo-
den en de Skipetaren zingt, van de
Grieken en de Tziganen.
Elke avond in
Amsterdam
Nu dus vaak samen met collega
Dorde, die ook een onuitputtelijke
hoeveelheid Russische en Tsje
chische liederen op zijn repertoire
heeft. Elke avond zingen zij in Am
sterdam in de Jugoslovenski Dom die
zo langzamerhand een begrip is ge
worden in de hoofdstad. En overdag
trekken zij de stad in, kijken hun
ogen uit op de oude gebouwen in
hun voorname stijl, en bezoeken de
bezienswaardigheden, die hun zijn
aangewezen.
„De mensen zijn hier zo sympa
thiek" zegt Vaska. „Ze vertellen ons
alle mooie dingen, die we niet mo
gen missen en daardoor zien we veel
van uw mooie land. Maar nog belang
rijker vind ik, dat men ons hier zo
volkomen als vrienden accepteert.
Het is net of we thuis zijn".
Authentiek
Ze werd lid van het ensemble Ta-
nec, de tegenhanger van Kolo, en
danste en zong zich een weg naar
de roem. Zij maakte grammofoon
platen, zong overal voor de radio en.
televisie, en werd een begrip door de
authentieke wijze waarop zij de
volksmuziek zingt. Ze was in de Ver.
Staten en in België, in Engeland en
Noorwegen, in Zwitserland en na
tuurlijk veel in het eigen land waar
ze voor radio-Mostar en radio-Bel
grado een geliefde figuur is.
VASKA ILIJEVA
Wie wordt
opera-ster '65
Wedstrijd in Antwerpen
Reeds viermaal heeft de jaarlijkse
zangwedstrijd door de Antwerpse Ka
meropera georganiseerd, de algemene
belangstelling opgewekt, en ongetwij
feld is deze uitgegroeid tot één van
de top-gebeurtenissen van het Ant
werpse muziekleven.
Jonge zangers en zangeressen wordt
hier de gelegenheid geboden hun ta
lent te laten gelden en te wedijveren
onderscheidingen als: de ere
penning van Koningin Elisabeth, de
Rijksmedaille „Pro Musica", de me
daille „Stad Antwerpen" verder nog
interessante geldprijzen en geschen
ken die door de grote firma's ter be
schikking worden gesteld.
Aan deze zangwedstrijd kan worden
deelgenomen door alle operazangers
-zangeressen, zowel beroeps als
amateurs.
De Belgische Radio en Televisie
heeft haar medewerking toegezegd
deze zangwedstrijd.
Prinses Beatrix bezocht
„My fair lady"
Prinses Beatrix heeft dinsdagavond
en gisteravond met een harer v
dinnen de voorstelling van de film
„My fair lady" in het Flora-Theater
in Amsterdam bijgewoond.
kAleiöosQQ9P
„Anatomische les"
niet naar Amerika
Het ligt niet in bedoeling het
(kostDare) schilderij ,,De ana
tomische les" van Rembrandt
tijdelijk in Amerika ten toon te
stellen. Gevraagd was namelijk
dit schilderij, dat thuishoort in
het ,,Mauritshuis" in Den Haag,
in Amerika te exposeren ter ge
legenheid van het daar te hou
den wereld-artsencongres. Mi
nister Bot (Onderwijs) heeft
conform een ambtelijk advies
besloten niet op dit verzoek in
te gaan. Het schilderij is thans
te bezichtigen in Londen, waar
het deel uitmaakt van de ten
toonstelling „The Orange and
the rose".
Dans Theater geeft
,Van Manen-avond
Première van
„Repetitie"
Het Ned. Dans Theater geeft dins
dag 5 januari een voorstelling in de
Koninklijke Schouwburg in Den
Haag die geheel is gewjjd aan bal
letten van Hans van Manen. In pre
mière gaat dan „Repetitie", dat hij
in opdracht van de culturele raad
Noord-Holland ontwierp ter ge
legenheid van het tienjarig bestaan
deze instelling. Van Manen ge
bruikte hiervoor de Kühnau-variaties
m Hendrik Andriessen.
Verder staan op het programma
„Concertino", muziek Boris Blacher,
maan in de trapeze", muziek
Benjamin Britten, Opus 12", op
het Divertimento voor strijkorkest
Béla Bartók en „Omnibus", dat
hij maakte ter gelegenheid van
Boekenbal 1964 op muziek van Eddie
Sauter, Stanu Getz en Jean Sibelius,
Maine gaat
Pierre Monteux
herdenken
De overheid van Hancock in de
Amerikaanse staat Maine, hoopt in
februari de plannen gereed te hebben
voor een „memorial library" ter
gedachtenis aan de op 1 juli op
jarige leeftijd in Hancock overleden
en in Parijs geboren dirigent Mou-
teux.
De weduwe van Monteux heeft
meegedeeld dat de „memorial libra
ry" ongeveer een kwartmiljoen dol
lar zal kosten en opnamen van Mon
teux zowel als familie-aandenken zal
bevatten.
Opdrachten voor
Kees Stip en Jan Mul
De staatssecretaris van OK. en V
drs. L. J. M. van de Laar, heeft Kees
Stip in Huis ter Heide opdracht
leend tot het schrijven van een
sical op Surinaamse motieven. Het is
de bedoeling dat hij zal samen w
ken met de componist Laguestra.
Voorts is aan Jan Mul in Haarlem
opdracht verstrekt tot het compone
ren van een werk voor normaal be
zet symfonie-orkest, met een tijds
duur van plm. 6 8 minuten, dat ook
NATUURZUIVER
"1
Tourneé Ned.
Studenten Orkest
Het Ned. Studenten Orkest houdt
r de 13de keer t
schap van Prins Bernhard. Maandag
ochtend 4 januari om elf uur zal het
NS O, in zijn nieuwe samenstelling
zijn traditionele intocht houden in
Bergen (NH)t waar deze gastvrije ge
meente op studentikoze wijze met een
attentie verrast zal worden.
In Bergen zal het orkest onder lei
ding van de dirigent Jan Brusse in
studeren: de tweede orkestsuite van
Bach, het alt-concert van Stamitz
(solist Klaas Boon), de 99ste symfo
nie van Haydn en Dona Montana van
Henkemans, een werk dat deze in op
dracht van de gemeente Bergen voor
het NSO heeft gecomponeerd.
De tournee begint in Bergen op 16
januari. Daarna volgen Haarlem 17)
Arnhem (18), Groningen (19) t Nij
megen (20), Heerlen (21), Brussel
(22), Den Haag (25), Eindhoven (26),
Leiden (27), Utrecht (28) en Amster
dam 29 januari. De baten van de
concerten zullen worden afgedragen
aan de Stichting het Ned. Studenten-
Bekroning van
Friese boeken
Tijdens de gisteren in Leeuwar
den gehouden jaarvergadering
van de K.F.F.B. (Kristlik Fryske
Folks Bïbleteek) zijn de uitslagen
van twee prijsvragen bekend ge
maakt. In de uitgeschreven Frie
se romanprijsvraag werd de eer
ste prijs, een bedrag groot f 2500,
door de jury cum laude toege
kend aan de Friese auteur Pau-
lus Akkerman voor zijn roman
„Doarp sunder takomst" (Dorp
zonder toekomst?die in roman
vorm het vraagstuk van de ont
volking van het platteland be
handelt. Dezelfde schrijver heeft
30 jaar geleden onder een schuil
naam het eerste boek in de serie
K.F.F.B.-romans, die thans uit
ruim 80 delen bestaat, het licht
doen zien.
De tweede prijs, groot f2300, werd
toegekend aan mevrouw G. Spaan
dermanWielinga voor haar roman
„It laeder van Clancarty", een his
torische roman die speelt in de Frie
se wouden.
De prijsvraag voor Friese kinder
boeken is gewonnen door de heer S.
M. van der Galien in Harderwijk, de
prijs die hij ontvangt bedraagt f 750.
Alle drie schrijvers hebben reeds
eerder in een reeks van de K.F.F.B.-
boeken gepubliceerd.
Voor het komende jaar staan 14
nieuwe Friese boeken op het pro
gramma, waarvan enkele kinderboe
ken en ook een dichtbundel,
worden uitgegeven een Friese kinder
bijbel voor de kleuterleeftijd i
^TftomYrr^jSeema, die nS ^rchem-Antwerpen,
in Nieuw-Zeeland woont.
De beoordeling van de kandidaten
zal gebeuren door een uitzonderlijk
competente jury bestaande uit: Re-
naat van Zundert, componist en ere-
directeur van de Kon. VI. Opera,
voorzitter, Léonce Gras, directeur
BRT Nederlandse uitzendingen. Ra-
Karei Locufier, directeur bij de
Kon. Opera in Gent, dr. Paul Scapus,
zangleraar, Eddy Steylaerts, 1ste pro
grammator Vlaamse televisie, Frans
Dupont, muziekcriticus, Lode Sche
venhels, inspecteur aan het Minis
terie van Nationale Opvoeding, Cul
tuur en Volksontwikkeling, Francine
Bruylants, directrice AKO en realisa-
trice bij de Vlaamse Televisie en
secretaris Hendrik Verhoeven, kunst
zanger.
In verband met het feit, dat weer
een talrijke opkomst van kandidaten
wordt voorzien, zullen er twee schif
tingen in één finale zijn: de eerste
schifting op 15 februari 1965 en de
tweede op 22 februari 1965, telkens te
20 uur in de Concertzaal van de
„CAW" Meir 75 in Antwerpen. De fi
nale wordt in dezelfde zaal op 1
maart 1965 te 20 uur gehouden.
Op verzoek wordt het reglement
aan de deelnemers toegestuurd,
schriftelijke inschrijvingen worden tot
10 februari 1965 aanvaard aan het
secretariaat van de AKO, Ruyten-
VOOR OPVOERING „MY FAIR LADY"
Ambtenaren van het Sowjet-
ministerie voor de cultuur heb
ben verklaard, dat geen royal
ties zullen worden betaald voor
de opvoering in de Russische
taal van ,,My fair lady" en dat
zij er zelfs niet over willen pra
ten.
Columbia Broadcasting Sys
tem (CBS), dat de rechten voor
opvoeringen van het zangspel in
het buitenland bezit, heeft de
Russische opvoering .ongeoor
loofd en in strijd met de wet ge
noemd".
Een woordvoerder van de buiten
landse afdeling van het ministerie
noemde het protest van CBS „Juri
disch ongegrond" en wees erop, dat
de Sowjet-Unie de internationale
copyrightconventie niet heeft onder
tekend en dus vrij is voor het voet
licht te brengen wat zij wil, zonder
royalties te betalen.
HJ) voegde hieraan toe: :„Wjj heb
ben nog nooit iemand betaald voor
de opvoering van een stuk en ook
nooit iets ontvangen voor opvoerin
gen van vele Sowjetproduktles in het
buitenland".
Andere Sow jetfunctionarissen be
vestigden, dat hier nooit royalties
voor produkties uit het buitenland
zijn betaald. Zij zeiden dat „in uit
zonderingsgevallen" schrijvers wel
zijn betaald voor publikatie-
rechten in de Sowjet-Unie, maar al
leen als erkenning van de buitenge-
one kwaliteit van hun werk.
De woordvoerder van het ministe-
e voor de cultuur verklaarde, dat
geen officieel protest van CBS was
ontvangen, maar dat een zodanig
protest, indien het alsnog zou wor
den ontvangen, zou worden afgewe-
De weigering van de Sowjete, zich
in te sluiten bij internationale co
pyright- en patentconventies is in
het verleden een beletsel geweest voor
handel tussen Oost en West.
Westerlingen, die verontwaardigd
aren over het stelen van patenten,
verzetten zich tegen uitbreiding van
de handel met de Russen zolang zy
zich niet aansluiten by de interna
tionale overeenkomsten.
Het onderwerp is te Moskou kort
geleden besproken, toen 92 zakenlie
den uit het Westen, merendeels Ame
rikanen, met Sowjetfunctionarissen
informatieve handelsbesprekingen
voerden.
Destijds is niet officieel gezegd, dat
de Russen hun verzet tegen deelne
ming aan de patentovereenkomsten
hadden opgegeven.
Elk jaar, bij het begin van de
winter, worden de zwanen, die in
de lente en zomer Hamburgs bin
nenmeer Alster bevolken, gevan
gen en naar een winterverblijf
overgebracht. Dat is een langdu
rige onderneming, want de groep
van 300 nestelt niet keurig netjes
in het centrum gelegen meer.
Dagenlang zijn tle „zwanenvan-
gers" met het karwei bezig ge
weest. Bij de vangst van elk dier
stellen zij zich bloot aan een groot
gevaar. De klap met een vleugel
kan namelijk voldoende zijn om
de arm van een volwassen man te
breken. Zodra men de dieren te
pakken heeft, bindt men hen vast,
waarna zij naar hun tijdelijke
verblijfplaats worden overge
bracht. Daar kortwiekt men
zwanen, opdat zij niet vluchten
kunnen, 's Winters leven zij dan
verder in een vijver, die dankzij
de toevoer van warm water niet
dichtvriest. De siervogels ivorden
tot eind maart op staatskosten
verzorgd.
Hartewens-F estival
een groot succes
Het Hartewens-Festival in Haar
lem, dat talloze audities bracht, o.a.
ook op hetg ebied van de jazz, is gis
teravond besloten door het N. H. Fil
harmonisch Orkest onder leiding van
Festivalleider Henri Ahrents en met
medewerking van vele solisten uit de
lichte zowel als de klassieke sectoren.
Dit concert was een groots besluit
in drie dagen „muziekfeest", tijdens
welke 850 meisjes en 350 jongens uit
het gehele land hun keuze hebben
gedaan uit meer dan 50 evenementen,
die in een tiental Haarlemse zalen
werden gegeven. Het succes ervan is
zeer groot geweest.
Vast is komen te staan, dat als er
een kloof bestaat tussen kunst en pu
bliek, deze drie dagen lang in Haar
lem zeker niet te bespeuren is ge
weest!
Balletsouvenirs van
Nadia Nerina verbrand
De beroemde verzameling ballet
souvenirs van de danseres Nadia Ne
rina is verloren gegaan by een brand
in haar woning in Mayfair.
Nadia Nerina verklaarde dat het
kleinood waaraan zij de meeste
waarde hecht, een dodenmasker van
de Russische danseres Anna Pawlo-
wa, zwartgeblakerd werd maar ver
der onbeschadigd is gebleven.
Drie kostuums van de beroemde
danser Njjinsky werden ook uit de
vlammen gered. Al haar boeken
een groot aantal foto's zijn echter
verloren gegaan.
Tekeningen van liet
Vaticaans Concilie
Donderdag 14 januari des middags
te vier uur wordt in het Centraal
Museum in Utrecht een expositie ge
opend van „Tekeningen van het Va
ticaans Concilie" door Frederic
Franck. De dichter Gabriel Smit
spreekt een inleidend woord, waarna
de officiële opening geschiedt door
prof. dr. P. J. Maan, pastoor aan de
Oud-Katholieke parochie van St-,
Gertrudis in Utrecht.
Faworsky - 78 - in
Moskou overleden
Veelzijdig kunstenaar
De Russische kunstenaar Wladi-
mir Andrewitsj Faworsky, vooral be
kend om zjjn illustraties van boe
ken, is op 78-jarige leeftijd in Mos
kou overleden.
„Zijn werk was bepalend voor een
grote periode in de geschiedenis van
de Russische graveerkunst", zo
schrijft het orgaan van de Russische
party, de Prawda over de overledene.
Het blad noemt Faworsky voorts
„een van de meest eminente kunste
naars van de Russische natie". De
veelzijdige Faworsky heeft naast
zijn illustraties van boeken, toneel
decors ontworpen, schilderwerken
vervaardigd in de prachtige Mos-
kouse metro-stations, die in het Sta
linistische tijdperk werden gebouwd
en mozaïekwerk gemaakt voor Rus
sische tentoonstellingen in het bui
tenland.
In 1958 heeft hij medailles gewon
nen op de Expo in Brussel.
